De haemorrhagiis : dissertatio inauguralis ...

31쪽

saepe haemorrhagi ac motusque convulsivi iii utero alternant.

33 Eo, quoil haemorrhagia non raro irritationem nervorum morbosam sequitur ei hac cessanio incipit. Perspicuo id cernitur in mulieribus hystericis, si haemorrhagiis laborant. CAPUT XI.

Haec pars notatu dignissima est; videro enim in ea posSumuS, quam innumerabiles causas haem-rha-giarum ortum ossiciani. Causae, quae spectant ad pathologiam haemorrhagiarum, dividuntur in praedisponentes ei occasio

A. Causae praedisponentes. Praedispositio haereditaria i. o. a parentibus in liberos translata. 2) Eminens et aucta vasorum systematis irrita bilitas sive hereditaria sive congentia sive acquisita. 3) organa, quae in summa evolutionc sunt, ubi vasorum sySiema maXime PraeValei, praecipue ad haemorrhagias inclinant. 4) Vilao aciales. Juvenilibus annis, in quibus vasorum Νysi Quia Summum evolutionis gradum obii-noi, haemorrhagiae frequentissimae Suni, rariores anio pubertatem. I t actas frequentiae haemorrhagiarum causa osi, ita otiam in genus locumquo cartim vini habot. Annis juvenilibus haemorrhaglao apparoni ex

32쪽

organis Supra, Postea ex organis infra diaphragma Sitis, exceptis metrorritagiis; nam in ipsis juvenilibus annis uteri sun cito maxima est atque norma est Palliologica, similes mutationos morbosas ibi maximo existere, ubi normalis secretio pathologicae similes ossecius proserat. 5 Abnormis corporis structura, Praesertim organorum Pectoris vitia. 6) Corporis constitutio ei temporamentum ., Sanguinei homines, in quibus jam in habitu praecipua vasorum vitae, evolutio cernitur, imprimis ad haemorrhagias propensi sunt. 7 Vitae conditiones. Homines, qui artis, quam

eXercent, causa saepe temperaturae mutationibus expositi sunt v. g. ancillae ei operarii, saepe in hunc morbum incidunt, Praesertim accedentibus causis, quae dicuntur occasionaleS. II. Causae occasionales. Roponio mutatus sive auctus sive minutus pres- 'sus almosphaerae hominem circumdaniis. Ubi pros-

sus hic minuitur, plerumque haemorrhagia in exiernas paries sequitur, quia Pressus haemorrhagiae oppositus, illi sacile cedit; aucto Vero pressu Plerum- quo inius sit. Ita saepissimo haemorrhagiae nascuntur, si quis repente aquam Subii, aut ex vatic, in qua noris Pressus graViSSimus est, in montem octo vel docem millibus pedum altiorem Planitio maris, adscendii. Deinde Dimia vis aui caloris aut frigoris olomnia, quae circulationem accelerani, congestiones ei

33쪽

orgasmum efficiunt, sivo sunt irritamenia totius vaso rum systematis Sanguiferi, sive singularum ianium partium v. g. polus Spiriiuosi, musculorum motus nuntii, irritalio pulmonum loquendo, currendo, clamando; uteri lanctio aucia per coitum, veniris per emelica ;ium omnia, quae, Sive Suni eXierna, Sive interna, sanguinis circulationem augent V. g. VeSieS auguSitores, vitia organica vasorum, tumores, indurationes viscerum 3 oppressio normalium Sanguinis profluviorum v. g. haeninrrhoidum aui menstruationis praecipue Per causas eXiernas V. g. Per frigus aut adstrigontia aui morbos systematis vasorum jam antea orios, praesertim labros et inflammationes; res denique, quae vasorum organisationem directe disiurbani et poerhexin, diabrosin diaeresin haemorrhagias progignuni; pro majore minorovo horum violentia haemorrhagiarum decursus vari; sunt. CAPUT XII.

DECURSUS MORBI.

Decursus morbi maximam partem acutus, rarochronicus esi; sin aliter, plerumque tamen intermii-

Deprohonditur igitur perio dicitas, regularitas aui irregularitas in morbi decursu. CAPUT XIII.

Morbus sinitur:

