Puluis Peruuianus vindicatus de ventilatore. Eiusdem suscepta defensio ab Antimo Conygio hortatu Germani Poleconii

51쪽

3 8: Caput IV. M iracula pulueris febri.

fugi non sunt perpetua: quo quot hic Bruxellae eo sumpto aquartana liberati omnes sunt relapsi.

Caput VP Expenduntur commot- da & incomoda Peruviani pul- . uerisse; ostenditurque viam eius Europaeis necessariunt non esse. Caput is vlt. Non emis tutu i videtur usus pulueris Peruviani - ob grauiora mala quae ab illo se

qui possunt. : sa luat

52쪽

PEBRI FVGVS

ORBIs AMERICANI

ini Ex orbe Ameνisano allatus es in Iberopam coνιe ebrifugus;cuius in puμ- uerem redacti frequens Uas : SAM . .Eon de illo Roma Dpas et larum.

V R E merito,& ex genio meo er ba Pythagorae apud Nasonem hic

53쪽

Sic autem cnm Cornelio vere Celso e eis lib. 3.in ordior: IN usquRN non fuit Medicinata: Pro ' siquidem imperitissimae Gentes herbas η Q aliaque prompta in auxilium vulnerum morborumque nouerunt.JExistimabat

Harus in Medistilia Herophylus nihil noe, si , herbartim vi effici posse; set pin rimarum vires esse incognitas, quod litera-runs ignari ill s experire niur,ut qui soli inter illas viverent. Τ urbissima causa raritatis, quod etiam qui sciunt, demo-i lirare nolunt. tam a millis periturum lib. ςit sit quod tradiderunx aliis. Ita namque ς-μ re condu ut, qui pauca aliqua nouer , sic inuidentes aliis, ut neminem docere an auctoritatem scientiae sit. lib. Non placent Plinio remedia longe ς-pse' nascentia: s Non nobis nascuntur , ait, imόMe illis, quia non venderent.I Verum quidem est, cuique regioni, caeso, climati naturam suas producere planetas ; & quod aduersum morbos est ne-Ii 24. 'cessarium ., exhibere. Nihilominus etsi cap It f non tractar t in Medicina Plinius alienos orbes; I non tamen omisit petita lib. i s. ab illis remedia, spropter miraculum

ς 30 3 3 Tentavere Gentes, inquit, tranSserre ad

se Malum Assyriam fictilibus in vasis , ' propter remediti praestantiam. Ficum I ndica in mirata est Alexandri Magni vi ta

54쪽

ctoria orbe eo patefacto. Ostendere, Romae Balsami arbusculam Cssare Ve spasiant, postquam Iudaeos inter & Romanos dimicatum pro trutice est. Denique iam a prisco aevo, summum imu nus homini datum arbores sylvaeque

intelligebantur. ' a .l

Hodie inter praecipua naturo miracula censetur a plerisque arbor, quae na scitur in Peruviano Americani Orbis Regno amplissimo, vocaturque ab incolis Gannanam iis, ab Hispanis Palade ealemtu as, idest Lignum febηium. Vis Cius praecipua est in cortice Cbinan febris uuncupant qui assumptus in pubuerem paroxismps febriles fugat,incerta adhuc ratione, & abdita in maiestate naturae. Paucis ab hinc aunis ex Perudiuio nauigiis deuectus est in Hispaniam,& inde Romam ad Eminentiss. Cardianalem Ioannem de Lugo, patria Hispalensem, Lunde celebritatem inivit; plo

betur contra febrem tertianam & quar ranam, quae cum frigore aegros prehen duntM quae per multos dies sunt confirmatae . Praeparatur autem in hunc mo

dem in

55쪽

dum: Corticis drachmς duae tunduntur subtiliter, ac per seiaceum traiiciuntur . Tribus horis ante paroxismum puluis j .l maceratur in vini albi potentis cyatho; ui. 3 dumque frigus febrile incipit, vel sentietur aliquod leue accessionis principium, sumitur tota dosis praeparata,aegerque se componit in Iecto. Constat experientia omnes serὰ, qui eo puluere sunt usi, a febre liberatos fuisse , purgato bene Prias corpore,& quaternis a sumptione diebus abstinendo ab omni alio medicamento . Sed non est assumendus nisi Praevio Medici consilio, qui iudicet de modo & tempore quod sumptioni sieupportunum. I Hactenus Schedion quod a Romanis pharmacopolis corti-Cem pretio parantibus dari solet is

Roma deinde in Belgium attulere Societatis ΙES V Patres, qui ad electionem Praepositi Generalis in Urbem co- fluxerant. Sed & etiam Michael Belga.d Velinimoiandino cognominatus, Brum xeIlam attulit ex ipso Peruvio ; ubi tria regia ciuitate Lima per annos aliquot

egerat in familia Marchionis de Mace

ta Peruvii Protegis ,

56쪽

CAPUT IL

tates ac vires: vinum album po-

. tens en eius vehiculum . , QUARTANA febris omnium pum a Nipri

tridarum asourissima est,h - P .1nemque ingulat, nue oriatur a melan. cholico iucco, siue succedat tertianis :ciis aut erraticis ab assata bile , sic tamen, n lib. a. qui ea detinentur, nullo hepatis aut lie- eap rsnis graui affectu laborenti dat enim il- la naturae interuallum, ut sese colligathinis diebus, quibus intermittit. Ve Hippo.

rumtamen q uia Angissima in , ilia Sa- G.loecisuret idcirco dicta, & propterea quod citi Medisina elinicὸ in ea ne qui sampsoa r: iv omnisque professio medendi to estie , i h 3 affecti taedio aegri qusrunt compendi ''P- smodi repetitis insultibus liberi redda .

