Petri Morini Parisiensis presbyteri et theologi ... Opuscola et epistolae

491쪽

AD EUNDEM.

va jus aete is litteris Maia. Ossato nuper elicto, eique cum munuscuis exhibitis. N Uper in saerum senatum Ildustrissimul,

alias lectus erat, cum ad me literae tuae allatae lunt una eum a s Mγράφου illius manu. Oeeasionem nactus , feci ei inspiciendi copiam : ac ut missum ad me munus verbis ornarem , dixi , tuum κ μ οππω utrique honori convenire. Laudavit & te ,& manum elegantem, dixitque, & exemplum se sumpta --xum . & redditurum ἀντίγροιο ν. De ea . quam subjisti, provincia nihil unquam seri rh, siquid, mitterem. Habes, --: MS. Basilii πρὸς τώς νεους : eaetera stippetent ex aliorum exemplis, & religione ac prudentia tua. Mihi videor nescio quid olim Sadotiti Cardinalis Iegisse. Sancti vero Basilii plurimi faeio:& identidem puto instillata. Scribe ubi degas,& quid eogites, Tum siqua in mentem veniendde languis Eois , mittam. Matrem tuam vet- his meis jube salvere r α consanguineos .. α amicos r & , quid agant omnes, fac me certiorem: & cui lite trapezitae vesis dari ad te literas, & ad quem Lutetiam mitti. Ad D. - Rossessitum misi quos libros Noamus sobrinus

492쪽

suus desiderat. Vale. X. V. Kalen. Iun. Romae M. D. XCIX.

EPISTOLA XLVI.

AD EUNDEM. O LOT ETIAM .

De Hebraica loquutione ct interpretatione. π8s. N. 7. Benedictionem dabit Leginator, &c. N. Ioa. v. '. Non direxie in conspectu oculo

P Roximis literis D. de Villeproυee ad me seriis psit quid acciderit, quamobrem lituras ad

me tuas dederis sine tuis. Tum vero intellexi , cur eas non accepissem. Deinde certiorem fecit , quasi si e ex te, numqv d as me litera-Tum , α bs te iciponsuri 3, jam lcripsisse, li-eetasque per alium misisse. Ne cas quidem accepi. Quare considerandum tibi est, an in iis aliquid iuerir, quod mea intersit scire. Vides enim intercidisse binas: alteras easu ; alteras, quod , cum posses amico communi. , certo homini dare, incerto committere main

Iuisti. Expecto igitur longiores literas. Quod autem iis, quas recenti inmas accepi , ostendisti desiderare te, siqua annotata mihi sunt: ea leviora duco, si qua forte sunt, quam ut scribendat e sint, ubi de haec& meliora se Plura nascuntur. quidem proficiscenti ab Urbe dedi, ea vita suisse cum mihi consilium esset, informare te literis Sy-xiacis & aEthioticis, non ea, quae cuivir non

493쪽

sicitanter legonti, & non solum sententias ,

sed etiam πιι ερ-s verba verborumque vim consideranti , in mentem Veniunt, eXponere

Verumtamen ne nihil obtulerim desiderio

tuo , his pauculis defungar : quod ubi in libio

Psalmorum est, Benedistionem , si ve, Benedictiones, dabit legislator et verbum Hebraicum ,

cai respondet. sit , dandi significationem vulgo non habet: sed habet in lingua Arabica. Praeterea quod in Psalmis quoque est, loquitur iniqua, non direxit in conspectu ocu-ιorum meorum: illud , non direxit, significat, ex AEthiopica lingua , non fuit: eum videlicet aversatus sum. Mihi enim testis ipse esse potes, vocabulo illo AEthiopice declaraxi , esse. Ad haec, immo, Latinum , est ab He braico, , quod, cum eo, significat. Itaque in altero est duhes: in altero geminum ,

