장음표시 사용
221쪽
222쪽
tui diligentia iuuenes periti mi ut scriberenta, quid sentiam , desanitatis latitudine, quam Galenus breui me,ac ab luti me tradidit ex quo m
ctum ect, Ut to variae,minimes i constantes extarent sententia, qua vestros animos Euripi more paulo momento huc, velitac impulerunt.
suamobremne meo a sycio dissedere miri-remihuic iusta petitioni vestra, amicisi alijs ad hoc ipsum nos hortatibuslatisfacere constitui :s Galeno addictussucci uis ut aiunt operis haec cripsi non enim , intermitterestudiasteria possum, sedes remittere quidem,aut relaxare D d ingenium:
223쪽
ingenium tantum abest,quin otiari maleam et
si quid oci' siverest,in agrotis curandis ut no
stis confiumere oportet. nec propterea meum institutum non tenui, Verumta quo vobissa tisfacian ,eabcriptasunt via,s ratione,ut facile quaecuns Galen. olfecerit, percipere poteritis. Se i quisint,qui barbarorum ,aut etiam recentiorum opiniones imitati ab eorumsentemtia dissedere nequeunt, s nostra huic opinioni nullipost Galeni memoriano scripta re- l
yugnauerint; leno si repugnasse ax sciant uosi ex illius flenten- s
tia omnia poteria. tisa serere.
224쪽
LECTORI S. OLENT, Lector, qua ab Attomari aduehuntur, noua es, hominum, cu
r istatem ,quae nouasiem per exopta a Icere. Ecce
sanitatis, quam vocam, latitudinenta ab Attomari ad nos transteti. tan . te nunc ad te ensimo inuitat, ali a&ctat. ea certe,si enum lectes vetus es: post Galenum sicribentes noua. ne mirere, nec
temere desticias, priusquam rem assequaris:
scio enimo te nec montes parere murra, nec
QVtiorum templa visurum. Interim admia rasile defuribus opus propediem in apertuno referendum experita. Vale.
225쪽
ME DICI AC PHILOSOPHINEAPOLITANI De Sanitatis Latitudine.
I Q is exacte uelit iuxta GaIesententiam numerum, ac ordinem salubris corporum,neutrorum e insalubrium dignoscere, qua sanitateparticipant hoc est, ut aiunt, sanitatis latitudinem intelligere; opus en nonnulla pro Θpothesi prius astumere:quorum primum est, quid per sanitatem intelligendum sito cum eodem Gal. dicimus,quod mi aliud, quam eam corporis constitutionem intelligere uolumus in qua nec doloribus cruciamur, nee in uitae actionibus impedimur : quam siquis uelit alio nomine appellare quam υ,uio, ut ipse inquit,non reclamamus. satis sit omnium con, sensu comprobatum esse quod homines tunc se sanos existimEt, quum partium corporis miniHerioAd eas,quae in uita necessaria fiunt actiones ne aliquo uitio perfungi potuerint A. t, quum corporis partes quaedam ex ipsi elementis priso flant,quae similares dicuntur: quadam ver) ex compositione dictarum similarium partium, quae testrumentales appellan tur,sintque actiones quaedam prima, similarium partium quaedam ρ-cundae, instrumentariarum; animaduertas oportet secundo sanitatem non solum absolute consistere in medio temperamento, seu debita conuenientia, quam ἰυκρουσίαο, ct appellant, elementorum, ex quibus conssamus.Sed ea duntaxat, quae est similarium partium n ipsis conm
226쪽
eonsillis nam neque minus sanitas confisit in instrumgtalibus partibus.
constat autem ea ex numero pura,magnitudine,ae compositione dicta πrum partium. Tertio scire licebit sanitatem, quemadmodum etiam, Crmorbum in corporum assectionedeu constitutione consistere;non in actione iue actionis Osioneint liquet primo de sani. tum. Et propterea dice secan.ru.ας.
