장음표시 사용
31쪽
xxtenuatum,quod in orationibus Atticum di situriquo in familiari sermone & philosophorum disputationibus utimur:cuius est finis do .cere:quare Latino sere & dilucido sermone coxentum esto schemata parcius adhibet.Medii i seu mediocre, ν ad delectationem potissi inum referturi qualis erat olim oratio sophistarui Huic ornamenta & figurς conueniunt. . Tertium est grande di sublime, cui rapere re inflammare animos propositum est. Ex his tribus generibus maxime spectatur Eloquentia. Is enim,inquit Cicero, eloquen est qui humilia subtiliter,& magna grauiter, &mediocria temperate potest dicere. Quomodo obseruatur sermo Grammati. cuspbi curemus ut Latina & perspicua sit oro. Quomodo id efficiemus λ Primum, si viis mus vitia Latinitati & perspicuitati contraria. Deinde, si figuras observemus, quae conseruat puritatem sermonis,& lucem addunt. Latinitati que vitia aduersantur λ Barbari*mus, q est in verbis singulis,ut auitare: & Soloecismus,si est in coniunctis,ut murmur multus.. Qui perspecuitati λ Cacophaton,homoeolobgia, macrologia,pleonasmus. Figura qd vocasi amne id quodprster vulgare modia oratio quasi comitur & insignitur.
Quomodo figura diuiditur In Tropos αSchemata,qu* proprie figurς dicuntur. Quotuplice facis ordine figurarii Triplice.
32쪽
ut cum superiore Flocutionis diuisione conueniat. Primus ordo ad gramaticos, pertinet, ut Tropi & confirmationes verborum. - secudus cotinet figuras sentetiaru, eas quibus ornat oro,quas supra figuras appellauim . Tertius pprie ad oratore Ptinet. Huc reserunt figure 4 auget oratione, & ampliore efficiunt. Quia est TropusλQuu vox a ,ppria significatione ad rem similem aut vicinam conuertitur. Quotuplex est tropus p Ο1s tropus aut est insn gulis verbis,aut est in tota orone. Da tropos prioris generis.Traslatio Ferreu pectus. Transumptio palIida mors. SYnecdoche,comprehensio seu intellectio.Muero pro pladio. denominatio,vt Maetem belli esse communem. pro nominatio:poeta pro Homero. Catachresis,abusio.Parricida,pro eo qui j pinquum occidit. onomatopoeia, nominis fictio t Bombarda,
Da tropos posterioris generis. Latinis Inversio , quum aliud vero his,aliud sensu significamus. Ne obiicias maringaritas porcis.Haec si usu trita sit, diacitur, Laterem lauas.
Aenigma,alegoria obscurior: Dimidiu plus to IrOnia,quae contrarium verbis indicat: ver
res homo sanctua & diligens. sarci
33쪽
Sarcasmos,hostilis irrisio.En agros, qua ibello.Troiane petisti. . . . Mimesis,quum alterius gestu aut verba imistamur. Apud Paulum:Ne attingite, ne Suriate. Huc reserri possunt Apologi, ut Aesopi, & rabuli poςx rum,quarum interpretatio
FIGURAE VERBORUM. Vid est figura,seu schema Est quasi ge
stus qui norationis,in quo non est necesse mutare significationem vocum. Quotuplex est schema λ Duplex hoc est,dictionis seu verborum:& id est,sensus,vel sententiarum. Quid interest inter has figuras Quod verbo gerum pgura tollitur,si verba mutaris: sententia- ora rum manet,quibuscunque verbis utaris. Quae est figura dictioisλ Est gestus quida orationis qui in verbis seu in situ verboru cossistit. Quotuplex est huiusmodi schema Duplex: Gramaticum & Rhetoricu. Gramaticu voco, de quo Gramatici tradere consueuerunt,quod
apud illosi locutiois & costructiois diuiditur. Rhetoricu,de quo apud Rhetores agi soleta Da figuras huiusmodi. Repetio, Nihil te nocturnu praesidiu palatij, nihil urbis vigilis,nihil cosensus bo
stitia vicit, armis vicit,liberalitata vicit.
