Collocutiones Io. Baptistae Ferrarii senensis e Societate Iesu

21쪽

siperest, humanu genus. Enimuero tanti non esse crediderim per ciuilia vulnera caede'; ad saxeas cotes excitata ferri acie atque cupidine, externis bellis crudeli consuetudine proludere . Desierat CassianuS. At ego, prudenter, inquam, & sabia iecisti lapidea primum Romanae lapidationis fundamenta. Illud iam restat, ut aliorum quos Roma celebrat, mihi describendoria. adiicias ludorum narrationem . Exiguntiam, inquit ille, auribus reprisentari tuis ea cursionis ludicra spectacula, quibus per serias bacchanales apparatissimis Senatus Populusque Romanus indulget in Stadio- . dromo: tum quia iuuenilem ad exercitationem hec etiam faciunt: tum etiam, ut quae princeps urbisi Roma quotannis exhibet, orbis quotidie terrarum possit bono in voluminis tui lumine intueri. Privata inter ciuium commoda corporis robur vire'; concertatorias numerat Ari- 'Rbetori stoteles, quibus publicae rei tutela stabili- . I. s. tur . Eas enim bellorum esse neruos Grae' cia ducebat: ut paucis quidem, at robustis militibus innumerabiles imbellis Asia copias profligaret, ac per obtrita hostiuarma, per obtruncata Regum cadauera vltra anni Solisque vias imperium proferret. Viribus autem pollet, qui possit, quod mouere cupiat, ita mouere, ut velit. Porro quodlibet mouetur aut tractione, aut

22쪽

pulsu , aut eleuatione, aut deiectu, aut compressione. Quocirca robustus aut his omnibus, aut certe quibusdam praeposse

debet. Certandi vero vis magnitudine consentanea, robore, ac velocitate costat: velox nanque robustus etiam est. Nam

qui potest certo quodam modo pedes iactare, citoque ac longe promouere, cursor

est: qui premere ac sistere, luctator: qui pulsando trudere, is percussor: qui utrisq; valet, pancratiastes: qui demum quincuplici hac facultate praestat, pentathlus vocitatur. Non igitur miram , si ludicro currendi certamine veri specimen roboris exhi tur, de ad serium praemium bellica pedum prol sone properatur. Hic ego prouoco ad ρ-pientissim uin idem Stagirat oraculum, quem

roq; id fieri qui possit, ut sua pedestri celeritati, nulla capitali Sapientiar,olim praemia decernerentur: hoc est, pedes, non capita, coronarentur. Audio multiplex philoso- Ari phicae cortinε responsum. An quia procli- probi. uius est de corporum gymnico, quam de , feci. ingeniorum disceptativo duello sententiam 1 P. ferre, Victoremque renuntiare Z illud enim oculis , hoc animo sapientia oculato arbitramur. Arbiter autem aliens sapientiae vel magis, vel aeque sapiens debet esse, ut ad : amussim iudicium faciat. rare si de proposito prsmio sapientissimi quiq; concerta - . rent, arbitris oppido careret. An potius ne

23쪽

graues in se inimicitias cotraherent ex improbato alterius ingenio, alterique adiudieata palma λ Minus enim odiose corporis , quam animi vitia damnantur. An demum quia, velut in gymnicis consueuerat, debebat robori praemiu nobilitate pr stare N hil , aute victrice possit Sapietia praestab lius inueniri.Hinc pedibus quonda fuit,qua capiti,

, paratior corona. Porro currendi certamen

mi di triumphale in gaudium ludos hosce abGqm Ioue institutos fuisse,in ijsq; sese mos exer- y hq cuisse,ac nominatim Apollinem cursu,Mar . em pugilatu victoriam reportasse tradunt, qui vetustati diuinitatem assingunt. Qui

vero modestius human usq; sentiunt, Idaeuin Herculem Olympicorum certaminum originem reserunt: quod is , ab Ida Cretae monte in Elidem quaterno cum fratre natu

maximus cum venisset,cursus certamen per

Iudum fratribus proposuit, victoremq; ab se deportata ex Hyperboreis oleastro coro-uauit. Deinde e fratrum numero placuisse memorant quinto quoq; anno quinq; eertaminum genera, cursas videlicet, palaestrae,

disci, saltus, & pugilationis celebrati. Cae- Eliaci tersi primi Elei nullo memoris prioris exμι - plo, sed arbitratu suo, vr Pausanias ait Ibi . cursus & palaestri puerilem concertationem Plin. instituerunt. Apud eundem quoque legi' Hist. mus, fabulosum Lunς amasium, at reueranat.La. sideris eius contemplatoru , Endymionem

