장음표시 사용
221쪽
ves illa ratione fenerari,res ante stitutum tempus ab alijs emere , veviliori pretio veneat,seuero cotra in vendedo credere alijs res, suas vepluris vendere possit. quinimmo sibi mutuo dedisse centum,expressa condicione,ut quinque supra centum restitueret: idemque ac multa alia per eum se ex N.& N. audiuille. Pari ratione per alium Visitator certior fiet, N. esse bigamum.nam, Qua uxorem haberet quandam nomine N. ea adhuc vivente aliam duxit, cui nomen N. cum qua nunc vivit, ex qua etiani,& filios , slias ve suscepit. . Quinimmo aliquo denuciante ad Visitatoris notitiam perueniet, te N.fide sibi inuicem data de suturo matrimonio, ac eo Publicam, ita iuratos simul in eadem domo cohabitare, non habita bened ctione,ut ex Ecclesiae prscepto tenentur,matrimonium consummasse,
Tandem accedet aliquis alius,& se ipsum accusabit,quod multis an- :nis confiteri peccata sua neglexerit, annorum numerum exprimet. Alius vero, quod multorum annorum spatio in Paschate, iuxta Ecclesiae praeceptum, non communicarit, eo quod nonnullis litibus ,
ac dissensionibus mordicus vacaret, nec eas res. praetermittere vellet..
Alius deseret, se per annu, & eo amplius excommunicationis vinculo fuisse irretitum, quod aliquam pecuniarum summam debito temporci non soluerit;quod clandestinum matrimonium cum aliqua in graduas finitatis, et cognitionis prohibito contrax hetit', non petita prius dispensatione; a qua quidem excommunicatione se per totum illud temporis spatium ablis iii,ac liberari neglexisse. Deseret alius, se carminibus,ac medicatis potionibus infirmis moderi;alius vero reserat,se verbis stiperstitiosis amissum pecus comendare,& tantam cis fidem habere, ut sibi persuadeat fore vi,si sit com mendatum, cito, ac indubitante reperiat. Alius nunciabit, se medicatam potiorem,vel aliquam aliam fiscinationem N.&N. sponsis nouis ministrasse, ne simul coire, ac matrimonium consummare possent. Alius denique, quod, multis annis elapsis, patris sui, vel alterius cravius vis vltimam voluntatem non adimpleuerit, cuius bona possidet - α sic de singulis, quae quidem multa,& varia possunt accidere. Quibus omnibus,cum ea Visitator intellexerit opportunum est ad hibendum remedium,ne,si sorte negligentius in ijs eradicandis egerit, vires assumant,ac ita conualescant, ut vel difficulter postea remoueri. ζossint ; vet,quod peius est, reliquos suo veneno inficiant. Nam Mo ida facta pecus totum corrumpit ouile: ac plerianque Pastorum ne gligentia accidere videmus, ut, dum negligentius in inuisendo, ac
rerlustrando grege suo Uunt, nec morbosas oue. curant, vel a grem
222쪽
modo inquirere debeat rassator , ac procedere
circa denunciationes criminum, ac vistiorum publicorum sibi factas. p. XII.
I SIT A T O R, auditis delationibus sibi saeti Miam
laicularium, quam Ecclesiasticarum personarum, tr inhs, quae publica crimina, & enormia peccata V concernunt, ut supra adnotauimus, 3 Omnia matu- rius, ac quam diligentissime examinabit, ac secum considerabit, & veluti doctus,ac peritus medicus, V sin iis quibusque infirmitatibus opportuna reme. dia adhibebit, eo, qui sequitur,modo. Delinquentes singulos sigillatim ad se in Ecclesiam, siue alium I cum ad id potissimum accommodatum vocari curabit, ac eorum cri. minibus iuxta delationiς seriem patefactis, eos grauiter accusabit, &reprehendet, & ad salutarem p nitentiam peragendam, & Diuinam iram cauendam cohortabitur . Quod si delinquens , situm errorem lassus, se ad paenitentiam sibi impositam peragendam paratum ostem dari eo aninio, ut post impetratam gratiam, & remissionem grauis illius peccati a Deo, nunquam in posterum illud rursus committere velit, ut verum, ac bonum Christi fidelem decet: tunc Visitator scri bae suo, siue Notario imponet, ut illius consessionem notet, ac delinquenti iuxta criminis qualitatem salutarem paenitentiam publicam . Vel priuatam, maiorem, minorem ve imponet, prout magis saluti suae expedire videbitur, Sacrorum Canonum rigorem, ac seuerit tem, quod eius fieri poterit, moderando, & ad mitiorem poenam re- ingendo; atque eo magis, quod arbitriarias esse poenas, de paeniten. tias iniungendas confitentibus, eorundem Sacrorum Canonum auctoritate sanestum est. b Monebitque interim, immo &expresse ina. perabit, ne in posteriun in huiusmodi errores, ac peccata labatur , Proposita aliqua poena Sacrorum Canonum, vel Constitutionum C c a Synoda-