bat Gal.lib. de dise.morb. IHine perspicuum exsit,qu)d sanitas,non in operatione, sed facultate, potentia potius est definienda.l ut autem operari posimus,structura escit naturalis. in hae ergo contait sanitas. unde haec ipsa ad operationem uimurbtinet causae Isiue igitur naturalem omnium partium corporis constitutionem saritatem appellare ii buerit, siue operationum causam; in idem uterque incidit sermo, ut ipse Galfatetur. Erit itaque sanitas assectio u constitutio naturalis, stu seu cundum naturam,actionem perficiens: Idque einni,si assectus secundum naturam se habeat;omnino etiam sanitas existit, ut Aegyptiorum nigritia, Gallorum candor, Scytharum; russus color, quorum nullum an tas est: quoniam ad aliquod opus aedendum nullus talis color cause rationem obtinet, ut eodem primo de sani. tuen.patet Quartum pro hypoa loeo est
thesi praesumptum esto, quod, quum sanitas, ut dictum est, symmetria quaeAmsit, omnis symmetria duplici ratione non solum perficitur, sed etiam dicitur,ut Gaianquit eodem loco : nam alia, quae ad summum peruenit est uere,prorsusque symmetria in , alias quae ab huiusabsolutione, perfectioneque paululum deficit rita sanitatis symmetria G. plex utique fuerit, haec quidem eram,optis Absoluta,ersumma : illa paulo ab hac deficiens,non tamen eatenus,ut a mali sigrauis , sed umbus nostris adhuc non si inepta. Prima sanitas, qua insectilissimul est, dicitur,cogitatione potius in animantium corpore usurpatur, quam sindὰ subsistat et esto ruod reperirinsiit;de bae haudquaquum noster erit krmo, sted silentio praetereundurnam se hos durarat sanos esse dixerimus, quorumsngula membra suas absolutissime obeuntfunctiones; frustra tentaremus sanitatulatitudinem condere quum ea una sola sit, O inst-ctilis, ut prius diximus: de qua asserebat Gal. eodem primo de sanitate taetuen quὸdsi ea sola, anitas diceretur, Cr eos duntaxarsanos se diceremus,quorum singula membra fiunctiones suas obeunt a tutissimΘ, ω- ter os,qui utinus prob8 sunt affecti,non esse sanos;inutilis, irritaque esset ars de sanita.tuenda. m tali ratione nemo nostrum fantis existimetuare nec etiam nobis quaerenda talis sanitas est, 'd, ut diximus, silentio praetereunda. De hoc etiam corpore lib. de optima nostri corporis com librio . .
227쪽
stitutione , asserebat Galen. quod perquam rarisimum est, ct tan. quam imago quaedam norma Polyclati , long imoque temporis interuallo gigni solet. de ea itaque sanitate uerba faciemus, qua nee plane absoluta, optima, summaque est, sed paul) ab hae deficit. Et,
. . , .ni quoniam sanitas haec neque angunum quippiam est, aut insictile, aut omnino simplex, uerum extendi ad idoneam latitudinem potest, maioris , minorisve ratione diuidua i propterea butus assectus, quem sanitatEdicimus , notabilem quandam latitudinem esse , cum Galen. asserimus, lib.de ope. eor. eodem tib de optico conss. prirn.de sanita.tum. lib.artis med c. lib. c. . Ei, iis /d .morborum. Dcrism sanitates hae, licet multa ,uariaequesnt, utarii, medio I. dicemus, ratione, qua sanitates sunt , ct commum omnium forma, undei b-dς di irinior. stilitates dictae sunt; haudquaquam inter se disident, sed maioris, misi ο-risque ratione: uelut nivis candor ab eo, qui in lacte uisitur, quatenus candor est, non di Fidei ,sed maioris, minorisve ratione differt .ita quo. que Platonis sanitas ab ea, quae in Socrate est, quatenus sanitas, non disserar scd est eadem cum ipsa. disserunt autem altero quopiam, quod i aliud plane non est, quam maioris, minorisque ratio: quae dissimilitudo non ab alio nascitur, quam ab ipsa constitutione, unde actio proficisci, turr respondent etenim constitutisnibus opera. qua de re quot sunt'nctionum isserentis,tot erunt constitutionum discrimina: Sed hae num rosaesunt. erunt ergo em constitutiones' multa. sic inconuenit, quod omnium, qui uni sunt, membrorum constitutio in Symmetria con- ut, ct quod propterea multae ,uariaque constitutionum ommetriae sint: am cuilibet Iectae sanitas symmetria quaedam estinaec autem om- metria,stueucrasia , omnino insectilis, atque indivisibilis non existit. Praeterea neque cuique violentum apparere debet medium temperaα mentum, seu debitam conuenientiam sesse dici, quod medio ad unguem temperamento non sit; nam ut potionem, O balneum ἐυπα ν, hoc est, temperatum dicimus, non solum cum alterum huic, alterum illi tale est, sed etiam quum ad eundem hominem in latitudine tale est; smiliter aerem nos ambientem temperatum dicimus , etiam si in alterutram partem paululum sit propensus: ita quoque de medio temperamento sec. in . sentiendum est. Insuper eodem prim. de sanit. tuo. exemplo lyrae illud idem comprobauit Gale. In lyris enim consonantiam ipsam, quaesiumma, exacti maque sit,unicam, atque insectilem esse probabile est, quaueia in usus hi minum venit, certὰ latitudinem habere. Saepe nanque quam percommod2 temperam videaris, altersevcrueniens Musicus eriamus