24쪽

Eleorum Regem , cursus contentione vincendum filijs regna proposuisse. Quin imo regia inter exercitia cursuram numerabat Alexander Macedo, qui pedum celeritate praestans, & Magnus adhuc duodennis, certaturum se cursu in Olympicis affirmabat,si cursores una Reges haberet. Romanis vero Imperatoribus Gr*cie agones gymnicos retinere in Urbe placuit, ut publicae cum voluptati , tum utilitati consiserent. Itaque lienem athlete,graue scilicet celeritatis impedimentum , inurendum sibi, Plinio teste, curabant. Ut cursu quidem Zssuescere, Vegetio docente, militaris tiro debet, ut vehementiorem in hostes impetum faciat: ut opportuna celeriter, cum usus venerit, cupet locat vel aduzrsarios, molientes hoc ide, anteuertat: ut ad exploradam alacriter pergat, alacrius redeat: utq; fugien tium terga citatior impugnet. Sollici at quin ampla viros adpraemia c ursu Praeceleres agilestudia intenui ma viri'; Pacis opus, ct acra vocat, nec inutiis,bellis

sub dium Adextra nerit. Hinc Epaminondas adhue ephebus c ut est apud Aemylium Probam curredo plurimum & luctado exercebatur. Hinc ex Sallustio apud eundem Vegetium, Pompeius,aresecti etiam capitis diminutione Magnus, eum alacribus saltu , cum velocibus cursu , cu validis vecte contendebat. Vt minus misvari

Mirit. I. I. c. s

25쪽

rari habeamus, quod Plato bellics rei gratia no iuuenes modo virosq; sed pueros quoqvirgines , atque mulieres voluit exerceri. Quin etia ad priuatu salubritatis,nominatim vero splenis absumedi,& obesitatis emedan dat bonum cursura conducit. Vt ex iis, que diximus, in plebeios tum ingenuos cursionem homines decere colligamus. Non ab re penitus fuerit hic subtexcre,inter veterespublicae volsiptatis ludos quadrigarii cussum a Romulo sic fuisse institutu, ut eo caelestia luserit Olympia. Nam ingenioso eius

consilio carceres ortum Solis, meta occasum, septem spatia rotis aurigantium percurrenda errantium stellarum septenos errores , & aer, qui cursu transmitteretur,caelum ipsum significabant. Nostro tandem .s culo aurigae in pedestres cursores degenerarunt. Romani vero curriculi recentior consuetudo sic tenet. Die Sabbati, qui dominicum Sexagesimqdiem antecedit, e Capitolio capitolini magistratus apparitores undecim, quos vulgo Fideles vocant, veste rubri coloris de more induti, & in equis vehentes, preeunte quaterno cum tubicine pariter equestri, ad ca-buto comparantur . I qc hastilibus praefixa per celebriores urbis vias festo cum tub pitolinum adeunt velarium, undena ex eodem accepturi bravia,cursorum sutura prς mia,quq vectigalium anuuo Iudaeorum tri

26쪽

rum sonitu circunferentes, Pontificias pri- .mum aedes petunt: quarum in atrio tubis itidem concinentibus Pontificem ad laetum conspectu,& ad omnia fausta salutari Crucis signo ipsis ominanda suppliciter inuitant. Inde postmodum non ad urbanos tantum Conseruatores, uerum etiam ad alios principes uiros,praesertim vero ad eos, qui Pontificem ipsum cognatione contingunt, e dem plane pompa sese conferunt: a quibus aut strenas liberales reserunt, aut lauto eibatu reficiuntur. Usque adeo foecundae sint destinatς victoribus palme,ut ipsis ante uictoriam gestatoribus praecocem serant cupediarum fructum. Ad extremum ipsi . bravia rite inserunt Capitolio,concertatu ros ad gloris triumphiq; fastigium euocanti: & in Capitolini manus oeconomi tradunt. Iam vero Lunae dies primos sic euocat Iudaeos e cistberino seclusorio ad cursuram. Matutivo palmariu e coccineo panis no palliu Capitolina proponitur e senestra. Pomeridiano tempore tubicines quatuor

abeunt ad Iudaeorum conseptum, ac tubarum concentu monent, iam tepus esse crocea capita e synagoga prodire. Ecce autem postsneatores incedunt equites lud si duo

grandibus cum ramis olearum, noua ubertate pensilia non sua poma serentium, nepeaurantia, cupedias, & senatus populiq; Romani perpicta insignia. Deinde honorarii redites

27쪽

pedites sere quindeni gemino linteo a fronte atq; a tergo in seruitudinis argumentum' albati, gerentesq: pontificio stemmate insignes clauas . Deniq; togati Praesecti quatuor,quos pactores ipsi nominat, graui Rabbinorum supercilio verendi, & promiscuo Iudaeorum comitatu stipati. Vbi Hebraicus Capitolium inijt magistratus, ad obsequiu in aula publicὸ deserendum, & ad col-Ioquiu admittitur: ac dulciaria post paulo

mereda excipitur.Interim canoro tubicinis accitu Praetor urbis cum praecedente hastatorum famulitio, &equestri honorario pubere elatiam gestante, cumque subsequentibus officiorum administris venit ad Capitolij radices. Tum obuiam occurrunt cum Senatore Conseruatores, minorumq; gentium magistratus: atq; hoc agmine procedunt . Duces agminis sunt, manibus numeroso pulsu vocalibus,tympanotribae. COnsequuntur praedicta dispositi serie Iudaei. Proximum his cursionis praemium oblongo in hastili spectabile ab equestri apparitore gestatur. Exinde fama non alis, sed equo vecta,ut ore multiplici geniale buccinet festum, quaternos in tubicines transformatur . Postea dominos equis insidentes prsit Pretoris haltatus, Senatoris & Coseruatoruclauas praeserens famularis peditatus. Co- spicui praeterea sunt equites bini , puberes aulici: quorum alter ipsius Praetoris, Con-

