장음표시 사용
11쪽
tristissimarum calamitatum speculo, horribili improbitatis
exitu uniuersam aetatem a matericio deterreat poenaque gra
uior conspecta etiam in ali s documentum sane praestet omnibus, sentiendi rectius; moderatius in posterum quid Fuis consectandi. Narrari vulgo solet, fuisse cuidam aliquando filium supra modum mensuramque deditum potationibus. Huic cum ratione monitisque moestus pater Sobrietatem y lpersuadere nequiuisset repertum forte fortuna quendam ex Dcompotoribus qui similem vitae licentiam publico familiae opprobrio sectabatur, quique recens conuiuijs ac ganea digressus, ceno atq; suggrundijs, spectaculo ob Ebrietatem foedo inurbanoque volutaretur: talem, inquam, hunc cum pater Corvum asotumque etiam aspiceret eique sues quosdam Hvrbanos cerneret alludere; ora circum ferri, ut egestam vo-
mitu spurcitiem colligerent adducto filio demonstrauisse di μὴ citur: simulq interrogasse, Ecquid id exemplum obedientiae, moderationisq; temperantiae placeret in vicini filio cui tu, inquit, aliquot iam annis crapula ac compotandi studij segre ii, gie assuevisti Mic attonitum perculsumque primum quidem
obstupuisse mox indignam hanc maioribus ac familia agno sicere detestarique turpitudinem: nunc quidem petere se, ut erratis vitaeque licentia ignoscat pater: daturum operam, ut maiore in posterum cura mandatis pareat; morumque recti tudine frustratam toties suorum expectationem farcias com penset Delectatum responso patrem optauisse salutem filio: τρι istumque etiam immundum iussisse ob familiae reuerentiam Rmoueri loco; eamq; ceu publicam infamiam priuata cura tegi. I RHanc narrationem recito ut constet plurimam exemplis cum ii qtempestiue prudenterque accommodantur actionibus . inesse e &virtutem profeci. et Iacaciam ad permovedos eorum ani- opinos, qui se Orationibu ac praNeptis haud ita magnopere si lici
12쪽
nunt ad ossici dignitatem permoveri. In multorum enim id plerunq; ingenijs accidere ut quantb magis verborum acer bitate pugnes amigasque; tanto minus etiam promoueaS. e quorum instar ferocientium quos sit impensius vel loco digeas terses no subigas, vel alia denique vi mansiue concites premas tantum abest certe si arbitrio, quo velis, moueri S: ut vel in rabiem citius, vel in praecipitium agere illos atq; impellere posse videare. At verti si quid fortasse blandius tractare libeat alterumque diem alterum, quo cursus sit, praemittere iam non labore tantum minimo hunc refractarium adduxeris: sed sponte obsequentem videas,&quo velis deinde locossistere; ultroque imperata facientem vel leui tantum Virgae umbra incitare ac gubernare plane possis . Nec id eo pertinet ut liberalia vite institutavi necessariam honeste disciplinae rationem calumniari quisquam audeat: sed praeceptorum vim in usus duci; vivamq; reddi postulo Vt quanta praeceptis inest pietas atque occasio ad contemplandum tantam EXem plis incuc putes efficaciam industriamquein dexteritatem ad persuadendam morum Vitaeque totius curam atque emendationem Non procliue est fortasse dicere: plusne virium praeceptis ad moue ados auditorum animos an verbaxemplis, reuerentiae ac facilitatis insit ad mutandas trahendasque voluntates nisi ubsid omnibus semper sapientibus sit visum: valde equidem culpandos esse illos, qui praeceptis nihil sese per-Wioueri ad Virtutes sinant: cum maximam interea sint isti laudem consecuti quibus cum minime perspecta esset praeceptorum ratio; sola tamen bonorum imitatione ossicia complexi sint vitiisque ducibus peruenerint ad eam, quae ex virtutum actionibus plerianque nascituro gloriae dignitatis existimationem. Cum Socrates philosophia se instructum es. retulit,