228쪽
amus t7peravit. I miri itaq;seuerasiam in satis amplam latiturus
extendunt omnes siquidem nobis ad omnia uitae munia sensius ubique iti-dex est, ipsoque etiam euerasiam, O disiraseam iudicabimus , eodemGal. teste. Quapropter non immerito in naturali eorporis nostri constia 'LI. tutione illa maxima seruanda sunt, quoru beneficio siunctiones obimus rra nanque similarium quidem partium eucrasar instrumentariarum uero ipsarum conforma tio , quae constat ex earundem similarium forma seu figura, positura, numero, ct magnitudine, functionum causa. In terim illud quoque haud ignorandum , quod cuncta haec quoque in latia i otudine quadam spectanda sunt: ct quod longe melius est, satis amplam
latitudinem auitati tribuere, quim omnes bomines perpetuburgent, bus morbis premi r neque enim functionum imbecillitas morbi Hatim nota est, absolutὰ ita, citraque exceptionem loquenti, nisi adiectumsit, qua praeternaturam cuiusque sit: ut liquet eodem primo de sanit. tuen. secvn. de tempcramentis. idem coormauit Gal. de sanitatis latiι- ' 'e dine, asserens aliam esse sanitatis, ct aliam morbi intemperiem: morbi quidem ea, quae 2 media temperie longissimd abest: sanitatis, quae paulum . o siept. metb.ωLait i imbecilla ueris actio, prout magis, minus 1.meiho. mea. sse talis en, aut ad sanitatis tuendae , aut ad medendi tractationem ς p pertinet, leuiter quidem impedita ad priorem, grauius ad posteriorem discernitur utraque ex eo, quod a consuetis actionibus obeundis propter noxae magnitudinem uel desistatur, uel non desistatur. Quantum igitur
interuallum en inter id, quod perfectis P functionem obit, cir id, quod manifestὰ functionem aliquam habet oblaesam, tanta est prosem Os
nitatis , distemperantiae, quae intrasanitatem consistit, latitudo. Ab hac proxima en intemperies morbos, ut liquet eodem fecun . de tempe. x.de Qua de re in eo statu, siue eonstitutione, quae sanitas dicitur, non parva necessario statuenda est latitudo. π ob id idem Gal.ρcun.artis med. inquit quo fit, ut tota sanitatis latitudo in tres partes, quarum singula latitudinem habent non paruam, diuidatur i Erit autem prima quiadem salubrium corporum, secunda neutrorum, Tertia insalubrium. qec minus scire opus est, quod habitus nihil aliud significat, qua stabilitatem,seu permanentia afectionis: nam cuiusq; rei, cum assectio benὰ adhaerens,altiusq; defixa fuerit; habitus nominatur : ut patet lib. ad Thrasyb.quemadmodum, quod bonus habitus nil aliud est, quam beη8 se habens habitus: nam, cum habitu6labilis quaedam affectio si ; bo nas habitus nihil ei plus quam bonitatem adiciit, ut idem Gale .in nit. Loquor
229쪽
Loquor autem de bono habitu qui naturalis exsit. contrario modo fiehabet habitudo: nam non stabilitatem, ac firmitudinem: sed lubricitaatem, O instabilitatem assectionis facilὰ solubilis , ct mutabilissigni
In, . ad thrasy. cat.QEapropter non ab re GaLeodem lib. concludebat geminam esses GP nitatem: banc videlicet, quam cum latitudine consideramus, quarum
altera fecundum habitum,altera secundum lectionem appillatur: Et iterum quae in trabitu diciturbanitasalia in habitu dumtaxat est: aliai bd. a sesis, mundiim bolium habitum. atque haec insuper bifariam dici potest, uteip.,. lib. diss morborum liquet:quoniam alia dicitursimpliciter boni habitus , alia optimi habitus , quem summἐ bonu habitum appellabat idem lib- M in δ*- Gai.libaed Thrasy.Hic etiamsummὰ bonus habitus equivota dictus ab Hipp. scribitur apho. .primi lib.ita,ut a Gal. babeamus sanitatem inhabituavi esse optimi luesummd boni habitus,aut non optimi , sed simpliciter boni , aut in habitu duntaxat citra adiectionem optimi , siue bolib. ad inrasy.e. ni. siqua licro relinquitur sanitas, qua fecundum assectionem dicitur eodem tib .ad Thras .libro autem de diff.morb. appellatur sanitas mi-O .,. nus ualens: θ s. de sanitituri fama, ct incerta per κατα σχεσιν dictas de s v Π disserens a firma, conflante, qua per κατα ἰξιν nominatur. Has etiam lirid inras dis. sanitates quandoq; duas dicit esse eodem libad Thrasy.ut di ximus,quano .lidi c/p.7. do uidelicet suprema accipit earum gemera: quandoq; uerὸ tres, q um
