장음표시 사용
341쪽
terque per totum id orientibus. Modo intus in unum aqua contrahitur, & modo corpore ita movetur,ut impetus ejus conspici possit. Primum τυμπανων θυμπαμ mi Graeci, nominant. Secundum vel σαρκίτην,- - , επισαγίλον , communiter
vel o ἁνὰ σαρυι, quo ub carne,per carnem,vel juxta carnem, vel supra vel infra carnem, humor contineatur. Leucophlegmatiam propterea vocant , quod turgidula cutis albescat a pituita. ' Aretam, Leucophlegmatiam ab Anasarca distinxit,quo robat ega,& vix dissentit Saxonia. modiamen video a i Galeno reprehensum. Tertium ἁ- ν Graeci nominant quod in hoc affectu ἁμῆ, id est,uttis in modum humor in peritonaeo contineatur. Communis tamen omnium est humoris nimia abundantia, ob quam ne ulcera quidem in his aegris facile sanescunt. Hac abundantia spe contrahitur iecore aut liene ob pravam victus rationem vitiato. Heraclitus, cum vitam in montibus ducens, olera ac herbas comederet, ob eam caussani morbo aquae intercutis abreptus interiit.
De malvarum esu simile quid supra adduximus. Inter θmplomata sitis vehemens.' quibus intumuit sussusa venter ab unda, mo plussunt pota, plus sitiuntur aquae.' Nullus sufficit humor ad satiandum eum, cujus desiderium non ex inopia, sed ex aestu ardentium viscerum oritur, non enim sitis illa est,sed morbus: quare non sedatur, nisi eo ablato. Crescit indulgens sibi dirus hydrops, Messim tollit, nisi causa morbi gerit venis, is aquosus albo
Saepe vero hoc malum per se incipiti saepe al-
mus venter ungue per eustiis ut tympanum tinniat. Anasarca. y 1.diutum.Dμ 3. de arte
342쪽
teri vetusto morbo, maximeque quartanae superve- Prognostiea. servi , quam in liberis tollitur, quia cum desideret famem, sitim, mille alia taedia, longamquepatientiam, promptius his succurritur, qui Iacile coguntur, quam quibus inutilis libertas est. Sed ne hi quidem, qui sub alio sunt, si ex toto sibi temperare non possunt, ad salutem perducuntur. Ideoque non ignobilis medicus, Chrysippi discipulus, apud Antigonum regem, amicum quendam ejus notae intemperantiae, mediocriter eo morbo . . implicitum negavit posse sanari. Cumque alter medicus Epirotes Philippus se sanaturum polliceretur, respondit illum ad morbu aegri respicere, se vero ad animum. Neq; eum res fefellit. Ille enim cum summa diligentia non medici tantummodo, sed etiam regis custodiretur, tamen malagmata sua devorando , bibendoque suam urinam in exitium sese prinNydroplaeua cipitaVit. Inter initia tamen non difficillima cura ratio. - tio est, si imperata sunt corpori, quies, sitis, inedia. At si malum inveteraverit, non sine magna molestia discutitur. presis Sat. ' Elleborum frustra, cum iam cutis agra tumebit,3- Poscentes videas. venienti occurrite morbo. Ῥhilostrat. r. ' Adolescens quidam Assyrius in summis deliciis rivita vivere consuetus, cum in adversam valetudine incidisset, ad 2Esculapium venit, erat autem in potati nibus & conviviis plurimum vivere, imo, ut verius dicamus, mori consuetus. Laborabat autem aqua intercute, & ebrietate gaudens, de exsiccatione non curabat. propterea & a Deo negligebatur, ita ut ne somnia quidem ulla illi mitteret. Auibus de caussis anxius adolescens graviter incusabat AEst lapium, qui tandem insomnis illi superstans, si Apollonium,inquit, conveneris, melius tibi erit. Αccedens igitur ad Apollonium Volescens, quidnam, inquit, ex tua sapientia possum acquireret j bet
343쪽
THERAPEVTICE. 341bet enim me deus tecum loqui. Cui Apollonius, id, inquit. quod scio, juvare te plurimum in praesentia
potest: quaeris enim, ut opinor, sanitatem. Certe, inquit ille ; hanc promittit AEsculapius, sed tamen non dat. Bona verba, inquit Apollonius;volentibus enim duntaxat illa tribuere solet: tu autem omnia facis, quae morbo penitus adversantur.Delitiis enim diffluens, abdomini indulges, dc pene corruptis intestinis, & aqua nimia redundantibus, cibos quasi lutum superinfundis. Et hoc quidem manis stius dixit, quam Heraclitus: ille enim tali morbo laboranti opus esse dixit ex pluvia siccitatem inducere: non facile intelligibilia, neque manifesta dicens. Apollonius vero tipienter dicta, aperte interpretatus est, & adolescentem ad sanitatem redegit.' Heraclitus hydrope correptus Medicos per aeni- νgmata sciscitabatur an possent ex imbre siccitatem lib.ν. tacere. Illis non intelligentibus, seipsum boum stabulo includens, & fimo bubulo obruens, eo calore arbitrabatur noxium ac exundantem humorem ex. haurire posGe. Hermippus autem refert illum Me
dicis dixisse, Num pomi quisquam pressis intestinis
