Amoenitates literariae, quibus variae observationes, scripta item quaedam anecdota et rariora opuscula exhibentur

71쪽

Confessionis Tetrapolitanae. 36Ι

que & sanguinem Christi non a fidelibus

tantum , sed & ab indignis accipi. Pra terea in conventu Francofurtensi , eodem anno habito , de Helvetiis in foedus recipiendis , quod civitates valde cupiebant, Saxo per legatos resipondit: quoniam de coena Domini diversum sequantur dogma, non si bi licere serietatem eum ipsis ullam coire 'H. Idem porro Natavio & Nueanario comi libus , ab Imperatore ex foedere cum civitatibus inito de eo suspicante , quasi &ipse Sacramentariis accessisset, ad illum missis assirmavit, si quis sociorum suorum, cujuscunque tandem fit ordinis aut loci, ab Aug. Confessisne recedat, s errorem sermanentarium fovere incipiat, hujus se societa' rem prosus vitaturum esse clo. Caeterum Argentoratenses cum reliquis in Conventu S iniuriensi A. MDXXXII. Principum Conis fessioni & Apologiae subscripsisse, & omnibus suis ministris serio injunxisse, ne quis aliter doceret, quam in ea Consessione &Apologia expressum est , edocent literarvoli angi Capitonis & Martini Buceri, ad

Lutherum A. II 3 7. I s. Jan. Argent. examin

72쪽

362 Analecta ad Historiam

tae mm), quam subsicriptionem Helat vetios , & per superiorem Germaniam quam plurimos indignissime tulisse testis est Hottingerus nn), quippe qui existimarint, plus metum hostilis Pontificio-

tum potentiae, quam veritatis studium in hac Suevorum & Argentinensium cum Saxonicis conjunctione valuisse. Silentio, quoque non praetermittendum est , quod, cum Ferdinandus Romanorum Rex A. MDXXXIV. inter alias conditiones transis actionis Cadamicae Saxoni etiam promiserit, se effecturum loco Caesaris, ut Camerae j dicium ab omni supersedeat actione contra Protestantes , in quibuS tamen nec Ana. haptistae, nec Sacramentarii, nec id genus

aliae sectae coc sint comprehensi) Philidi

pus Landgravius Hassiae d. I 3 .Julii pacis conditiones cum Argentoratensibus & reliquis civitatibus , foedere iis junctis, communiis Cans, in epistola, cujus apographum apud nos servatur, his inter caetera usus sit verbis: meuoldarinnen eis mortisin Sacramentiererisfunden , uesthes vis eichi ullum fur b ferire

cmmJ Quas integras vulgavit Io. Pappus L e.

p. 4 . sqq.

73쪽

Confestionis Tetrapolitanae. 363

crament und Nachimal unstres seben Heren

zogen ureden, und euch desishalben anseu- ruri begegnen , se misseia iis vomati an ergemuth, und nsie uir einander geneti, glis- sil und servandi sie n , das mollin Dis , ob Gott isoae, fleth und umverriat halten , unduns gegen euch eines Degs ber gen lassoae,noch auu in alio gerulam Sachen vis euunis semen. g. 22. Anno autem MDXXXVI. concordiae imter Saxonicarum & superioris Germaniae Ecclesiarum ministros pp) mittenbergae initae, Argentinensium nomine subscripserunt mol angus Capito & Martinus BruCerus , Memmingensium M. Gervasius Sch

lasticus vel Schuler cqq), consessi tum,

. cum cppo Hujus concordiae acta diligenter enarrat Iae. Schopperus in Chorographia Germaniae s. 63s. sqq. qqJ Edidit is vernacubo sermone opus de Re surrectione mortuorum , A. Is37. in 8. Norimb. cum Praefat. D. IIlr. Wolfhardi exculam, quod eum virum kon ineruditum fuisse comprobat.

74쪽

364 Analecta ad Historiam

cum pane & vino vere & substantialiter adesse, exhiberi & sumi, etiam ab indignis corpus Christi & sanguinem , seque juxta Consessionem & Apologiam Principum,

Evangelium profitentium , in omnibus articulis sentire & docere velle. Non tamen prorsias eo tempore rejecisse illos Confessionem Tetrapolitanam , e variis documenistis compertum habeo & exploratum, quae heic producere Mihil vetat. Bucerus in literis ad Memmingenses Augusta d. 26. Apr. ejus anni scriptis ita fatur: Was tu bis

Diuitia

75쪽

confessionis Tetrapolitanae. 36s

gegarinen Apologi bellesen, uns darvon nota amicher Golchrit der Ceremonien nisbegeben, fondern dem hela erilen uora Gotis res und Christinlicher Fre eis Irense en umetve Men Laus by um lassen DoLm. Argentinenses vero d. 28. Aug. itidem ad Memmingenses scripsere , se statuisse, die anges te Art. ab unster ingangen Confessionund Apologi gleich und gemesis anonumen, und mit anstern Predigerneue chresim. Quibus Memmingenses d. 7. Sept. responderunt: Ab unser Praedicant M. Gervasius Schuler von mitte M anhelmissu kommen,

