Dissertatio inauguralis medica de dysenteria contagiosa praecipue de illa specie, quae in Indiis occidentalibus observatur

31쪽

INAUGURA LIS.

habere materiem acrem vel in ipsis Intestinis productam vel aliorsum adlatam , neque videntur argumenta a CULLEN ad hanc sententiam oppugnandam advecta cc) , si dicere fas sit, mihi plane peremtoria, dicit, se quod

, , materia acris in tubo Intestinati haerens pro, , proXima Dysenteriae causa haberi nequit , , , quoniam in omnibus casibus ubi talis stimu-- lus ad intestina applicatur , alvina eXcretiori certe copiosior redditur, quod tamen in ,, Dysenteria locum non habet. V Cui respondeo, io quod in genere in initio hujus morbi certe evacuationes alvinae largissimae & biliosae, sunt testante etiam PRINGLE d) uo. Quod in plerisque casibus, ubi tunica Intestinorum villosa abrasa est , eXcretiones non sunt copiosae, sed potius parcae; Si materiae quaecumque etiam blandissimae, mitissimae inflammatas & EXcoriatas intestinorum tunicas tangant, validissima inde oritur irritatio, motus illorum peristallicus augetur & conamina ad excernandas Deces CX citantur ,

etiamsi nihil in intestinis excrementitium adsit, validi & dolorifici oriuntur tenesmi sine

32쪽

,6 DISSERTATIO MED Ic A

ulla laetum vel aliarum materiarum evacuatio. ne, 30. Tenesmus ille frequentissimum symp. toma est post hypercatharisin, sive illa a vene. nis arsenicalibus, aliisve, sive a drasticis originem habeat. Ex his supra dictis ergo patet, quod materia acris valde stimulans in tu .ho intestinati adesse possit, absque quod inde copiosiores producantur alvi evacuationes ;quod ergo CULLEN argumenta pro X imam hujus morbi causam a DEGNER assumptam, acrimoniam nempe in Intestinis, nequaquam destruunt; hoc fateri tamen necesse est, quod causa Dysenteriae proxima, in abscondito

latet . .

Illae conditiones in ipso corpore haerentes, quae homines ad hanc D1 senteriae speciem magis diis positos reddunt , Causae vocantur Praedisponentes, imprimis sunt 1 v. Habitus Corporis laXus, temperamentum biliosum homines caeteris paribus huic morbo magis obnoΣios reddit. 2'. Illi, qui antea febribus aliisve morbis debilitati sunt , facilius in Dysenteriam incidebant,

33쪽

INAUGURALIS. 27

omnia ergo , quae quacumque de causa debilitatem indicant, inter Dysenteriae causas praedis ponentes numerari merentur.3'. Illi, qui ob innatam inertiam debitam negligebant munditiem , ct quibus corporis vestimentorumque nitor cordi non erat, facilius ab hoc morbo corripiebantur , majoresque apud illos faciebat progressus. 46. Iuvenes & Senes huic morbo magis ob- no Zii erant, quam homines adulti & mediae

aetatis.

So. Foeminae non tam frequenter Dysenteria laborarunt, sorte ob causas occasionales apud eas non adeo frequente S.

60. Illos, quibus anima curis, & tristitia obsessa erat, qui, ut, proh dolori nimis frequenter locum habet, vel vi, vel impia fraude a parentibus, uxoribus, liberis S consanguineis divulsit ad navigationem, Vel inter milites coacti erant, saepissime huic crudeli

morbo magis obnoXios esse observavi, & certe curae & moeror omnes fere corporis secretiones & excretiones impediunt, praecipue functiones vasculorum culaneorum.

34쪽

18 DISSERTATIO MEDICA

Illae Conditiones eXtra corpus humanum haerentes , quae in praedi possitis morbum producere possunt, Causae occasionales vo- Cantur , in nostro morbo imprimis memorari

merentur.

16. Erpositio exhalationibus ab aquis paludosis stagnantibus emanantibus quam maXime huic morbo ansam dat , quod non tantum ex quamplurimis clarissimorum Virorum Observatis, sed etiam eX propria mea eXperientia lucide comprobatum vidi; in Legione nostra octogesima octava post e navibus exscensionem in insulam Jamaicam numerabantur Viri , qui omnes , quamdiu Praesidium agitabant in pugnaculo in loco sicco sito, bona satis fruebantur sanitate, perpauci Dysen teria laborabant ; sed postquam praeterlapsis nonnullis septimanis in alio loco in vicinia magnae. paludis sito collocabantur, vix decem praeterierunt dies, quin fere quarta totius ςObortis pars variis morbis, plerique tamen Dysenteriae laboraverit, summo jure saepius

