Castruccii Bonamici Commentariorum de bello Italico

91쪽

Lippi SECUNDUM. 67 collectum ex fuga peditatum sub ipsis oppidi moenibus consistere , cceleritatem cohibere insequentium jubet , nocturno ipse itinere non intermisso , Casale venit, ebque dissipatas convenire copias, castraque ad oppidum transferri imperavit. At Sculemburgium properantem

Mediolano ferre labsidium, cum jam

aliquot in eam arcem cohortes sub- milasset , crebri sunt ab Rege Sardiniae in itinere nuncii consequuti, adesse omnibus copiis orbonios, Tanarumque transire. Quibus ille uim ciis incitatus, regredi festinavit, ne que tamen satis mature advenit;

propterea quod fugatis ii suis ad Augustam alienorum cohortibus, de quibus supra dictum est , pontem quem ipse in Pado fecerat, munitio nemque Escerius praeoccupaverat, Au Io stria-

92쪽

c DE BELLO IΤALICO, striacosque, eos, qui per pontem sese raptim recipiebant, dc eos, qui cum Sculemburgio ad fluminis ripam adversam sero pervenerant, allatis tor mentis duobus, telis aculisque inse elabatur; δ deterruerat etiam, quominus lintres , quibus efficiebatur pons, recuperarent illi, aut id, quod facere jam Ceperant, incendi cor rumperent . Desperat Sculemburgius transitu, incendioque naVium , dc cum respexisset, conspicatus in altera Padi parte effuse fugere Subalpinos, eorum accusans ignaviam, quis ne primum quidem nostrorum impetum ex loco superiore tulissent se a Gaetio delusium fremens secundum ire flumen perrexit, atDe opportuno loco e regione Casalis oppidi castra fecit , 1 ut suae cum Xercitu Regis Sardiniae copiae, facto ponte, conjungerentur. Fu-

93쪽

Fusis, fugatisque hostibus, Philippus, eorunaque castris, atque impedimentis ferme Omnibus potitus, in iisdem ipsis castris concilium a tim advocat Gagius quidem utendum fortunae beneficio, nullum victis spatium dandum censebat Agi tare fugam milites eorum, deditionem populares omnia repentino ter rore prostrata jacere. Quocirca instandum perterritis , inermibus , fugientibus , neque arduum quicquam existimandum victoribus, iisque mi litibus , quos nulla flumina, nullae unquam munitiones, aut difficultates tardaverint, nunquam , insem re, arma posuerint . Contra ea Mali bojus, satis ad gloriam , atque ad utilitatem profectum eo praesio, neque ultra , quam satis esset, Inere audendum dicebat multorum

94쪽

o DE BELLO ITALICO, millium iter noctu confectum, traj ehum Tanarum , propulsos hostes, castra occupata , atque horis haec acta omnia minus duodecim quare tam defatigatis militibus parcendum esse, ne consumptis viribus animum in victoria ipsa despondere cogantur. Fortunae ver quatenus credendumρ

quoties esse perculses insequentes a fugientibus 8 quoties victis cessisse vuctores Z multa quidem in bello existere improvisa propter ignorationem

maxime locorum, ignorationem hostium. Subesse arces non tam manu, quam natura munitissimas, itinerum

angustias , persequi quae fugientes prohibeant denique hostem subcsse, cujus in ipsa fuga consilium aliquod

callidius ne lateat, magis Verendum, quam triumphandum, tib in pugna perterritus fugerit cum praesertim

95쪽

Lispi SECUNDUS. I incolumi adhuc exercitu, atque in tegris Austriacorum auxiliis non fugisse, sed locum belli gerendi mutasO

se videatur. Proinde etiam , atque etiam considerarent, qu progrederentur, ne inconsulte progressis gravius etiam ex commutatione rerum, quarta si nunquam vicerint, dolere contingat.

