Ivsti LipsI Satvrnalivm sermonvm libri dvo, qvi de gladiatoribvs

12쪽

NOBILISSIMUM

AMPLISSIMUMQUE V.

AUGERIVM GIS LENIUM

LARGI, quos de Gladiatorum prisco ritu diu conceptos nunc proscrO,lucem adspicere volui, Vir nobilissime, in nomine tuo. Volui, im debui. siue amoris itii Caussa, quem in pnc- sentem absentem istenes S persevcras:siue virtutis doctrinaeqliqua iure omnium bonorum Culos in te conuertisti certe meos.Nempe tu ille es,qui res S consilia traetast Imperatoris no vnius.tu ille,qui summis de rebus ad summum Principem legatus, inter ipsos hostes cognomen repperisti Boni Scilicet ut radij solis in sordes c caligantia loca coniecti, illustrant, non inquinantur sic tu,inter seros illos squalentes' i animos resplenduisti nihilominus vera virtutis tua luce. Et pru-dcntiam sic doctrinamque: Otum hoc tantum in terpono, ut similes tui consiliari Contingant patri , quam Fata volent sic saluam. Vidimus nuper libellum duplicem Itincrisa Consili tui. libellum sed qui,

meo animo, scholas dissertationesque supcrat multorum sapientum. Breuia omnia,fateor:& eb placent magis, quia inclusa prudentia, non Ostensa Quin genus ipsum dictionis etsi id minime inter tuas curas priscum adstrictumque sentcntijs occultum: dc quod Ver m-

13쪽

4 uideo, Cibtilis breuitas innata tibi, aliis adfectata. Sed

ne frsona ingenio meo laxem in hoc campo munus a me cape, Vir maXime; non pretium, ut me deuinctum

liberem, sed pignus V obstringam. Nec enim exigua haec, dc de ludis vere ludum, referendae gratiae esse volumus, sed testandae. Quamquam huic ipsi operae aliquod pretium fortasse erit apud eos, qui Veteri germanaque doctrina non perfusi sunt sed tincti qui hac velut face illustratum iri infinitos seriptorum locos non inuiti fatebuntur. Nam nouos istos ec, ut sic dicam, musteos homines, iure sperno ab his libris: qui tamquam in vaenalibus,loqui adhuc Latine tentantaquique magni Sc beati sibi videntur in praeceptiunculis d con- Cinnatis aliquot nugis, quas Oculo recto non digneraspicere. At mihi prista placita ac ut ille apud Co

micum,

14쪽

CHRISTOPH. PLANTINO

Ttodem etiam meam appetias 'isti Jayrae inquis bis uni saluid tibi vis, mi Planime Dan ut ego si unuit Sinescit, hoc agitur Diocile enim dictu creditus, quas turbas mihi dederit Sa rabi prior parum hercle liquido auficio emissa Clamores, sinicia,sibili. Abus,2 sisse est,quis ne ullis

retiis Censorem publicum agit Z qui inuidiam inon hominum,sed gentiumparati Insanit homo irruit in se ipsi, egetem incidit Dafama Hlius, Meaperte tisit alius, Ieschemate percussi s adsummam ea dicta imoscripta de misella Satra,quas ne rubore nemo ex ergaseulo audiat cum inustafronte. 'ego tuus etiamgratiam exsectabam ab nouitatescripti ignarus scilicet delisiarum huius i. qui eo iam venimus, ut nec vitia nosra , nec remedia ferre possimus qui olim Seneca in Claudium luderepotuit, non cum leso Amsed cum morsu Hsfilio. coniugesversite, imo regnante mihi venia opus, leuiter. leniter ineptias

tangenti Critici gregis se id enim castigatione illa

molliinradeo ut leninate nimiapraeuaricatus videripos

simpublica caussa. Revera enim lusition ostendi

vulnera ron impressi. At enim tecteo colore quodam nos tangis inquiunt. O non interpretes me amentis sed diuinos qui non dictum mihi./onsiriptum ortasse nec cogitatum, tamen id iunt .Per colorem ego te'qui ne Aci nunc