sanitatem secundum bonum habitum non ita exquisitὰ consederat, diuidens optimum a simpliciter bono habitur quarum unam dicit esse propter imbecillitatem inutilem, hane anpellat fecundum assectionem alteram sanitatem in habitu, quae non amplius imbecilla est. uerum adhue non robusta dicitur, sied actionibus media in inter sanitatem secundum a semonem, ct bonum habitumialteram appellat sanitatem siecuntam bonum habitum,quae quidem robusta sanitas appellatur. Quibus, ita suppositis und cum Gal. bona fronte eoncludimus eum non de aliis corporibus sanissignis, causissermonem habuisse in lib. artis meaeneque aliam diuersam ab his sanitatem considerasse, quam considerauit in tib id rara Alias aut lac superfluus, aut ibi hoc es lib. ad Thrasyofuisset diminutus; licet diuerDs uocibus usus fuerit, ut qui artem sub
alio docendi genere tractauerit lib.artis med atεuomodo tales sanitates diuerse , diuersaq; corpora sana ordine quodam collocari possint tant GaLuerba ubiq; locorum inter se consentiant; non admodum facile mihi uidetur,potissmum quum quotquot sint auctores , qui de hac rescripsere quos uiderim tot in eis diuersas reperio opiniones. 'N's ueris
230쪽
breuiter, factu cuncta Gai dicta concordare conabimur: ut pauperculi artis medicae Tyrones, altem GaI opinionem, ac ueritatem ualeant intelligere et quam hucusq; eos non intellexisse puto. Sanitatis ergo,quam in latitudine contemplamur, ea medii temperamenti exquisitὰ dicitur,seu optima constitutio appellatur:quae nec ulli uitio obnoxia est, quod saltem sensu percipiatur. O qui talem habent suis nitatem,ex eo dignoscuntur,quod robustas habent operationes, o causes,quae aegritudinem pariunt magis,quam catera corpora res lunt. Me etenim est illud corpus, quod magis uicinum sit corpori absoluti md temperato,ac constituto : quod corpus diximus potius cogitatione inueriri,ct esse,ueluti exemplar quoddam. nuncupatur autem simpliciter salubre, est illud, quod ab ipso naturae ortu bonam habet tempe ratura in simplicibus,s primis particulis, atque in his, quae ex illis componui tur,lanrumentis,in commensuratum. est vero O ipsium in Oplici differentia r nam uti tale est semper, O ita simpliciter semper appellatur, quod quidem est optima imperantia praeditum, ac maximὰ est commensuratum: vel ut multiim tuod a constitutione optima non valde admota dum disicit , sed exiguum, breue aliquid. Cr propterea simpliciter ut multum dicitur.Dlinguitur autem ab eo, quod semper tale est quoniam re vera haec corpora salubria,ut multum in aliquo sunt offensa,inon tamen id sensu comprehenditur,sed ex eo,quod magis,minusue in operam tionibus existit.ac,quia causis,quae aegritudinE pariunt,no aeque resistiit, ut illa semper talia:Haec sunt illa corpora, quae Galcidicebat lib.de d F. morb. esse optimὰ constituta, o optimi habitus, O lib.ad Thraosum- thra Leip. 1. 'md boni habitus . neque mirum; nam, si in bono habitu non naturali, Ad apparenti, utqui Athletarum existit, Hippo. considerauit summdl onum, ut patet apbo. 3. primi lib. eo magis in eo, qui uere, est naturalis , ct bonus est,reperitur is , qui optimus, seu summd bonus existit. Conueniunt itaque haec duo corpora siemper, o ut multum salubria in optimo habitu; licet exquisitior reperiatur in uno, quam in altero: omnia etenim huic cum latitudine contemplamur. propterea primum corpus in latitudine sanitatis erit simpliciter salubresemper, secundum uerὐ salubre simpliciter ut multum. quod a constitutione optima non ualde admodum deficit, ut inquit Gal. pri. artis med. Dccedunt tertio loco corpora, quae is Galen alubria nunc appellantur:nam salubre nunc O .
corpus est, ut ipse refert, quod in praesenti est sanum. es ueris ct hoc eo tempore, quo sanum existit, bonam habens temperaturam,s commemE e surationem