De Euripidis Hecuba quid secundum Aristotelis præcepta statuendum sit [microform]

21쪽

minime spectare videantur. Quamobrem jure relanur in numerum eorum, quos Arist. ρ ορικῶς λέγονrree induxisse dicit. Aequalibus suis, qui elegantia verborum atque subtilitate sententiarum magnopere delectabantur, nimis indulgens sabulis inserit concertationes illas judiciales vel orenses, in quibus duo in diversas sententias discedentes causam deserunt ad tertium quendam, quo arbitro in contrarias paries disputant, ut in nostra fabula Polymestor et Hecuba judice Agamemnone ausa suas orant. Quamobrem Quinctii Euripidem praecipue commendat oratoribus atque advocatis inst orat. X. 1,67. . In nostra fabula multae quidem inveniuntur sententiae philosophorum doctrinam redolentes, pleraeque Vero conmunt rebus gestis gerendisve. Longius autem ab actione eo digreditur 6 596-606, in quibus audita magnanimaiolyxenae mori de sontibus inutis meditans eam praeter omnem antiquitatis consuetudinem non ex sola originis nobilitate repetit, verum etiam pendere vulte liberali educatione atque institutione. Quem locum omprobans Hariungus E. r. I. p. 518 dicit, verbis exprimenda fuisse ea, quae docere voluerit poeta Polyxenae exemplum proponendo Ut hoc concedatur, minime tamen probari potest quod addit nee personam nec tempus magis opportunum reperiri potuisse immo vero etiam illam sententiam non opportuno loco nunciatam Sse, Optime eo apparet, quod Hec ipsa p08tea V. 607. dieit: καὶ ταιτα ἐν δὴ νον ἐναμ σε ματην. Bene interrogat Eustathius ad D. XIII. 292.): V ων ματην, δια ι ω υριπίδη, ολευς ἐτοξευσεν , flugkius, etsi ipS RViSEuripidis propugnator, tamen hanc sententiam parum opportunam esse judieans addit: ejusmodi ματαιολογιῶν plenae fabulae Euripideae s ad Hec. 592-602.). - Gravissimam atque meritissimam plurimorum criticorum offensionem concitarunt o. 820-826, quos neque reginae dignitati neque tragoediae sublimitati aptos esse judicanius Aristoph jam in Ran Aeschylum inducit de Eurip. cum Vituperatione dicentem o 1079 sq.) ου προαγωγολ κατέδεις Ουrος; Deinde schol ad Soph. M. 520. illum

δη εε προνας δείξεις, αναξ κτλ. artungus, qui nulli sere Euripidis vituperationi non respondet, ad hanc verba scholiastae Euripide afferre satis habet L. . . p. 523.) Qui dicit: οὐ μα--πωδεις οἱ λογοι -

θηρασθαι βοηθειαν. Quibus Verbis nihil negans nisi μαστροπικὴ esse sententiam ipse concedit, Hecubam dignitatem non tuentem descendere ad omnia, quaecunque moVere po8Sint Agamemnonis animum. Quae Raumerus in annoti ad Eur. de hac re dicit, vituperationem Euripidis minime diluere possunt. Nam quod Hec ipsa illa Verba supervacanea arbitratur neque multum ex iis sperat, antea jam dicens: καὶ μὴν ἰσολ μἐν του λογου κενον τοδε - Κωριν προβαύειν, id nobis augere potius quam minuere videtur Odium in eam. Quamquam reliquae Hecubae sententiae omnino probandae Sunt, tamen Vituperatio, in quam duae, quas attulimus, inciderunt, gravior est, quam ut accedamus ad sententiam effingit,

qui l. e. cap. 89. dicit, studiose animum attendendum ad Hecubam Euripideam et aequiescendum, si quis praeter illam nullam reginam loquentem audiverit. Reliquarum personarum sententias Aristoteleo

praecepto, ut sint aptae, satisfacere judicamus, quamquam negare non OSSumus, nonnullum Versum non arte cohaerere cum actione, Verum superVR aneum 8Se. ruri vctis i. e. longiores Se ODOS,

qui altemis versibus inter actores sunt nostrae sabulae, etsi non aperte Aristoteleis praeseriptis repugnant, tamen Vituperandae Videntur, quod versantur plerumque in molestis interrogationibus et responsis, qua re sententiarum vires maxime extenuantur. Optime Solgerus l. e. Aeschyli miro nθίας cum saxis adversario vehementer ingestis, Sophoclis cum sagittis prudenter intentis, Euripidis eum pilis commode ultro citroque jactatis comparat. Quartam tragoediae partem dictionem Arist perfectam atque absolutam esse dicit Poet. XXV. , si perspicua nec tamen exilis sit gravem autem esse et a vulgari oratione discedere, si peregrina Specie utatur i. e. 8 habeat iuurre s. voces singulares et μεταφορα R. translationem et quidquid R

22쪽

proprio recedat quibus non immodice utendum esse, quum, si omnia raωrare sint, barbarismi, si omnia som=vota, aenigmata metantur, Verum saepe etiam proprias voces adhibendas esse. Itaque dictionem prudenter temperandam esse et propriis et peregrinis, ut haec gravitatem, illa perspicuitatem efficiant. Quamquam Euripidis dictionem neque Aeschyleam granditatem neque Sophocleam suaritatem adaequare, sed paulum supra Vulgarem orationem attolli inter omnes sere constat, certe tamen ea

putanda est, quae Aristoteleis praescriptis satissaeiat, quum neque obscuritatem neque exilitatem habeat Arist ipse Poet. XXII. 19. in Jambicis, quae maxime imitentur vulgarem rationem, ea dictione utendum esse dicit, qua etiam in vulgari oratione uti possimns. Et alio loco Rhet. ΙΙΙ. 2.

noniinatim Euripidem propter dictionem laudat, dicens: δεῖ λανθανειν ποιοῖσπας κω μὴ δοκειν γεπ πεπλασμενος.