34쪽

I nectipora in valetuditi P. Iisdem enim eum phaonomonis rogreditur, qui

simque sistitur, et humor ianium sanguino tinctus profluit, donec tandem aucta secretione nullo sanguine admixto magna copia ejuη essunditur, quam jam prius secretam fuisse et resedisse tantum apparet. Praeter mulationes iopicas plerumque etiam Universales deprehenduntur. In haemorrhagiis, quae di-euntur aculao, crisis sobrilis nunquam doesi; si autem sobris torpido charactere est, crises illae absunt omnino ot sanatio fit recedentibus ianium phaenomenis illis, quae torporis characteri propria sunt. Etiam valetudine jam rosiliuia in organo assecto magna ir-

riiabilitas ot vulnerabilitas romanet oi haec causa est crobrorum recidivorum inclinationisque ad alios morbos, imprimis ad inflammationes. Naepe automnatura alias ad profluvium deprimendum init vias;

non raro enim haemorrhagiae cedunt syncopae. Haec

autem syncope ab illa, quae eX inanitione sanguinis oritur, bono discernenda est; quum enim in hac tollenda omnis opera collocanda sit, tu illa nihil ostagendum et usuid tu id aliquis suscipit, D Occi. Diagnosis haec est: S ii copo ea, qua natura haemorrhasias tollit, fiat iiii ab initio; syncope vero ex inanitione sanguinis ollecta aliquanto POSt haemorrhasiam oritur, in illa sanguis omnino coagulatur, in hac vero aquosus ei Paene lympha QSi. Hic syncope lardo nascitur lassitu doque iri debilitas eam antecedit; illic

35쪽

vero subito adesi pulsusque sentitur minutus, debilis et silisorinis; exiremitates frigescunt, oculi deficiunt,

cordis pulsatione sere Sublata, quum in syncope Critica ad sistendas haemorrhagias a natura progenita paulo ante ipsum Profluvium omnia plenitudinis sanguinis symplomata sint. 2 Ex parte ianium resiliuia valetudine. Post sanguinis profluvium exinanitionis ejus symplomata remanent atque aegrotus magnam seniit lassitudinem minimaque contentio ei molestissima est, ei qualibet motione, quamvis exigua, saepe incidii in

Cui is arida pallidaque, exiremitates frigidae; venae aut omnino non cernuntur aut purpurae Suni,

quasi sero sanguinis impIeiae; pulsus parvus, debilis, silisormis, lingua pallida ei arida, sitis vehemens;

pressu denique circa venirem semper sere, quidquid cibi sumptum est, laborat aeger et agrypnia aut levibus circa vesperum deliriis. 3 In alium morbum iransiens. Huc prae celeris pertinei inflammatio, qui iransitus valde naturalis est, quia etiam in haemorrhagiis semper sere adsunt congestiones, ex quo sonio maxime inflammationes proficiscuntur. Ad officiendam vero inflammationem semper irritatio quaedam opus est; non raro iis ipsis, quae ad restinguendas haemorrhasias adhibentur V. g. per someniationes frigidas parti ei, ex qua sanguis Profluit, applicatas, imprimis veropor talos repentinas haemorrhagiae oppressioneS, OX-

36쪽

citatur. Congestio tum saepe et inflammatio existii, V. g. OppreSSiS liaemorrhagiis eX utero. Saepe instantinatio et haemorrhagia alternant; oppressa enim haemorrhagia inflammatio existit, qua sublata redii haemorrhagla; quin imo peripheriae paries organi aD secti inflammatae esse possunt: dum ex centralibus partibus sanguis effluit.

Haec consequitur:

O Pro quantitate sanguinis es usi. Hic Inantialis

sanguinis symplomata adsunt et tum moriem plerumque convulsiones praecedunt, quae siniuriiux Syncope, in qua anima es natur.

O Pro dignitate organi aspecti, si organum, in

quo congestio aut eXiravasaium sanguinis est, ad vi- iam absoluto necessarium apparet ei sun cito ejus congestione aut extra vasalo turbatur of tollitur. 6 Per morbum Subsequentem, praesertim Pertransitum in hydropsiam, anasarcam ei ascyiem. Semper vero haec lethalia non Suni; aquae nitiem accumulationem in parcnchymalo Pulmonum aui in cranio semper sero mors sequitur. In tali pernicioso haemorrhagiarum exitu non diu dubitari potest, quin prognosis saepe mala Sit, qu-mquam in quoque profluvio pro symplomatum intensitate diversissima est. Videndum ergo nunc eSt, per quid prognosis in universum tacienda sit.

37쪽

CAPDT XIV. PROGNOSIS. Haec plerisque casibus haud ita mala est, iiiiiiuv

Situ organi assecti, quod, quo facilior ad illudosi aditus, eo meliorem praebet ΡrognOSiri; quamobrem haemorrhagiarum, quarum Sedes in Organis internis est, plerumque prior PrognoSiS eSi,

quam earum, quae DX Organis eXiernis sunt.

b9 Dignitate organi, quo majoris enim momenti hoc in organismo est, eo pejor progi OSiS 3 quare Sanguinis profluvia ex organo aliquo abdominis in parenchyma plus periculi habent, quam quae incanalem intestinatem tendunt.. 6 Vehementia congestionis. Quae quo Vehementior, eo graviorem habet Prognosin, praesertim si eum impetu statim existii. O Vehementia frequentiaque profluvii Sanguinis; quo major enim sanguinis depletio universalis, eo perniciosior. 6 Aciaio aegrotantis. Nam in puerorum et senum aetato haemorrhagiae periculoSior 'S Suni, quam in viri; in his enim sanguinis depletio facilius seriur celeriusque resiliuitur. Individualitate hominis aliisque organi assecti contaditionibus; ut pulmonibus Savis haemorrhaglao non iam noXiae sunt, quam iuberculosis; haemorrhagiae eX organis VRSculosis sanguineque abundantibus nocentioreS, quam eX Sanguine ca-

