Idea medicinae veterum. Ioh. Beverovicius concinnavit

371쪽

Carbunculi

nomina.

pueri iis infestantur velita dicuntur,quia multiplicant sobolem, ut serapha. Strum is illinitur succus mentastit, ' allium in oleo & pulte, Τ brassica sylvestris in aqua contrita,' nasturtium cum lomento, opertumque brassica. Sic & strumas discutit capparis radix cocta in aqua, heraclium cum oleo,& aceto & farina hor

deacea.

'Nostri herbalii strum eam vocant, ranunculi genus, quoniam medetur struinis&panis, parte in fumo suspensa. Carbunculus, vel carbo, Grecis α,λαξ, Avicenna pruna, ct ignis Persicus dicitur: vel quod urat, ut pruna, vel quod colorem eius referat.' L. Paulo, arcio Censoribus, primum in Italiam carbunculum venisse, Annalibus conscriptum est, peculiare Narbonensis provinciae malum: quo' duo consularer obiere eodem anno, Iulius Rufus, & insecanius Basius, ille medicorum inscitia se ctus, hic vero pollice laevae manus evulso acu ab in semetipso. tam parvo vulnere, ut vix cerni posset. Nascitur in occultissimis corporis partibus, & ple drumque sub lilagua , duritia rubens varicis modo, sed nigricans capite, alias livida, corpus intendena

atque intumescens, sine dolore, sine pruritu, sine. - α alio quam somni indicio, quo gravatos in triduo au. seri, Piquando & horrorem afferens, circaque pu- ' .stulas parvas, rarius febrem, stomaestum faucesque, cum iuvasit ocissime exanimans. Sed pleraque Cancro lotius conveniunt, quam

Carbunculo. . t

Cancer, ilicitur Galeno, ' L. ad Glaue. ' similitudinem,quani habet hic tumor cum canisi O. cro aquatili. Sicut enim hoc animal habet corpus rotundum, ct pedes hinc inde expansos, colore liventem cinereo, o qua chelis arripit, 'miserestringit. ita

I . . . Cancer

Canceris

nomen.

372쪽

. J THERAPEVΤICE. Crater est tumor rotundus figura, colore lividus, Genthi. partemque cui insidet, ita stringit, ut ceu clavo quo- idam firmata esse videatur; tandem in circuitu habet venas turgidas, hine inde protensas,qua non male referunt cancri pedes. - '- malum solet immedicatile cancer Severe, insas vitiatis addere partes. Et tum exesa cute fit cancer exussceratus, qui asseris remediis irritatur.' Vulneris id genus ea, quod cum sanabile non sit, ' Idem αδε

Non contrectari, tutius esse puto. Varis immodica ectve dilatatio, tumorem re Varicis no ferens. Glosse: κώατο , varex, Varica. κωμωδες varicosus. Caussa eIt multus crassusque sanguis , ρbcujus gravitatem varix in cruribus, quam in cat

ris partibus frequentior. Hinc diu stando, dum exta consulit, facile

- varicosus fiet haruspex. y IuvenaLPrasenti certe animo fuit ' ille, qui dum varices exsecandos praeberet, legere librum persever/Ht- ' SEM D, Τ C. Marius varices in utroque crure cum habe- 9.ret,secandas eas medico praebuit:alteriusque sectio- Τ Plutareianem absque ullo gemitu, & ne contractis quidem p pht siperciliis sustinuit. ad alterum transeuntem inhibuit, non esse inquiens remedium isto dignum do-

' Varicum dolores sedat tribuli semen adali I tum succus cotoneqrum,' sideritis adalligata, 'fimi vitulini cinis, cum lilii bulbis decoctus, addito 'melle modico. Erysipelatis Erysipelas dicitur si πύλαι, Gymon. επιρρῶν τοῖς ἐς μου, νον. Latinis Ignissacer dicitur. N mina. . ' Et simul ulceribus quasilausis omne rubere Luer. GCorpus , ut sper membra sacer cum diditur ignis rostes. Ignis sacri plura sunt genera, inter quae me- δ Hi zς. o. R a a dium Q

373쪽

IIrim i s. I Carbunculi

nomina.

calf -- ἐν pueri iis infestantur: υelita dicuntur, quia multiplicant sobolem, ut scropha. 3 Struinis illinitur succus mentasset, ' allium in oleo & pulte, ' brassica sylvestris in aqua contrita,' nasturtium cum lomento, opertumque brassica. Sic & strumas discutit capparis radix cocta in aqua, ' heraclium cum oleo,& aceto & farina hordeacea.. y Nostri herbarii strum eam vocant, ranunculi genus, quoniam medetur strum is& panis, parte in fumo suspensa. Carbunculus, vel carbo, Gracis Avicenna pruna, ct ignis Persicus dicitur: vel quod urat, i ut pruna, vel quod colorem ejin reserat.