εὐέγων συντιθm o περ υριπίδης ποιεῖ καὶ πέδειξε πριλος. Dissimulandum igitur esse dicit mandi studium

et bene dissimulari, si quis ex consueto sermone delecta conjungat, id quod Eurip. secerit. In nostra quoque fabula translationes inveniuntur nec permultae nee nimis conspicuae neque desunt aliae inaequalitates s figurae, quas enumerare aut strictim attingere angusto spatio erimur, quamvis poeta modice iis utatur. Ita fit, ut dictio et humilitatem exilitatemque vulgaris orationis effugiat neque aut tumida aut obscura sit, itaque ex Aristotelis mente laudanda sit. Neque tamen desunt, qui in dictione quoque Euripidem vituperent idque ita, ut vituperatio in nostram quoque tabulam transferri possit, ut Aristoph. Ran. 1338. 51.53 sqq. Euripidem perstringit, quod saepissime usus sit geminatione verborem. Quae iniec invenitur sexcenties, idque in partibu melicis quamobrem, quum hac geminatione querimoniis plus ponderis afferatur, illam vituperationem ni injustam rejicimus. ari modo Euripidi objicitur inreruio s. nimius iterarum sibilantium usus, qui efficit, ut versus molliorem reddant sonum. Cujus rei in ed. quoque non pauca inveniuntur exempla. At hoc vitium, ad quod ortasse pauca alia accedunt, id non est, quod universam nostrae sabulae dictionem eorrumpere ejusque nrtutes obscurare possit. Quamobrem sacere non possumus, quin ad Hecubae dictionem reseramus Horatii illud ep. ad is 3bi sqq.): Verum ubi plura nitent in carmine, non ego paucis Misendar maculis, quas aut incuria fudit, Aut humana parum cavit natura. Postrema duas tragoediae partes, modulationem et scenicum apparatum, Arist minime illustrat, quum parum pertineant ad artem poeticam namque etiam sine iis tragoedia id quod vult donsequi atque metum et miserationem commovere potest. Quamobrem eas omnino praetermittentes transeamus jam ad exteriorem tragoediae habitum, quem Arist. cap. XII strictim et quasi praeteriens

tractat, paries tragoediae enumerans has prologum, ἐπειςoAoν, XOdum, choriea.

Prologi risi alio quoque loeo Rhet. ΙΙΙ. 14. mentionem facit dicens: O προοίμον ἐσrιν πη

Quo apparet, tragoediae prologum esse actionis ingressionem, qua spectatores de rebus quibusdam antecedentibus, o quibus actionis implicatio gignatur, eritores fiant. Multum vero distant Euripidei prologi ' a Sophocleis. Namque apud Soph. prologi ariissime conjuncti sunt cum actione, quum personae primo initio in scenam prodeuntes dialogo non longius repetito, Verum e natura rerum fluente spectatores in actionem inducant. In Euripideis ero tragoediis plerisque una tantum persona scenam ingreditur et ad spectatores conVersa rerum statum narrando exponit, nonnunquam etiam res spectatoribus notissimas, ut in fabula Helena Menelai uxor prologum agens nomen, patriam, aridis judicium, alias res satis notas narrat. Interdum illa persona nullam actionis ipsius partem habet,

Die prologis Euripideis uberrime seripserunt Lichstaeditus in libello, qui inseribitur: de dramale Graetoriani eomit satyrieo ' et F. h. lienetius in disseriatione de prologis tragoediae Graeeae.

23쪽

verum quasi coelo demissa videtur ut spectatores de tabulae argumento certiores faciat, quo tacto

agentibus personis Iocum concedit ransmodi prologos Ellanctius narrativo nomina Qua de causa Euripide prologi multam subierunt vituperationem cum veterum tum recentiorem criticorum. Inter illos maxime elucet Aristoph. qui in Asiam. v. 46 sqq. γενεαλογουπια Euripidis prologos perstrinitet in Ran. v. 1177 sqq. Aeschylum inducit exordia sabularum Euripidearum me si adjuncto dis in- dentem, nouoco, ut recte judicat Essendum' eum scholiasta, oti&- cavillatur prologorum, qui

homnium fere sabularum iidem sint nec ulla se e re nisi nominibus mutatis cuivis fabulae Euripideae non minus commode pomini praefigi quam verba illa Jocularia is vo- πωλε- singulis versibus jambicis addantur. hunc ocum spectans schol ad Eur Phoen. 309 non sine vituperatione dimetram trochaicum catalecticum τροχα οὐ θημμερες Ῥαέδεων ἡ λαμυθιον dicit Hanungus Ε. r. I. p. 321 sq.)illum docum ad universum genus dicendi, quod Aristoph. nimis subtile, tenue humileque esse arguat, non ad prologos solos spectare nulla ratione judicat. Idem antiquorum scriptorum neminem prologos

