[Dianoia] astrologica, quae omnium praedictionum astrologicarum veras caussas inquirit, falsas vero examinat et damnat. ... Accessit ... succincta exegesis astrologica, definitionum et divisionum astrologicarum verum sistema / [Wolfgang Satler]

121쪽

r e duratione Ecsi in D elumque Planetarum quam tamen eandem ratione efficaciae plurimum ab iisdem differre expertum habeo. Vt ergo ortu secoccasus syderum, validaque Planetarum constitutio quam statim incipit operari,ira,&Eclipsis non differt effectus, sed quam primum aerem afficit, impressionemquet post se relinquit, cui ea inest aptitudo, vepaulo post vires suas in inferiorem aerem,

nata est humiditatem tentos vehemenis a tes,no admodum tamen nocentes, ObdO-i l minium Veneris, quae in beneficorum Plae: netarum classe reperitur, idque eo magis, o quod ea Eclipsis in regressus tempus Satumst ni inciderat, qui frigiditatem aurae intenisi derat vehementer. Nec enim talis effectus is ad regressum Saturni referri potest, cum is

nonvaleat in aere ob nudum regressum tam, validam mutationem inducere, praesertim

in tali loco constitutus Parcant ergh mihi omne si quilibet Astrologiae studiosissimi, si fumos vendere oculiique hominum simpliciorum offundere omnibus viri. bus vitans, in posterum a doctrinae Astro

122쪽

ν De duratione Ecfp s.ceptis declinem, effectumque Eclipsis non differam, sed in piae sensitempus apparentiae Eclij iis dirigam, ne forsitan contra propriam conscientiam quid directo admittens, ad gehennam, ut dicunt Cariones ardiscem. Et baec de duratione Eclipsis dictsint: nunc breuiter etiani de incendiis peste&c. verba faciemus.

De Incendiis.

aeterum ex themate Anni, Lunailoa nis . aut Eclipsis itiologi incendia, pestes J c. praedicere solent ubi mirantur omnes, an his praedictionibus fides aliqua adhibenda sic Verum dubitari de hac re nulla ratione debet cum liqcipia nonnunquam ex aeris alfecti qualitate depen

deant.

Praeterquam autem quod incendium ab Eclipsi presertini Solari causatur, etiam particularis aspectus loriis Martis maxime in lignis aereis eadem minatur, idq; in sine Veris, Aestate&principio Autumni magis quam hyeme cuius dogmatis ratio haec est, quod hyem ili tempore eique pro X imo terora imbribus niaden ita praebeat exhalationes e X l libus, Aristotele in meteorologicis monente, aquosa meteora gignuntur. Iam

123쪽

De Incendiis si iam ver eompertum habemus, ad incen )ium ab astris caussatum requiri facilitatem inflammationis, quam aer crassus lu idus adeo non admittit, Vtetia tunc temporis omnia fere humiditate diffluant eo quest, ' hyemali tempore inacendio runt de uastationes ab astris caussatae rariorest sint. In sne vero Veris, Aestate, in principio Autumni maxime aer est dispositus ad

recipiendas inflammationes, cum e tem

poris momento venti sicci, cuncta sua vi exsiccantes dominari soleant; quo ipso a. nifestum redditur, autumnali tempore aere crassio teri viscosiore existente, mereora esse crebriora. Aere hoc modo preparaso,astroru occulta ad ui edi vi incedi a facile, maxime si& incuria humana,Vt plerunq; proh dolor adsolet fieri,accedat, cotingunt. CV ius rei annus is o. exempliam exhibere potest: etenim hic adeo ad siccitatem&calore inclinauerat, ut magna flumina aquis calore absumptis exsiccata fuerint, sylvaeque a radiis solaribus accensae conflagrarint queeffectum an quidam recte Eclipsi in Aprili

contingenti adscribant, facile ex iis, quae supra de Eclipsi diximus, intelligere licet. Vertim, si incendia ab astris dependeant, inquies, fatalem necessitatem in se habere necesse erit, ecquo consequetur eas custra