'pine dent.b e. Deus qui de parnit. de
223쪽
Synodalium, si in Constitutionibus Synodalibus de publicis delictis
eius generis fiat mentio) quam se incursurum nouerit; ac minaretur Visitator, siam ius eo modo peccarit. Qua absolutioius sententia sic per Visitatorem lata,eam scriba, siue Notarius in Achis rediget,seruata mis, ac regulis sacrarum Constitutionum; ac rei astensum ascribet,& reliqua requisita addet, prout requiritur, ac moris est in huiusmodi casibus fieri. Verum, si delatus haereticus esse deprehendetur, non eodem modo secum erit agendum: sed tunc Visitator dei tionem,ac nomina testium notabit, quoS etiam secrete, omni adbibista diligentia, examinabit, praesentibus ibidem duobus alijs in Ecclesia. Rca dignitate constitutis: ut Sacri Canones disponunt Qua in re po-- e terit ea methodo uti, quae a Directorio inqui istorum traditur: de his constito sibi de iuresi, eum in carcerem caute duci Trabit, ac , laactoriana copia Romam , de omnibus, proiit gesta sunt, Illultri uim Sacrae Inqui titionis Praesidetes Cardinales quam primum certiores farciet: quorum etiam praecepto, ac auctoritatz omnia administrabit. .
Immo in sancto Visitationis nauuere obeundo, Episcopi illud in pt mis sibi prae oculis ponere debent, praecipuusque hic illorum debet esse scopus, vi commissum sibi gregem ab huiusmodi dia licis statui bus emundenti cui rei potissimum eos diligentissim: inuigilare de be exconiniubere, Sacri V Canones praecipiunta
Quomodo cum delinquentibus , si contumaces, s rebellis fuerint, circa pe cata publicasit agentam.
V o D si reus, cum vocatus fuerit, ciliatusque comparere noluerit vel, si comparuerit . pertinacius in sua sententia permanendo commissum a se facinus confiteri noluerit, poterit Visitator contra eum in agere , ac inquirere , habita ratione in rei, tum iei . nam, si reus clericus suerit, cum absolutam in eo, ac meram iurisdictionem bes,eatun vincula eum coij ciere poterit,ac aliis poenis a
iam statutis multare , praesertimque si sepius in eadem crimina lapsus
224쪽
m p ARS SECUNDA . inlapsus fuerit, seque incoligibile priuerit. id eisiin faciendum 'cri
Canones docent. Sin autem reus laicus fuerit, tum delicti ratio habenda erit, cum, quoad res ipsius personam attinet, Ecelesiasticum serum non sit ei proprium. Sunt autem multi casus, quibus laici Eoclesiasticana iurisdictionem declinare non possunt; cum illorum cognitio deliciorum ad Ecclesiasticum iudicem pertineat. Poterit igitur vi stator laicos in vincula coni j re, ac aliisi cenis, a iure statutis, ais cere h, si ligretici esse deprehensi fuerint . quo casu ea ob lemabit Vi- stator, quae superius adnotauimus φ. Vel, si superstitionibus, ac magicis . artibus operam dederint, vel sacrilegiuma liquod.commiserint . id enim & Sacri φ Canones docent praecipue Dominicus de Solo, multae auctoritatis Doctor, tenet L Ves, di per annum, & vl tra excommunicati perinanterint, vel Sanctae Ecclesiae unioni restitui per absolutionem non curauerint: viderentur enim Eccitae auctoritatem, ac Clauium potestatem negare, & de fidet male sentire. Idemque cras dum erat, si de Et si tuerint sespecti ; ut ex Sacroian Concis Trid.ac alijs locis colligere licet;& Doestores insignes, ac in Pontificio iure explicando illustres tradiderunt. His enim omnibus casibus, quos enumerauimus,ordinarius iudex es Ie censetur, etiam laicoriim, ut Sacri Canones docent, & grauissimorum doctorum auctoritas confirmauit potestq.c5tra eos procedere,vsque ad captura,& carcerationis poenam inclusiues Se d,quoniam non est nostri inuituti hoc loco disputar sed solum modum,ac praxim demonstrare, qua Episcopus uti debet in perlustranda sita Dioeces singulis annis, ut ex iuris dispositione tenetur, iccirco plura de his dicere silpersedebimus ; contenti hic pauca adnotasse,quae fortasse Visitatoribus non inutilia erunt.
cit ene deae. ratin qualita. ordini
modo is ijs, pubi ca crimina concernum,
contra laicossit agendum citati non comparuerint. A I I I I.