15쪽

nunc quidem, cuius colorissis, sicio. Unus aut alterpem fricti mihi fateor sedario non tecta aut obliquapeti tione, ut nominauerim etiam, percusserim,quoddicitur,manu recta. In esculpa similis ebeneo ingenue, quodagnoscis . tamen quid egopossium stelo quod ina

terum ieci tu occurris, s induiste tua lonte Lot enim Principum ius imminutum tui. Cedo ubi i quianpoes manare negaui ab o Augustofonte i Idem nunc nego. θ' honores, titulos, quas aliafortunasint, tribui posse a Principibu fateor ingenium doctrinamque non eripi, non dari. En crimen, quod dignum sit tunica molesa. 2 Iec enim aliudve idiculis expresserint ex ommioscripto. Itaque, Ut illuc redeam, mi Plantine,stustra me evocas in turbidam hanc arenam diuerti in aliam, cum voluptate magis sine noxa c d ludos nqua, me dedi eriticulaprisca qua desitis ignotansroauo

retraxi, proposui non auribu solum sedoculit; nequeti legi sed pane dicam demetrip int. Hoc ipsum erit fortasse quis emet ut leue sed Jernet μὴ culpabit Mihi

autem alis, ut hanc inquioram manum s anceps acu- mensili consuma in re si non magna ama,M non mala.

Nullius intererit quidde Secutore aut Murmillone deli- rem ridebit aliquis in his nugis Von ringetur. Denidique extra iudicium s proscriptione uero Iusscriben- ' i da Satyra Apollinari alicui relinquam,qui ida Prin- 2. cipe impetrabit Tu,vir amice, pro Satura Saturnalhoc P φι habe pro Funere Munus tuam meamque caussamare, opus erit, udeos qui haec θ memorias omnes veteres nonperisse vellent, sed interisse . et alc .

16쪽

SATURNALIUM

C P. I. Occasio. origo horumsermonum. E, MI December erat, se febriculam valetudo mihi non bona.Itaque visendi caussa ad me venerunt Victor Giselinusic Ianus Lemutius familiares mei. Et post salutem, Lernutius Iamne melius Θ ait. Huius quidem opera inquam ego certe, Vica O hac noes em clementem cum quiete habui: omnino commodior esse mihi visus sum post hesternam medicinam. Ita facile cens bam,ait Victor sed cedo venam, sodes, Ut tangam. Cum tetigisset, hilariore vultu, Bene habet unquit respexit nos Hygeta. Sed duo etiam sunt, a quibus procul habendus es, Lipsi, libridc curae quae nisi vitas, serio dico, teipse cultas. Ego cum risu, Ab altera quidem caussa immortalis sum,Victor. Nam libros, per haec taedia temporumsummis digitis Vix tango. Curarum, fateor,largiter est: iublica siue priuata respiciam, bona earum ubique seges. Atqui scito, ait Victor, non ab alio quam curarum igne maois interfici vitalem illum in nobis fontem. At enim patria: nos periclitamur. Scio sed tu egoque habenas scilicet temperabimus publici fati cura sint hae curae illi, qui supra nos curat. Tu Anaxagoram cogita, qui increpanti

τωπα δίθ,&simul caelum ostendebat. Haec enim reuerasa ditab' tria nobis. it radiis lis per terram sparsi,aca lo in caelo ta-yςyh', id mensunt sic noster animus quanquam interris, humilia ista summae spernat, Verseturque apud originem sui. Dicebat haec Victor; es ecce puer nuntians duos de via, Vti apparebat, aduenisse,

Cunae illa

17쪽

quibus opus esset me conuento. Surrexi. tarn ad vos redeo, inquam ne graue sit tantisper solos esse ad hunc ignem. Et simul innui puero ligna inhcere,& largius exstruere fiscum. Ecce autem exiens video ad res DuZam, Pighiumque Cum treoida gratulatione collum iis inuasi,Et vos estis Θ inquam 5 sper ii mihi optatique salvete. Vnde autem, inuo per hanc anni hiemem nec enim temerarium est,credo. Ego quidem e Bata-uis,ait DuZa,& tua unius caussa Pighius hic a Veteribus suis: iunxitque nos in via bonus aliquis deus. Mihi certe bonus, inquam in iam Viuo valeoque, cum Vos teneo. Sed intremus,

quaeso: date duobus istis pariter quod gaudeant. Simul Uiector Iernutius ad limen facti obvij, atque inter se ainicissi me complexi sunt. Sed diuelli egu, Et heus, heus, inquam 1edeamus neu diutius ignem inuidete istis, qui stupent certe a curru Nam hercle strictum hodie frigus, ut ille ait,

Iam prata canis albisant pruinis.

