Doctori Ioanni de Sosa Sotomayor, medico ac chirurgico praestantissimo

21쪽

loris essectus pro dueat Ad tertium respondetur argentum vitium nullatenus acre esse, sed solum humores, quos sua

ebulitione commotioneq; mouet agres & mordaces est e,&quando ac re argentum Vivum foret, no. , semper ex saporibus, nec ex secundis qualitatibuς

ιλλι suci prim i fore indagandas Gallenus enim 3.& . sitnkiicio. plici:& Aberro , colliget & Abi c. a. canonis a p. pene demonstrant iudicium a secundis qualitatibus esse debile ei tantum uni fidit Gallenus, quod ab operatione deducitur scilicet quod calefacit calidum est, quod refrigerat frigidum facta experientia in homine temperato , aut in corpore qgrotante argumento ducto aluuantibus&nocetibus id enim, aqtio calidum corpus i ditur, calidii est,& a quo frigidum, frigidia es unde Vallesius hoc

ziabii, unum deducit; nullum esse certum argumenti locum ad inueniendum cuiuspiam temperamentum ex secundis qualitatibus, sed ex modo quo nos a Dficit solum; vi v. g. alba quς calorem ate stantur, Minigra frigiditatem, nix autem frigida sit, multaq; nigri coloris calida,& sapor cicutae sit amarus,cicuta autem venenum frigidum est: unde constat falso & male semper primas qualitates per secundarum essectus indagandas fore. Ad quartum respondetur argenti vivi penetra tionem prouenire ex inimicitia quam cum calorea quo est actuatum & antipathia quam cui genere

neruoso, ossibus, dentibus, & alijs partibus semiis natibus habet, quod facit, tum propter inimici fu-

22쪽

gam tum etiam propter appetitum, quo omne genus seminale attingere cupit, ad quod etiam ma- dii me iuuant res, quae compositionem unguenti ingrediuntur, quae magnam in penetrando. Vim adi piscuntur, iuuatet etiam a forti fricatione qua aegrotantes fricantur Ad .respondetur agilitatem Illarri argenti, Ve- Iocemq; eius cursum,& motum assiduum non a calitate prouenire, cum alia eo longe calidiora minime moueantur misi alter rei tate 5 aqueitare quadam, atq; sserica figura in eo admixtis, quo fit ut tigenti tantum in puncto ipsum Mercurium non adhaerear facile, fugiens: ut optime Consiliator pro Uiltuar pio capite inquit. Mutilia Ad 6. respondetur dicendo tenuitatem illa qua

argentum vita si post actuationem consequium est ex eo dimanoret quia post actuationem in fumos evanescit & facile exhalatur querens in exhalationem conuersum partes illas quibus melius ipsum possit conseruar &exulceratione lingue labioria,

gingiuaru ,& palatus fieri; quia lis paries nimis la- It sunt&impetum maligni, erro denti'; humoris nullo modo possunt suscipere, vi Sossa de bubo -

1e Venereo : quare exulcerationem illam ab humore errodente per illas partes transeunte fieri dicendum est: non ver6 ab argento vivo cum partes omnes quς tanta fricatione inunguntur non

exulcerentur, quod facit quodlibet medicamenis tum nimis calidum fine fricatione.

23쪽

Αd ultimurn respondetur quot quot afferuntur testes praecipue Gallenum & Abic. quod ad maiorem pertinet machinam) non de argento vivo natiuo I puro, qualiter in venis fodinarum inuenitur sed de factitio&calcinato fore intellige odos.