Ec c.graue de paen. mul is aliis in locis cum aliiK S c conuertentide ostie. ord.&e. EpiscopuVM autem iς,qui publicum aliquod crimen commi- Rst,mere laicus fuerit,licet deliis hi specie beo com- miis ad forum Ecclesiasticum pertineat, ut sunt ea, in locis. qtiae superius adnotauimus.&praeterea adulte tu, ince stus, concubinatus, & similia, di que ad virsiq; forum indularenter pertineat , quet casus tam appellari solent; ve sunt
225쪽
faeneratio, blasphemiae, & cstera eius generis; si citatus fuerit,nec comparuerit, eius contumaciam per Coadjutorem suum, vel alium, cui id onus incumbet, accusandam curabit Visitator in termino citationis,Iu dexque contra huiusmodi rebellem, ac contumacem aliam decernet 1 monitionem ad comparendum, videndumque declarari, se in censu- ras, ac poenas primi mandati, siue monitionis incurrisse, eo quod non paruerit, α ad dicendam causam, quare non debeat declarari excinmunicatus, per astixionem cedularum in locis publicis. Quod si, se .cundo monitus , comparere neglexerit, in praedici ascensuras incuserisse declarabitur, ac publice excommunicarus pronunciabitur per an, fixionem cedularum in locis publicis, ac frequentioribus illius ciuit eis. &, quo magis eius contumacia, & pertinacia creuerit, eo Visitator cen suras, ac ponas augebit, usque ad brachi j saecularis inuocati c. pernici nem: id erum Summorum Pontificum Constitutiones, ac decreta admonent esse faciendum, censuras Ecclesiasticas, seruatis debitis, ac C. O , i .q. 32 ia nonicis terminiS, aggravando, ac reaggravando; prout magis ei expo-
casu Visitator contra retim delatum ordine iudicaris vli debeat.
o s Τ Α M Visitator, ut superius adnotauimus , maturiori adhibito consilio , diligentius , atriusque
rei delati, ac criminis enormitatem, nec non delato rum qualitates secum considerauerit; si reus citatus, vel non comparuerit, vel in vincula coniectus silerit, si praeuia visitatoris admonitione, ac cohortatione errorem iuuin lateri noluerit, ac veniam humiliter postulare, sed pertis nactus contradicere perstiterit; cum satis constiterit, pleniusque pr batum fuerit, publicum elle, ac notorium illius crimen; tunc per acciusationem, ac risci operam contra eum agendum erit; qui quidem Fi'scus reum de omnibus criminibus, ac delictis, de quibus denunciatusa dinum es ν δ Lusiit in Brma, petetque ab eo tamquam M quando de eum p nis multet, ac castiget; qudexque tunc audita, Meus lib. se. M admissa accusatione contra reum, iuxta Cauonum sanctiones pro' . cedat,
226쪽
dat, decernatque illius accusatio se siue transumptum ipsi ac tutari posse: atque hae in re uiues: filpturae vestigiis insistet, quae in Actibus Apostolorum hanc consuetu- a taxe.dinem comprobat, cuius verba sunt: Non est consuetum Romanis, quempiam a nare, privssuam is, qui accusatur, praesentes habeatfac fatores, locumque deiciaciendi accipiat, vel abluendi crimina. quepsi obiiciuntur. Ac pari ratione , si reus se desenderit, defensioni illhus copiam, siue transumptum Fisco tradendum curabit, assignato interim utrosque competenti termino ad probandum. Cumque artiaculi per utrisque exhibiti fuerint,& a iudice admissi, saluo tu , & postqtiam,quod probata intendunt ,deduxerint, ac probauerint, con a processus publicatione, ac termino ad opponedum assignato,exceptionibusque, ac desentionibus legitimis, ac bonis admissi: factaque im. PQqqψ-m diligentius, maturiusque pr essum .
examina, & omnia cousiderauerit, serua is Canonicis terminis, tandemque citatis partibiis di audiendam sententiam in Dei nomine providebitur, ac magis iustitiae consonum, e puret. A qiMqiudem sententia sit iuste appellatum suerit per reum, Q per iussicem, a quo lata fuerit sententia, appellatio admis
ui cum Apostolicis, siue litteris reuerentialibus adeat,& coramina, Pellationi S huiusmodi causam prosequatur H se. 11. de re fiunt, licet huiusmodi methodus. c. is ac ordo iudicarius obseruari debeat, non tamen necesse esse omnit , ac inviolabiliter eum ita obseruari, ut ne latum quidem vn recede lus, sed habita ratione personarum,quibus ciun a ndum erit
cum humum i d unciaciones Sanctae Visitationis vi ore fieri contin φς get, in agendo contra reos huiusmodi debet modus adhiberi ut lue clarius innotestat, nullam aliam esse Visitationis intentione nisi ut uocatur, remedia adhibeantur: ac peccatorum conuersioni. Clcrio 'ac populi resermationi sedula opera detur: idque beniπί r, semoto iuris nimio rigore it, klii quind reinedia deueniendum erit, id praeseserat semper, se, prieter vlunt id facere, vel quia nullia aliud 'esset opportunum remedium, vel quia peccatores m ac α. Hi quia magnitin inde xenturum erat scandalum.