34쪽
. Complexio: Quis eos postulatiit Z Appius. Quis produxit AppiuS. Idi Copulatio. Ad illum diem Meminius Φrat Memmius. M II Traductio. Cic. pro Mur. Sit dcniq; in ciuitate ea prima res , propter quam ciuitas est omnium principS. Articulus, Veni, vidi, vici. Athamasq; Thoa,q;. Similiter cades, Homine Iaudas egentem virtutis: abundantem selicitatis. Similiter desinens, .Turpiter audes saxere, nequiter studes dicere. l . . Comear, quum membra costant pari fere numero syllabam.In praelio pater mortem oppetabat, domi filius nuptias coparabat. ΗYpallage. Dare classibus austros. Agnominatio. Incepto est Amentium, non Amantium. superiori vicina. Amari i cundum est si curetur ne quid insit amari. /Eclipsis. Ego ne illam, quae me quἴ non Reticentia seu prscisio, : Quo egoὸ sed motos pristat componere fluctus.
Figurs Sententiarum. . :' Interogatio. Quousque tandem abutere Catilina patientia notira . Subiectio. Quid igitur, peccabimus , quia: non su in us sub lege λ non.
35쪽
Dubitatio, Vtrum difficilius aut
maius esset negare tibi saepius idem roganti, diu multumq; Brute, dubitaui. . seu inopitatum. Nunquam credidi fore Iudi ces, ut reo Scauro ne quid in eius
iudicio gratia valeret, precarer.. Dici non potest, quantum me ibi
terstuet delectauerint. Communicatio.Cedo, si vos eo loco essetis, quid faceretis aliud λHuic vicina e comemoratio taciti opiniois Iudicit,uti Milo. Eius igit mortis sedetis vltores,, cuius vita si putetis p vos restitui posse,nolitis., Vicina est Permissio,quum quaedam iudicibus,aut aduersari s aestimanda relinquimus. Prsterito Non dico te ab socijs Pecunias accepisse. Auersio Vos enim iam Albam Tumuli atque Luci.
. Licentia Pro Sex. Ros. Iccirco ne experrecta nobilitas armis atq; ferro Rempublicam recuperauit,ut ad libidinem suam liberti seruultq;,nobilium bona,sortunas nostras, Vestrasq; vexare possent
F1G vRAE AMPLIFICATIONIS. O Vς sunt amplificationis figurεῖ Quae noad ornandam tantum orationem, sed augendam etiam adhibentur.
Vnde ori utur hae figurς Quu omnes figuret stateuaruitu eae potisseimum,que oratione augent
36쪽
sent,ex locis dialecticis oriuntur. Qus figurs ex definitione nascuturλADebacchari,pro conuiciari: Pro errato,scelus: pro hortari, inflammare: Pro stolido, Asinus. Tropi enim hic denominantur vel
diminutio. Perstringere pro vulnera- .Pro scelere, erratu in . In terpretatio
Cic.pro lege Ma. Et quoniam semper appetentes gloris atq; auidi laudis fuistis. Expolitio,qui eande sententiam comutatis verbis explicat. Definitio, No est sortitudo,sed temeritas sine honesta ratione audire pericula, Quae ex diuisioneZDistributio Cic ro pro Arcu .Hsc studia adolescentiam alunt,
senectutem oblectant,secundas res Ornant,
dissolutum. Iudices partim grati , partim pecunia corrupti sunt. Cogeries Salu aius audax.sub dolus varius cuiuslibet rei simulator& dissimulatoolucrementum Cic.in ver Facinus est vincire ciuem Romanu,scelus verberare, prope parricidium necare, quid dicam in cruce tollerepQine ex causis I ure repetit Archias
fructu meoru studioru: Sequitur quia suit mihi adi utor ad suscipienda hec studia. ratio ab ossicio. Quanquam est amicus,tamen amicitis anteferenda est verit s. necessitas. Annibal apud Liuiu, illis tim: dis di ignauis esse licet,qui receptu habent: vobis necesse est sortibus viris esse, quibus adefiugium nihil est reliquum.
37쪽
Translatio,quum causa transferturii, locum digniorem, aut magis pro saturum dicenti,ut pro Mar.Tueri vitam Caesar debes, si non tua causa,at Reipublics.Color probabilis facii ratio. Terentius in Phormione: Postquam adiudices ventum est, non potuit cogitata proloqui: ita eum tum timidum o supefecit pudor. Calumnia,qua recte dicta aut facta deprauatur,ut Pharisti Christum communi more vivεtem,umi potorem vocabant. Gradatio Asricano industria virtute,virtus gloriam, gloria aemulos comparauit. Ex contrarijs.. Contentio Inimicis te placabile. amicis inexorabilem prebes. mutatio G tace.de leg./req; dici potest,magistratum legem esse loque-tem,legemautem mutum magistratum.