124쪽

ν De Inceη iis. Pace tua dixerim bone tecton cum e eris tum' iidem sit aeris aptitudinem dc habi-iili ratem exsiccandi ab astris dependere, nonas ideo tamen adeo necessariam esse, ut non pol ε int hinc caussata incendia ab industrios

ceconomo S patre familias praecaueri, modo diuinam faciem sibi iratam ardentibus precibus placare studeat: nihilque eorum quae ad ea declinanda faciunt intermittar. Nunquam enim ne quide ab astris caussatur incendium,cui non prius &leuissima oscitantia humana dederit aliquam ansam. Nam quod anno is o sylvae nonnullae ob nimium calorem dc siccitatem sine ullo facto hominis conflagrarint, id ex raris contingentibus est; si quidem sese talis calor rarissime osterat, qui sponte nullo alio in sui auxilium accersito incendia& deflagrationes possit producere. Proinde necaros calorem causam incandi ortina, sed siccitatem , quae aeri ex astrorum mirabili influentia inest, ponimus. Eo itaque maxime tempote quilibet bonus&suorum ci. uium commodis inuigilans magistratu. quam ciuibus imperabit,cuius medio facile incendi principio si quod oboriatur occurri possit idque exemplo industriorum

Romanorum, quorum quilibet aquam in caenaculo ut haberet, serio a praefecto vigilum est admonitus. l.3.f. . is de offic.pr fect.

125쪽

est. vigil Vndein in sua penu restin-ὶνuendum incendium acetum recondicii m

habebant, quod apertis verbis Iulisse. Vlpia

laus inl.3. f. F. V. de penule g. ad leti dicens. penori acetum quoque cedere nemo est

qui dubitet, nisi extinguendi ignis cauila

fuit paratum,tunc enim esui potui que non Isuit quam legem eleganter eXplicati . iaci . ii 8. f. de instruct. instrument. eq. t. - cetum autem cum sit vinum putrefactum, omnino diuersam acquirit naturam igni, ieiusq; vi fortiter resiliente.Proindes laudatissima in non ullis Germanie est locες conis .suetudo, cui innixus, tepore aestiuo sub co-lminatione cerippaene ciuibus imperat ma-

gistratus. Vt in suis aedibus ignem custodillum,aquaeq; aliquam copiam habeant, qua lineendio orto mature commodeq; possit a familia occurri veru proh dolor surdis ca-mitur, ne quicquam malum, ni praecaueatur praedicunt boni viri Erenim negligentes oscitante'; patres familias, o modo incustoditum habent ignem, verum etiam lignis,sceno, aliaque materia facile conflagra.

bili replent aedes, incendioq; caussam dantes non modo sibi, sed&aliis conciuibus sunt perniciosi, Reipublicae vero eius j; incolumitati infesti Curiosi itaque ac pii patrisfamilias merito cura subire deberet mentemine forsitan tali materia aede reple.

126쪽

vel incuria familie aedesVulcano consecraorentur,eoque non sibi tantum, sed&vici. nis funestus esset, sed paucorum haec cura, hec ratio, haec pia sollicitudo ubi animos. Hic etiam ad utramque aurem, non dicam oculum magistratus dormit, tanquam ipse suorum ciuium faelicitate pertaesus Nero quidem incendio deterrimo Romanae Vrbis deleotabatur. Verum hic tyrannus Aparticida fuit quod nomen a bono magi.itratu merito abesse deber; quod ii expetat, prohibebit id, quod icit nocumento esse ciuibus, quantum in se est,si modo prohibe

re possit. Etenim, qui non prohibet, habet communis: trita regula iuris, cum prohibere posset, in culpa est, sese quodammodo delicti facit participem. Quocirca Reipublicae erit consultum,si magistratus negligentem , sibii vicinis perniciosum ciuem poenis inhibitionibus.

que coercuerit,&prouiderit solerter, ne incendiu in urbe contingat. Iure igitur,&publice utilitatis amore tam negligentem patremfamilias fustium poenae subiiciendum Romanae leges voluerunt, si causam

sua culpa dedisset incendio; ut videre est in l. 3. f. i. ff. de ossi c. praefecti vigilum, ubi I. C. Paulus inquit, Et quia plerunque incendia culpa fiunt inhabitantium, aut fustibus ca

stigat

127쪽

De Incendis .sIgat eos, qui negligentius ignem habueunt, aut seuera interlocutione comminais fustium castigationem remittit. In ean-cem sententiam scripserunt Imperatores Seuerus antoninus inde . . ff. eod. Nami sui culpa negligentia leuiore causam incendio dederit, venia indiget hactenus,

'tuitae parcatur corpori que,t penultis de incend. ruin nausea. dammum tamen merito vicinis resarcit i. q. ff. eod. EX Od. cap. 22.

