장음표시 사용
21쪽
esse dedueat, nimium and colori credit: vi pia dam frigidissima , candida ; quid quaesoniue frigidius Z de iacte, nihil est quod dicam ; ita & quaedam calidissima ; quid enim flamma calidins / de saIe, calce, nihil dico , quod omnis sere ligni cortex, qui ubi pro
hesiccus est, castaneum illum, seu querceum colorem praeseri,inde calidus censendus sit,
nemini certe persuadebit; sub omnis sere coloris specie, quaelibet qualitas aut virtus
Quod aliqua amara, calida sint, do ultro; quod Omnia, dare non possum; cichorium di colocynthis amara sunt, quae plantas inter frigidas recensentur , sed quaeso te, Midvspiam amarius gustasti mucore piri, eiusdem sere coloris; quem tamen calidum esse non dicesi immo hic Pulvis frigidus potius qua calidus dicendus esset, cum febrilem aestum magnopere temperet; subtilius, inquies, se-bris alimentum absumit , ad populum pha. Ieras; ignis igni accedens, maius incendium
facit; sed vino aliquando febris depulsa est,
sic venenum aliquando antidotum fuit, domucro adactus in viscera, latens ulcus seeliciter aperuit,& nun rius vitς non mortis fuit; quae casu aliquo fiunt, ut certam causam non habent, sed aliquam circunstantiarum con jugationem ita raro contingunt; nec arto
regi, nec scientia definiri possunt .
22쪽
Adde quod, ut me propria docuit experien ria, ineunte paroxismo, sumpto Pulvere non modo de se brili horrore nihil remittitur, verum etiam ille vehementius saeuit; quod certe noui frigoris. seu frigidi accessione fieri dumtaxat posse videtur: immo si merum nullo puluere medicatu aeger hauriat, febrile frigus, majori saltem ex parte, mitigatur, quamquam aestns magis accenditur et Igitur vini caliditas huius Pulveris aspersione temperatur, & quasi frigida diluitur; ex his autem Ommbus , Pulvereata. frigidum potius quam calidum esse conclu
Quod autem ait, valentissimum esse , omnibus experimentis aduersatur lente ac sensim sine sensu , eius virtus sese exerit, hinc vinum vires addit , & tardum excitati hinc altero post sumptionem die, ut plurimum, immo & tertio suos effectus sortitur, purgationis scilicet & solutionis per aluum, sudores urinas,& sectetorum effl uuiorum spiramenta; sed de his paulo post aquam: Igi tur medicamentum illud valentissimum eisenon potest , quod tarde ac lente Operatur, nec ullam sere vim naturae insert. Quonam vero pacto febrem abigat, illud certὰ summae illius caliditati tribuendum non est, vi cuius labrile frigus superat,vi vult
23쪽
nuitis alimentum absumit ; crede mihi, noni ita res se habet; & de febre aliter sentienddum est: Ego sane Medicus non sum . aliquia tamen in rebus Physicis me scire nor diffiteor; quid vero sentiam, infra breuiter dicturus sum; haec sunt rationum capitata, ν quibus Auctor innoxium Pulverem ventilare conatus est quae virlim a me ventilata
difflata suerint, docti & prudentis Lectoris i udicio relinquo.
Nonnulla quae contra Pulverem' affert toto cap. I. breuiter refelluntur.
