장음표시 사용
301쪽
Republica' docenda. 6 etitatis amantissimus hac in parte hisce robe pensitatis, ad trutinam reuocatis, ut e nobilissimae arti calculum suum deneogabit. verum hanc, quantum in se est, ut in genuam Momnibus perutilillimam disci-
plinam, fouebitri adiuvabit. CAΡV XXXVI. An Medico ct Chirurgo sit,illeseir onolle Urεlogiam. Am supra in cap. de electionibus de hac quaestione quid ego, quid plerique Meldicorum praestantissimi sentirent, exposui: sed cum frustra forsitan pertinacibus &4bstinatis, loci susceperim prouinciam, hoc . capitulum ei rei totum dedicare conse-
Expeditum vero est tam nobilissimam artem passim Medicorum certe plerorumque proh dolor pedibus conculcari, deis spici, curationi morborum inutilem tu
dicari verum enim uero quae in coonitae artis contemptus ratio non certe iacerti ludo,non superstitio, qua veram carere e X-
posuimus supra quid itaque inscitia her cule&ignorantia tam laudabilis&abomnibus maximis Medicis in maximo precio habitae artis est. Cum en iis ea tantae iii prae . stantiae do subtilitatis, vivi immensum la-
302쪽
borem ingenium non vulgare requirere videatur, nemo fere est qui huic studio ope- ram impendat, ob eamque caussam de se tum Scinculatim iacet. Verum quid quaeso
laudis in binnod otio existimas positum an nescis Deum omnia laboribus habere venalia quid accusas ingenium, quod si
non eXerceas torpet 'misera certe res, misse.
re nobis cum in eo actum, quod plei umoque otium labori, vitium virtuti praeferamus, memoriamq; nostram una cum corpore occidere ex peramus. Etenim homini semper enitendum est,ut quam proXime ad vitam coelestem accedat: quod non contemplatione terrestrium, verum consideratione speculatione coelelitum altequetur. Ast ne multum agemur, lule dico cognitio nem virtuti si influetia tam astrorum tam necessariam esse, Ut citra hanc, qua inuis te.
mere potitis terare curationem, quam per agere videatur, certum sat ex his enim nota raro causs i morborum, quae plerosq; etiam celeberrimos in arte medica later Venabitur' Nam citri humores in humano corpore sese habeant ad modum ae iis ambientis, et utq; inhaerentesqualitates his vero constet corpus, temperamentumq; miXrico notineatur,secudum cuius mi Xturam corpus vel fanum vel aegrum est ea vero aeris am
bientis qualitas dependeat ab astrorum ii
303쪽
scire ac nosse astrologiam. Hi
ii fluentiae varia dispositione mixtione, VnIne, quis non Medi eo astra contemplanda esse, quis non Chirurgo stellarum cons gu.
rationes enucleandas, motum, incrementum decrementum Lunae confiderandu
sobrie dicet Morbos ab astris dependere secundario, ut nihil depelle dicana, huius annici sos si reliquorum deesset e X perientia, popularis febris tertiana spuria coarguit, quae in muliis locis adeo grassata est,
ut miraculo haberetur is, cui tam pertinax morbus pepercerit, tu ne anniuersariam ea
dices febrim 'an ne ergo temerea forte fortuna irrepsisse statues quod hominis non esset sed athei, qui omnia temerario laseo co ductu contingere,descitra rationem ceristam euenire fatet Hr. Necesse itaque erit, caussam huius morbi in aerem, ei uiq; qualitatem reiicere eandemque accusare climeo anno sub finem Aprilis ob Martis cum Syrio occasum tantus estus e Xapserat,Vibile mirum in modum acceirsa eandem folliculum suum egredi compulerit. Eteni in Marsin in concitandabile, Sc generandast bre ardente Delicisse innis est, quod satis superq; diuturna Medicorum&Astrologo. rum probauit experientia. Quid de dysenteria proferam, quam ne uoti quam anniuersariam esse cogit iami fateri cxperientia: ea nunc grassatur, modo eius
304쪽
neminimum apparet vestigium. Sed quae huius ratio eadem certe aere aequalitatis vicistitudo, quae cum non semper eadem, non mirum, si non eodem modo eundem semper producat effectum. Et certe nullus non popularis morbus est, qui naturaliter immittitur, cuius principium&seminae. astris petenda non sint. Vnde Hippocrates ad explorandam morbi cuiusq; naturam,&ad euentum praenosce dum, iubet tum temporis coditionem, tum vero epidi miorum morborum impetum animaduertere, duas plane diuersas caussas designans, temporis conditionem, latetem tacitumq; impetum, morbos quoque ex illis prodeuntes diue sos. Quicunque celebres populari pleuri. tidis,aliorum qidyssente timorborum, qui grassantur in vulgus, naturam curatione literis mandarunt eos certe quam eiusdem cognominis dispersos multo perniciosiores notarunt, quasi rant tamq; conam unis caussa pernicie expers esse nequeat syderavi pestilentes, ita&alias interdum minus perniciosas, atque occultas eXcitant qualitates, quae sunt epidi miorum morbo. rum caussae. Proinde Fernelius in lib. r. de abditis rerum caussis refert, se in quendam
incidisse Medicum prudentissimum, qui ad febrium populariumque morborum curationem selectas antidotos diligenti syde.