38쪽

rentibus; magnis ex vasis graviores, quam ex

o Conditione sanguinis effusi: Sanguis enim purpureus non ita noXius, quam VenOSUS; Sanguis qui facile coagulatur normalisque manet, non

iam noxius, quam qui facile aquosus sit. U Absoluto aut relativo commodo, quod aegrotanti osseri haemorrhagia. uic multum interest iniercriticas vicarias et symplomaticas haemorrhagias. Illae enim vieariae non opprimendae ei Saepe adeo juvandae sunt neque tollere eas licet, nisi morbo, eX quo Pendent, Sublato. 0 Charactere haemorrhagiarum l. e. statu assecius

vasorum ei nervorum. SynOchalium haemorrha-giarum prognosis molior est, quam erethicarum; sed et haec ipsa prognosis diversa est, prouihaemorrhagia aui secretione aut anastomosi sit. Pessima prognosis est haemοvrhagiarum paralyticarum; convulsiones certe in juvenibus perquam noxiae. Magna ex parte Prognosis ei iam depen- dot ox docursu febris. In liaemorrhagiis enim sobrilibus prognosis plerumque melior est, quam in iis, quae febri carent; illae enim saepius activae, hae vero maAimam Partem Passivae ei paralyticae Suni. Eorum, quae dicta Suni, ratione habita prognosique insiliuia progrediendum est nil ili rapiam, medici postremum munus, quae maximam habet difficultatem. Curationis successus non raro declarai, filiam

39쪽

recte salsove perspecta sint symptomata morbi, Singulares conditiones organi morbo se assecli omnesque reS, quae nocent. Quare in therapia medico tot occurrunt dissiculiatos, ut anxio lanium et sollicito animo in morbo iam gravi iamque vehementi, qui aut mox restituta valetudine aut colori morte finiatur, Percurrere possit medicaminum copiam, nisi ducitur accurata morbi cognitione indeque prosecia curandi ratione. Videre ergo volumus, quantum quidem Periempus licet, qua ratione profluviorum sanatio ossici PosSii. CAPUT XV.

Exponendum auiom hoc loco est: primum, qua ratione haemorrhagiis medeatur medicus, tum qua ratione earum recidiva prohibeat. Sanantur haemorrhagiae aut medici arie aut ipsa natura. Quo circa

in tres paries, ut mihi videtur, hoc caput dividendum est:

I De sanatione haemorrhagiarum per ipsius na

2) De sanatione haemorrhagiarum per ariem medici. 3 Dc ratione, qua occurratur haemorrhagiariam roci divis aui saltem, ilii a reverSae ΟΡΡrimantur. I. Sanatio haemorrhagiarum Per ipsam naturam. Haemorrhagiae hypersthenicae, quae semper iii-ssanunationibus arieriosis Produci uiua , quamquam

40쪽

non semper, plerumque tamen cessani, simul ac Ity- persilienia per sanguinis detractionem sublata est. IIypersilienia enim hic haemorrhagiae causa est cisublata causa tollitur otiam ossecius. IIoc vero iunc

ianium sit, si sanguinis prosluvium adaequatur irritationi i. e. lanium subtrahit irritationis, quantum DP-poriebat ad morbum tollendum. Asitionica etiam sanguinis secretio non raro natura ipsa tollitur, sed facile

redii. Causa rius saepe est convulsiva Vasorum Contractio ei haesitatio humorum in iis. Praci croa haemorrhagia tolli potest sanguinis coagulatione. Quum enim coagulandi facultas sanguinis ita augeatur, ui quantitas ejus minuatur, in vasis ironibi formantur, in

eorum superficie saliguis coagulatus haemorrhagiam tollens. Tum insili ratione, iumescentia, accessoria

diaphragmatis ei parenchymalis inflammatione ostia arteriarum constringi possunt; postremo sanguinis profluvium finiri potest alio morbo subito existente, si magna dobilitate in organo remotiori irritabilitas

valde augetur. Haemorrhagiae, quae ad anastomosin pertinent, non nisi irOmbis sanguinis coagulati velamoniisque lymphaticis exoriis ac morbi conditio noni uinia. Daturae vi vincuntur. Haemorrhagiae OX paralytica vasorum conditione natae, nunquam ipsae per se subsistunt; quia ob vim vitalem exhausiam coagulationes trombique Sanguinis eXisiere non possunt. Haemorrhagiae arterio Sac Iocales plerumque vi mechanica V. g. ictu eXoriae, cedoro solent inflammationi adhaesivae recessuique ostii arteriarum in vagi-