L. Paulo, arcio Censoribus, primum in Italiam carbunculum venisse, Annalibus conscriptum est, peculiare Narbonensis provinciae malum: quo duo Consularer obiere eodem anno, Julius Rufus,& Q Lecanius Basilis, ille medicorum inscitia sectus, hic vero pollice laevae manus evulso acu ab semetipso. tam parvo vulnere, ut vix cerni posset. Nascitur in occultissimis corporis partibus, & pleo rumque sub lingua , duritia rubens varicis modo, sed nigricans capite, alias livida ι corpus intendena

atque intumescens, sine dolore, sine pruritu , sine, alio quam somni indicio, quo gravatos in triduo au-sert, aliquando & horrorem afferens, circaque pu- . stulas parvas, rarius sebrem, stornachum faucesque cum invasit ocissime exanimans. Sed pleraque Cancro potius conveniunt, quam, Carbunculo. Cancer, καρκίνω dicitur Galeno,' i. ad GLue. ' ob similitudinem, quam habet hic tumor cum cancro aquatili. Sicut enim hoc animal habet corpus ro

tundum , ct pedes hinc inde expansos, colore livente ac cinereo, o qua chelis arripit, firmiterstringituta

Cancer Canceris

374쪽

. THERAPEVΤICE. ter Hi tumor rotundus figura, colore lividus , taenila. partemque cui insidet, ita stringit, ut ceu clavo quo- dam firmata esse videatur , tandem in circuitu habet venas turgiam, hine indeprotensas,qua non male referunt cancri pedes. - '- malum solet immedicabile cancer Oviaea.Meti Severe, is insas vitiatis addere partes. Et tum exesa cute fit cancer exukeratus, qui asteris remediis irritatur.' Vulneris id genus ea, quod eum sanabile non sit, ' Idem ii

Non contrectari, tutius esse puto. Varis immodica in vena dilatatio, tumorem rea Varicis no- ferens. Glossa: varex, Varica. varicosus. Caussa essit multus erasusque sanguis , obcujus gravitatem varix in cruribus, quam in cael

.ris partibus frequentior. Hinc diusando, dum exta consulit, facile varicosus et haruspex. y IuvenaLPraesenti certe animo fuit ' ille, qui dum varices exsecandos praeberet, legere librum persever rix ' Gri Epist.) C. Marius varices in utroque crure cum habe- '. ret, secandas eas medico praebuit:alteriusque sectio- Plutarch. nem absque ullo gemitu, & ne contractis quidem Ap phi superciliis sustinuit. ad alterum transeuntem inhibuit, non esse inquiens remedium isto dignum do

lore.

' Varicum dolores sedat tribuli semen adalliga- , tum succus cotone'rum,' sideritis adalligata, 'fimi vitulini cinis, cum lilii bulbis decoctus , addito 'is i .

melle modico. Erysipelatis 'Erysipelas dicitur lim τοπύλας, ψ ἐπιρρῶν τοῖς ταχυπον Latinis Ignis sacer dicitur. Nomina. .

' Et simul ulceribus quasilausis omne rubere Luer. GCorpus , ut est per membra sacer cum diditur ignis rostes. Ignis sacri plura sunt genera, inter quae me-R a a dium Q

375쪽

dium hominem ambiens, qui zoster, oona seriti nio Largo, nobu Om-lo op) appellatur, & enecat, si

cinxerit. Plurima ignissacri remedia, qua a Plinio ct aliis recensentur, brevitatis causa hic omittimus. pustulis. ' Pustulae maxime vernis temporibus oriuntur. OisF- Earum plura genera sunt. nam modo circa totum corpus partemve a redo quaedam fit, similis his pustulis, quae ex urtica, vel ex sudore nascuntur. Graeci vocanti eaque modo rubent, modo icolorem cutis non excedunt. Nonnunquam plures similes varis oriuntur, nonnunquam majores pustulae lividae, aut pallidae, aut nigrae, aut aliter naturali colore mutato, subestque his humor. Ubi hae ruptae sint, insta quasi exulcerata caro apparet,

Graece nominatur.

Scabies est durities cutis rubicunda, ex qua pustulae oriuntur, quaedam humidiores, quaedam si ciores. Exit in quibusdam sanies, fitque ex his con- 1. . tinuata exulceratio pruriens, serpitque in quibusdam cito. Atque in aliis quidem ex toto desinit, in aliis vero certo tempore anni revertitur. Caussa. Oris r ex salso ct acri humore, 3 Persis Sat. ' - namque ea scabiosus, ct acri

' curtim s. ' Adversiam flumen subiit classis, & altero die ap- Isim pulsa est haud procul lacu falso,cujus ignota natura plerosque decepit ingressos aquam. quippe scabies

Contagium. Corpora invasit, & contagium morbi etiam in alios β vulgatum est. Oleum remedio fuit. sesilet essen

tia.