Euripidis vituperasse, sed uno ore omnes laudi tribuisse dicit, id quod argumentis confirmare omnino negligit. tqui tantum abest, ut Aristot., qui uno tantum artis poeticae loco tragoediae prologos strictim attingit, Euripideos prologos aude afficiat, ut illa ipsa ex definitione vituperatio eorum duci possit. Ulos enim Ρ t. m. 4. prologum esse Vult integram et nece8sariam tragoediae partem. Quum autem in generali tragoediae definitione tragoediam esse dicat imitationem actionis per agentes,

non per narrationem h-πων καὶ ο δι απαγγελέας), qua re ab ea disserat pica poesis, itaque disserentiam utriusque poesis in actione aut narratione ponat, non potest narrationem, qualis in Euripideis prologis invenitur, non ab omni tragoedia atque ab omnibus tragoediae partibus prorsus exeludere. Aliam in vituperationem prologi Euripide inciderunt propter praenunciationem rerum futurarum. Nonnullis enim in sabulis deus prologum agens spectatoribus non solum antecedentia, verum etiam actionis progressum et exitum modo occultius modo apertius praenunciat. Cujusmodi prologos praeparatorios neque apud Aesch. neque apud Soph. verum apud unum ur inveniri, recte notat

Boeckhius. ' Quod uripidis institutum a veteribus eriticis laude affectum esse dicit Hanungus

E. r. I. p. 322.), ad cujus rei testimonium ab eo vocatur homas agister, saeculi XIV. p. h. n. grammaticus, cujus in verbis haud scio an nulla laus insit, quum simpliciter dicat synops vitae Eur. t

gravissimus Euripidis defensor, Lessinius ejus prologos ab omni vituperatione vindicare conatu ex ista rem suturarum praenunciatione maxime pulchritudinem nasci atque adeo poetam propter istam praenunciationem finem tragoediae ab Aristot propositum maxime consecutum esse judicat l. c. cap. 48 49.). t exemplum, quod affert, non accommodari potest ad omnes Euripidis prologos. In Ione enim tabula Mercurius spectatoribus praenunciat, id quod agentium nemo scit, Ionem esse Creusae filium, itaque indicat actionis implicationem ex hac agentium inscitia orituram, de exitu tabulae nihil praedicens Concedamus vero effingio in illa sabula majorem metum majoremque miserationem spectatorem concitari, si ab initio cognitum habeant, Creusam esse matrem ejusdem Ionis, quem ipsa tuterfectura sit quandoquidem ipse concedit, illam eram cognitionem nobis artificiosius posse injici, quam M. fecerit. Quodsi vero illud in omnes Euripidis tragoedias transseri, non possumus ab eo

non dissentire, quum, ut nostra fabula exemplo utamur, nobis perSuaSum Sit, non minorem nos

'Dallendii de tragieis Graeeis inprimis Euripide ex ipsorum aetate et temporibus sudieandis aequaliumque iudieiis eommentatio; . 19. ' in libello de Graeeae tragoediae principibus tripto; . id.

24쪽

proprio recedat quibus non immodice utendum esse, quum, si omnia γλωττα sint, barbarismi, in omnia an postia, aenigmata metantur, Verum saepe etiam proprias Voces adhibendas esse. Itaque dictionem prudenter temperandam esse et propriis et peregrinis, ut haec gravitatem, illa perspicuitatem efficiant. Quamquam Euripidis dictionem neque Aeschyleam granditatem neque Sophocleam sumitatem adaequare, sed paulum supra vulgarem orationem attolli inter omnes fere constat, certe tamen ea putanda est, quae Aristoteleis praescriptis satisfaciat, quum neque obscuritatem neque exilitatem habeat Arist ipse Poet. XXII. 19. in jambicis, quae maxime imitentur vulgarem rationem, ea dictione utendum esse dicit, qua etiam in vulgari oratione uti possimus. Et alio loco Rhet. ΙΙΙ. 2.

nominatim Euripidem propter dictionem laudat, dicens: δει λανθανειν ποιο τας καὶ μὴ δοκῶν γεπ πεπλασμένωc,

ἐκλέγων συντιθῶr περ Κυριπίδης ποιῶ καὶ πέδειξε πρ-ος Dissimulandum igitur esse dicit mandi studium et bene dissimulari, si quis ex consueto sermone delecta conjungat, id quod Eurip. secerit. In nostra quoque fabula translationes inveniuntur nec permultae nec nimis conspicuae neque desunt aliae inaequalitates s figurae, quas enumerare aut strictim attingere angusto spatio Vetamur, quamvis poeta modice iis utatur. Ita fit, ut dictio et humilitatem exilitatemque vulgaris orationis effugiat neque aut tumida aut obscura sit, itaque ex Aristotelis mente laudanda sit. Neque tamen

desunt, qui in dictione quoque Euripidem vituperent idque ita, ut vituperatio in nostram quoque tabulam transferri possit, ut Aristoph. Ran. 1338. 51.53 sqq. Euripidem perstringit, quod saepissime

usus sit geminatione verborum. Quae inmeo invenitur sexcenties, idque in partibus melicis quamobrem, quum hac geminatione querimoniis plus ponderis asseratur, illam vituperationem ni injustam rejicimus. Pari modo Euripidi objicitur σιγματισυος . nimius literarum sibilantium usus, qui efficit, ut versus mollioren reddant sonum. Cujus rei in eo quoque non pauca Meniuntur Xempla. At hoc vitium, ad quod ortasse pauca alia accedunt, id non est, quod universam nostrae fabulae

dictionem corrumpere ejusque Virtutes Obscurare possit. Quamobrem sacere non possumus, quin ad