humorem exhaurireὶ Negantibus autem, seipsem
solis objecisse radiis, ac justisse pueris boum fimo se
oblinere, eo calore maceratum, postridie obiisse diem. Neanthes vero ait, illum fimo bubulo quum se eximere non posset, ita perstitisse, atque ob eam mutationem ignotum, a canibus discerptum esse.' Orodi morbo aquae intercutis laborapti Phraa vivi vites filius aconitum miscuit: quod vis morbi per al- ωlo Parthice. vum dejecit, adeo ut rex inde haberet se melius.' Narrabat Gisbertus Horstius Amstelodamen- 'sis, Romae medicinam cum laude faciens, ibi hydropicum quendam diu decubuisse, cujus uxor tamdem sumptuum pertaesa, veneno eum tollere decre-
vorat : quare bulauis in olla usti pulverem aegroto
344쪽
propinat, unde ille copiosum reddit lotium: hine
denuo eundem pulverem exhibet, ut citius illi serumnosam sumptuosamq; vitam cum praecipite commutaret morte, qui multo uberiore exonerata per vesicam saburra aquea, convaluit praeter conjugis expectationem.' mam pia fata deum s proden erudelior uxor, Et cum fata volunt, bina venena iuvant.' Contra hydropisses bibitur cucumis silvestris, y raphani ex aceto, aut sinapi, ' carparum succus cum succo taniculi, ε porri sectivi succus, ' lactucae caprinae lae spissatum; mox in aceto pondere obolorum duum, adjecto aquae cyatho, ' scilla tosta, &in aqua cocta, Linguae quoque recens sibjecta praestat, ne hy- Iiam ii. s. dropici sitim sentiant. ' Glyurrhiza dixitnus sitim famemque sedari. Ob id quidam adipsen appellavere eam, & hydropicis dedere ne sitirent. Praeservatio. hareditarius hie assectus, olim ' inter- his; sisi ' cute aqua extinctorum liberos, tantisper dum ca- . daver comburebatur, sedere jubebant pedibus iuaquam demissis. i CAP. XI.
Intestinorutiis implomata. horum caus, .
igna, curationes. TDesina multis dirisque si tomatis torqueris
1jent, ut dolore, tarda dejectione, profluente alvo.Dlicthheae Di 'horo sive alvi profluvium oritur ex immo eaus . derato olerum esu. Ita Cicero conqueritur se '' a b Cic. 7.D. ta & malva deceptum, &-correptum:or SODm nis in annona penuria plures obiisse narra i Thu nus. M idque malvarum esui a medicis tributum fuisse, quae alvum plus nimium solverent, de concoctionem impedirent.
345쪽
TAE R ΑΡEVTICE. Idem faciunt cibi insulsi.
' Milites vino, sale, aceto, oleo carentes s ac H-tico, hordeo, cervorum, leporumque carnibus sine sale coctis vescentes, alvis dissiliebant, atque hoc mortis genere multi stini absumpti. Et poni inopiam ex subita repletione. ' Milites Antonii, quum transirent per agros sectices, post longam inopiam implebant se affatim. unde hydropicis coesiacisque morbis laboratum est. a.' Alvi fluxum etiam inseri vini tenuis & acris plus aequo potus. 'Proxima huic inter intestinorum mala, tormina esse consueverunt. Δυαντερ α Graecὰ vocatur. ma voce etiam usu Cicero. Vulgus medicorum difficultatem intestanorum eurimis 3 melius Scaliger in ' Aristotele cruentum alvi profluvium vertit. Nam δε ι hic non significat difficultatem, sed malitiam morbi, 'ut Ex hisce patet D en-teriam esse eruentum alvi profluvium eum ventrutorsione. nam a dolore hoc iam Tormina dixit Celsus. ndo bilis per venas in ventrem inferiorem Q- perioremve pellitur, sic effugit e corpore tanquam transfuga ex seditiosa civitate, Di taceas & Dysen terias, similesque morbos inducit.' Xerxis milites ad Hellespontum euntes, quocunque veniebant, &ad quoscunque homines, eorum direptis fructibu vescebantur: ubi autem nihil fiuctuum reperiebant, ipsa herba, ut e solo germinabat: nonnulli delibatis eorticibus, &mictis frondibus arborum tam agrestium quam mansuetarum, nihil omnino relinquentes. hoc autem praefame facere cogebantur. os deinde pestilentia excipiente ac dysenteria,inter viam extinguebatur. 'Hellebori vi Cirrhaei expugnati fuerunt. Solon enim ejus radices quamplurimas in Plistum amnem conjicieadas curavit. Qui cum avidius de
346쪽
aqua illa bibissent,alvi perpetuo profluvio laboran-res,deserere moenium praesidium coacti sunt,&Αmphictyonibus obsidentibus urbem tradere. Ex his cruor, modo cum stercore aliquo semper liquido, modo cum quibusdam quasi mucosis exce nitur, interdum simul quaedam carnosa descendunt. Frequens dejiciendi cupiditas, dolorque in ano est. Oportet in primis conquiescere. siquidem omnis agitatio exulcerat.' Corticis macis melle decocti usus in medicina ad drsentericos utilis habetur: ' Naporum Dem semen tostum, tritumq; in aqua calida, e cyathis quatuor; 'staphylini radix ex aqua mulsa; lactucae, ' bulbi in vino ex aqua coelesti temperato, &C.