28쪽

seruatorum aIter clauas argentPas gerunt,

speciosum potestatis praesericulum. Denique medius Senatorem inter principemque

Construatorum Praetor, pone autem Conseruatores caeteri, deinde Capitolini & Pr torii minoris note Magistratus egregie stratis in equis lenta pompa inuehuntur. Interim aedium utrinqae curriculo immine-tiu singulis prompta de fenestris aulaea discolorem fugaci spectaculo scena suspedunt. Vt ipsa se domi cu dominis domestica si1- pelleu ad publicae voluptatis irgendum fructum exporrigere, ludiq; bacchanales selicum splendidumq; risum ex ore domoriani senestrato elicere videantur. Ad haec ante ipsas domos excitata innumera passim tabulata,spectaturo populo coductitia, in teporariae urbis incrementa consurgunt. Cς-tera multitudo curriculi latera sic obsidet stipatq: ut eam vere e lateranis aut latero nibus consata dixeris. Ita digressiim e Capitolio agmen tubarum inter ac tympano rum iucunde obstreperam harmoniam per

medium stadii curriculum incedit ad Sacti Marci plateam, quae ipsorum meta eursorii est. Hic in aedib'eiusde S. Marci editam

ad porticum Praetor,& cum Senatore Construatores, & Magistratus ceter1 succedunt. In eius angulo quotannis consor matur ex

aulaeis cubiculi specie, pulcherrimis'; sellis instruitur tentorium e unde cursuram illis Per-

29쪽

percommode Prospecient,ac prostot publiis co aflixum spectaculo bra uiti. Interea Legatus Venctus hospitibus opiparti & plane regium antecCenitito daturus, discos mittit argenteos diuersis confertos bellarijs, cum vini generosi oenophoris compluribus. Dum haec aguntur, innumerabilibus omnis conditionis mortalibus arena stadij serueti ultro citroq; citra cursum discurreia tibiis, ta Occursantibus, concursantibusq; alijs pede stribus, equuluibus alijs, alijs vero curulibus : quorum permultos adieci δ l uua vel emasculat in mulieres, vel certe ridicularios in Bergomates, aut Neapolitan S, auxBononieles, aut Venetos deci cpitos, alios-ue scurras & ludiones vultu, sestu, ternaone habituq; transfigurat. Ita quae cuiusque in pectore latet Circe , seu volupt*S, sin ν. magicis cantationibus facies humanas irri, varias sorinas deformat. Ita nota' sibi quisvi Pythagoras est : quia si non Enim* Ver c , saltem simulata nativi Oris in os alienti mi-yratione degenerat. Postquam iacetijs atq; sturrilibus toto, qua longe porrigit , currriculo recentia diu Hilaria celebrata sunt postquam risiones & cachinni . plusquam A bl in ridiculis Apuleiani Risus solunibus ebul

υ , liuerunt: sub diei serum lictorum praesectus

, O; I , pubii G QCcursioni S facultatem a Praetor cita , ue platea rogat: exinde cursim ad carcCrescontcnuit. 1ntar haec turbam lictores ar-

30쪽

ctissimam de medio curriculi spatio in latera su mmouent. Iamq; ad carcereS, nempe ad Insanabilium volcia linarium post praetentum funem nudi, non tamen sine campestribus, octoni denicie stadiodromi Iudei, S.P. Qq . charactere in iro te signati, costituti Et sane cursura decet in primis Hebraeos, ut nomini suo re ipsa r sipondeant, dum curri Calo transeunt. Hic astant criminalium, ciuilium causarum Capitolini iudices , piis C curribus n41sionem legitima arbitraturi. Duo praeterea sunt viri nobiles, cursoriae

missionis instructores, quorum alter condicto tubicinem e nutu pedentem admon l.

Vbi tuba increpuit, funis ill ico demittitur: Si nolue repentὰ Corripisit spatia audito, limenq; relinqvri

Tun et vero excitati sinais vulgi clamoribus ad praemium animari Iudaicam e carceribus fugam : & fugaces propelli cursores populi continenter exibilantis aura. Tunc

alij petulanti e plebecula dicterijs fodi care:putribus alij coniectis malis Medicis lassitudini male mederi: alij pallijs incuctis incommode sudorem detergere: non ulli ctia incitatis cruribus virgarum s intulos adlugere, aut cum vestigio volucrem spem victoriae improuisa supplantatione deiscere. At contra Iudaeorum natio diuerso multi pliciq; de loco bladiodromis suis voce, nu-B et tu Vi L