Imo iam calemus, ait DuZa, apud te quidem nostrum ignem. Sed quid morbi fuerat, sodes Nam de in ualetudine tua An uerpite accepimus a nostro Plantino. mehercules etiam palles. Non nunc quidem, inquam ego nam os me hoc gaudio dedistis in ruborem Tamen febricula fuerar in qua oppuanada noster hic vere Victor Sed sedete, agite, mi hospites vetus verbum nostis, Romanus sedendo vincit. Cum sedissemus, Quam salue autem omnia in Batauia inquam, mi Dugi Privatim omnia,inquit. Nam derep. quid dicani, nisi maria malorum 3Melius ominare, inquam. nonne per hanc pacem sedauit illa tempestas Caput mouens leuiter DuZa,Vereo inquit, ut paucorum modo dierum Alcedonia illa sint, non firma tranquillitas. Facem exstinctam si igni admoueas, veli mentius accenditur sic positum hoc bellum metuo ut insur gati acrius recrudcscat. Heu saeculum Linquam ego. Enimuero di qua sit pilas nos homines habent,

ut ait Comicus ita pace dc bello alternis iactamur, quasi per lusum. Sed mittamus haec scaeua Pighius noster quid, quo Antuerpiae, inquit, nescio quid litium molestiarumque mihi

fuit cum nummario tricone quas detersum veni sine designabat in hoc Sole. Ego vero detergebo, inquam: lubentiorem

18쪽

te faciam, quam ipsa Lubentia est. Conuersusque ad reliquos,

Vos amici,aio, caenabitis apud me una cum is hoc hodie Vultu renuit solus Duza, Non potest Lipsi, inquit nam vocata opera est. Quid vocati inquam nonne Adventicia hodie de bita vobis ξ Iure communi perigrinantium impetrabo hoc ce te si minus,vel ' ξηρορος νόuω,ut dicunt Graeci Et simul iniicie 'manuariabam manum Cum subrisu Duga,Haec quidem vis est, inquit. - Caesar videor ita iugulum mihi petit iste Brutus Tamen,amici, relictas omnes res habeo prae quod vos vultis Puer modo adsit,qui ad Caiaterum renuntiet. En adest, inquam abi puer,&redi citius quam Asparagi coquantur. Nos interea ambu

ense Saturnalia , feruorum dies Seneca correctus explicatusque. Saturnus deus. Festus IV Cicero emendati Mutatio meliis. Caena toria Synthesis. Plautus explicatus tetronius. Dis correcti.

PVim redire mihi tarde visus. Itaque spatiis aliquot con

seditis, Sedeamus, inquam: puer hic DuZarantereamini. strauerit Age tu, Vastam cum aqua Lauimus. cum trepidarent de loco, Etiam inter vos hae delicias inquam. Amicitia aut pares omnes accipit, aut facit. Sede tu ura, tu Pighi, vos reliqui. Ego adsedi in imo. cum oculos circumtulissem, Heus puer, inquam, profana nobis haec mensa est salinum oblitus. Lernutius me adspexit, velut causiam requirens eius dicti. Ita, inquam Leria uti Profanam sine salino mensam esse veterum Salinum

rum appositis, simulacris deorum. Quin latinum ipsum inter vasa sacra. Bene notat interpres vetus ad illud Horath, splendet in menia tenui sabnum. Subnumproprie est pate a sua di sprimitiae cumsalem ferebantur.

Et Statius ad hanc mentem J-t, exiguoplacuerunt arrastino. Itaque in Liuio libro X X VI. ferre iam possum, istinum patella naue deorum cauo habeant etsi non pessime rescripsi olim 'Vide pist cubgnam. Sed aliarma Vulgatam etiam ValeriuS, qui de pau- R. pertate

VIII

19쪽

pertate Fabrich A1am iiij Vterque, inquit, patesiam deorum salinum habuit. Et Plinius Fabricius belgic os Jmperatores plus quam pateram salmum ex argento habere vetabat. At de simillata I cis deorum, quod addit Arnobius verum cst collocasse eos

imago ali In mensa saluam et VIus 'Iam Velut tutelam geniumque

α' mensae. Ita Herculem Epitrapezium ego in Silvis Statij qui Vindici fuit

Castae eium tutelaave mense. Et ante Vindicem, eum Mamni essem habebat

de eodem . . .

Hereulo Regnator aetis numen enerabile meos.