Hecubae dictionem reseramus Horatii illud ep. ad Pis 351 sqq.): Verum ubi plura nitent in carmine,

non ego paucis Offendar maeulis, quas aut incuria fudit, aut humana parum cavit natura. Postremas duas tragoediae partes, modulationem et scenicum apparatum, Arist minime illustrat, quum Parum pertineant ad artem poeticam namque etiam sine iis tragoedia id quod vult Onsequi atque metum et miserationem commovere potest. Quamobrem eas omnino praetermittentes transeamus jam ad exteriorem tragoediae habitum, quem Arist. cap. XII strictim et quasi praeteriens tractat, partes tragoediae enumerans has prologum, μειςοδιον, exodum, chorica. Prologi risi alio quoque loco Rhet. ΙΙΙ. 14. mentionem facit dicens: τ προοίμιον ἐσrιν απὸ

Quo apparet, tragoediae pr0logum esse actionis ingressionem, qua spectatores de rebus quibusdam antecedentibus, o quibus actionis implicatio gignatur, certiores fiant. Multum vero distant Euripidei prologi ' a Sophocleis. Namque apud Soph. prologi artissime conjuncti sunt cum actione, quum personae primo initio in scenam prodeuntes dialogo non longius repetito, verum e natura rerum fluente spectatores in actionem inducant. In Euripideis vero tragoediis plerisque una tantum persona Menam ingreditur et ad Spectatore conversa rerum intum narrando exponit, nonnunquam etiam regspectatoribus notissinias, ut in sabula Helena Menelai uxor prologum agens nomen, patriam, Paridis judicium, alias res satis notas narrat. Interdum illa persona nullam aetionis ipsius partem habet,

De prologis Euripideis uberrime seripserunt Lichstaeditus in libello, qui inseribitur: de dramale Graeeorun eoinie0- satyrieo ' et F. h. Itendtius in dissertatione de prologis tragoediae Graeeae.

25쪽

verum ,quasi coelo demissa videtur, is spectatores de fabulae argumento certiores laciat, quo tacto agentibus personis locum concedit. Rusmodi prologos Essendum narraripo nominat. Qua de ea a Euripide prologi multam subierunt vituperationem cum veteram tum recentiorum criticorum. Inter illos maxime elucet Aristoph. qui in Achara. v. 46 sqq.) -αλογο-α Euripidis prologos perstringit et in Ran. v. 1177 sqq. Aeschyln inducit exordia sabularum Euripidearum tim si adjuncto discindentem, quo joco, ut recte judicat Essenditus' cum scholiasta, mν μοειδω cavillatur prologorum, qui homnium sere sabularum iidem sint nec ulla ferme re nisi nominibus mutatis cuivis sabulae Euripideae

non minus commode possint praevi, quam verba illa JOcularia ληκυθιον ἀπωλεσεν singulis versibus jambicis addantur. Ad hunedocum spectans schol ad Eur Phoen. 309 non sine vituperatione dimetram trochaicum catalecticum τροχαῖκον θημμερες Εὐριπιδειον ν ληκυθιον dicit Hanungus L. r. I. p. 321 sq. illum jocum ad universum genus dicendi, quod Aristoph. nimis subtile, tenue humileque esse arguat, non ad prologos solos spectare nulla ratione judicat. Idem antiquorum scriptorum neminem prologos

Euripidis vituperasse, sed uno ore omnes laudi tribuisse dicit, id quod argumentis confirmare Omnino negligit. Atqui tantum abest, ut Aristot., qui uno tantum artis poeticae loco tragoediae prologos strictim attingit, Euripideos prologos laude afficiat, ut illa ipsa ex definitione vituperatio eorum duci

possit. Ulos enim Poet. XII. 4. prologum esse vult integram et necessariam tragoediae partem. Quum autem in generali tragoediae definitione tragoediam esse dicat imitationem actionis per agentes, non per narrationem kωντο καὶ ο δι παγγελέας , qua re ab ea disserat pie poesis, itaque disserentiam utriusque poesis in actione aut narratione ponat, non potest narrationem, qualis in Euripideis prologis invenitur, non ab Omni tragoedia atque ab mibus tragoediae partibus prorsus excludere. Aliam in vituperationem prologi Euripide inciderunt propter praenunciationem rerum futurarum. Nonnullis enim in sabulis deus prologum agens spectatoribus non solum antecedentia, Verum etiam

actionis progressum et exitum modo occultius modo apertius praenunciat. Cujusmodi prologos raeparatorios neque apud Aesch. neque apud Soph. Verum apud unum ur inVeniri, recte notat

Boeckhius. ' Quod Euripidis institutum a veteribus eriticis laude affectum esse dicit artunos E. r. I. p. 322.), ad cujus rei testimonium ab eo oratur homas agister, saeculi XIV. p. h. n. grammaticus, cujus in verbis haud scio an nulla laus insit, quum simpliciter dicat s mops vitae Eur.):

gravissimus Euripidis defensor, L singius ejus prologos ab omni vituperatione Vindicare conatu ex ista rerum suturarum praenunciatione maxime pulchritudinem nasci atque adeo poetam propter istam praenunciationem finem tragoediae ab Aristot propositum maxim consecutum esse judicia l. e. cap.