13쪽
egregiam omnin commendationem statuit: ut qui, quid in animis disciplinam admittentibus, placidisque moderatis hominum ingenij expediri sane ac perfici philosophia possit;
haud obscure ostenderit ac significarit. At vero quid naturas efferasq; immansuetiores istas redigat ad quendam humanitatis ac virtutis modii eo certe responso non ita plene etiam ac manifeste attigit. Etsi enim honestis praeceptis deferenda per sic esset Fides, etiamsi rerum aliarum non accederent adminicula, quibus permota mens acquiescendum sibi praeceptis concedendum esse duceret: cum authoritas praecipientis, salus ipsa quam disciplinae mandatorum finem esse statuas merit sic animos affecerit ut ab ij quae capietersunt utiliter ostens a singulis; nequaquam quisquam aut pervicaciter recedere; aut per iniuriam sponte declinare velit: Tamen nescio quo pacto id profecto etiam eueniat; ut minus praecepta valeant aduersius improbos ni tanquam ex alio rerum ordine probationem sibi quandam adferant philosophi monstrentque exemplorum formis id, quod praeceptis postulant; vel laudem certe obtemperantibus: vel contemptoribus istis horribiles interdum poenas, formidandas vitae exitu calamitates attulisse. Ita non praxeptis tantum, quod maexime conduxerit in vita haurias Sed exempIa consideranda sunt: dc quibus in rebus quoque actionum gradu illa eminere perspicis; in huiusmodi quidem vel tuis certe, vel aliorum necessitatibus habenda surpandaque atque accommodanda esse putes. In eam rem Iurima habere cognita est utilissimum. Ita enim quosicunque tibi obiecerit fortuna impetus,eXceperis ad victoriam cum ita tete compares, ut qua illam aliquando ratione Vicerunt alij: tu vincendam profligandamqtibi esse existimaris. Scio plurimam subinde his dissicultatem obijc qui pra sunt
14쪽
sunt in imperijs: cum tamen crebra variaque praecepta hac de re deque gubernandi diligentia&arte; splendide venusteque picta ac coaceruata extent in scriptoribus; qui hanc sibi rem
vel graxis, vel latinis literis tractandam explicandamque desumere ac vendicare. Horum hominum qui istis praeceptorum traditionibus egregie succincteque laccurate philo 1bphati sunt, ut laudandam profecto industriam esse censeo: Ita si1 Reges, principesque pariter omnes ali ininius Dauidis coniuncta cum virtutibus exempla factaq; humanitatis eius diligenter etiam aspicerent, equidem ex eo solo plus Omnino caperet industriae virtutisque ad beate imperandum quam cx reliquis multorum scriptis,&quidem multis interea paras an tis Idearum redundantibus, consequuturi essent ad felicitatem Paulus Romanis ostensurus, Iustitiam non ex operibus, sed ex fide quae iii Christum Mediatorem est, contingere: etsi vijs, testimoni jsq; ac rationibus scriptum plurimis ad eam sibi rem perficiendam utitur: tandem tamen abrahae exemplum in medium adducit in quod non gentes tantum, sed &Iudaeos suos intueri iubet, ita si omnem contradictionis suae vim ad hunc has anum exigant, tanquamq; illato lumine in illud sese iustiti ac pietatis speculum remotis prestigijs acceremoniarum persuasionibus, placide,si brieque&accurate considerent ac contemplentur. Cum enim tantum esset Abrahae nomen; tantaq; inter omnes populos existimatio qu/m illum haberent Iudaei patrem , in ipsius semine se benedictionem consequuturas audirent gentes omnes Scirent autem familiariter usum est Deo pignusque gratiae coelestis accepisse illum Circumcisionem equidem salutis adipiscendae rationem Paulus inter mortales constare posse itidicauit; sit quo pacto iustus Deoque acceptus sit pronunciatus Abraham, concinna quadam minimeque perplexa inter mortales ratione omnino cognoΠeretur.
