장음표시 사용
1쪽
ILLUSTRISSIMO. ET CELSISSIMO. PRINCIPI. AC DOMIN P. a
PRINCIPI. AC DOMINO. MEO. CLEMENTISSIMO.
i . . Praesentςs hasce pagellas, Studiorum f
2쪽
Mnem societatem civilem constare ἐμχοντων ex imperanti-btis dc parentibus, notum est, xtarius: monitum ab Aristotcle , cumprimis Politic. septimo. In Republica vero C p. xm., imperantes, absolute sic d cti, sum secundum illi , penes quos est κύνον τῆς 'π- sectionemra ocivitatis principatus, &summum in ea ubique ins, Nissi'. summaque potestas. Et nonnunquam quidem tales onmessimoWπς plures sunt, nonnunquam Vero saltim unicus, praeter quem coeteri, qui in civitate ista vivunt omnes, dicuntur Θοι, dc quidem, prout variat ciVitatis for ma, vel β λωιάνοι , vel ολιγας μὰ νοι, vel mλι- ομά νοι Ex utroque vero personarum genere est atque constat omnis Respublica, perduratque tamdiu, quamdiu mutuus utrorumque inter se respectus integer permanεt. Qua de causa etiam Politicis utrumque solet esse cuta,& non modo de imperantibus, sed dc de subditis disse runt, & utrorumque naturas, ossicia, dc quae sum condi. tiones aliae, Ilicite quaerunt ac explicant.
Nobis in praesenti animus est, de sus Diris paucula commentari, α certis thesibus comprehensa, publico
3쪽
eru itorum examini atque censurae exponere,quum nee horum theoriam tua utilitate ac laude destitui putemus.
Quin eorum natura ubi recte costiterit politico, melius etiam constare poterit tum ratio imperandi ipsis, tumscalia ad gubernationem Reipublicae cognitu necessaria. Quemadmodum enim Medici, sanitati corporis qui Provident,de omnibus hujus, minimis etiam partibus, quin de sanguine, spiritibus, & excrementis, quae alias inter partes proprie dictas non numerantur, disquirunt, ut toti constitutionem & modos operandi plene cognoscant: - ita similiter Politico, cui non hominis, sed integrae civitatis vita atque salus curanda, de singulis ipsius particulis videre incumtat, ut cujusvis ossicium nosse, & postmodum cuique etiam consilio suo subvenire possit. Ordiemur autem hanc tractationem,securuLib.Lia dum literatorum praecepta,a nomine. ιct. , η - ονοματ- ό - IK. Initium doctrina eis nomi. Diss.cV. num consideratio, inquit Socrates apud Arrianum.
In quavis autem voce significalix a,quq aliunde deducta est,attendenda sunt duo: i. id,unde ad significandum est imposita: quod aliis dicunt ετυμον, originatione euderivationem, a. Id, ad quod significandum est imposita : quod vocari potest nominis notatio vel significatist. Quae quidem distincta esse, primus eorum auditus satis
docet, Optime autem prae aliis explicat Thomas de A quino,in ordine Scholasticorum celeberrimus,& vulgo iocur comunis dictus,Summa sua Theologiae. Quae duo I II. proinde etiam de praesenti nomine videbimus, &qui ic. α dem brevissimis, quum nulla opus videatur prolixitate, nec ulla intercedat controversia. Dicitur scilicet jub- a z I - ouod sub trρ, Ahirisi
4쪽
unde 3 ubditum proprie idem, quodjub --missum, , positum, ubectum. Quo sensu Tullius alicubi dixite ervesceresubdito ignibus, Deinceps Vero traductum II fuit ad denotandum id, uod in alterius locum eis positum Din. via constitutum. Ita enim J Ctissubditusparaus est, qui alias ubposirin dici tur, h.e. qui a muliere,quast eris,es sublatin,o alteri agri iuri Item Fubditum tes amensum, quando vero testamento occultato aliud clam apponitur. Einubditinodex, qui in locum alterius ponitur. Apud Politico ubditus quilibet vocatur,q alterius ut' superioris potestati submissus , ejus jussui μbtemperat, aut Obtemperare tenetur, stic eni eris ubditum domino,& dum patrisubditum dicimus frequentius vero,& si absolute ac sine addito id nomen ponitur, ille, qui in civitate degens veI habitans, floresati vel sammae, vetetiamsubornata e uberius. Graecis dicitur' scut ex adverso qui praeest ei & imperat, . Latinis' aliquando subditi etiam parentes appellantur , a verbo Pareo,quod aequipiat et M obtempero, obedio. Germanis
ubi quidem statim notanda eorum differentia ab aliis, qui subdita etiam videmur, sed revera non simi. Scilicet vivunt quandoque in civitate hosites, qui in ea
nec domici sitim constitutum habent, nec quoque constituere intendunt, scd ad icmpus saltim morantur,mercaturae, aut alterius negotii gratia, quo expedito iterum abeunt. Hodiὶ communiter vocantur peregrini: hodie, inquam,quum,Festo docente,hoc nomine Olim ho- Lib. Irrisu fuerit appellatus. Solant etiam vocari extranes,licet de HS. 'hoc nomine etiam quivis, extra civitatem natus, signifi- Lib.LVde
5쪽
cu. dicuntur. Et addit idem : In sagi isti extranei er pere.