M. & qnin immo, Latinum , est ductum ab Hebraico , qui M. In literis Graecis, non dubito , quin, seculum, sit ab ἐκ ρ τὸν , &, celam, a Poetico D. Bogio, qui ad me scripserit, quae tibi obtulisset, egi gratias. Sed aveo scire, quaenam illa sint, quae te obstrictum ad aliquot annos teneant: quod significavit te scripsisse. Fac denique certiorem de rebus tuis e & quo mittam literas, ne semper amicis tua caussa sim molestus. Nondum scripsit sobrinus tuus Neamin, ad se allata, quae Lugdunum misi Rosmetum, Sc rniror. Idem D. Noamin ineras ad me misit, quas redderem a Monselamur is Cardinal de la Mirande . Miror id quoque. Nam eo nomine Cardinalem non novi. Quod fugit me scribere , cum ejus literis responderem. Dic igitur et , faciat , ut sim certior.

494쪽

Nam expectare malui , quam resignare eas literas. Matri tuae plurimam saIutem : & eon- sanguineis, atque amicis. Vale. Romae. Ad VI I. Kal. Dccemb. M. D. XCIX.

AD EUNDEM,

De Grasorum erroribus, ct eorum contra novatoressareticos odio.

CVm multis adia inc annis quidam

ad Urbem venisset, librarium se profitens, . ac idcirco dicerct, Lutetiam se pergere, ut ibi R. D. Iacobo Bilio bo. mem . nonnussisque aliis daret operam, Graeca describendo : quosdam habuit libros , eosque , viatici conficiendieaussa, venditabat. In his fuit . Ιωάννου Κανατοῦ μαμηνου προσ τον ἁ τίω Αινου Eum librum ab eo emi, recentioris quidem scriptoris, sed docti, ut illa tempora ferebant. Doctrinam quidem Graeci. literasque & φιλολογαν, quoad Imperium Orientis stetit, coluerunt, Ac nunc quoque, pro reli- quiis fortunarum suarum, colunt. Mihi vero. Can uetus ibi maxime placuit, ubi refellit 'Dio iΗaliearnasset errorem, ex illis Hellenis mi tenebris ortum , quas lux Evangelica discussit. Eum locum notavi, ac velim destri bas: nec est multi laboris & ad Illustrissimum Dominum oratorem perscras. Qui ouamvis vetera recentioribus in consutandis naereticis longe anteponat: ut certe anteponenda

495쪽

&nt; his tameti aliquem etiam dat utilitatis locum. Coeluarum ideo probavi ac legi non sine voIuptate , quod , Dion m repra endens. mirifice arguit novissimae haereseos pravitatem : quemadmodum olim Theodoritus, dum Graecis res pondet, qui Christianis objicerent SS. Martyrum honores , cum haereticis nc strae aetatis congredi videtur. Nec tamen hunc cum Theodorito comparo , ac scio, quantum intersit. Sed hic quoque, ad modulum aetaeis suae, est eruditus. Urbis quidem dignitatem ac majestatem mihi videtur egregie explicare, Graecus homo , & in media natus Graecia : Iudoremque obtrectatoribus S maledicentinimae haereticorum nationi afferre. Q rum sane misereri nos oportet , circun-fuiorum ignorantiae tenebris, ac parenti sanctissimae, pietate contempta, oggannientium. Quos, ut Vides, reprehendunt, vel nobis tacentibus, tot exterae gentes, ad hanc arcem& domicilium religionis singulari religione

confluentes. Praeter Graecos , citimos Italiae,

quorum hie est celeberrimum collegium , vidisti nuper AEgyptios, profiteri se in clientela& fide esse Apostolicae Sedis. Vidi olim Babylonios , iisque in crypta S. Petri, subter Α-postolorum Martyrium , sacra facientibus syra lingua astiti. Superiore vero memoria, ultimi gentium ASthiopes legationem miserunt, ac fidem Romanam prosem sunt. Nunc vero