15쪽
In medium igitur se exemplum hoc addueere explicareque
ut pulcerrimum dijudicandae constituendaeque salutis ac iustitiae argumentum eoq; ita se confidere; Vt quamuis primas deferat scripturae testimonijsci ex hoe tamen minime reformidaverit praecipuam omninb ceu demonstrationem ducere; quam vel Zelo Iud Georum, vel gentium disputationibus obij- Ceret eoque lumine ostenderet caeterorum tenebras qui se vel patrijs omnino ritibus, vel alijs nescio quibus operum persuasionibus Iustitiam consequuturos esse arbitrarentur. Ita in re omnium maxima, quantum momenti collocatum erat ad victoriam ineuidente tena pestivaque Exemplorum accommodatione ea quidem ratione ostensum perfectumq- esse vides. At vero si a magnis disputationibus ad priuatam cuiusq; Vitam transferas orationem exploratu certe est plurimum emolumenti inde ingulis ' tranquillam imoderatamque&Tanctam vitam transtigant, existere sit se ad eximi mansuetiquevi prudentis alicuius imitationem comparent: quodque in ptae' stante ac praeclaro aliquo ob virtutem commendatum esse audiunt, in eo vera solidaque ratione elaborandum ac connitendum sibi esse putent. Huius generi ex epta aliquot, quae Virun que ordinem stat unaque hominum retulerint; prolixiore sertassis, sed tamen grata commemoratione adducerem in medirim ut quibus incitari plurimu ac permovet1 Iuuentus ad Uirtutem posset nisi vobis.&esse nota plurima; ab eruditioribus in omni doctrinae atque artium pervestigatione illa ipsa dccolligi putarem, isibus accommodari scirem Saepe autem iniuri nostris sumus dum sic mirantur aliena, ut sordeant domestica cumque exemplis utendum sit, equidem externis potius quam nostris vel deferimus assensum vel vindicamus a thoritatem. Id cur fit, disputare nolo inpretesentiarum. . referre hoc in loco multa possem, idque ex iis etiam praeci-it' fici
16쪽
I necipua:qui cum vitae cursum iam pridem absoluissent equidem gratam nominis memoriam clarissimis Ingeni monumentis transmiserunt ad posteritatem. Cui enim Lutheri fortitudo Spiritusque in negocio Euangelico cui vercculadia in moribus domesticis Cui Philippi Melanthonis solertia, doctrina ac virtus incomparabilis Cui Simonis Grynaei mundicios excellensque Eruditi, Ita enim a Magnifico ac Nobilissimo S. Regi Palati in regno Daniae Magistro,Petro OX. quem ego virum honoris causa nomino interdum commendari s let quod is Grynaeo,ut nos Melanthone, familiariter sit cimico certe dc praeceptore Basilee usus. Cui Forsteri Moderatio;Iohannis Bugehagi feruor in labore ac ministerio doctrinς Euangelico Cui Cruciger Ionaeque tertia' aut cui deniq; non
enim cum externo refero; praetereundi sunt domestici: Cui,
inqua, vel Palladi nostri cura multiplex pro asserenda de Christo veritate e Synningi labor, humanitas queo infucata bonitas Paulini,qui recens obiit Roskildie, placiditas dexteritasq; vel in vitae conuersatione vel in Ministerii usu quod magna animi tranquillitate, sine turbis, insectationibus aut confusione inciuili atque inhumana aliorum,exercuit, adhibuit, perfecit: Horum,inquam ex multis enim quos noui praestantistimos,in hoc quidem ordine non nisi paucos refero: Virtus, doctrinaq;&diligentiae fructus cui quaeso ignotus, cui incompertus est Sane amplissima multoque instructissima sunt haec ad omnem admonitionem argumenta quibus non illi tantum qui hoc in vitae genere vocationis suae cursum expleant doceri permoverique sese sinant ad imitationem me quid obrepere, allubesce- teque sibi fortasse velini: quod vel cum Vitae innocentia,vel vera Christianaque charitate, vel ipso denique cum officiivsii dignitateque Vocationis publicae ullo omnino modo dissidere rideatur sed omnibus cert hominum ordinibus persuase-