Solet contagio inficere. Sila' Totus grex unius porci scabie cadit. Nam bestias ' mala scabies urget: ita tu scabie timis canis.' Boves quoque sc Hos fiunt, Turpis oυis tenta cabies, ubi frigidi imber Altius

376쪽

Curatio.

TAE RAPEVTICE. . 373Ahim ad vivumpersedit, horrida canar Bruma gelu: vel cum tonsis illotus a nasiis bri , hirsuti secuerunt corpora vepres. Duuibus iccirco viis pecus omne magistri Perfundunt, udisque aries in gurgite missis Mersatur, missusque secundo defuit amni:

Aut tonsum tristi contingunt corpus amurca, Et Dummmiscent argenti, vivaque sulphura, Idaeasquepices, is pingues unguine ceras, Scitams, elleborosi graves, nigrums bitumen. Non talaen ulla magispraesens fortuna laboru ei

mam si quis ferro potuit rescindere summum

Viseris os.

' scabiem hominis, asininae medullae maxime Plin. 18.is. olent: urinae ejuslem cum suo luto illitae. Butyrum etiam, quod in jumentis proficit, cum resina calida, glutinum taurinum in aceto liquefactum, addita calce: fel caprinum, cum aluminis cinere: boas fimum bubulum: unde & nomen traxere. Canum scabies sanantur bubulo sanguine recenti:iterumque cum inarescat, illito, & postero die abluto cinere lixivo.

Aseabis distat impetigo; quod sicca sit O omnis Impet;ginis

humoris sanietque expers. Exsiccis en pusulisfit, essentia. scabies vero ex humidis. Impetigo cum impetu celeriter, latὸ procedit, ct petit, seu impetit cutis unam partem post aliam, υitium eu,quoddμcit ab impete nomen. Seranis.

Glosse: Impetigo, Nomina

' sensit & facies hominum novos, Omnique aevo P .2ς. 1, priore incognitos, non Italiae modo, verum etiam Lichen. uisiversae prope Europae, morbos. Gravissimum ex his Lichenas appellavere Graeco nomine, Latine, quoniam a mento fere oriςbatur, joculari primum lascivia cui est procax natura multorum in alienis miseriis 3 mox de usurpato vocabulo mentagram, Aa 3 occu-

377쪽

tia 6 Herodot. I.

occupantem in multis totos utique vultus , oculis tantum immunibus, descendentem vero & in colla pectusque ac manus, scedo cutis furfure. Non fuerat haec lues apud majores patresque nostros.Et priamum Tiberii Claudii Caesaris principatu medio i repsit in Italiam, quodam Perusino Equite Romano Quaestorio scriba, cum Asia apparuisset, itide contagionem ejus importante. Nec sensere id malum sceminae, aut servitia, plebesque humilis, aut media, sed proceres veloci transitu, osculi maxime,soediore multorum, qui perpeti medicinam loliraverant,

cicatrice, quam morbo. Causticis namque curabantur, ni usque in ossa corpus exustum euet, rebellante taedio. Adveneruntque ex AEgypto genitrice t lium vitiorum medici, hanc solam operam afferentes, magna sua praeda. Siquidem certum est, Manilium Cornutum H-s CC. elocasse in eo morbo curandum sese.

De hoe assectu scripsi se vistetur Martialis

Indignas premeret pestis cum tabida fauces, Inque ipsos vultus serperet atra lues.' Cucumeris sylvestris radix arida cum resina impetiginem & scabiem, pseram, de lichenas sanat. Alia apud Plinium videre e R. Φ Impetiginis vero species sunt quatuor. E quibus

deterrima, qua Graecis Lepra nominatur. Ea cutem

vehementer rodit, alte depascit, atque findit: ex qua

non solum furfures, sed ue squamula decidunt.

' Apud Persas si quis e civibus lepra aut vitiligine

insectus sit, huic in civitatem venire non conceditur, neque cum aliis Persis consuetudinem habere. Dicunt enim hos morbos illis immissos, quod iasolem peccaverunt Externum vero,qui iisdem comveptus fuerit, e regione sea exigunt: atque ob eandem caussam albas colu libas in regionem illam as

serunt.