Scythica quaedam gens banc ob causiam Ro- mae est. Nosti Syroi qm collegium, Vidisti apud Neophytos esse qui Arabice loquantur, qui Armenice, qui Persice ς sua nempe quisque lingua r & Latinam studiose addiscant. Hi si audiant, profecti ab oriente, a Septen'

496쪽

trione, & Meridie, esse in Occidente qui templa Altissimi & aras demoliantur, aspernentur sacras Reliquias , Sacerdotium etiam αs crificium incruentum repudient, quod ubique terrarum celebrant Christiani ' profecto mirentur, ac Christianos populos esse negent; ac vix, quod dicatur, credant. Hierarcniam vero Ecclesiasticam evertere, nec ullos agnos cere ordines Cleri: quid dicent esse ρ Non putabunt cadere posse in homines Christianos Rantam amentiam. Suas enim quaeque gens literas habet , sua vetustatis monumenta , E clesiasticas historias i ex quibus intelligunt, haec, quae celebramus & colimus, a majoribus esse accepta : & , quia tradita sunt, tenenda, etiam si nullae literae extarent. Hi tamen non pudefiunt tot nationum consensione, nec , ut ait Psaltes , Domini intellexerunt, qui

disjunctissimos populos, nec linguis inter se

.congruentes, uritus religionis foedere consociavit. Huc me pauca Canabuleti scripta nescio quo modo adduxerunt, alia ex aliis meditantem , ac miserantem tam multorum populorum in scelices errores e qui ut ipsis eripian-xur, Vides quantopere plerique laborent. In quo te clarissimi viri ae doctissimi fuisse οπουργὸν , vehementer laetor e nec me velim putes male consuluisse , quod te a- susceptis studiis ad hanc industriam avocavi. Tanti est, opellam navasse rei sanctissimae ac maxime necessariae e cujus caussa perspicis ipsum Illustrissimum Dominum, valetu linis pene oblitum , magno ino incommodo pleraque obire, di copiosam Bibliothecam Vaticanam, dum dicet, perlustrare, undique novas authoritares ac testimonia colligentem, di inusitato laboreborec di quod te, h

497쪽

bore gentium multarum studentem linguis. evius studium video hanc ob rem incitari, quod perspiciat, plurimum jam , Deo juvante, his rationibus profectum esse Gratularo igitur tibi, cui contigerit, in eo λελειτουργqκε - νM , non deserta studia sunt, sed intermissa, ac facilis erit reditus. Vale.

Epistola XLVIII.

De necessaria Deilisque Chaldaica Syriacaeque prelis ejus lingua cognitione iis qui Hebraice sol noedd te proxime hortatus sum, ut, cum otium & facultas suppeditabit, linguam

Syriacam addiscas, id me, velim, putes ratione fecisse. Ac jam , priusquam hinc abeas, opor tet experiare , quam factu id facile sit: quamque linguam hanc eum discere necesse sit, qui Hebraicε sciat. Conjunctae enim omnino sunt: ut nullo modo sint dis ungendae. Et qui Hebraicas literas callent, per se dant operam passim, nullo duce ac magistro, linguae Chaldaicae : cujus proles cst Syriaca. Te modo oportet, in his, quae mitto, quartam partem horae ponere. Tum intelliges, quam haec lingua Hebraicis litteris imbuto , ad discendum sit facilis p ae, siquando erit otium, eam aggredieris : commentatiunculam meam in via-eicum nunc auferens. Vale. Habes in hoe libro omnia Hebraicis literis & Syriacis eXarata.

Syriaca pbst cognosces. In praesentia utere S

498쪽

Hebraicis: & librum meum statim remitte; siqua forte velim praeterea comm Cntari.

AD EUNDEM,

De Sirleti editione Concilii Florentini Fabio Benevolentio latine interprete Gennadii δε fensionis ejus editione recensione.