48 49.). t exemplum, quod affert, non accommodari potest ad omnes Euripidis prologos. In Ione enim sabula Mercurius spectatoribus praenunciat, id quod agentium nemo scit, Ionem esse Creusae filium, itaque indicat actionis implicationem ex hac agentium inscitia orituram, de exitu tabulae nihil praedicens Concedamus vero effingio in illa sabula majorem metum majoremque miserationem spectatorum concitari, si ab initio cognitum habeant, Creusam esse matrem ejusdem Ionis, quem ipsa tuterfectura sit quandoquidem ipse concedit, illam eram cognitionem nobis artificiosius posse injici, quam M. fecerit. Quodsi vero illud in omnes Euripidis tragoedias transfert, non possumus ab eo

non dissentire, quum, ut nostra fabula exemplo utamur, nobis perSuaSum Sit, non minorem Os

' Ellendii de tragiel Graeeis inprimis Euripide ex ipsorum aetate et temporibus luditandis aequaliumque iudieiis eommentatio p. 19. 'D in libello de Graetae tragoediae principibus tripto; . id.

26쪽

capturos esse Hecubae miserationem, si hanc fortunatissimam olim reginam,arria diruta, occiso Priamo sensim atque gradatim in recentia mala incidentem Videremus, quam si olydori manes audimus narrantes, illa Hecubae jam accidisse, haec eam mox oppressura. Quin etiam animi commotionem et miserationem nostram majorem ore putamus, si malorum instantium prorsus inscii essemus Les-

singius idemtum secutus n0n re ipsa, verum 80la rati0ne, qua de ea doceamur, non rebus inexspectatis vel inopinatis, Verum apta compositione rerum spectatoribus notarum miserationem concitari atque augeri dicit. Quod si Aristotelis testimonio firmat, qui Euripidem τραγικωτατο inter poetas dixerit, in eundem incidit errorem, in quem artungum incidisse supra docuimus. olo enim illo loco Poet. XIII. 10. nihil conspici potest, quo probetur Euripidem propter aliam causam τραγικωrmo nominari, quam quod commutationem fortunae bene ita instituerit, ut res secundae mutarentur in adversas. Contentus esse debuit effingius argumento illo, ut ita dicam, matiso, quod paulo supra affert, neque Aristotelem neque oratium quidquam diserte de necessitudine rerum inopinatarum docuisse eosque, qui hanc docuissent, exempla neque e plurimis neque ex optimis veterum sabulis repetisse dicens. At contra dicendum est, id quod jam flenditus de prol. p. 33. recte notat, Aristotelem,

ubi bene ordinandae tragoediae exempla requirantur, semper fere priores, raro et plerumque eum nota quadam reprehensionis Euripidem commemorare. Veremur ne nimis Diti imδη fuerit subtilissimus

noster criticus ideoque justo pertinacius defenderit rem infirmissimam. Alia vituperatio Euripideorum prologorum duci potest ex brevi illa Aristotelea definitione. Dicit enim phil. Ρoet XII. 4.): isti di

Prologum igitur usque ad parodum . . ad primum totius chori anticum produci vult. Systemata anapaestica, quae nonnunquani primo illi totius chori antico antecedunt et quae non a toto choro canebantur, sed ab uno coryphaeo reeitabantur, a parodo non prorsus excludenda sunt, verum parodi quasi ingressiones putandae sunt, quae a sermone transitum parant ad cantum Inveniuntur quoquc fabulae, in quibus primo initio chorus in scenam prodit, ut in Aesch. Pers. quae nihilominus parodo non arent. Namque in his coryphaeus fundamentum actionis exponit systemate anapaestico, quod excipit Modus Aristotelea. De qua re usius scribit Hemannus ad Arist. Poet. XII. 7. Nonnunquam ver Eurip. illud Aristotelis rapscriptum Omnino negligit, quum perSona prologum gens non usque ad parodum in seena permaneat, sed jam antea recedens aliis agentibus personis locum concedat. Quum autem saepe in Euripideis sabulis persona προλογίζουσα nullam actionis ipsius partem habeat, fieri potest, u τὸ φρος τριήγουδίας το προ ορου παροδο in duas dissolvatur partes, quae inter se minime c0haereant neque oλο τι, totum quiddam et integrum efficiant. Itaque in his sabulis duo exsistunt prologi, quorum altero narratis resecto alter actuosus veram fabulae ingressionem dat. Omnes hae Vituperationes, quas universe Euripidei prologi subierunt in nostrae quoque sabulae prologum valent. Primum enim ille est narrativus, quum Polydori umbra sola in scenam progrediens spectatoribus rerum statum exponat. ' Deinde idem praeparasoritis est. Polydorus enim spectatoribus narrat, id quod agentium nemo scit, uno illo die Polyxenam Achillis manibus immolatum iri et suum eorpus a Polymestore in mare projectum in matris manus Venturum esse. Denique pisae ille est et si Polydori narrati resecatur, tragoedia plus pulchritudinis quam detrimenti capit, quum Hecubae ratio, etsi non jambica, multo aptiorem sabulae expositionem praebeat.