305쪽
reac nosse Aprologiam ars tutum obseruatione adhiberet cum magnam nium admiratione. Quocirca mirum non est, tot Medicorum
illia aedicationes tam sinistre succedere, ple-osq; iis immaturius adhibitis exspirare, a-imamq; efflare. Sed nec astrorum cognitio a Chirurgis egligenda,verum salutis humanae conserandiae gratia serio amplectenda est cum ean phlebotomia,incisionem embii, aut ad- in istione insignem habeat utilitatem. Ea do ista, et, quibus temporibus medicamenta hu- moribus corporis minime concitatis dari,
liuibus diebus venae lectioni congruentes limi in summa eorum quae ad incolumitato corporis humani pertinere videntur, nihil intactum relinquit. Quoties enim experti
o sumus ex immatura Vene sectione cum omnium admiratione quosdam incautiores expirasse quoties animaduertimus incisi- onem membri, eiusq; ad uionem in diebusi Canicularibus,aut alias tempore ortus So
llis cum stellis calidis exitiabilem fuisse An
inon, si Luna asterismum Arietis percurren-je,caput vel lauationibus, vel incisionibus loneraueris,moX intestinum eius sentis do. Iorem lan non si nocturno tempore dormientis caput radiis lunaribus exposueris, immensos tactus ille coelestis procreat cru-lciatus it reuera est ipsa experientia teste.
306쪽
Huius vel caussam, in qualitate aό1 circumsus,&ipsa influentia Lunae collochas. Quocircari ad Lunam morbos decrecere, Vel incrementum sumere, praeserti Vero eandem plenam infimis eYitium in
nati: res certe admirabilis insuribundverbi rabidis Luna silentei furorem llere sentimus, qui ipse cum lumine Luncrescit, donec integritati restituatur, poquam vero eadem decreuerit,&hunc noli illit, sensim tamen remitti videbis, done omni penitus lumine diminuto furor delitescat. idem in mulieribus menstruo laborantibus contingit, quas pro ratione augi metationis luminis Lunaris euacuatio
diuersimode corripit&invadit. Ast nonnullis haec res videtur contemnenda, praesertim vero a Chirurgi negligitur, qui nescio qua inhumanitate ducti, idiquod in planta herba tentare multo mi . nus experiri dedignantur, in corpore humano ac vero micro cosmo temerario ausi
patrant: consciunt.Proh deum, quan itum facinus, quantum scelus ab his commii. titur, qui ex solo artis incognitae conteminptu nefariovitam hominis in discrimen ad ducunt, fidem fallunt, Rempublicam vero ciuibus spoliant,ac tandem suam conscientiam aggravant, cuius immodicum podus l
307쪽
hirurge, quisquis es, tibi humorum coris oris eisebii habitudo,si vulnus methodica rari velis,perspecta imprimis esse debetφuod non negabitur, cum pleriq; Medi coisin hoc in omni morbi curatione primumsse velint:Iamri expeditum est, humores orporis esse pio ratione influentiarum a- orum diuersimode habere , his alterari, utari & degenerare eosdem impellentius iisdem. Etenim ubi Mars combustus in state aut fine verisse offerat, quis est, quion sanguinem condensari,pustulas,aliaq; utis vitia hinc oriri caussari prospiciat φullus certe nisi ambobus captus oculis. onne vulnus inflictum ferro tempore caidissimo aut frigidissimo plerunq; insana. ibile est Dan non praeterea castratio aut inciis isto animalis Luna in orbem crescete exitio- isa est, confluentibus ad vulnus humoribus curationem promptam recusantibus, adfe- irentibus vero certo putrefactionem, nisi
Luna tunc temporis optime disposita sitς
Non dicam quod multi morborum tam ali perte ad Lunae lumen dirigantur, ut fatui potiusquam sapientis es et aliam, quam nofluentiam corporum coelestium assignare caussam: Ita vastissimum illud mare ad solius Lunae motum vehementissime concitatur, ut pro eius statione Vel intumescar,
vel res deat. Ad similem modum ubi Luna
308쪽
ascendente in circulo sumuntur medicamenta, plerunq; per vomitionem eiiciun il tur: eius temporia sata omnia minimum raca dicis, multum vero herbiextra terram gerὐ minantis adipisci videmus quod&hortu I.