17쪽
rint: Vt quocunque Statu vitam transtigant; equidem id quod laudem assecutum est in alijs tum approbandum complectendumque tum vite actionibus colendum ac consectandum sibi esse putent. Nec eo tantum gradu consistendum menti est. In-. tueatur etiam in Nobiles, Agricolas, Cives eque horum nimmero eos deligat, quos ob virtutem ac humanitatis cultum, vel admirari ipsi velit vel commendandos alijs existimet; ut Optima pulcerrimaque actionis vitae exemplaria: quibus pneceptorum ratio vel natura expressia, vel usu doctrinaq; aut exercitationis diligentia atque assiduitate egregie comparata est.. Non enim in hisce hominum ordinibus ex epla desunt ad virtutis commedationem cum ne cyclopes putare omnes Nobiles nec inurbanos omnes rusticos nec omnes ciues aut prorsus inhumanos,aut parum iustos benignosue tete arbitrari deceat cum contra potius is ultam ij quos vere dicas Nobiles inesse virtutum ac humanitatis lucem: hi sice vitae clegantiam interdum aliqua attribui omnino poste, statuas cuna
AgricoIarum gradus co fortuna vectus aliquando sit ut Romanis Dictatores, Polonis Reges, magnos alibi seu Duces gentibus, seu Nationum principes illustri generis successione dederit, extulerit, approbarit. Nec suffundi hic pudore quemquam etiam necesse est: cum constet Sapientibus in eo decus esse collocatum maximum: si primus Nomen inferas familiae: quae si obscura sitio quidem gradu constitisset hactenus; per te
adepta claritudinem&summis forsitan annumeretur postea,
te honoris parti λntem virumque generis famili que principem gnosicat,falcaturo celebret iaciuibus id ita Deo pro vidente actum in vi&ex eo interdum ordine conditioneq; hominum ad summa dignitates evecti quidam sint qui cum inferiore aliquando consediment loco equidem honores vitae
huius amplissimos. hactenus omnino etiam durabiles obsclaram
18쪽
claram grat1mque omnibus hominibus, virtutum ac bonitatis Opinionem, magno posteritatis plausu consequuti sunt. Ad Nobiles quod attinet, iam pridem notu est in omni pene gente multos se maiorum titulis efferre venditareque qui tametsi a maiorum moribus vestigijsq; longius exorbitant Nobilitatis tamen se haeredes gerunt in eo collocatum Nobilitatis ius possessionemque existimantes vii Imaginum splendoribus, titulorum sui patione cinani venditatione libertatis immanem quandam extollendi se cupiditatem spirent aliorumque cum iniuria eam tueantur dignitatis persuasionem, quam partam a Maioribus, no iam virtutis usu ac humanitatis bono; sed thrasonica acerbitatis omniumque vitiorum ostentatione aut retinendam certe aut defendendam sibi esse putent. Hanc in multis a taxian ac spiritus immanis labem veri solidiq; Nobiles deplorant in in suis moderationem suadent. Intcrea negari nequit inter tribulo sentesque hos asperrimos egregia interdum multa Virtutis, pietatisque ac humanitatis semina succrescere; praestantesq; subinde quosdam florere Nobiles quibus non vi laetantum priuatae ratio sed&publici boni studium omnem animis curam subij cit,& solicitudinem accendit; 't&patroni velint esse literarum: actionum honestarum dignitatem omnibus priuati lucri neruis anteponendam esse putent. Eissi fortasse rarum id in tanta vel licentia vel impunitatis spe censeri poterit verum nihilominus id est testari eos putes
posse maxime quibus Vari populorum mores statusque atq; officiorum ratio ita explorata est ut quid in his praecipui verique ac praedicandi sit, sine iudici censuraeque malignitate
affirmare omninb possiliat. Nec nunc externa persequor Minus enim qubd comperta sint, agitari temere non decet nota
quidem suis; ex colonitatis laudem consequuta qubd quae praeclara magnificaque sint: quaeq; honorem nobilitati cumu-