Inuersio.Sepellisti,igitur occidisti:imo si oecidissem,non sepelijssem. Communicatio Tam deest au ro quod habet,quam quod non habet. Correctio ii Cic. pro Milonee Quas ille leges, si modo leges nominandi sunt, ac non faces urbis. Reiectio. Occupatio seu prssumptio Pro Arc.Ac nequis a nobis hoc ita dici miretur.
quo d alia quidam in hoc facultas si e ingeni,
38쪽
Concessio . Pro Cluentio,ile inuidia,Dominetur in concionibus,taeeatiniud, chs.Ηuic vicini sunt apud Fabium. a . Consessio. Pro Liga. Habes igitur Tubero quod est accusatori maximς Dptandum, conse
. Consensio an Verre: Gaudeo etia si quid ab eo abstulisti,& abs te nihil rectr esse factu dico. Mi distinctio apud Fabium. Veritas premit utauon opprimitur. . oppositio seu obibinio,& nLatine compensetio. Cicer. Difficilis r
tio belli gerendi,at plena fidei,plenapietatis. EX SIMILIT UDIN E. HVc pertinet Coparatio, quq pars est Α-plin cationis loge potetibi Mnaquq pueptie similitudo dicitur,magis ad ornadu & illustrandum quam adaugendis Nix xaggeradum adhibetur Latissimc autem hSc figura patet, Nam paria cum paribus, minoracum maioriabus, maiora cum minoribus conseruntur. Pertinet eliu huc exempla, qui item triusvigeneru. Ad hec Apologi,par imagines, lsopopoeis hoc est, petionaru ni fictiones, & se
mocinationes,qui Graecie quoru omnium exempla longum esset commemorare, M ubiq; obuiam sunt, & facile cognoscuntur.
Α GENERE. SEntelia generale quoddainnuciata de moribus,aut de vita comuni. Nihil sita
39쪽
populare quam bonitas. Ubsequium amicos, veritas odiu m parit. in Vta: Ipiphonema, Acclamatio,Setelia in fine alicuius ibationis aut narrationis addita, amplifieationis causa:d ais molis erati Romana condere gente. Adeo a teneris assuescere multu est. 8 Noema, allusio est ad sententiam. Ouidius, Fortisq; viri tulit arma disertus.
SIgna antecedentiassint,cosequentia, & adciuncta,quq adhibentur ad amplificandum, extenuandum.Dido apud Vergilium: Num fletu ingemuit nostro,num lumina flexit. Num lachrumas victus dedit, aut miseratus mantem estλ i . 83Ἐκ circustaliis naseitur Latine ab alijs subiectio,ab aliis descriptio.Sie deseri ,-hlt Cice.Milonem pugnantem eum Clodio. Hucytinet affectus,exclamatioes, depcatiore, vota, minationes,quoru exepta passim obuia Transitio ad ordine pertinet. Verg. sunt. Hactenus arvorum cultus & sidera coeli, Nunc te Bacche canam. Parenthesis,interpositio vel interclusio.
Finem qui quaeris amori, Cedit amor rebus
DE COMPOSITIONE. FIguras di ornamenta Verborum atq; senatiarsi paucis indicauimus: sed qm ad JU
40쪽
quae in fluctibus aras. .: et vi iQuae est compositio Rhetorica 3 pa est quae vinculis quibusdam orationem conectit,&nu
Quibus igitur in rebus hic compositio posi
- Qn id est Periodus 3 Oratio qns plena aliqua atq; absoluta sentetia apta aliqua particula, potissimum rationali aut causali, conexis inter se partibus, coprehedit,ut i Au .s cinna:Si qu tu in agris locisq; desertis audacia potest:im in soro atq; iudicijs impudentia valeret, non misniis in caussa cederet Au.Cecmna Sex. Ebutii impudentiae,qua in vi facienda cessit audaciae. ς sunt Periodi partes λComata,hoc est,Inxiis,& Cola,qus Latini membra vocant. Quid est incisum p orationis pars nondum quicquam absolute significans.Et si vereor Iu
Quid est membrum λ orationis pars absolute aliquid significans,sed iustam nondu Pera dum efficiens, ut: Etsi vereor Iudices, ne turpest,pro sortissimo viro dicere incipiete timere. Semperne periodis utendu estpNon. Periodienim i AE emiis potissimum, locis comunibu , amplificationibus & epilogis locu habet. Vehemetes autem affectus, di acriores pugns crebri incisis A mebris efferuntur, tu narrationes a tmembris confici utur,aut laxioribus Periodis.