27쪽

Exsistit autem hoc loco quaestio, quaenam causa uripidem ad fingendos tales prologos permoverit, quos e segnitio et negligentia fluxisse non possumus judicare. Nec minus improbandinvidetur id quod Elchstaectius i. c. p. 98. not. et Schlegetius i. e. p. 142. Judieant, Euripideis tragoediis opus suisse talem narrationem et praenunciationem argumenti, quod poeta saepe sabularum rationem a veteribus traditam commutasset. Neque enim unus neque primus id secit Enrip. lienetius quoqne errare videtur, qui d. prol. p. 37. Euripideam consuetudinem e prima tragoediae Origine ducendam esse dieit, in qua unus modo actor intercinente choro spectatoribus rem gestam narraverit Euripidem, qui tam multa in artem intulerit nova, in fingendis his prol0gis novis et inauditis ad tragoediae initia respexisse, vix credibile est. Magis ero adducimur, ut credamus, quod Pssureius ' asseri, poetam hos prologos narrativo et praeparatorios instituisse eo consilio, ut pectatores minus distenti actionis implicatione et progressione facilius aperentur omat orationis eximia dulcedine et pulchritudine instruetae. Episodiorum et exodi definitiones Aristotelea ita sunt imperfectae atque ambiguae, ut ex iis nostram sabulam aestimare prohibeamur. Nusquam vero aperitus ur vituperatur ab Aristot., quam eo loco, quo de chori natura disserit. Namque ibi Poet. XVIII. 21. dicit: o, χοροῦ, - α δ

vituperationem Euripideorum choricorum niVere justam es' omnes cum Veteres tum recentiores eritici oncedunt, praeter nummariungum, impigrum Euripidis propugnatorem. Qui E. r. II. p. 369. verba illa ab Aristot si scripta esse negans jam emendationem ad manum habet suae sententiae praeelare suffragantem. ScripsisSe enim putat Aristotelem haec: ως παρ χ ριπιδη, τοῦ , c reo. ΣοφοκλῆΑ audiamus ausas, quae eum ad illam Sententiam adducant. Primam asseri, quod ea parum cohaereant eum verbis subsequentibus. ariStot autem ita pergit: τοῖς δ λοιποῖ τι αδηιε- Οὐ μαλλον οὐ μίθου

eum antecedentibus i inungi quidem verba haec sunt: Si ur ipse jam intercalaribus usus est choris, quomodo ei opponi, tamquam contrarium laetentes, reliqui potuerunt2 minime Aristot. Euripidi reliqnos poetas, Verum hos et Euripidem ni opponit Sophocli Sententia enii Ioel Aristotele ita est comprehendenda: Chorum una cum actoribus agere ponet, ut apud Soph. non ut apud urip., cujus chorica parem ad actionem spectant reliqui poetae magis magisque in id vitium delapsi sunt Ommqno cantica nullo modo ad sabulam spectant, sed cuivis tragoedis inseri possunt, quamobrem uisictiss i. e. intercalaria nominantur. Eurip igitur, etsi chorum pleramque actionis participem non tacit, tamen cantica ex sabniae argumento ducit, id quod reliqui poetae duce Agathone prorsus neglexerunt. Idem sentiens elehem l. c. p. 10s . vinculi1m, quod horam nectat exactione, remissum jam in Euripideis sabulis, postea ita neglectum esse dicit, ut poetae tragoediasseribentes hori cantica modo nova componerent modo aliunde repeterent. Alteraminari asseri causam quod illa verba errorem habeant Aristotele minime dignum. In duodeviginti, inquit, quae exstant, uripidis sabulis non plus duo carmina reperta Sunt, quae illud judicium confimare viderentur, quorum alterum Iphigeniae Tauricae, alterum Helenae actibus inest ultimis quae tamen neutiquam esse usiotisi satis mihi Videor perspicue ostendisse. At ex eo, quod non 3ι 'otis re sunt, minime

in praelatione tragoediartim iuripidis p. XXXVII. es. qiuae de his iragoediae partihiis seripsit ockius in ommentatione. 'me inseribitur deber bie arobu ber

' Inter pleros Aristoph. quoque Euripidem propter vitiosam horieorum rationem perstringere videtur Atham. . 44s. qq. f. thol ad h. l.

28쪽

officitnr, ut Aristot ea ab omni vitio Vacua esse censuerit. Quin etiam aperie praescribit philos. nichori cantica non solum ex argumento sabulae fluant, verum etiam ad actionis progressionem et implicationem spectent. Quod praescriptum in omnibus Euripideis canticis, duobus exceptis, observatum esse, Hariungus, ut jam diximus, unus affirmat. Vellem dixisset, quinam essent illi Euripidiscriminatores, qui reliquos choros a Sophoclis horis nihil disshrro confiterentur. Ommo etiam Ran-merus, raris Euripidis defensor, multos hujus choros minime cum actione cohaerere concedit )Venustissimum vero, quod an asseri, Sophoclis canticum Ant. 111, 1154 Πολυωνυμε Καδμεὶας