378쪽

.L. . Si quis crebro . per rotadas arborey tr oleat, membra materiam tangentia lepra corripiuntur. Rut, ut Laitus dicebat, quia roris humor ob tenui---tatem de cute aliquid stringit. Aut sicut rubigo Ilu-mectatis seminibus incidit, ita a rore viridibus ae tenuibus, quae in superficie sent morsis & colliquatis, aspergo quaeda n noxia desertur, de Gusa co eporis partibus, quae maΣime sunt exsangues,earum superficiem in det atque lancinat.Namiori nat ra inesse quandam rodendi vim, facia ex eo liquet, quod potus graciliores secit:& pingues mulieres tenuibus vestimentis aut lanis rorem excipientes, vi- - dentur eo nimias carnes consumere. Naseitur alim ex bile atra, cui etiam crassalem

taque pituita salse quiddam sit admistum. Ab hae plane diversa es Lepra Arabum,sive Fle

phantissis, ' quam tamen stabiei vehementiam esse ' Plutaria. 8.censebat Diogenianus. Sed de haesupra. . Trabcs. Allium lepras, lichenas, lentigines exulcerat, sinatque cum origano,vel cinis ejus ex qlao&g roillitus. ' Lepras praterea sanat brassicae succus cum alumine ro tundo ex acexo: hiliarue, rua Plinio rese- , '

Macula. eam qu aussa, ct curationes..

Vtis etiam vitia quadam nihil ρrominent, sed aequalia manent 1iulia asseritate e hujusmodi sunt macula, quaecunque alieno colore hanc foedant: in υitillainis isecies, lenticula, sugillata, stigmata. .... Vitiligo in corpore hominis macula alba,quam Graeci vocant, a quo nos album; hue a vitio dicta, exi insi non Milit 3 sive a vatulo , propter ejua

379쪽

Caussa.

cum.

Varus. .

ua . arana candorem, qua nascitur involutus.

cilius; Hac odiosa mihi vitiligo eu, non dolet, inquis.' Quamvis autem non dolet, is per se nullum periculum adsert Vitiligo, tamen foeda est,& ex malo corporis habitu fit.' Alba pituita propter ampullatum spiritum in tus inclula difficilis ad exteriorem cutem delapsa, corpus variis sordibus aspergit, albisque inficit maculis, leucis, at hisque, atque morbos alios ejusinodi generat. Vitiliginis tres species sunt. Αλφὸς vocatur, ubi color albus est; fere subasper, &non continuus, ut quaedam quasi guttae disperis esse videantur. Interdum etiam latius, & cum quibusdam intermissionibus serpiti colore ab hoc differt, quia niger est, &umbrae similis. Caetera eadem sunt.Adbκὴ habet quiddam simile alpho ii sed magis albida est: altius descendit, in eaque pili sunt, & lanugini sinailes. Omnia haec serpunt, sed in aliis celerius, in aliis tardiuS. Utrum autem aliquid horum sanabile sit, an non sit, experimento facili colligitur. Incidi enim cutis debet, aut acu pungi. Si sanguis exit, quod fere fit in duobus prioribus, remedio locus est: si humor albidus, sanari non potest: itaque ab hoc quia dem abstinendum est. Super id vero, quod curationem recipit, imponenda lenticula mista cum situ

phure & thure, sicut ea contrita ex aceto sit. 3. Radix rutae toto corpore cicatrices aut maculas illita emendat.' Vitiligines albas tollit radix capparis si trita in sole fricentur. Reliqua apud Celsum, Plinium

Lentigo is varus in facie potissimum is in m

380쪽

gnisudine, unde O lenticula quoque disitur. Poene ineptiae sunt curare varos & lenticulas: sed eripi tamen sceminis cura cultus sui non potest. Curati Vari commodissim e tolluntur imposita resina, cui non minus , quam ipsa est , aluminis scissilis, &paulum mellis adjectum est. Lenticulam tollunt galbanum & nitrum, cum ipares portiones habent , contritaque ex aceto sunt, donec ad mellis crassitudinem venerint. C A P. III.

Vulnerum essentia, ctcuratio.

umqu alicuius partisseisitur , Hippocraui

Latinu aut uum est, aut vulnu .cunque interiorem, is ex corporti vitio originem -- bet, aut qua pus, putredinemque controit , Vlcm coppellatur. Qua vero extrinsecus orta, Vulnus. vulnus. Mogna, quod adpartes, in curandis mulneribus Curati disserentia.' Vesica membrana constat, quae vulnerata,ci - r-37. trice non solidescit: neque qua cerebrum, aut cor involvitur.' parvo cor vulnere lasum ningum, Pe- Corpore cum toto a tela educta refrixit. ricardii, Co ge re frustra in vulnerato corde de remediis Iris 'vulnera

ramus.

' Asserat ipse licet sacras Epidaurius herbas, ' Irima. . Sanabit nulls vulnera cordis ope. Tonto Sicomulam illatum hepati, qua diaphragmati adjacet, o ubi truncin Hi vena insignis, quam v cat Hippocrates ἐπtillo, profusione sanguinis impla' Nepatu Lcabili, eis maxime praceps ad mortem. ratiosa- nera, lientem eo movebat Vlysem, ut eaparte C clopi necando telum acutum conderet,