IAm pridem audi isti , Concilium Florentinum hic, authore D Cardinati Sirlato se l. re- coid. Graece esse cxcuium , una cum Gennadite Scholarii defensione Concilii, quinque locorum explicatione, de quibus nobis cum Graecis controversia est. Gennadii autem librum tum Latinum fecit Fabius Beniolentius , cumque in transferendo , nonnulla peccasset, ut admonitus est a quibusdam , sed, post editionem, sero. Artamen , ut aiunt,' imire constituit, ut pia laque exemplaria emendaret, atque Pra publicae utilitati consuleret. Ita , ait Et ripides, σοφωτae Jsunt. Cum v cro ei dicerem, fieri posse , ut eum librum in Galliam mitterem, qud denuo eXcuderetur, egit mecum, ut meum librum sibi darem, manu sua se correcturum. Eas emendationes nonnunquam amicis edidi, qui eum librum amarent, & ad confutandos tum Graecos, tum haereticos eo cogitarent uti. cum in mentem venissent , heri exoravi Illustrissimum Dominum Oratorem, ut meum

499쪽

sra ejus eonderes. Ipse vero ultro jussit seponicum aliis suis libris, quos domum est asportaturus. Oravi praeterea, ut posses studio ejus', authoritate , gratia uti ad eum librum Parisiensibus typis mandandum: Id quoque impetravi. Eum igitur velim, quod tuo commodo facere possis, aliquando excudendum cures. Nam in iis quinque libri capitibus, duo sunt accommodata ad redarguendos h reticos, alterum de Purgatorio , alterum de Primatu Romani Pontincis. Sex sermones S. Iohannis Chrysostomi siet mihi redditi non sint. Eos centeo avehendos , & opera diligentiaque tua excudendos. Satis enim esse possunt quae jam in vitiis libri tollendis navavi : quamvis in animo haberem cum Vaticanis libris accuratius comparare. Vale. Cupio, Illustrissimum Dominum oratorem domum auferre concilium Florentinum Graeceuna cum Gennadii defensione, hic excusium. Id ei quamprimum velim dicas. Habeo enim Paratum, ut mittam, si desiderabit. Puto autem usui sore.

Epistola L.

AD EUNDEM:

De Testamenti Driaca versione editione: Deque Calendario Gregoriario Armeno.

IN eo sermone, quem heri, eum Illustrissimo Domino oratore habui, mentio incidit. SIriacae linguae. Λs postquam ab eo digressus

500쪽

Petri Morini

Ium, in mentem mihi venit, vereri, ut Testamentum Novum oriacum in caetera Bibliotheca Lutetiae haberet , quod Olim Viennae jussu ac liberalitate Ferdinandi Imperatoris cha racteribus Syriacis diligenter excusum est. Id ego multis abhinc annis curavi, Vienna Lutetiam accersendum , atque inde huc invehen duna : cum eo tempore nulsum Lutetiae reperiretur. Idem Hcbraicis lateris a Plantino exaratum est, ac est pervulgatissimum. Sed literis quoque ejus linguae vernaculis habere juvat. De hoc igitur , cum sine ipsius incommodo poteris, loquendum cum eo tibi est : ut, si non habet , possit Lutetiam accersere. Kalendarium Gregorianum Armenicum mihi ne-ecssarii ejus reddiderunt : quod , incertus sum, an per errorem sit factum. Hoc igixur

percontaberis. Vale. ι

Epistola L Ι.

AD EUNDEM,

De Jacobi Marque sini Cardinali AIdumbandino

Domestici Polymathia r utque eum Dom. Oratori curet comme datum.

RE D. Iacobus Marque us, adolescens singulati praeditus doctrina, tuus etiam doctor Mathematicarum disciplinarum , opus immensum coeptat , sed valde dignum ejus ingenio ae industria, Univis Orbis Melesiarum

Icriptitonem. De quo & antea magna cum VΟ-MPtate cX ejus patruo audieram , & hodie