νυμφας γαλμα etc. minime uisitino esse, Verum optime cum actione cohaerere judicamus. Creon enim

ingentibus iresiae minis perculsus precibusque hori permotus abiit, ut quam citissime sepultura asseeret olynicis corpus et Antigonam ex carcere mortifero liberaret. um chorus Bacchum, deum Τhebis praesidem, invocat, ut mala, quae iresias minitatus erat, a metropoli averruncet. Quid hoc

loco precatione aptius esse potuit Quod precatio ipsa paulo obscuratur sanatidis Baeelii laudibus,

nos offendere non potest, si cogitamus, fabulam die eidem de sacro editam esse. At reveriamur

ad Aristotelis illud praescriptum. Quod philos ipse alio loco Probl. VI. 19. interpretatur, dicens:

επι - χορὸς κηδεπιῆς Πρακτος ευνοιαν γὰρ μονον παρέχεται ιις παρεωιν h0rum igitur mon ips- ad res agendas aggredi nec malis Obrui nec sua re curare, Verum ab actoribus tare atque idcirco actionem semper ante oculos habere ne respicere vult ita animi spectatorum actione saepe commoti atque

conditati ad novas implicationes colligelaantur atque recreabantur. Quibuscum Optime consentiunt, quae Friedericlisius * dieit, stasima esse etionis intervalla, quibus prohibeatur, ne vehementior fiat animi

commotio neVe modum X edant Spectatorum assectus.

Quaeramus jam, quomodo in nostra sabula Aristotelea illa de choro praescripta observata sint. Captivae roades eliorum efficientes profecto maxime idoneae erant, quae starent ab Hecuba, olim regina et domina, tunc serVa et captiVitatis socia Cantica chorica fluunt quidem, ut ipsum tragoediae argumentum, e myth de excidio riae, Sed non omnia cum actione apte cohaerent. Parodi uv. 10 3 - 155. argumentum bene est compositum. Vi enim Hec somnia mesorum praenuncia narravit deosque, ut Servarent liberos uos, obsecrarit, quum jam somnia vera evadunt. Captivae undique accurrunt, reginae Achivorum decretum de olyx immolanda nunciantes. pie quoque in hac parodo diVersae Graecorum principum sententiae commemorantur. Ut enim in concione illa Agam propter umorem suum erga Cassandram a Poloena et Hecuba stat, Ulixes vero diserta oratione Achivos de Achillis meritis monens pervincit sic postea in progressu actionis Ulixes ad abducendam Polyxenam missus immitem atque inexorabilem se praebet, justa Achillis postulatione diseri se muniens, Agam. Vero iterum eum Hecuba ta adversus Graecorum socium. Primum stasimum 6 448. - 487. MDρα, ποντιας αυρα ex actioni progressione non fluxit. Dum regina malis

perculsa humi jacet, dum Virgo innocentissima crudelissima meitur morte, Troades nihil laborant neque de Hec neque de Polyx. Verum suam tantum mi8eriam deplorant, quaerentes, quaenam servitii sorios, quinam domini suturi sint cuique Raumerus in annoti ad Eur. eliorum in hoc cantico recte non ecubae mala, quibus jam assueVerit, sed suam condicionem deplorare dicit idque summae actionis prodesse judicat, qu0d facultatem aliquam requiescendi praebeat animis spectatorum. At praebeant licet, quin etiam necesSe est chori eantie hanc lacultatem, dummodo, id quod ab Aristot. praescriptum, in hoc vero eantie neglectum St, posita sint in ipsa actionis progressione. Nec magis probandus est Fimhaberus, qui 'h ehorum hoc Stasimo ad sententias ab Hec. v. 23. et a Polyx.

3 in commentalione de Aristotelis arte Deilea, eap. IX. β in libello, qui inseribitur: ehorus Euripideus e0mparatus eum sophoeteo. in ensura Sommerianae de Euripidis Ilee eommentationis, quae inest in Iabnil annali phil et paedag. 0I. XXXI.

29쪽

6 366 8qq. pronunciatas reverti judicat Polyx enim de vitae felicitate desperans illo loco dicit, se libenter mortem suturae sorti anteponere et Hec quoque . . interrogat: τι δράσω ποῖ ελευτήσω βίον , Num id choro ansam dare potest aberrandi ab actione et suae condicionis reputandae Ita omnia Vitiosa chorica, etiam έμβολιμα, excusari posse videntur. Alterum quoque insimum vv. 63, 657:ἐμοὶ χρ συμφορα ete. ad Ommunia tantum mala spectat neque ullo modo cohaeret cum ipsa actione. Hec seminas hortata, ut, si quid matus haberent, ad Polyxenae inserias instituendas conserrent, intentorium abit inconstantiam et mobilitatem fortunae secum reputans. um chorus neque hane rePutationem sequitur neque Hecubae hortationi obsecutus in oloenae sepultura occupatus est, Sed communium malorum non minus Graecorum quam Trojanorum causam ex aridis judicio repetit. In hoc cantico praeterea vituperandum judicamus, quod Graecorum mala plenius quam Trojanorum describuntur inseratio enim, quae praeterea quoque ex nostrae fabulae choricis non uni Hecubae tribuitur, verum inter hanc et Troades dividitur, hae ro longius ab Hee removetur. Fimhaberus quidem i. c. h antidum praeclare Hecubae abeuntis reputati0ni 0nvenire ex eaque natum esse dieit;

at toto carmine nulla prosperitatis his malis antecedentis, nulla mutabilitatis fortunae mentio fit. Nec magis tertium stasimum o 89, 946. συ ι ἐν ι πατρὶς μω etc. per se pulcheriimum positum est in actionis progressione. ostquam famula ad Polymestorem arcessendum missa est,inee in tentorium abit, Agam vero se Hecubae ultionem adjuturum pollicitus ad exercitum regreditur. um chorus minime respieiens justas poenas a Polymestore repetendas neque ad deos mittens preces, ut ericulosum inceptum juvent, rojae depingit expugnationem et aridem Helenamque exsecratur. Fimhaberes i. c. hoc carmen ex ultimis deducens verbis Agamemnonis abeuntis, qui dicit uv. 896 sqq.):