76쪽

366 Analetia ad Historiam

eu guter Erledigung reichen. Unde perspicuum esse arbitror, nostros, etsi Confessi ni Augustanae ejusque apologiae subscripserint, nonnihil tamen auctoritatis tum tri. buisse confessioni tetrapolitanae , sed in capite de sacra synaxi ad mentem illius, quam Principes Caesari obtulerunt, explicatae. In ritibus vero sua libertate usi sunt. Hinc hodie num apud nos minus ceremoniarum est , quam in Eeclesiis Saxonicis; in baptigandis infantibus exorcismo locus haud est , atque eandem cum Reformatis divi dendi decalogum rationem sequimur, ut ad primam tabulam quatuor praecepta, ad secundam sex referamus, separantes, quae a reliquis Lutheranis primum praeceptum constituere dicuntur , nonumque ac decimum conjungentes cro. Peccatorum au

tem ro Eadem decalogi divisio adhue apudArgentinenses

obtineta

77쪽

Confessionis Tetrapolitanae. 367

tem confessio, quae coram verbi divini mi. nistris ante eucharistiae usum a singulis fieri assolet, Memmingae demum A. MDCV. introducta est , teste Christophoro Shoreroiss). Procedente vero tempore sensim adeo apud nos neglecta filii tetrapolitanae Consessio , ut nunc ejus memoria vix si persit, atque unicum duntaxat vel alterum primae editionis, & Germanicae quidem tantum, exemplar.

g. 23.

De reliquo Memmingenses quoque cum aliis A. MDLXXVII. Formulae Concordiae subscripserunt, suum sic consensum cum puriori Ecclesia testantes. Antea vero A. MDLXXIII. M. Eusebium Cleberum , intemplo Martiniano verbi praeconem , Zmin, gliana publice profitentem dogmata , quae a Crypto- Calvinistis, quos vocant, mitte-hergensibus edoctus fuerat, ac ad tetrapΟ- litanam etiam Consessionem provocantem, ab ossicio remotum dimiserunt, colloquio prius cum ipso a D. Iacobo Andreae, Theologo

obtinet, cuius adlaphoriam tuetur B. I. C. Danhave rus in Collegio Decalog. p. I6. Lindavienses vero pommunem consuetudinem sequuntur.

su In Chronico Memmingenii. P. u8. R.

78쪽

368 Analecta ad Historiam

logo mirtembergico, magistratus auspiciis, sed frustra , habito, cujus acta in tabulario publico extant. Abiit is deinde ad Hei-delbergenses ac Sangallenses , & publico quoque scripto suas opiniones defendere conatus est si io.

g. 24. Argentoratenses autem ab Anno I s 3I. - in omnibus comitiis, colloquiis & conventibus . , religionis causa institutis, inva- .riatam Confessitonem Augustanam per Theologos suos defendisse, ad ossicia scholastica & verbi ministerium nonnisi eidem isuffragantes admisisse , atque omneS controversias de fidei capitibus inter se exortas, ex illa dijudicasse , per singulos annos procedendo, contra Michaelem Philippum Beutherum prolixe & curatu ostendit D. Joannes Pappus, Theologus olim Argen

79쪽

confessionis Tetrapolitana. 369

toratensis, plurimis ia Christi Ecclesiam meritis conspicuus , in libro superius cita. 'to, quo lectores meos, ne in nimiam hare 'analecta molem excrescant, remitto, unico tantum verbo monens, tymboli loco eos Principum confessionem & Apologiam in Ecclesia sua quidem habuisse , at simul nonnihil, primis praesertim annis , etiam tribuisse tetrapolitanae Confessioni , sed ad illius mentem expositae, quod ex superius y. 22. dictis quodammodo patet, ipseque etiam Pappus i. c. p. a . R. non inficiatur.

Restat nune , ut promissi memor ea, quae ad historiam litterariam Confessionis tetrapolitanae pertinent , edisseram , ubi primo quaedam de ejus auctore , deinde de variis editionibus dicenda veniunt. Martinum Bucerum conscripsisse eam, qui neget, novi neminem, si excipias nescio quem, in Theatro Anonymorum Placc ia no tuu) memoratum, qui Ioanni Stur-mio, Scholae Argentinensis Rectori , &Henricum Kippingium, citatum & a Celeb. Tom. UT A a vernsa '

80쪽

6 o Analecta ad Hi oriam

' vernsdorfio , qui Zminglio eam tribuit. Pro Bucero autem pronunciant ipsi Reipublicae Argentoratensis Proceres in Agendis Ecclesiasticis mc , qui procul dubio e commentariis Jacobi Sturmii, ad comitia Augustana olim legati, aliisque mon mentis authenticis illam notitiam hause

runt, Jo. Pappus in Apologia pro iis scrupta passim, Vernsdorfius u , Alb. Meno

Verpoorienni et et , aliique plures, quihus & ego non possum non meum adjicere calculum. Fuisse Vero Bucerum magnae eruditionis & prudentiae Virum uti extra omnem dubitationis aleam positum esse existimo, ita & de ejus sinceritate, cando- te & fide multos ambigere probe novi. Laudatur ab his, culpatur ab illis. Eride eo bene apud nos existimant verba sunt

a) D. Godostedi Ludovici) Luthera m fuisse perhibent , isem veritatis juxta cum ' Mibero salus id temporis, quo purgari a Α-

' ι , , persitio- ακὰ P. 24. 27. Ο39 In Historia consessionis Tetrapol. p. 17. 1qq. zz9 In Commenti histor. de Martino Bucer . . p. 23. sqq. , ab in memoria Mich. Christ. Ludoviet B. HenriEP pingi sacro Decadum Septonario inserta. p. 8Oi