grini dicuntur albini, he alibi nati et melias aulici, quasi advena,mutat one morica liter grum., nospites a. sunt e.g. Opera Ii dc mercatores,ex allislocis in civitatem v
nientes, dc ibi ad tempus commorantes. Qu's singulosiuidem ad civ itatem istam nil attinere , vel ex eo PMQua uod styputat,sive absint,ea constet. Subditi autemant vitatis pars integralis,aba vib9 proinde ci-itas eo nequit inlicet teneantur poteratis imperio, uicque is inbG ene cogantur, id tamen eo saltim sit cespectu,quatenus in civitate ita morantur, aut sorte etiam ex ea commodum aliquod ccipiunt. Quo tem 'c re quidem ipsis ad proprium arbitratum non vivendum, multo minus civitatem turbate licitum, sed potius jurum,' nes quos ias & mustas in civitate ej, volunt,tem attendendam,& simul etiam plo pexceptis commodis aliqua onera subeunda esse,vel ipsum jus naturae lde aequo ut inihil dicamus videtur praecipere. Commmnis interea loquendi usus popul de contentus ipsos ex numero subditorum eximit, nos i ,-- -
Deinde sunt alii, Romanis Incola, Graecis πιροι dicti, inuod tamen nomen etiam alios habet significatus legendos cumprimis apud Petr. Gillium, Dictionarioisbίeυι- Gr O-Latino) qui in aliena urbe vel Republica habieeta. tant, dc domicilium vel proprium possident, vel saltim mercede conduxerunt. Qui ultimi priscis, probri vel
odii cavi a, communi nomine ιnquilinorum audiebant.
Uadc Sallustius in Cicςronem alicubi invectus, vocat
euntur regrint, aut enim ex gentea est,ille extra patriam protria cumst, dicitur, eo ct peregrinus est, ali' nosperegrina-eregrini, extranei Disiti od by Corale
6쪽
e-L HATum Pur Roma. . Incolas vera iMamregrinis fero aequiparatos fuisse, testatur illud modo no, minati Tullii, quando inquit: P regrini atque Incola s. 1. ficium eis, nihi0ratre uum negotium agere,nihil de ab n3 inquirrire , minimeque esse in coena republica cario sum. Itemque istud Apostoli: - .ri F e Lροικοι, ἀλλά συμπιλιτ τῶ αγωὸ ρ ι Οἰκλι ψλῆ ,' Quod V ita vertit vulgatus: Nempe trisur m non esis hospites, o inquilini , sed concives sanctorem, ac domestici DELSed latam esse disterentiam interuricolam ' minum,& illum civem nop esse, launc autem cives te polle, bene notat paui ante laudatus aulius,& proinde sic e primit istum locu me mare non estis unque amplius se- l. cit. Visi se incola, sae sinctorum cives, se domestici DELMegalander noster Lutherus reddidit germanicer
mssen. Et tales mψνικοι ac incola: AEgypti, ut rapreisu Philo, Philosbphus Judaeus 1 testatur , fuere quondam fZfZδε geniasiaelitisa , nec non Loth cum si iis, Sodomae ', α τα Murbe Gethaim,Betoilutς,pars aliqua Benianaitarumi. ssimique & hodie in nonnullis provinctiS Germana VIS DJudaei. Apud Romanos olim ita habitabant Ari Uini. πικροῦ, utpote quitas, referente Livio, , ex Arac afer mirinos Unis vectu,Roma Dc-fuie datin ad habitorium, foem dc Me IV. dis.
Hi quidem a peregrinis seu hospitibus manifesto
distant di1cramine, dum in Republica domicilium comstirutum habent, re etiam, ad imperantium praeceptumstributa Iblyunt, vel ad genus Hia era subeunt. .Attarmcn quatcnus saltim ea domicilio proprii voluntato
7쪽
exast electo die tur, 1 Politicis inter veros substet
non solent censeri. Subditorum enim numerus,ut inbtio monuimus,facit alteram civitatis atque Reipublicae partem. Jam autem multae dantur civitates, quae tales incolas non habent, quum tamen nullaeee possit, quae subditis careat. Deinde in bonis sive rectis Rebuspu. m.&bia. blicis, quas primo merito attendimus, cum proprie lo- ΓΗ XII, quendo, solae verae Respublicae, coeterae vero malae sives UL Po' corruptae, non iam Respublicae, quim harum φλ sic ς F M intsκζM Ixyrruptiones ac transgressones sis finis est
latus Q. n publicum. lj Notumque est,eos,qui Im perantes dicuntur , tales non ideo esse, ut suae potestati s subjectos alios teneant,usque imperent,sed ipsorum imperii finem esse salutem,quam diximus,publicam. prω inde subditi ibi non sunt, quorum bonum n0n curatur, vel quaeritur ab imperantibus. In corruptis vero Re h publicis utut non publicum, sed privarum imperam
lium intendatur bonum, attamen quum c ac durare
non possint,nisi adfuerint subditi, simul dc horum bootatque vitae ut aliquis, laltim seeundacio, habeatur respe, tus,videtur necesse. Jam autem in i quis saltim ict, - coestae dicitur, quod in regionem suam domicilium con- ,κs definivit olini Pomponius. Interea vero com modi vel vitae ipsius nulla ab imperantibus habetur ra. tio, nec praeter tutelam & defensionem jurium aut com--ri modorum aliorum sit particeps. Et quoniam etiam ex libera voluntate eo se contulit, solummodo vitae dc hvbitationis gratia, abit iterum quando lubuerit, nec ad alia onera vel obsequia trahitur aut tenetur praeterea, ad quae prima cum habitationem quaereret, te obliga
vit; nisi forti vi imperantium cogatur, quod vero si fit, fit per accidenS. II.
8쪽
VII. Subditus itaque, strictius loquendo, est, qui civitaris,in qua habitat,pars eis, Majestati tam ratioNefers nae,quam se, si quae habet,bonorum subicitur. Unde & viciIlim civitatis illius, cumprimis, si mea finis sit cona, modum publicum) uribus atque privilegiis in quantum quidem rmittit nota ac conditio subditi)fruitur. Qui. dani volunt, fruι eum omnibus Reipublicae ribus ac frivilegis. Cujus sententiae etiam est CL.Henningius Amnisaeus, doctrina sua Politica, subditum ies di iens i Lib. I. rina Veri oproprissubditi uenisartes Reipublica Mesmmae
potestati reoad omni ua obligamur, fro quo omnibus uribus cr/nvilegiu Requblicae mcisse fruuntur. Qui idem in antecedentibus de conditionibus incolarum disse rens, air: anquam Philo incoiam ab indigena non muA ibi μμ di erre senire, tamen nondum MDur omnibus civitat furibi , necρHiievmapos det,nec parti Es eis reipubis.cae,nec ad publicis deliberationes admrrtitur, sed tantum tenetur civilia munera subire. Quibus, quantum colli-ginaus, haec tribuit subdito: st.) ut utatur omnibus civis Φatu furabus ac frivilegias , a. utpolit eum Vossideat, 3.) ticeps sit Reipublicae, & . ad sublicas deliberationes admittatur. Quae vero num in ratione subditi includantur, non immerito dubitamuS, cum de communi alias Politicorum consensu ubditus & civis differant, &ne quidem videantur ea singula singulo civi compercre. Sane, si vim nominis quae alias non exiguum sol ct habe re momentum respicimus, ubditus nullum notat alium, quam quipotesate aiserius tenetur. Ubi licet necessarium forte sit, ut ab eo, cui bicitur, vicissim aliqui accipi. gi,& sic civitatis, e inpars eis xibus ruatur ut tam cu -bus flexo modio antur, aut frui debeat, inde neuti-
9쪽
quam vidctur sequi. De quibus vero,& cumprimis etitamsubditi a cive differentia,brevi plura dicemus. Nunc
hoc addimus,subditos tales, si in eadem civitate nati &educati fuerint, vocantur prisco nomine si B M,RO-manis indigenas, quali inde natos e ad distinctionem ab iis, qui in eam ex aliis locis venerunt, & vocari sueverunt olim proprie advena dc convenae. Nam omnes, qui ihabitant alicubi,aut ibidem nati limi,aut aliunde acces. ηscrunt. illi iuncindigenae. Hi vcro,ii ex uno loco ve, querint, sita secundurn proprium dc communiorem nominis si hinc atum nam nonnunquina etiam hospites advenientes & iterum profecturi sic dicuntur adura'.
V. Tuscul. Sin ex pluribus atque distinctis,ci nete M. Sic Cicero ul. timo hoc nomine usus, ubi de vitiis de miseria Dionysii Syracusanorum Tyranni disserit , ait inter alia , cum, cum honesto loco, bonisque parentibus natus fuerit,h lhundaritque & agnatorum familiaritatibuS, & consuetudine propinquorum , more etiam Graeciae quosdam adolescentcs amore conjunctos habuerit, eorum tamen inemini credidisse , scd corporis custodiam commisi se aliis,quos ex familiis locupletorum ter vos delegerat, cust. Nut. quibubdam convenis,&feris barbaris. Sic etiam plinius lib.V. eap. de gente Essenorum loquens,scribit: Gens sti o is re
XVII. tδ orbe praeter cαteros,mira, ne ulta farmina, omni venera
abdicata , sine tecumasocia palmarum. In diem ex aqM
convenarum turba renascitur,longe frequentantibus,quoi
ue vita fessos ad mores eorum fortunasuctus agitat. i IX. ' Placet hic addere,quae de variis nominibus his,hoc t. i. g. v. loco occurrentibus, discurrit paulo ante laudatus Petr.
Gregorius. Incola, scribit alienigena, ct extranei qμ, dem sunt a loco,uti re dent: Adu incola iacitur, qui in
10쪽
liquam regionem, non a citaret, domiciZiam sum com
abso De incola, quod incola Hegerit domicilium in loco, stibi habitator sit. At hoses non dicitur habitare, inedian-rum hos tari. Atque tantum intereis inter habitatorem se bos inem, quantum inter domicilium habentem Crfer grinante ut ait ta=3anus. Sed nec Uge mcola dicitur,qui non, ut domicilium habet, negotiania tantum causa pergulam tabulamve habet: Sed potius hose se tamen non a vena : quia advena dicitur, qui a venit, me odestros cturus. Advenam Graeci αλμον amestin , domo refugum, colonum advenientem, non ἀροικον,quia domicilium, δε- desque aes non habet. Plura alia subjungit , quae vero mittimus, apud ipsum, si cui libuerit, legenda; quanquam aliqua eorum etiam non omnino probanda videamur. IX. - litum autem ex dictis constet , subditi nomine praecise innuisus monem atque obedientiam, oppido liquet,multum differresubditum atque civem. Civis scilicet a civitate nonacia accepit. Haec autem, ut notum , est, societas quaedam cst, & quidcm λmm seu perfectissima. Civis ergo si cium multitudinμ ιμ- notat. Socium inquam,non seubditam vel ob sum. Quin qu sinais demum icti appcllationem vcre mereatur, qui salutem mcietatis per se promovcre cupit & potest, id quod ripis, emplo a navigantibus petito pulchre declarat Α risto- om
teles)nemo ut civis dicatur dignus erit, nisi qui tali facultate polluerit, qua sinem civitati proposi tum in o adjuvare possit. Inter ea vero, quae civitati incumbunt, masime necessaria videntur, sunt cumprimi tria haec: sublica deliberationes, met stratus atque dia