Πό Quin etiam deos ipsos initio mensae inuocabant. Qujntilianus

but num Declamat CCCI. Habursi honorem iliud humillimen intras se tyranni. , aesti mensam ad quam cum enire coepimus, leo inuocamus. Inter hos sermones puer regressus a Cantet O. Ego inclamavi, Ades, inquam testudo, non homo: qui ignauiorem possis facere ipsam ignauiam Dic, ubi moratus Tarabat respondere puer, sed DuZa occupauit. nam hancnOX iam amitte Lipsi,inquit Seruorum hic dies est. Quid tu iam Zinquam. Nem Saturnali se, inquit, hodie Saturnalia. Cum capite ego abnuissem Ita ve-

quo die . Ο, ln Ult, hodie legitam a Veterum Saturnalia aut Pali1 omnes me fallunt, qui ea coniiciunt in diem v I. Kalendas Atqui per Fer ii μης id festum velut usurariam quandam libertatem scrvos habuis-1emon ignoraS 1m ms HS ciatumqUOIam genere supralptos dominoso cum quibus commutabant etiam vestem Dio lib.

ζουσι. id est Saturnalibus ferus habitum herilem metentes festiue agunt' 'semi Atque adeo sedebant ad dominicam mensam dominis prae

id est, Saturnanum duiebus nos 'Tomanis praebere seruis conuiuium, sic Pt ipsi oscia seruorum obirent Atti versus huic rei: Exercent epulastiti, samudosqueprocurant

Sevec ex Et Senecae locum non inuitum huc traxerim, epistola XLVII. Instituerunt diem fessum, non quo lum ex veteri meo librosio, Corretrus cum sententiae totius medicina cumseruis domini Pscerentur, qui se

20쪽

L et i et I. II si quo itique honores Pisis domo gerere uidicerepermiserant, , domum pusillam rem'. esse iudicauerunt. Nam intellegit hoc Saturnalium festum. Ego post ea DuZae Verba placatior, imo vero iam hilarior, Abi pue laquam . Vicisti hoc patrono conuersus que ad conuiuas, Amici, aio, comburamus hunc diem Bona Saturnalia hodie. AEuapropter e lalcare conuenit itam, curasque acerbassensibus gubernare. ut ait Matius. Id quidem in proclivi, ait Pighius Certe 4 hic apparatus est, nos hodie mollius apud te curabimur, quam regi Antiocho oculi solent. Non cibo, Pighi, inquam, sub1ta enim haec caenula est, Nelut condicta sed voluntate certe tu bentiaque Sed doce nos, antiquumne hoc Saturni festum Antiquissimum,ait Pighius. Nam Saturnus, Uti scire te scio,in ter veterrimos Italiae deos qui frUgibus repertor, quique gen

tes eas primus docuisse creditur sationes. Itaque non dubie La Vrnitanis nomen uenit a latu. Vt enim a portu PortunUS, a nuptu Latinum. Neptunnus; sic diserte a satu, Satunnus. Nam ita primitus pro nuntiabant. Festus: Hic Deus in Saliaribus Satunnus nominatur, Ni Festineor. a Acetasationibus. male ibi vulgo,Satimus, vel, Satureus. Nam V '

Sali scilicet aliter indigetabant, qualia vulgus. Sic Tertullia nus, Exceptus a Iano, et Ni Sali Volunt, Eano Crebra autem dc Th. vetus ea terminatio in nominibus deorum. Sic Pittannus Pi 'η-

que, ut dixi, Neptunnus Victor hic interfatus, De Neptuno '' Pighi,inquit, permitte ambigam Cicero contra te, qui derivata nando. Eius Verba II De natura deor Vt a portu ortuni, sic Neptunus a nando, prioribus litteris paullam immutatis Pighius excepit,Imis tu permitte de scriptura ista ambigam Neptunus ais a nando quomodo potest Rem spectem,sive verba infelix ortilinatio tua Cicero imo falsa Varro melius Neptunus 'Ci otia Cluu,quod mare terras obutabit bed, mea ride, numquam rugit

id verbum ab ore Marci Corruptum locum adsero, scribendumque,a nubendo,Vet,a nuptu. Res auctor est, & Cicero ipse, qui comparat Neptuni etymon cum Ortunni ineptissime, vulgata quidem illa lectio si vera sit quam ego planissime persuasus sum ab stolido aliquo Herma esse, qui nubendi verbum B a. non