35쪽

INAUGURALIS.

laudati ΡRINGLE observationes hoc facto confirmatas censeo ce).2'. Anni tempestas quam maxime ei contribuere videtur, praecipue in Indiis occidentalibus , ubi morbus ille multo frequentius in tempore pluviali grassat , imprimis quando per nonnullos dies temperies sicca intervenit, tunc enim ardor Solis intensissimus est, & eZhalationes CX solo antea permadido eo copiosiores sunt, praeterea aestus ille poros culaneos aperit sudorem copiosum elicit, qui subito pluviorum reditu supprimitur, quod saepissime Dysenteriae ansam praebet hue referri meretur fθ. 30. PraVa plerorumque nostrorum militum agendi methodus , quum caloris impatientes vestes exuunt, immo omni nocte in aere aperto nocivo rori eΣpositi dormiunt g . R. Ui-

36쪽

so DISSERTATIO MEDICA

40. Vitia in alimentorum qualitate vel quantitate. Milites in Indiis occidentalibus post primum illorum appulsum magnam diaetae mutationem subeunt , pro cere visi a tenui , cui assueti erant, nunc potu spirituoso Rum dicto plerumque recenti fruuntur , qui iis gratissimus est , qua data occalsione , illum 1ibi parare conantur, & avide ingurgitant; certe video me in hoc casu dissentire a ΡΗ I N-cLE ho, sed mihi videtur , quod cere visi a tenuis a Dire, substantia quam maXime anti- septica& juxta Macvni DE sio , aliorumque

experimenta ingentem aeris fixi copiam continente praeparata, certe potius pro remedio antidysente rico, quam pro causa hujus morbi haberi deberet, ct potus illa spirituo, sus Rum, imprimis quando recens est, mihi

summo nocivus in hoc morbo videtur, non tantum ob varias in eo contentas sordes, sed etiam, quia variis eXperimentis comproba

tum est, quod hic liquor a machinis destillatoriis nocivis notabilibus plumbi particulis

37쪽

1NAUGURALIS si

inquinatur , S praeterea avida pol sillius vel aliorum spiritu osorum ingurgitatio debilitatem in constitutione C. H. producere queat , testante etiam PRINGLE Io, quae Dysenteriae periculosissimae ansam praebere potest. .

38쪽

3: DISSERTATIO MEDICA

CAPUT QUART UM.

ullus sere morbus est, in quo majori jure Hippocraticum effatum adducere possit.

mus , , acutorum morborum non Omnino tu

tae sunt Praedictiones a . Morbus ille semper periculosus est, praecipue si paullo provectior, brevissima mora illum lethalem reddere potest: Principiis obsta, sero Medicina paratur

39쪽

Quando morbus semel egit radices semper de malo in pejus increscit , atque stupenda velocitate progreditur ut recte observavit DEGNER bθ, pro gnosis tamen pro variis morbi symptomatibus sausta vel infausta est. I. II. Felicior videtur Prognoss.I'. Quando symptomata morbi irruentis mitiora & pauciora sunt c . Quando alvina excretio violentioribus torminibus & tenesmis non concomitatur.

o. aetas adulta faustiorem praebet pro- gnosin d , ob vitae vigorem, quam si morbus pueros, adolescentes vel senes invadit ; Foeminas etiam licet alii aliter censeant experientia non tantum huic morbo,

non b) DEGNER de 'senteria biliosa contagiosa. e) HippocRAΤgs Praedict. Lib. II. Cup. 13. p. 8ar. Edit. Charterii. d) DEcNist de DUent. Bilioso - contagiosa. HIPPOcRM

40쪽

non adeo obnoxias vidi, sed prognosis apud illas vulgo melior erat. Num effatum HIPPO e RATIs, quod Gra,vida superveniens Dysenteria periculo plena est se , firmo nititur fundamento, aut opsi anilii non probavit. 3'. Nonnulli Auctores dixerunt, Quod, si hoc malum sedem S causam habet in intestinis crassis , faventior tune prognosis erit, quam si intestina tenuia infestat, Sed in omnibus, quae perlustravi cadaveribus nitu quam intestina tenuia gravi malo assecta vidi, sed semper intestina crassa. o. Si faeces colorem naturalem S consistentiam assumere incipiunt, optima est Pro gnosis , teste HippocRAIE ), sonae senim morbi tunc imminutus denotatur S quod chyli absorptio debite peragitur. 56. In morbi initio ructus & satus optim sunt signa, non tamen in morbo provectiori