Philippi Matthaei ... In extremum Pandectarum titulum, qui est De diuersis regulis iuris antiqui, commentarius

21쪽

Commentaria in regu iuro.

3 Par inparem quando imperium habeat psa Delinquentesprivilegi nongaudent. 33 Intentioncmfundatam habetis, qui regula nititur.3 . In dubio 8ro regulapronunciari debet.

in Unc titulum orditur Tribonianus P definitione' regulae, quippe quam ex Paulo

brevem rei enarrationem definit. Ubi vocabulum' Rei, non denotat ipsam rem sive factum, zquod in controversiam venit: huJus enim maris ratio ad eos saltem perinet, qui de re sive facto isto disceptant. Verum jus constitutum de re bus eodem modo inter se comparatis hoc loco Rei vocabulo intelligitur Regula namque generalem sententiam proponit, quam ICti inuamis, eandem tamen rationem habentibus, causis decidendissecuti sunt. Quod, ut perspicuum magis evadat, uno atque altero exemplo declarare libet. Et primum quidem constat,t eum, qui sibi&alii, cujus potestati subjectus 3

non est, decem aureos stipulatus fuit, inutiliter stipulatum non fuisse Etsi enim duce hie sunt stipulationes,eaq; quae extraneo facta est, non valet:quod alteri stipulari nemo potest,= asteri. Infit de inutil. stipulat tamen quoniam altera, quam sibi stipulato fecit, valida est: Et vero in

iniquum

22쪽

s Phisippi Matthaei D.

iniquum tam Pomponio, qu m Ulpiano, M.

4 sum fui stipulatione utilemi per inutilem villari: ide, non obstante stipulatione inutili, v. Urq; eam stipulationem exequendam censuit, 'U aestipulatoris personam respiceret, ita qui dem ut is partem dimidiam ejus summae, quae in stipulationem deducta fuit, aureos videlicee

quinque petere rite posset, i. i. reen Ois mihi No inpr. sup de verb obligat. .squuais vers. quos squis Instit. de inutiistipui. Eademq; de causa,neva aulicet utile per inutile vitietur, donatio ul- trari quingentos aureos facta totan si rescinditur, sed usq; ad 4o .salte valet, in residuum non valet Ismmus 3 . mir stipen. s.ult. C. donat. Qilemadmodu&peri Furiam caniniameae demum manumissiones irritae fiebat, quae modum a lege praescriptum excedebant,teste Cajolib. I. Instit.tit.a. Eodemq; pertinent ea, quae Cu-jacius ad extremum caput libri . recept sente. Pauli notat. Pari ratione heres testamentum, in

quo alterii plus dodrante legatum est, totum&omni ex parte non infringit, sed eatenus illud irritum facit, quatenus egar dodrantem stiperant. . qMntito autem. Instit detrabid.Atm eandem ab causam statutum est, ut, sit usuras

supra legitimum modum in stipulationem de-ouctae sint, superfluis iatractis, stipulatio intra

Iggitimum modum valeret, pecunia. ρ. usuras. ao is placuit. q. U.deusur. Eiusdemque rei exemplum demandato certae summae exintan . H

23쪽

Gmmentarim in regum juris . qui exequituransit de mandat cuivi Paulus in D. s.ult.& ajus in L .ejusdem tituli consentit. Hinc igitur ex tructa est haec regula utilest per inuti 'levitiari non debet,c.utile. 37-reg.jur. in o. cujusmodi regula totum illud jus, ex quo caAsae praedictae fuerunt decisae, qu in brevisitineeomprehendit. Sic costat etiam iura marito aD signare fructura rei dotalis propterea quod o Ionera matrimonii quoq; sustinet.I. m.in pr. juniat. Eadem jura emtori tribuunt omne id, quod emptionet perfecta, retemptae accedit, nulla ualia de causa, quam quod ejus rei periculu quo que ad eundem pertinet, teste Paulo in n. l. id quod 7sup.deperi .se com rei vendit. Neq; etiam aliam ob causam jurat pinguedinem agri superioris deferunt agro inferiori, quam quod superiori etiam ager inferior servit, ejusque in- com modum excipit, ut refert Ulpianus in I. i. F. it. U.d aq.ct aqφων.arc. Sic desin societate toti idem partes lucri jura asscribunt i socio, quot II damni partes ipsi addictie sunt, quamvis nihil de lucro pactum sit, ut videre est ex .illude esitum.Instit. societ. Hinc ergo regula facta est, qu jus illud semmatim complectitur, videlicet uti commodum cujusq; rei sequatur eum, que n. sd incommoda sequuntur de qua regu res ut 1

plura dicenturus secundum natarambo. in .h.t.