Hippocrates brassicam dari jubet disentencis bis coctam cum sale. Haemorrho, Hamorrhoidus tomatasunt mmoderat ax si ruinis profusio, - ejus minime consueta suppressio. Vbi hac urget, applicamia' Non missuraeutem, ni latina cruoris hirudo. Exuit enim doloris causam,
Caepae homorrhoidas pellunt sebditae pro b linis, &c. minetiam Podice laxi
Scinduntur tumida messico ridente marisca. Intestinorum dolor sape latibus, colicus ctili, eui: quandoque ma lumbricis, qui ex omnibus comporti partibu maxime intestina occupare solent. xpini. ατ. . ' ' Absinthium ventris animalia pellit: quod quia Eorum rem ingratum gustui, in pueris, qui lumbricisseeque dium- ter laborant, grato sapore adulterandum. 3 Li erat, . Hinc igitur 'pueris absinthia tetra medentes Cum dare conantur, prius oraε pocula circum
ontingunt mellis dulci uorue bruore,
Caussa. Curatio. 3 Threerita Ioll. 2.
347쪽
Renum eo 'stitutio. part. -- ,. Plin. II. 37.
Vt puerorum atas improvida ludificetur Labrorum tenus: interea perpotet amarum Absinthii laticem, deceptaque non capiatur. aedam ignorantibus curanda sunt. genera δε' Hoc si via recta consequi non potero, decipere bremGLig. vos coner, veluti salutarem pueris daturus potio- 'nem absinthiati poculi. pro Cicer. CAP. XII.
Renum o Vesica θη tomata, causa ct
curationes. TT Ominum ' renes bubulis similes sunt, quippex qui velut compositi ex multis renibus costent. 'Neque aequabiles sunt, quomodo renes ovium, caeterarumque quadrupedum habentur. Quo sit, ut morbus eorum difficit curari hominibus possit, etiamsi nuper aegrotare inceperint. Accidit enim, ut quasi multis renibus laborent, dissicilius remedium adhibeatur, quam si uno in festarentur. Nephritu dici quidem poteH omnis assectus, quo οἱ νεφροι laborant: peculiariter tamen pro renum cataeuis sumi solet. Nam liquando inveniuntur in eis
lapilli. Sed is in vesta quibusdam diro cruciatu
nascentes calculit. Iudicavere avi experimento, ex omnibus doloribus asperrimos cruciatus esse calculorum a stillicidio vesicae.' Heliotropii decoctum pellit renum arenas: si minum adjiciatur, calculos frangit.' Graeci Senocionis radicem cum vino renibus extrahere arenam dixere.
Simus lapides renum asphodeli radicem vino decocta atque pota eximit. Sativi raphani decocti manὰ poti ad ternos cyathos, comminuunt & ejiciunt calculos.
348쪽
' Asparagorum radix plurimorum praedication et ita, & ex vino albo pota , calculos quoque exturbat , lumborum de renum dolores sedat. ' Idem .
praestat hipposelini radix in vino decoctas ct innu
mera alia apud Plinium. Magnae virtutis est fons egregius in Baetica provincia juxta oppidum Antiqueram. Nam si lotis fons Boeotius sanguinis profluvium sistit, potis Antiquarius calculum dissolvit: ideoque a petra, quam extrahit per urinam, cognominatus est. Sed his omnibus praferendus calculi excernendi modus, celer, tutus, , jucundus, quisequitur: Dicitur quidam cum in somnis complexu Venereo jungeretur, calculos ejecisse: video sympathiam: visum est enim tale objectu dormienti, ut id quod evenit, naturae vis, no opinio erroris effecerit. Calculos ferὸ remitarisolet Stranguria, iden, urianastillicidium, quum urina stillatim,guttatimque redditur, ut ipsum nomen indicat. EHenim com
positum ex παγξ, id en, gutta, fissa, ct idem
urina. Cato urinae substillium vocat. Infert Stranguriam inter alia Nasturtii esus. - . . Nη Δi' ιδ μελλDiu quidem tu mingis. MN. Ita res ea, miser,
Nasturtii esus mἱ attulit stranguriam.' Strangurias discuti dictamno certum est: e, pluribus, qua apud Plinium videre ea. CAP. XIII. '
Scroti morbi, causae, curationes.