Quod spectat ad remedia in eum sto. . durn pum antiquis usitata, squi nusquam visi d sunt magis superstitiosi, quam in intre 'E ' nniendis quartanae remediis; Creduntν tiq.ῖ ait Plinius, Manan cxcutere*otum c P-ο.

57쪽

lὶb. 3- caput allii, cum laserpitii obolo ,' in Oino cap.48 austero-I bcet Diosc6rides, Tutam syl lib. ad uestrem cum vino potam quartanas abi-G ης' gere . I Galenus. sapien ter post statum y-ῖ totius aegritudinis. Neriacam in potu dabat, aegrisque permittebatis vinum album mediocriter calidum, falsa, sinapi,

-u is is sunt mirrha, pipere, centaurio minore, imp ratoria, chamedry, di similibus ex vino sumptis'. chia vi autem medica menta eiusmodi calida & amara paro, , arsinos febriles abigant, sic explicauit u Philosephor uindoctissimus Aristoteles:

β 'ν LFebris qua tana imbecilla est; nam nisi

imbecilla esset quartana non fieret. Vi ni delae lucernam ubi multus ignis perflais . . grat, suam seruare flammulam mini md ... posse λ multus enim ille exiguum ad se rapit. Miseum ergo ignis accendendum' ' in corpore est , ut quod exiguum febris continet, exis gnatur.I Ilia est antiqua philamphta . qvir sic intelligs debet, ut declinaa ite uniuersa agri t udi ne,se brisq; pabulo magnam partem iam imminuto

IN. calidiora medicamentaῖ quod humoris peccantis tenue ac.residuum est absua' manti de ita minoremisistis ignem ex- . ii Cistinguaal P ; aliva iri, et a s.c ii lius Perutumi corticia colore, crO-

58쪽

ceus, seu verius ςinnamo meus, sapore amarissimus est, de subausterus. f Ualemtissimum autem est,inquit Hippocrates. De Pii. inter dulcia dulcissimum , inter amara . sca na ea marissimum , inten acida acidissimum. dicina.& quod in re quaque summum est. ISapores primarum qualitatum sunt in ter nuncii et amapas, qui in terrestri daadusta residet substantia, calidus est,sic catque, distulit , & putredinem arcet eausurus, qui terreus ,& crassae essentiae, . cogit, refrigerat, repellit. stipat; unde puluis ille, ut amarus,sebrile frigus abi ingit , & caloris putredinosi pabulum tenuius quod initio parorismi sermente in1cit & ebullie) calore suo discutit de ab. sumit; viqne austerus, residuum humo.ris; quod crassius est, stipat, cogit, de re frigerata. Cur autem, Si quo ala pulvis ille

febrifugus cum vino albo exhibeaturi, paucis est explicandum . Vino stomam lib. M. Chus: roboratur', inquit Plinius, Mρο- cap. S. tentia ciborum excitatur, tristitia, decima hebetatur,ivrina de asto expelli- ς' pr turdomnus cociliaturi nec aliud viribus a Corporis.Vtilius, si modus adsit e unde avtilitatem vini Asclepiades Deorum potentia: virq aequari posse pronuncia uid a

Sedad rem uiam notata digniis est an

59쪽

ter iste Plinii Ioeus: LIn diutina tum lib. x3. forbetur merum utiliter a ieiunis ; item

cap. I. in quartanis .

Hispanico vino generositas est teleis . . herrima, nec ulli in Europa maior auctoritas et Rhenano apud Belgas nostros clarissimum nomen, quod plerisque sto. machi delicatioris, nisi faccharo sit dul coratum, non aliter sapit quam opti mum omphacium; ut Surrentinum, mi lib. I , nobilitatem Mediei dederant, Tiberius Cesar dicebat esse generosum acetum Burgundicum,& Aquitanicum non exi. guae sunt nobilitatis . . IRomanum Schedion monet, tribus ante paroxismum horis macerandum esse puluerem in vini albi potentis cyatho. Litterae Roma scriptae insinuant vin uni ad ignem sic debere calefieri, ut

in potu serri possit; dumque incipit se. 37-Fqb Nile frigus , vino puluerem Paulatim misceri, statimque deglutiri. Videtur

. . Plaeserenda pulueris permixtio in vino quod sit calens actus Primo, quia pubueris terrei & crassioris vim ad se potentius trahit vinum actu calen' quam frigidum. Deinde,quod vinum vinculo istigoris solutum excitatur citius a calo' re nativo,&ad agendum promptius imis

60쪽

sores , pulueris virtute grauidi, e venintriculo prosilientes, facilius per coecos&occultos meatus in omnes corporis. partes quaqua uersu effunduturi tetraq'

invenis' effluuia discutiui &absumunt. Quisquis ergo auxilium hoc tentare voluerit, capere poterit vini albi ignitioris, multoque spiritu turgentis quo cumque tandem loco exortum sit vncias quatuor, in quibus ad cineres fari villis turgentes, in vitro benὰ operto calefactis , miscebit pulueris drachmas duas pro robustioribus, vel drachmam unam in vini unciis duabus pro deIicatioribus. Nullum enim remedium cer tam dofim habet, sed pro ratione aetatis temperamenti, virium, debet adaequari Pulvis ita glutitus geminos hostes obauios habet, quos impugnet, ut aegrum a cruciatu liberet; sebrile nempe irigus,de subsequentem aestum: priorem qualita tis contrarietate superat; posteriorem. dissipat, dum eius pabulum tenuius inis venis motum discutit & absumit. 3. Eius rei exemplum illustre habemugin Serenissimo Archiduee LEOPOLD G VILI E L M o, qui Tordaci anno

M. DC. LII.,tempore autumnali, durumotis venis, sed incertis , & naturalem turbantibu et modum, tertiana febre- '