lanus quilibet prudens neutiquam negli-il gendum sentit, qui idem, si cognito tempe oramento plantae aerem ex syderum pontus: minime aptum plantationi eiusdem proui-4deat, non enim plantae quaelibet temporis quadrat qualitas)vel copiam, vel caritatem n&proventuum exilitatem spondere poterit: quod ipsi Thaleti Milesio ipso Aristotele lib. i. Politicorum teste usui fuisse certum est. Quocirca nec omni complexioni humanae omnem congruere aeris habitudine 2 asserimus, quod ut certum est, ita praeuisum de morbis popularibus statim certum praebet iudicium quibus Medicus vel praecauendo, vel repellendo eosdem, deXtre, ut-pore iam praecognita ipsorum qualitate, occurrere potest. In qualitate vero aeris hoc solers medicus norat, quod semper complexio sibi contrariam adamet aeris tempei ter , qua foueatur L conseruetur. Calidum enim siccissimum si tempus choleram vehementer incendit, morbosci; hinc descendentes promittit certo, conueniens vero idem phlegmati est, qua de causa idem morbus non omnes promiscue invadit, quod qui-
309쪽
uidem hactenus verum est in morbis virv. sentiam nullam continentibus Etenim ubienenata quaedam humorum est infectio,
ulla complexio priuilegiata estJed pastim
uem malum corripuerit, siue cholericus,ihlegmaticus,sanguineus, aut melancho- acus sit, prosternitur, id modo diuersitate 'mpleXionum operante, ut aliam diffici ius, citius aliam inuadat malum. In genere ero sanguineus viruletae infectioni imagis ut obnoxius cuius ratio hinc destinat tur,lluod ea purior substantia temperamento eaei stat, facile turbetur Einuasionem adnittat Cuius rei effigiem quanda nain ar-,
: tenim aptum est ad formam suscipiendam captandam,hoc verb, ut manus artificis,ia penitus omnem formae inductionem fugit, prius itaq; summa cum arte, in quo Vniuersa Alcum istarum a multis iam seculis anxie,ast frustra laborat schola, fixum& solidum reddi debet, postea vero ubi manus
ridetur pati, formae inductio tentanda Si militer in eo quod turbidum iam est, turbasti insequens non facile animaduertitur, 'lim natura ita comparatum sit, ut agens rucvalidissimum sit, ubi in contrarium incid xi quod in figore aqua calida Aristote. les experientia teste in Physicis demon- strat. Ita&intemperies complexionis in-
310쪽
uasionem mali ion nihil videtur retardam donec tandem corrupto humore vincentei malum praeceps ruat in hominem. Quo quidem ita in venenatis se habet morboruinuationibus, in aliorum procreatione se cus esse hodiernus dies edocet. Verum di hac re haec dixisse sufficiat, edicoruscho lae relinquenda caetera, quorum Profesti limorborum diligentem inspectionem, conluenientemq; curationem exigit εἰ urget. Cum itaq; tantam vinam energiam cae Iestia corpora in humores corporum, deni
que ipsa inanima habeant, quis edico, rum est, qui non hanc diuinissimam scien rtiam astrorum vim ingenuo excutientem
sibi propositoq; suo perutilissimam ducat Vt itaq; nullus in egregium evadit Medi-icum, qui Physices non habet cognitionen exactam: ita nisi ipsam Astrologia edoctus quae pia videtur pars praestans naturalis
scientiae esse, Medicus parum dextre, sed caeca intentione quamlibet suscipit curationem. Quod utinam a multis mecum altius consideretur&perpenderetur, qua bene crina aegris, quam optime cum familiis amplissimis, melius tamen cum ipsa Republica ageretur, cui plerunq; boniac praestantissimi ciues immatura medicamentorum adhibitione subtrahuntur, deteriorest perte sicariis,in quorum odium terrorem