Crotum, qui in eo sunt testes, tum in flammati ne labefactantur, tum tumore duro sarrissoque, omnibus hernia speciebus. Hernia quibusdam dicta videtur a duritie peris, qua
349쪽
THERAPE UTICE, 3ΦTiqua fit descendentibus in scrotum intestinu. Her
nici dicti a saxis,quae Marii herna vocant. Sed potius credam ' Herniae nomen formatum, ut & Ramicis. Utrumque enim, quod cum intestinum incipit in scrotum decidere, videtur ramum facere. rimices quidam pulmonis venas interpretantur, hoc locor' placitae volo acquiescere. Tui causa rupi ramices iam dura sputosanguinae 'Scio, inquit Mercurialis, quid alii hic dicant. Ego vero, & omnes docti negant , sputum sanguinis scrotum sequi diruptum. Proinde ramices hoc loco explico venas pectoris latas; quas fortasse sic nominat, quod populari & rustico vocabulo, quaeque venae amplae, ut varices nuncupatae,etiam ramices vocarentur. Verum spuendosanguinem, o vehementius tussiendo facile potuit rumpi ramex, inprimistoa incitatum cursum. Ita Gracis dicta videtur a κλάω, quasi rupturam dicaου, ut Italis rottura, nobis breuch, scheursel. Ex omnibus Herniae generibus, quam Graeci vocant, qua Venae intumescunt, & ramulos reserunt, eam Latini ramicem appellarunt, teste Cornelio Celso lib. vir. Plinius non aliter hanc vocem usurpavit. Iuvenalis etiam manifesto herniam intellexit hoc versu:
Iacet exiguus cum ramice nerum.
Lucillius apud Nonium his versibus de herma plane exponendus; mod deformis senex arthriticus ac podagrosus, Et quod mancus miserque exilis, ramice magino. Varronis apud eum verba in eum significatum rapienda omnino stini: Rapta a nescio quo mulione raptoris ramices rumpit. Notum enim hemiosos non valde juvari, si in Venerea palaestra vehementius desudent. Facile illo opere rumpuntur ramices. Loquitur de rapta quadam sermosula, quae raptoris
Festu Maligeri in Cata . Ramex quid. 3 piautut
350쪽
ptoris sui ramices rumpebat. Nihil etiam magis nocet ramicibus, id est, herniis, quam spiritum ex alto
collectum, cum vi & contentione emittere , ut ficiunt tubicines tibicinesque. Hinc raro hodie videre est tubicines, qui non sint herniosi. Idem fatum fuit & tibicinum olim. Quare & illa verba Varronis apud Nonium de herniis capienda: Priusquam in orchestra pythaules inflet tibias, domi suae ramices
rumpit. Domi nempe meditatur tibicen,& idipsum domi canit, quod in orchestra tibiis est incenturus. Ideo & domi suae ramices rumpit, priusquam rumpat in theatro. Cum tot probati auctores, & antia qui non aliam ramicis notionem agnoverint, an credibile est Plautum aliter ea voce usum esseὶNon fit mihi verisimile .Veterum auctor Glossarum semper ita exponit: ramex, Nunquam in
pulmonis significatione apud eum legitur. Alio lo
cosus. Arnobius etiam ita usurpavit. Aliae Glosse: ramex, Sed Plauti locus contrarium innuere videtur. Immo idem, si recte capiatur. Duo sunt, non unum, & rupit ramices, & sanguinem hic sp . tar. -d utrumque ex acri,contenta & longa cursura evenire certum est. At quod sequitur, Resinam ex melle diptiam vorato,salvus ris, remedium est ad sanguinis rejectionem, non ad ruptos ramices aut herniam. Nam ad herniam nullum occurrebat praesens remedium, quod ipsi indicaret , ideo ad solam sanguinis sputationem monuit, ut eo remedio uteretur, quod facile erat atque in promptu. Vidi doctum hominem, qui inter ramicem ac ramices distingueret,& ramicem vellet esse herniam,ramices venas pectoris sive pulmonis. Frustra. Ramices venae illae sunt, quae intumescunt in
Nec aliter sumendum & altero Planti loco, quem citavit Nonius ὀ Poenulo: Nerua