24쪽

ro Philippi Matthaei D.

i de Etenim causae conjectio phrasis est orat ria, nec quicquam aliud, quam brevem ejus, de quo oratio habenita est, narrationem significati Quemadmodum igitur olim Orator, i causae argumentum judici, apud quem illa agenda e- rat, summatim quasi per indicem exponebat, antequam causa ageretur, veluti ex Alconio. Pediano,& Aul Gellio, probat Duarenus in cap. b. lib.ι Lθ.annivers. ωBeriali V Valtherus lib. i. miseest cap.a .la quoq; regula similium caluum in Iure decisorum summam quandam complectitur.Ut sic regula sit quasi causae conjectio.

h. e. rei in breve coactio. Ubi hoc praetereundum non est,quod Decius hic n. io .secutus Accursium& Placentinum pro conjectione legit conjun tionem, quasi ex conjunctione plurium causarum eandem rationem habenti

Tum regula constituatur. Cujusmodi dilectionem, licet apposita ejus interpretatio subsistat,

dictio u A si infringit, quippe quae in isto

sensu prorsus abundaret, id quod Jc Alciatus animadvertit in cap. I.lib.F.parerg.

13 Quod porrὸ Paulus hic subjungit, exque.

gula jus non sumi, sed exjure, quod est, regulam fieri hoc ipso haud obscure confirmantur ea, quae ad principium hujustit de ratione ordinis notavi, videlicet regulam tempore posteriorem esse Iure specialiter constituto Regulae ast namque in hunc finem collectae non sunt, ut ex illis principaliter sus peteretur, sed ut per illas

25쪽

Commentarius in retulcsjuris relas simpliciter,4 quoad eius fieri potest, breviter exponeretur jus, quod ante de casibus simi

libus constitutum est. PRI NAE I in in R, in

quam, quia jus per consequentiam ex regulis

sumitur, quatenus illae exjure, h. e. ex observa. tione Iuris desumptae sunt. Nunc t enim cum extractae sint, id operae juris sectatoribus praestant ut ex iis similia judicare, deque his, quae expresse decisa in iure non fiant, sententiam ferre queant. Tametsi hoc commodi quoque regulie juris praebent quod ex iis rationes eorum, quae constituta sunt, ut plurimum peti pos sunt veluti si scire quis volet rationem, cur tallatio si injuriarum teneri nequeant, per l. s. s. ns .is uncommodissime illam petere poterit, e l. furis . o. inf/.t ubi Pomponius ait, furiosi nullam esse voluntatem inest voluntate au item sive animo delictum nullum committitur. d. s. I. .qui iniuria inpr. furi .cti. . C.s adversdelici Praedictis non adversatur, sed consentit potius Zasius, quando in .juraa. n. Irlup.rilegib.

just hypothes, regulam vero thesi comparat Midque satis liquet ex eo quod ibidem subjungit jus super facto fieri, ac proinde facta on similia comprehendere Regulam ver, actum

non respicere, sed generalem continere doctrinam e jure extractam.

Denique quod Paulus in hac l. annectit, Regulam perdere officium suum simul ae in aliquo vitiata est, eo ipso luculenter innuit. Reguiniarum

26쪽

Iarum eam autoritatem no esse, ut in quibusvis γε casibus attendi illas oporteat cum et vix ulla juris regula tam firmauit generalis, quae non exceptionem aliquando pro circumstantiarum diversitate patiatur. Atque hoc est, quod Iavo- a lenus in Lomni desinitio inflLr. ait,omnem id e finitionem, quam Paulus, teste Mercerio in extremo cap. Ib lib. a. opinion regulam hic nuncupati in Iure periculosam esse, parumque esse, ut non subverti nossit. Exempli gratia, vetus Iuris regula est, vim vi repellere licet. 3sq.de just.oactur quae regulari divino quoque jure nitituc Nisi enim perlegem Dei vim vi repellere licui stet Chiistus certe Apostolis suis, gladios in eum usuis ut gestarent, nuquam permisisset: cumandatorum patris siti assertor acerrimus fuerit. Verum subvertitur haec regula, si ex intervallo quis vim sibi factam repulerit, aut moderamen inculpara tutelae non servaverit, J. . ea in igitur,sup. devictvi arm. Nam tei, cuivis fili inprimis enitendu est, ut quam minimo possit ejus qui vim facit, detrimento impetum abs se repellat. Neq; cum hoc pugnat Christus, quando atth. s. cap. praecipit, ne quis malo resistat. seci potius ut alteram maxillam obvertat ei, qui in dextram ipsem caeciderit: quoniam isto prae-

4epto nihil aliud sibi vult, quam quod ferendae snt in iuriae ei, qui se fratri suo eoo odo prodesse posse, aut id ad gloriam Dei illustrandamyrolatiarum esse videt. Extra hos casus non est.