Circa alios autem autho res non ad 8o eis sumus astricti ut non veritati magis, ab ipso si quidem Gal- leno didiscimus, nulli qua metumuis summo plus

credendum esse, qu Em quantum rationi& exp rientiae est consonu . Et Aristoteles Platonem amicum esse fatetur sed magis amicam veritatem amis plectitur. Sed ut unica ratione omnibus respondeamus argumentis qua nostra concludatur oratio de argenti viui qualitate, dicimus effectus omnes miraculosos, quos ab argento uiuo effici conspicurius, n5a manifesta , nobisq; cognita qualitate fieri sensennas: sed ab occulta indiscibiliq; proprietate dimanare. Ad cuius responsionis confirmationem satis fuisset videre tot contrarios effectus deorsum sci

licet ferri sursumq; sibi euari, congelationem &liquefactionem illam crassissimaeq; suae substantiae

penetrationem , motum illum inordinatii undiq; fluctuantem sine extrinseco , nec intrinseco Viuo motore : quid enim mouetur praeter in suam spheram,quod non ab extrinseco motore seu a Viueniati forma moueri dicamus ' quid dicam de variis contrarijs effectibus quosluimus ab una eademq; qualitate manifesta fieri non posse ' contingere enim nequit ut id dem per eandem facultatem e

24쪽

dem rerum contrariarii sit causa quod ex Aris .colligitur: hoc ipsum quod Aristoteles negat in argento videmus, quare aut a duabus contrariis qualitatibus mani iste elucetibus & dominatibus squod est absurdu) fieri dicendu est; Iut ab una solum occulta & incognita eminenter continente omnium primarum qualitatum vires, & ipsa argentum vi-Vum pro materiae dispositione circa quam agit opperari credendum et t. FI cIufficiant pro huius quaestionis tractatio ne nunc restat ad quartam huius tram tus partem deuenire : in qua proposui breuiter disputare, Vtrum competat caput inungere' quam quaestiomem Doctor Sosia in duas diuidit partes. Primo pertractare intendit., Vtrum sit rationi consonum unctionibus urgenti viiii vii Z Secundo dubitat ani caput inungendum sit ' circa primam partem Vari j sunt Doctissimi Doctores qui similem inunctionem renuunt, Veluti est Fra castoreus, Fato

pius, & Manardus alijq; quam plurimi: sed relicatis rationibus, quas pro sua-opinione confirmanda longo sermone Doctor Sossa adductit ex dictis de qualitate argenti vivi corolarium infero hac conclusione contentum.

Caput propter malignam argenti viui qualitatem frigidamq; propriam temperaturam , Ut iam probatum est, nullatenus in ungi debet. Haec conclusio est ab omnibus recentioribus Docti linis recepta, &ab illis etiam qui iunturas inungunt: ut videre est apud Ioannem de Vigo Falopium,

25쪽

ram causis a. lib. capi te Is

Valaasar, aliosq; plurimos, quos taceo breuitati innitens; dc illam hac ratione probo I. Argentum Vivum valer,& efficax est ad sanguinis concretionem quod nullo modo contrari in negant) ergo melius humores in cerebro contentos congelabiri consequentia probatur, quia quod efficax e st ad humores lasanguinem congelandum cum sit maxima terri per ameti distantia inter sanis guinem & argentum) melisis id efficiet in humo ribus in cerebro contentis; cu citius praestet quodlibet agens inter symboligantia sui ina essectu qua inter disymbola : ergo si sanguine congelat, a quo maximὸ distat argenti vivi temperamentum , Uriam probaui, melius humores cerebri congelabit quibus maxime asimilatur. Secundo sic infossoribus minarum argenti viui conspicitur, quod omnes breui temporis spatio frigidis, tuas capitis affectibus corripiuntur, nota ob aliam causam nisi propter malignam , & seigidam qualitatem cerebro. comi nicatam ergo ab unctione capitis fugiendum est cum tantam noxa cerebro pariat, & tamen fossores non intinguntur. In cuius confirmationem videndus est Fernelius haec verba proferens: multos ipse scio, vidis ti inde epilepticos ei rassisse, quod in curanda lue Vener ea, tu unguentis ex Hydrargiro illiniretur, nonnihil inaure, & in cerebra penetraser, his ne quaesto dicas cerebri vetriculos humore inulto impleri & obstrui 'minime qui de sed ipsum corrupti Hydargiri, pernitie lacesi iri h citernelius: ergo fi

26쪽

causathoc argἡntu I simili viastione pugiendu est Tertio probatur, argentum uiuum s quidquid alij dicar) repercussitium est no nisi propter sit simeXuperante frigiditate: omne enim frigidu repercussi usi est,ut Gallenus docet psimpli s.& o. me

tentus malignus & Gallicus ad cerebri substat iam non debet repercuri, quin potius ad acutim a Vocandus , & quidquid in cerebro praeter naturam continetur expellendum. Si dicas non nisi in magnis affectibus caput fore inungendum cum in magnis morbis magna remedia requirantur.