ευτυχεῖν, roades ad hanc sententiam se applicantes ostendere putat, Se minime fuiSS κακας, itamen nihilominus malis opprimi. At in descriptione illa securitatis, qua implicitae roades malis repentini 0ppressae sunt, nulla igniscatio ei; rrοτητο vel innoeentiae apparet. Etsi verissimum est, quod flugkius admec. v. 905. hoc stasimum defendens dicit, carmen maxime idoneum esSe ad commovendos miseratione spectatorum animos eaque ex causa uripidem laetitiam atque securitatem, quae miserae illi cladi antecessissent, depinxisse, tamen negari nequit, canticum nullam actionis habere partem, id quod fluoius ipso in praes p. XXXVIII. de Euripideis choricis universis concedit. Nullum igitur nostrae sabulae canticum praeter unam parodum in actione positum est. Ea quoque, quae chorus extra cantica trimetris pronunciat, non Semper cum re gesta gerendave cohaerent, quod Troades neque amice consiliantur mecubae, neque precantur deos, ut ultio bene succedat, neque alia agunt, quae Horatius eum ristot optimo consentiens praescribit ep. adlis 193 sqq.), verum reginae malis intexunt sua. Quin etiam haud scio an chorus olbmestori, homini scelestissimo,

caecato nimiam tribuat miserationem, dicens n. 1076 Sqq.) ω τλημον, ὼς σοι δυανο εἴργασται κακά - δρασαντι δ' αἰσχρὰ δεινα τἀπιτίμιι - αἱμων δωκεν, στις ἐστὶ - βαρυς Quod Hermannus ultimo versu deleto

aliqua ex pari imminuit Generales chori sententiae plerumque ex orationibus, quibus subjunctae sunt, fluunt, praeter unam, quae aliena videtur 6 840-843 Nondum enim neque dixit nequesecit quidquam Agam. ex quo appareat, eum Hecubae ultionem adjuturum, immo etiam . 806. regina ex ejus gestu contrarium colligit. longiora colloqui στιχομυοἰαι inter chorum et actores in nostra sabula non inVeniuntur. Jam ea quae de nostra sabula hactenus dicta sunt, paucis complectentes in hanc ducimur sententiam. Mecuba Euripidea parum satisfacit artium praeceptis ab Aristot statis, quum in ea mulio plura insint, quae ex mente illius vituperentur, quam quae laudentur Primum enim unitas atque integritas, quae est summa actionis, omnino neglecta est, quum fabula composita Sit ex duabus

30쪽

patetibus, quae inter se minime cohaereant neque conjunctae sint inter se nisi exteriore vineae unius personae primas partes agentis. Deinde actionis compositio simplex est, quam Aristot postponit implicatae. Tum neque commutatio ortunae neque recto adaequant optimum, quem Phil PropOSuit, modum. Neque minus morum descriptio universe Vitiosa est, propterea quod non ad pereonamn tempora, verum ad uripidis aetatem accommodata est. ari modo sententiae in universum graviter vituperandae sunt, quod ab heroica aetate digredientes ad philosophiae disciplinam, qua poeta Suserat, Se applicant. Denique prologus quoque et chorica ex Aristotelis mente graviter vituperanda sunt. Nihilominus tabulam nostram a veteribus magni aestimatum esse videmus, quamobrem judicare non possumus, uripidem temere atque inconsulte a pristina tragoediae natura recessisse. Itaque judicandum est, spectatores, quibus res novae ab Eurip. in tragoediam inductae maxime blandirentur, ad artium praecepta parum respicientes Vitiis, tuae cum novis illis rebus conjuncta erant, libenter ignovisse atque aVisos esse, quod se ipsos in scena repraesentatos viderent. Inde igitur summae fluxerunt laudes, quae uripidi ab aequalibus tributae sunt. Remotis vero Aristoteleis artium praeceptis, quae in omnibus Euripidis fabulis plus minusve neglecta sunt, Hecubam in optimas ejus tragoedias referre non dubitamus. Neque inutilem eam fuisse ad affectus metus et miserationis om- movendos cognoscimus ex eo, quod Plutarchus de Alex M. sive viri sive fori. II. 1. narrat, Alexandrum Pheraeum, ferocissimum atque crudelissimum tb rannum, Hecubae et Polyxena mala in cena repraesentari videntem lacrimas tenere on potuisSe. d parum cogitant recentiorum criticorum nonnulli, tui propterea quod Eur a priore tragoediae more digressus novamque, ut aequalibus Sui placeret,

viam ingressus est, justo iniquius de eo ejusque tabulis judicant. Itaque minime consentire possumus cum Hermanno, qui ad Hec. 760. de nostra fabula judicium lacit oe: Si Eurip.raecubam nouscripsisset, quid aliud quam aliquot lamenta muliercularaim periissent 3