27쪽

ommentiria in regulniurari squδd quisquam injuriam sibi factam inultam

ferat, quemadmodum D. Paulus suo exemplo docuit. Hujus generis est de haec regula: PosseLsio et rei depositae penes deponentem manet, 3 possidere autem. Instit. de interdict. quae regula of- ξficium suum perdit, si ipsa possessio apud sequostrum deposita sit.l.litata . . ult.sup. depos. Tum autem possessio apud sequestrem deponi intelligitur,' quando partes aperte in hoc consen astiunt, quod possessionem apud sequestrum depositam velint, sicuti declaratione lius in cap. II.lib.I.comment detur civit atque si hoc mωdo Lν ult. explicitur, , interesses O v. de ari vel amiti possessille no dissentiet. Sic regula iuris cautum est, ne dominus servi t fugitivi possessionem uesarnittat.I. qua nobu II .sup de acq vel amiti psis sess. Haec regula vitiatur u servus iste fugitivus ab alio possesIus sit,ues diu pro libero sese gesserit, atquejudicio etiam liberali sese offerat. l. I. Flerservum.=LIs servus.sup. de acqui. Hamilia possess. Atque regula haec: Parin parem impertinum non habet, iubvertitur, Lut Paulus hocio eo loquitur, officium sum perdit, siquis in illius, cui t par est, tertitorio deliquerit: tum enim si delinquens tanquam prbatus pari subjicitur, quod delictis nec honores, nec privilegia 3a indulta patrocinari queant, argum L infundo Ir. sup d rei indic atque ita in terminis quoque

Ac quam vi reliqua quoq; juris regula pro-

28쪽

rhilippi Matthaei D.

pemodum omnes eodem modo sese habeant In dubio tamen Iudex pro illo sententiam foret, qui pro se regulam habet. Nam qui regulae 3 insistit, is intentionem uiloquuntur in te 34 pretes fundatam habet, atque hinc in ' adve sarium,qui exceptionem regulta taetexit, onus probandi transfert, quae probatio si iplii defecerit, regula palmam feret argum L rbi, propter quae ad generalem definitionem reis currendum est. U.de hered.petit.&Labeaparte. s. Dp.deprobat. Atyre hanc conclusionem tradunt Decius hicn. .ib:demssagno ,.a1 Bariun l. a. n. a ibidem, Iasn.33sup. st quu in m vocat.non ier.Co-

quaest. ρI. n. to lib. r. arbitr iudic quastion Io eph. Masard. in conclusi abi.vo I. probat Eatnqueinter alios consilendo secuti sunt Hienin Schuras

Ulpianus libro primo ad Sabinum. Arminae ab omnzbm officiis ciυilibus e mblicis remotumunt se ideo necjudices esse pos

sunt, nec magistratumgerere, ne ostulare, ne ro alio intervenire negrocuraIoyes emisere. SuM-

29쪽

Commentarim in regula uris.

Masculorum partespotiores est quam Jminarum exemplis tamsacris quam prophani demon/a

tur.

Heminae ab omnibus Uscis trilibus remota sunti; isscia civilia an a publicis disserant' Hieronymi agnoti interpretatio improbatur. Dictio vel non semper distunctionem arguit. Cur*mini vicia ciνilia ademptam r Gesso magistratu cum honore publico conjuncta est V an discrepent acgestionem magistatus esse bon/rem,ct esse munus reicium

Decurionatas an cum honore antiquitus comtι Aussueritato QuandoDmina magistrata vel Iudicandi muneis refungi queant 'M n. Elisabetha regina Anglia magistratum regium jure hereditario habet. ra Memina judicandracprophetandi munus etiamper sacras iteras obire possunt.1 Privilegia in consequentiam nonsunt trahenda. emina regulariter a postulandi ac procurandi

munere arcentur.

30쪽

r armina olim in perpetuatκtelafuerunt. a Cur matri at1 avia tutela demandari nunc Uilfra Formina pro aliis intervenire non possunt. e Nec conpeniri semina possunt tum quando alie- num obligationem in se receperuntista Anfaemnia beneficio SCt Vedriani renunciareposi

es uixis licetfaroriprose introducto renunciame. a uire in udicio,sνe extrajudiciu amina renun- ciaverint,renunciatio Palet. a Renunciatiosamina non alet, nisede beneficio, cia renunciavit, edocta se ii ab Iur ignoraro renunciare nemoprasismitur. a Muliebris infirmitas quatenus attendatur' a Meminis natura axaritia inhaeret. apaenuntiatio donation sapit. SCti VePejani ac Macedoniani dipersta 3 SCIO Macedoniano renunciari non potest.

4 Asculorum quovis' tempore potiorem

fuisse habitam rationem, quam foemina Ium, ex rure tum divino tum humano luculenter demonstrari potest. Nam in veteri est mento Deus mulierem propter peccatum viro

quasi quodam servitutis genere subjecisse legitur Indeque factum est, ut viro si Zelotypia laborasset, publica solennique ceremoniacon tra uxorem agere licuerit,quod fit minae ad versus maritum non licuit. Et in novo testamentis

D. Pallius mulierem ne loqui quidem in Eccle-