19쪽
lem,omciorum liberalitatisque ac virtutum usu omnia sibi ix consectandavi studiose retineda esse putent.In nostris tanta crat Magni Goije,Regi Palatij in regno Daniae, Magistri: Erici Banneri de Asidat, Marsichalci olai Rosenkrantalide vallois, 'Cohsiliari Regi ac Senatoris regni; quorundamque aliorum, qtanta, inquam,crat ob virtutem fama atque existimatio ut illis fi quidem viris nihil maius nihilque melius,uisse multi nunc 'testari soleant ad asserendam eam quae vel publice prodesset omnibus vel singulis ordinibus cum dignitate retineri posset, /J Utilitatem. Hoc studio,quo qui authoritate superant ex aequo
omnibus consulere prouidereq; cupiunt; nec certe quicquam datur cxcellentius mortalib' nec maius adfert ad memoriam 'ac gratam nominis famaeq; claritudinem, emolumentum Privatis ita rebus formam ponere,ne quid vacillet penitus priua iti certe lucri priuataeq; existimationis est. At publici patronum boni publiceque te utilitatis assertorem dici haberique;vtice R 1itiis donatum istud quidem statuas ita veros vitae actionum Ufructus honesto quodam gratoque populi consensu aut epe hurisse omnino tibi aut confirmasse putes. Sed ista hoc in loco re
Ab hisce enim gradibus subsellijsque subditorum ad Male Hystatis sedem Imperiorumque fastigia respiciendum est.Nam, Viistic quosdam a Deo collocatos vitae stiae cursum ita transimisissse comperies ut in illis fortuna cum virtutibus di has item ircum fortuna,mirabili humanitatis solertiaeque nexu conspira iluisse omnino fatearis .Etsi autem multa insunt varijs, quae com in mendari poterant non tamen omnia sub conspectum profe- sram sed paucorum tantum faciam Heroum mentionem: χ qi potissimum narrando persequar 'quae liberalitatem erga studia nbonarum artium. pietatem erga Deum, Humanitatis ac bene tituolentiae citimonia in singiuas Icscrrc 3plicareque posse vide hoantur.
20쪽
tur .Harum enim virtutum hoc quidem presertim tempore,& necessaria est, cumprimis admiranda commendatio. Itaq; primum intuere A in uniuersiam Caroli Magni, optimi Viridi inter varias rumnas Imperatoris felicissimi historia: equid praeter ea quiad publii amregnorum orbis Christiani gubernationem tranquillitate pertinere dixeris;eximia profecto priuatfvitcrationem deprehendes in quam non summi tantum Monarchae, sed omnes homines respiciendum sibi ac merito considerandum esse putent. Eius enim ad omnes homines beneuolentia pietas ac publica religionis obseruatio ad Deum: Liberalitas in Scholas egenos bonarum artium studioso. facilitas in conuersationes moderatio in victu cura in educandis ad pietatem liberis: immensum quoddam dilatandi confirmandique Christianismi studium lupiditas Templorum condendorum4 augendi reditus solertia: Bonitas clementia erga peregrinos ilicitudo ad iuuandu prouidendum qiamictis Christianis, qui ultra maria, in Asia atque Aphrica miserijs suis Minopia conflictabantur: Deniq; studium pacis cum Omnibus Regibus;&cum suis honesta dignaque Imperatore conuersatio a nullo hominu nec aestimari satis, nec satis commendari potest . Eius rei summa luculentaque testimonia; in Urs bergens studiosi legant. Multa quidem&magnifica erant supcriorum Caesarum facinora it Iulii, Augusti, Traiani, Hadriani, Antoninorum, Constantini, Theodosi j, Iustiniani sed huc plerunque successu ac victorijs spectare ut vel huiusmod1 incrementis esset felicior Respublica vel ipsi nomen sibi ac dignitatem in humano genere precipuam, bellorum eventuumque prosperitate comparasse viderentur. Qui ver belli, certa-aninum ac tropharorum finem poneret, Ecclesiarum constitutionem di Ministeris Euangclicii sum cum egregia orbis Christiani pace, atq; incolumitate populoru, qui doctrinam Euan