Quarto contra hoc si1c in purgo: si caput propter affectus magnitudinem inungendu est quod per consensum hepatis laborad melius pars assecta aqua tota dimanat lues deberet inungi; sed pars affecta aqua lues dimanat quae est iecur non inungitur ergo nec caput. Aut quaesta dicant mihi co trarium asserentes , propter quod iecur non inungitur ' quia ipsum met eos conuincet a Terere nec C r. nec caput : cum omnes ita sint partes ad vitae conseruationem necessariae, ut sine illis homo vivere non possit, & illis male assectis non paruo vitae discrimine' Quod si vi teritis respondeant inuhctionem capitis leuem fore faciendam : quare eadem etiam leui iecur I cor non erit inungendum. Praeterea quinto probatur nec leui etiam fricatione posse inungi. Ipsi enim asserunt forte haud D 1 saciennia rati

sium iu com

27쪽

faciendam esse argentum vivum ita difficilis est

actuationis, ut in ilioties assumpto , ipso a corpore sine noxa expellatur, quia actuationem non terigit : ergo minus extra actuabitur leui fricatione &a calore partium externarum , qui deb4Itor multo estin ternarum partium calore : ergo vel fortis est exercenda fricatio , ut actuetur argentum quod ab ipsis negatur) aut leuis nullo modo proficiet. Sexto quaecumq; conqLioqui opuς est ipsa occludi oportet contraria Vero exiccare: aperire Hippocratis verbis comprobatum repetatur. Sed gumositates in capite contentas Oportet non con- quoquere nec occludere t ergo ipsas exiccare &aperire necessariu est: sed hoc melius efficitur caci iter ijs ut tenet expraesse Sosia : ergo illis erit utendum non vero unctionibus. Nec eriam empla iatro ex duplicato Mercurio cui exa possitione emplastri multi etiam visi sint, qui intensioribus do is ,ribus cruciati numquam amissam sanitates uissent consequii, nisi actuali cauterio ipsi tumores ape-

rirentur.

Octauo in euacuationibus hoc unum est observandis , praecipue si humor malignus venenatusq; fuerit, ut per principes parte S non transeat; Vt ex . Abic colligitur. Sed, humor Gallicus, capite linuncto, non solum transiri per partes principes atque etiam argentum vivum , hoc est per cerebria quin potius in ipso cerebro immorari necessario des et,

quod pro viribus & posse fugi edum csti ergo via illo capitis etiam erit fugienda. Maior est in bona medi

28쪽

Is me dicina recepta , & omni medicoru schola co firmata I approbata, minor probatur sic : de natura argenti viui & eius propietas est quod totum gema s neruosum quaerat,& appetat illi adiungi, ut illuci offendat, & destruat: ergo humor Gallicus cuΗydrargiro mixtus necessario quaeret genus neruosiua , quod est in cerebro & spinali medula lailli adiungetur, maximeq; offendet.