vers. 6 data in duplum ex edicto praetoris actione, quae vocatur incendiaria l. penultis de incend.ruin. natis. Quinim Vue se inbec inparati t. inu. tit. Umeminit relegationem hoc casu impolitam estpraesertim apparente culpa aliqua latiore. Nequaquam enim excusari debet is, qui materiam facile concipientem flammam, quotidianae vero vitae non necessariam, in des habitationem quotidianam importat, licet incendi casus praeter opinionem acciderit. Omnis enim culpa ad casum fortuitum ordinata nocere debet commit-renti culpam, debui culpa ad casum incendi sit ordinata, hoc est, ii incendium exrali culpa immediate exortum sit, noxia erit committenti, etiamsi, ut dictum, casus iniscendii praeter opinionem euenerit. Ratio,

quia occasionem damni dedit, ex culpa

128쪽

proxime ad casum ordinata', pertextum Dolabilem in cap. et exi. de deposito, cin c. Vnico. de commodato, Gail lib,a.obseri,

cap. 22. .

Merit verbiam incuriosus pater fami-tilias vel diuinando assecutus esse debuisse ' id quod quilibet etiam simplicissimus probabilie prospexisset Ast si dolus apparerer,

costitutionis Caroli V. arti c. ia .locu habeo ret Nec in hoc casu ulli parcendum puto,et, quod hoc c si damno alterius conluctu esset, aequalitatem publica utilitas suadeat. Etenim si magistratus amore publici boni ductus ciui adimere bona possit. Dec. in quae in aedes exi de Constitui. c. inno istra, de iniuriis Castrensis consit. 8i.pri mum dubium,&consilio ai6 praesupposito,veis sed dubium est, lyn s.cent. . obserus Gail. lib.r obseruat 36 nu. i. '. Cur quaeso non posset, ciuium incolumitate inuitante, publica utilitate stimulante, ipsius illius oscitantis partis familias salute admonente, talem socordiam incuriam imis malitiam in ciue coῆrcere,eique in te dicere,ne habitationi quotidianae stramen&similia includeret,quibus&alia loca deis stinata esse,ciuilis disciplina edocet. Quocirca Romanos proprium habuisse magistratum, qui huius rei sibi curam bicipe

si apparet,ex Li.ssido ollic. praefecti vigiis

129쪽

ne incendi. Him,ubi Paulus Crus inquit. Apud vetu a

rtiores iacendiis arcendis triumuiri prae ''ant, qui ab eo, quod eXcubias agebant incturni dicti sunt. Interueniebant non iunquam Ediles,ri Tribuni plebis. Eratu tem familia publica circa portam&mu- os disposita, unde si opus esset, euocabat 'lur: fuerant iriuato familiae, quae in cenis,lia vel mercede, vel gratia extinguerent. Ut einde D. Augustus maluit per se huiciles incen-

liliis. Nam salutem Reipublicae tueri nullit imagis credidit conuenire, nec alium sui si ere ei rei, quam Caesarem. Qualido ita se inuicem Mars clupiter 1 spiciunt, maxime inimico radio, insignis it et eis aut igneis, plerunq; tristia incendia ferri audinatis. Mars fortis in signis aereis, adiuuatinia tetidia Mars Eclipsis alicuius magnae do- lininus, praesertini solaris, efficit incendia. Quadratiis Iouisin Martis intra Coniunis Ilionem Veneris&Mercurij, Luna in Viti. gine existente, praedicit incendium Quoatum omnium ratio cum supra sit expuasta, ad alias Astrologorurn piae-

mus.

130쪽

De peste.Pestilet usi febribus. ALxerum est praedictorum,'quod a d. imiratur vulgus,Pestis nimirum Ve-όrum non miraretur, si non rationes lucu-Ientae, quae reddi huius luis possunt ipsi essent reconditae.

Planum est: expeditum, Planetas sui. influentiis agere in aerem tanquam adsequatum subiectum, eum disponendo, alte-xando, resoluendo, densando,extenuando,& ad quemlibet suum effectum idoneum reddendo. Quodvt inlue pestilentiali con- tingat necesse est;si enim lues haec non lateret in aere,contagiosa minima esset, climtamen hanc benetici aeris corruptiacattracti adeo affricari notum est, ut non nisi aeris mutatione vitari como de possiti Dis. potitus vero ad huius luis participationen tunc demum homo dicitur quam optime, si aer ambiens,quo vivit sit putrefactus mixtis venenosis errenis vaporibus, quod inon inscias it Ferneliusti. i. de morb.caul ca. 3. Respiratione enim primo quidem os, nares, praecipuaque membra humani corporis implet hic aer, ex iis postmodum in omne corpus perflabile mox quasi momento distunditui Quacunque is vel substantia vol qualitate praeditus est , ea ipsa