VNVM dumtaxat est , inquit, Pulveris
Peruviani commodum, quod scilicet majora relinquat febris interualla; sed maius inde sequitur incommodum, nam caula morbi adhuc ex parte remanet et quasi Vero morbum ad tempus cessare, quadraginta aut quinquaginta dierum inducias concedi, di partem causae morbi discuti, majus incommodum censendum sit, quam & morbi vim saeuire, illiusque integram & intactam caui metestare: Ignis inquit ad tempuS ex tingui
24쪽
tinguitur, ac rursum accenditure bene est, interim saltem non aestuo, Npaulo liberalius respirandi potestas sit; nec deinceps adeo seruetcstus; pars enim Pabuli febrilisque materiae subacta est: sed haec mittamus, quae leuia sunt, nempe his sorte salibus & jocis . quamquam armatis aculeo, suos frigoriticos, sic vocat frigida febre laborantes, re . creare voluit; transit ad magis seria, & Pulverem hunc Europe is nullatenus necessa rium esse, contendit. Primo probati quia quartanam per se alioqui sieeuram, citra re media, natiuo calore aucto , ac vegetior . solui, non raro contingita ut dictis faciat fidem, multa exempla congerit . sed quid inde; igitur 1nquies, Pulvis Peruvianus necessarius non esti idem sane de quolibet alio remedio, ex praemissis principiis conclude rem igitur nec quartana,nec tertiana labo-Tantibus medicus opus est; quid ad haec psi
omnes mecum tuas conditiones acceptarent, an sorte putas, reliquos Medicos in . tuam si tentiam discessuros. . Quod dicis, quartanam adeo securam eiase,omni ex parte non concedam; aliter enim sentio; nam sepe in hydropem, nepe in ca chex iam degenerat, praeterea, de duplici, . aut triplici quartana idem non dice S έ quae sane non leue periculum creare solent , non
25쪽
hoc morbi genere extincti sunt: denique , quod bona tua venia dixerim, non te mi aret laborantis aegri,per tot menses, annosque aliquando misere decumbentis an sorte quia mortis periculum abest, omni ope,omni reia medio priuandus; nollem a depol tam auia sterum, & immisericordem Medicum quid autem de his Pharmacopolae sentiaui; tibi cogitandum relinquo et Exempla quae congessisti non discutio, quia scilicet ad rem noastram non iaciunt. Secundo. probat, puluerem nostrum Europeis necessarium, id est utilem , vel adhibendum non esse, quia inquit ,1 priusquam afferretur, aderant alia specifica remediata, paratu facilia, eaque cerea, modo rite administrentur, qualia ipse sese recenset, Theria. cam scilicet Galeni, Myrrham Matthioli, Castoreum Sennerti, Gentianam Augenii, Ca,lendulam Migaldi , Cratonis Clinopodium; sed quid rei omnia medicamenta paulo an te reiiciebas, quod quartanam securam esse diceres, Iam vero tot & tam varia praescribis; certa vocas ι an sorte iurare paratus pnemini lane, saltem sano persuadebis ; nani agros nimium sanitatis desiderium credulos
Certissima sun tanquies; utinam probabilia, vir clarissime ; nam vel hoc nomine , to
eum g*nus hominum tibi obstrictum habe,
26쪽
beres a fabulam, opinor, non ignoras, hoe genus Doemoniorum dissiculter elicitur, hoc genus motbi Aesculapium vestrum non adoiatat, nec illius imperio colla submittit; secura sunt inquies, id est, innoxia, do ultro; Iuis sculum etiam securum est, at certa quoque dummodo vergente iam aegritudine, suis. stantia viscetum principalium integra ia robusta, concocto humore morbifico , & ritὰ euacuato, ad excutiendas febrilis materiae
reliquias opportune praebeantur. Sed quando haee erunt egregia certe rein media quae iam vergentem supponunt aegritudinem, raro scilicet post semestrem integrum δε ut plurimum post decem & ampilius menses, neque id sussicie, substantia viscerum integra & robusta, id est in pristinum .
statum restituta; concocto praeterea humore morbifico ; si humor ille morbificus concoctus est, morbus amplius non est, quippe omnis materia morbifica cruda, sed adhuc. rite euacuato, quid aliud morbi superat pquid alias vereris reliquias, quid noua ac cersis remedia pSed interim, patitur justus ,& male inde
concludis, Pulverem Peruvianum Europe is necessarium, id est utilem non esse; Ego vero contrarium potius concludere, Et in hunc modum ratiocinarer: febris quartana Iongissima, & molestissima est , di si duplex aut
27쪽
triplex sit, periculosa; igitur si quod est re medium, quod faciIe parari possit, &aegro secure porrigi, haud dubie usurpandum est; quis hoc uspiam neget atqui inter adhibita
hactenus,ad sugandam quartanam remedia, licet nonnulla casu aliquo Prosperum euentum habuerint, nullum tamen certum ac indubitatum inuentum est; Pulvis auterr . Peruvianus recte paratus, & Opportune ad hibitus, quartanam excutit, idque citra periculum, licet una , vel ad summum altera recidiva intercedat, igitur nemo est,qui me. rito neget, adhibendum esse.
CApite VI. rotu ude afferte, Praesiti Pul- .ueris usum tutum ae securum uon es se ir quod ut probet, multa Ioca congerit ex , Hippocrate, Celso, Galeno, Avicenna, villais , nouano, Platero, Sennerto, in qnibus tamen ne verbum quidem de hoc puluere lego; sed , de recidi uis dumtaxat morbis, ex iis, quae . relinquuntur, procedentibus; febris enim reuertitur, quae sine ratione, nullisque bonis ,
signis solutionis app3rentibus subito cessae.