Praeterea nono arguituri humor turgens proti nus es euactrandus a corpore ne alicuit parti principali aquiescat, &morbum acutissimum faciat; r . ergo Hydrargirii turgens & quod imagiς est, veta cocμ ne noscim) protinus euacuandum fuisset, si in corpore esset, &.non ad cerebrum avocandum cum

maligno & venenoso humore Gallico. Decimo sic ad hoc unusquisq; debet exerceri

morbis ut prosis it vel altim non noceat, Vt optime nos Hi ppo. docet : sed tantu abest ut unctio ca tis prossit, quin multi non solum capitis verum i ii iturarum unctionibus tantum, peiores. multo fuerint derelicti & incapaces sanitatis consequendae, ut inquit Manardus, cuius haeCsunt verba de Hy-dargiro: huius enim pharmaci, vulgato modo ex - tremis mebris ad moti, tanta est & ta pertinax vis: Darsis atq; malignitas; ut lureo semel curati sui si visere omnibus Ἐontingit) ineu de morbu recidat nulla ialia curationeadmittant, sed reliqu a prae sidia etiaalioqui valde efficacia penitus respuere morbus

Videatur: qua re cum ego annos supra triginta ob seruauerim eoru curationem non accipio qui tali D 3 au Xi--

29쪽

suxilio invulgato modo sunt usi 8tc. Inee Manarduς unde con at, ut ipse inquit, experientia obserti asse per triginta annoru spatium nullsi hoc medicamento sutile sanatum, etiam si sani visi fuerint;&postea subdit damna & incommoda quq cerebro veniunt ex Hydrargiri communicatione his

verbis Quantum vero argentu viuum obsit cerebro, pr ter antiquorum medicorum authoritare. cotidiana monstrant experimenta . qui enim bra leas aureas argenteis vasculis super inducunt quoniam id sine eo facere nequeunt, tremorem totius

corporis Cepe incurrunt & quandoq; parali sim la

qui eo extrema inebra inungunt, statim mala ulcera quae graeci vocant aptitas, in ore seηtiant. Hecipse. Dicent ne contrari j Manardum Fernelium, aliosq; doctissimos medicos sine manifesta experietia fuisse locutos minime largo illis fides prs standa erit in capitis inunctione, si praeter experien tiam ratione etiam loquntur. Nec me facile ab hac opinione des stent expenrientiae quas ipsi adducunt, cum solum connumerent illos qui tanquarn ab errore fuisse sanatos crediderim,& taceant alios quos fortasse multo peiores reis querunt. Et quid credendum eorum , CY- perientias veras esse si inter sanatos sua unctione capitis referunt quendam nobilem huius ciuitati virum quem alloquens quidam huius ciuitatis peritus medicus; se nbmquam fuisse sanatum quin maioribus cruciari malis asseruit. Et asserunt pro sta opinione fautorem Doctinsimum

30쪽

simum Doctorem Petrum Verdugo, comune o inium magistrum & me numquam poenitendumque scio non sola capitis sed etiam iunturarum intinctionem maxime abhorrere; nec credo nisi viderim tantum Doctorem, & medicim; decus Petrum de Victoria huius opinionis inungendi caput a cla esse.Im6, quod magis est, nec inter medicos Salmanti censes Complutenses regiae curiae&Hispalenses vix aliquis reperietur quilian defendat, exerceat,& protegat opinion m. Quod si aliquos senatos viderint capite muctos no propterea talis pernitiosa opinio seque da est nam, ut supra dixi, recth ab errore potuit esse. Sic multoties cotingit multos aquartanis liberatos fui se in principio humoro existet Gerudo, assumpto eleboro aut alio forti&irritanti pharmaco. Quod maximὰ celebrat Matthoilus caprile eleboro. Em e librat via hilominus ab Abi c. conde natur capite de quarta. xime suxm na, atq; etiam propter propietatem aliquam in diu tuborisma

vidualem, sanitas consequia est, & quartana ele Pp t boro aut forti pharmaco acorpore expulsa fuit. Et 'Hippocrate τquanda assert his oriam 7 . epid. Phi lonis qui eum febre cum morsu culiculari laboras set usu lapsiae sanitati restitutus fuit .. Qui etiamsi

lapsi a s inatus fuerit, non propterea lapsia nos curare debemus; nec altis sellamoneatis, medica: mentis, cum hoc ab Hippocrate nou. proponaturi crimitandum sed fugiendum potitas. Sic nos a

serimus quod etiam si aliqui fuerit ianitati capitis inunctione restituti, non propterea immi

tandum: