De gnomone meridiano Bononiensi ad Divi Petronii : deque observationibus astronomicis eo instrumento ab ejus constructione ...

5쪽

MERIDIANO

BONONIENSI

AD DIVI PETRONII

Deque obfermationibus ευronomicis eo instruuexto ab ejus constructione

AD HOC TEMPUS PERACTIS

AUCTORE

BONONIENSIS GYMNASII AC SCIENTIARUM INSTITUTI ASTRONOMO.

BONONIAE MDCC XXXVI.

Ex Typographia LAELII A VULPE.

Cuperiorum facultate.

7쪽

NOBILISSIMIS U I R r s

M ARCHIONI ALOYSIO ALBERGATO

PRAESIDI PERPETUO

COMITI FRANCISCO MARIAE SIGNIOCOΜITI PAULO PATRICIO LAMBECCARIO Μ ARCHIONI HIERONYMO COSPI ΟΜ ARCHIONI SIGIS MUNDO MALVET IOCOΜITI SIGI IZZO BLANC FIET TO

BONONIAE SENATORIBUS

DIVI PETRONII BASILICAE PRRFECTIS

lum hocce meum inscriberem, jam enim annos ab hinc fere quadraginta cum illud adornare caepi tacito quoddam animi mei judicio ribis Viri nobilissimi ) addixeram ac nuncupaveram, ratus ea re non tam ossicium a me Vobis praesari quam debitum quoddam persol i. Agitur enim in boe libro de meridiana illa li

8쪽

in nobili ma cimitatis basilica, cuFus procurationem geratis, patuerunt, ac summo deinceps sudio expendendam , reintegrandam , ornandam curarunt, cui instrumento non Getes modo , sed exteri etiam , quotquot astronomiam Coumi , maximos huyusce artis progressus acceptos referunt. MVs ergo instrumenti , atque adeo perpetuae Vestrae erga optimas disciplinas quoluntatis historiam seriari ad neminem magis quam ad Vos attinet; quam.

equidem bistoriam cum Viri celebres Ioannes Dominicus Casmus , Dominicus Gulielminus absolutissimis commentariis a se conscriaptam Vobis obtulerint , aliqua tamen siet illi ex hoc libro accessiis , in quo non tam operis defriptionem quod illi praesit runt ) quam sus usum , atque utilitates inde perceptas sum prosecutus. Non modo enim obfermationes quae hac linea a primis res temporibus pera Zae fuerant recensui, sed multo plures adjeciquas ipse per me mel per socios habui, quippe qui, ut primum

haec sudia attigi id mihi sumpsi ut perpetuo quoad seri ps

set ) earum obseret attonum series extaret. Id ergo totum , qualecumque es , si Vobis s. Viri summi) acceptum fuisse cognomero

ego curam eandem persequar quoad mimam, ad immor

talia illa quibus amplissimus ordo meser me fratresque meos

exorna vit benescia notus quidam ac maximus ab humanitatis Vesrae tesimonio cumulus accedet. Valete

Kalendis Iuliis MDCCXXXV.

9쪽

DE GNOMONE BONONIENSIA C

OBSERVATIONIBUS

EO HABITIS.

I Raditurus earum observationum seriem, quae hoc Bononiensi gnomoane a prima ejus constructione in hunc diem octoginta annorum spatio a viris celeberrimis habitae, a me vero summo studio conquisitae ordinataeque sunt, rem non modo legentibus gratam , sed plane necessariam factu-Tum me existimavi si initio de gnomonis ipsius fabrica atque usu , tum de mulistiplici ejus examine ac restitutione, postremum de ea quae ab hisce Observationibus in rem astronomicam pro manavit, aut pro manare adhuc poterit utilitate pauc/s verba facerem. Quamquam enim & pleraque ex his quae sum dicturus e recentiorum astronomorum libris, in quibus frequens meridianae hujusce lineae est commemoratio, peti poterant, & vero summus ipse astronomus Joannes Dominicus Cassinus, tam praeclari instrumenti artifex accuratam ejus descriptionem iusto opere est complexus, tamen neque ullus extitit qui ea attingeret, quae ad postremos hosce annos pertinent, neque ex legentium commodo futurum videbatur si ad harum Observationum rationem omnem percipiendam aliorum librorum adjumento indigerent. Id autem eo libentius facere institui quod ejusmodi endrratio cum quadam restauratae hoc & superiore taculo astronomiae historia erit conjuncta. Pleraeque enim circa Solis motum dissicultates, quae veteribus moram iniecerant, hocce instrumento quippe omnium quae uspiam astronomos tractare noverim maximo) sublatae, diremptaeque sunt; ac facile etiam inducor ut credam quaecumque ad summam in hoc negotio subtilitarem desiderari adhuc videntur ejusdem praeis sertim subsidio inventum, ac perfectum iri, si modo in ea indagine ante- . cessorum solertiam posteri aemulentur.

10쪽

De prima instrumenti conseructime.

Emptuni est Bononiae Divo Petronio Civitatis Episcopo ac Patrono sa-I crum, ante annos o in ipso fori conspe stu publica auctoritate exstru-

Eluna, opere ac magnitudine in paucis i taliae spectabile. Procuratio aedis penes Senatum est, proventus ex publico attributi, quos quinque Viri biennales una cum Praesit de perpetuo e patrum ordine ad tedii admin jurant. Longitudo templi, quam nunc ab intimo od ei recessu porrigitur ad valvas, quae in forum spectant, pedum est Bononiensium 333 latitudo pedum eorumdem IosPraeter aediculas . quae utrimque ex si rorsum projectae pede S 46 ad eam mensuram adjiciunt Ichnographiam subjecta huic libro tabula exhibet) Symetria

est ejusmodi uti in ea, quamquam ex mediae aetatis barbarie profecta , neque dignitatem , neque venustatem quandam desideres. Octogotide columnae aedis totius spatium in tria ambulacra naves vocant ) secundum longitudinem di- Timunt, quibus navibus totidem a foro lanuae resipondent. Medianae navis altitudo ex testud in uni umbilicis ad pavimentum pedum est circiter Iro , reliquarum pedum ampljus septuaginta. Necdum tamen tanta haec moles ad architecti exemplum est absoluta, quae si aliquando absolvatur, vix ulla Crit, opinor, basilica quae cum hac amplitudine contendat. Itaque αceleberrimis Romanorum Pontificum, Regum, ac principum VirΘIum Conventibus nobilitata est, & in ea Carolus U. Caesar a Clemente VII. summo Pontifice in maxima Europae frequentia Romani imperii insignia

suscepit. Ceterum aedificii ad caeli plagas is est positus ut fronte septentriones , postico austrulli spectet, ac propterea fere secundum meridianum in longum protendatur, modice scilicet quippe gradus omnino tredecim ) ex cardine boreo in ortum deflexum. Propter hasce opportunitates cum de aequinocti j S restituendis, ac universa anni Juliani ratione emendanda , Gregorio XIII. POntifice, rumor increbuisset; Egnatius Dantes Bononiensis gymnasii mathematicus auctor fuit uti in hac sede regula marmorea sterneretur , quo immissis per sublime foramen Solis radio annuae ejus conversiones, earumque articuli Observando expenderentur. Neque tamen eam regulam in ipsa meridiani directione statui laboravit, neque vero in partes distribuit, aut ad perpendiculi mensuram exegit, quippe qui solstitiorum tantummodo tempora ex max mo , aut minimo solaris imaginis ad verticem accessu perscrutari fatis duxit ; atque hoc pacto hybernum solstitium anni 13 6 in diem II Decembris incidisse Comperit. Extat adhuc in navi orientali ejus lineae vestigi una octonis ut minimum gradibus a meridiano in ortum declinans. Foramen erat in lamina ante fenestram in summo pariete meridionali , qui paries id temporis fuit aedis