28쪽
Sed quaeso te , quid inde coneludis 2 nec enim Pulvis noster sine ratione. sine solutione, sine bonis signis, febrem abigit; recidi. ua nonnunquam succedit, annuo; sed longis mitior,& cui facile occurri possit;morbi cauasam non aufert, contrarium assero; nam post iteratam sumptionem, aeger pristinae sanitati restituitur digitur alia quidem remedia reii cienda sunt,quae periculosa excipit recidiua; nec iterum sine periculo adhiberi possunt, fateor vltro, & adducta auctorum loca liquido euincunt; at si quando leuis recidiva aliquod remedium excipit, quae iterato medi camento facile curari queat, nemo erit, Opi nor, qui dicat ,eiusmodi remedium proscribendum esset ostendere debuerat vir claris simus, loca illa laudatorum supra auctorum, in puluerem nostrum apte quadrare , ut tu tum ac securum non esse ostenderet; quod
quia non praestitit, haec locorum sylva inuti.
Sed ni fallor, maiusculi characteres , qui bus idemtidem loca illa distincta sunt, aliquid significant, vel saltem indicant; quid porro illud sit . diu mare non possum: Sen
nertus nonnulla febrisuga medicamenta re
probar,quae febris paroxis mos citra sudorem vel aliam quampiam solutionem ad tempus abigunt, quod scilicet praecipitatione qua
dam, vim illam effetuescendi & paroxismum
29쪽
evcitandi contineant; hinc cachexiae, hydro. pes, icteri, dolores colici; sed quid ad puluerem p qui& sudores Se urinas prouocat,&al uum soIuit'; meminit auctor copiosi sudoris superuenientis Serenissimo Principi. Platerus contra Empiricos agit, quid ad nos supponit causam morbi permanere Inos illam tollimus r Villa nouanus narcotiacas medicinas damnat, easque frigidas; tirnostrnm puIuerem calidum & igneum censes ; nihil autem prorsus narcotici habet, &vix caput attingit; Item stiplicas & constringentes meatus, & humorem ingrossantes, sic pure loquitur, fraudulentas denique, unde febris malignior euadit, hinc mentis aIienatio, maniaca, si ad cerebrum materia moueatur, mortifera car diaca, si ad cor,hy
dropisis, si adiecur, haec ille ; sed nihil ho. tum pulliis unquam praestitit, qui sane bono& christiano animo, non vero per fraudem exhibetur: Igitur Arnaldi TeIa alium hostem petunt et Avicenna & Arculanus explodunt aquam vitae,piper,1 ulphur. calefacientia & exsiccantia cum sortitudine, ita loqui tur, nihil horum puIueri, ne per somnium, quidem merito assingi potest; quid enim illieit cum pipere, & sulphure Θ Sed inqui , Pul uis febrem fugat eo sere modo , quo empi rica agere solenr; haec reuera vel minimo experimento probandam esknt: Arsit tota no-
30쪽
cte Serenissimo Ventriculus, scilicet per aestu febrist at postera die, circa vesperam, febris eumdem Serenissimum inuasit quid tum ;erat enim quartana duplex , cuius ingruentem paroxismum puluis mitigate non potuit; sed deinceps febris cessauit, licet reci diva furura esset: pergit auctori bidem, suci calore inquit Igneo, siccare , accendere aCtorrere imbecilia potest praecordia, natiuum calorem dissipare, vitae pabulum depopulari humores noxios ad partes infirmas propellere ; ea vero uiplicitate qua pollet, potest hilem flauam & nigram, nec non pituitam falsam cogere , condensare &c. quibus postmodum putrescentibus . liquefactis , & effusis quoquo versum , impactisque in partes adjacentes, exitiales morbi supra memorati. pullulare possunt, haec iste sineTeste nihil tale admitto; quisquis ac cusatoris partes agit, Testes producere de-hoi t iam ostendi supra Pulverem nostrum nee nimia caIiditate, nec stiplicitare pollere, nec itide siccari, torrerive praecordia, nec hv. mores illos excrementitios colligi, densaridi c. potest inquit; nego posse, si enim posses.
cum sit agens necessarium, actus haud dubi Ecum potentia coniun ctus esset: itaque secti rnm & tutum est remedium , non creperum& periculosum, quod nemini unquam no cuit; immo certum , quod omnes iterata .