Haec valuit sententia , frustra quanquam ei refragaretur Gagius uesipe , ut dicebatur , querens , ad eorum sibi esse bellandum voluntatem , qui victoria uti ipsa aut nol lent, aut certe nescirent. Erat sane Occas1 bene gerendae rei, idque cum reliqui duces, tum milites ipsi vide bant, qui mirabili ardebant cupiditate insequendi hostes magnaque erat omnium admiratio, querela peccari adeo in hoc bello tarditate, mi parta

96쪽

L DE BELLO ITALICO parta jam praesensque Victoria quodan, modo excideret e manibus. Qua in re illud maxime admirandum videba tur, quod Galli, quorum generi hominum innata esse dicitur alacritas quaedam, d celeritas conficiendi ne gotii, ubi valde erat pus properato, ibi insisterent, mispanos ipse cum csta tione vincerent. Ipse imprimis Die audiebat vulgo alibojus, atque apud Hispanos potissimum offenderat, quorum ipse cupiditati moras interponere omnes credebatur . Erant

etiam, qui alioua fortasse suffusi malevolentia adderent, at Pe assingerent, quod res poscere videbatur longius non sine causa bellum duci, exhauriri ducendo bello provincias , imperatorum autem domos repleri. Qui verbs minus malevolos, paulo diligentiores existimari volebant rerum investiga-

97쪽

LIBER SECUNDUS. Jstigatores, veterem Maliboj cum Rege Sardiniae amicitiam, Regis in

eum beneficium , quod erat maximum, commemorabant. Namque is

sub finem proxime recentis Italici belli deprecatore usiis Rege Sardinice, Magisterium erat adeptus Gallica militiae. Itaque nimium illum esse gratum dictitabant , nimiumque memorem. Nobis, cum nihil horum perspicuum sit, neque constet inter omnes, indignum videtur incertis rumoribus Obterere famam fortissimi viri sertim cum hujusce tarditatis , qua praecipue factum esse dicitur, ut ni hil tantis viribus in Italia praeclarum Borbonii egerint, auctorem fuisse hi lippum Argensentum inquirendo re perimus Argensentus gratia dc Onsilio apud Regem Galliae plurimum

poterat, ac exteris apud illum prae erat

98쪽

DE BELLO ITALICO,

erat rebus. Huic erat exemplo maxime proximi superioris belli persuasistimum, ad prosperam adversamve armorum in Italia fortunam omnino intereste, qualis fuerit Sardiniae Rex, socius , an hostis; neque eo repugnante, profici quicquam posse inculcabat ipse pisti me, ob eamque causam ab Italico erat bello alieni simus; diluere, si quid contra afferretur, non magnopere curabat. Pertinacia enim summa erat, ut quamcumque imbiberet animo opinionem nulla unquam ratione deponeret. Oderat praeterea Vastam, atque, Utajebat, insaturab1lem Hispanorum cupiditatem, qui nullis finibus aliis nisi extrema Leucopetra, atque Alpi bus spem terminarent suae in Italia possessionis; vehementer ad Gallaci Regem pertinere , arbΙtrabatur

99쪽

LIBER SECUNDUS. Fnon pati , homines natura ipsa imperiosi feroces tantis ut insuper opibus convalescant, ut possint, atque audeant conditionibus reclamare,

quas ipse tulerit. Proinde haec erat ejus perpetua atque constans de et lo Italico sententia cum Rege Sardiniae ita bellum esse administrandum, ut quaesita secietas videatur cum Hispanis ita habendam secietatem, ut non multum inde adjuventur. aitem de causa ad Italicum bellum summo cum imperio mittendum curaverat Malibojum assinem suum, quem eadem sentire secum a

cere cognoVerat , eique proficiscenti Occulte praeceperat , maximam Hispanis spem ostenderet, in reliquis ne properaret cum Rege Sardiniae haberet potius , quam gereret et lum. Ita accidit, ut dum orbonii

100쪽

c DE BELLO ITALICO, victores sedent otiosius, Sardinia Rex quietissime . se . suosque Lex fuga,

ac terrore reciperet.

Dum haec in Cisalpina Gallia

geruntur, Britanni, sive eo, ubdnaaritimis commeatibus exercitu nostros excludere conarentur, sive ira

quadam commoti, quod reserasse Ita liam orboniis soli Genuenses dicebantur, sive etiam is ipsi postea detestandae invidiae gratia praedicabant, ne praeter bellandi morem, atque jusfecisse viderentur, tib eorum essent hominum urbem hostilem in modum adorti , adversus quos amicitiae causas complures proferre poterant , nullam belli ab Rege Sardinice , suoque apud Regem legato illetio incitati, cum immissis primum aliquot ex eodem cursu in Savonem ollis incendiariis, nihil profecissent , Genuam accesserant