227쪽
Quδd si temporis aliquid peracta Visitatione supersit, laudauerim,
vi ad errorum, quos in Visitatione repererit, emendationem, ac princessitum, quos sabricauerit, executionem procederet ,ab omnibus,qui inemendabiles essent, debitas poetias, Canonice,ac iuris ordine serita to, exigendo.
st modo sit procedendum, in quibusdam conbus , qui frequentius in musitatione Alent occur cre. Cap. XVI.
, UAMVIS multa sint,&innumera, quae Praelato suam mecesm visitanti passim se se erre solent, quibus nisi opportunum adhibeatur remedium,ma gnum inde, &insigne Christifidelibus malum plorumque oriri sistrat: sunt tamen aliqua, quae se quentius committi solent, & qui quodammodo po '--. pulis familiariancta fuere peccata: quibus eo diligentius Visitator debet prouidere, quo omnes norunt perfidiorem esse hostem, qui dissimulat, & febrim periculos'rem, quae non digno scitur , sed paulatim homines consumendo interimit . Nos igitur nonnulla huius generis peccata hic enumerauimus, nam ungula pe currere difficile esset. & longum in ac remedia opportuna lingulis ac commodauimus, quorum exemplo reliqua dignosci, ac caueri iacuet ' poterunt. &a Visitatore corrigi. . . a.
Esto igitur, ut ad Visitatorem aliquis detulerit, N. M N. legitime iuratos, de fide data simul vitam agere, ac matrimonium sine conlue Eccle ite benedictionibus, ac sollemnitatibus consummasse,& qu ' mulier nec vidua, nec aliquo tempore velata fuerit; tunc Visitator ijs Poenis eos multabit, primo, in quas per Synodales Constitvuones illius ς-s ς 04ς Ecclesie incidisse deprehendentur. Deinde imperabit, Vt quampri- μ' ς Eeclesiae benedict ionem accipiant, & , quoad re ipsa 'dum pr*'ni V eo iii. stiterint, sin aratim, iuxta Sacrorum Canonum re as, vivant, upoena excommunicationis. Nam ut Diuus h Augustinus testatur ih tib sic stititnim est, vis is iam pactae non statim tradantur,ne vilem nam tinaritus datam, quam suspirauit sponsus dilatam. Quod autem ante
228쪽
matrimonij consummatione teneantur Ecclesiae benedictionem suscipere, ex iure Pontificio, & ex Sacrae Tridentinae Synodi decretis desumitur. Quod si Qrte Visitator certior tactus merit, N. & N. legitime inter se mirimonium per verba de praesenti in secie Ecclesiae conmaxit Ie, &separatim vivere, non autem simul,ut humani, ac diuini iuris decreto tenentur,idque nulla alia ratione ab ijs fieri, nisi,ut propitae libidini, & ingenio latisfaciant,mandabit eis,ac imperabit,ut intra dierum ilium sphtium simul conueniant sub eodem tecto, ac ibidem simul vitam ducant,
ac ita viuere perseuerent, ut virum,ex uxorem decet,sub pcena excom municationis maioris. quod si minus id re ipsa praestiterint, coram Visi latore comparere teneantur, ac causas i ationesque afferre,quibus id facere non teneantur.quodsi,maturius consideratis huiusmodi causis per
eos adductis,nullum tale impedimentum apparebit, per quod diuor ij seciendi sententia ferenda sit; grauioribus poeni s, ac censuris Ecclesiasticis adhibitis, eos ad uniendum simul compellat,inuocato etiam si mpus fuerit auxilio brachi j s cularis. Quod si Visitatori conititerit, N. 3c N. este publicos concilbinarios, vel quod ex corum mei consessione in iudicio publice lacta, vel ex sententia contra eos lata, vel denique ob iacti perspicuitatem 4. eo quod omnibus innotuerit, conlucti sirerint, mutabit eis,Notario prsudate, sub eisdem poenis, ne in posteriun simul cohabitent, nec simul versentur in locis, ac temporibus suspectis. quod si parere contempserint, contra eos ad excommunicationis senten tiam procedet, inuocato et lain tamdem si opus fueri P auxilio brachij saecularis: vel, si magis libuerit, ad illorum rei ationcm procedet, iuxta Concili j ς Tridentini decreta; nec antea abQluendi erunt, quam promiser ni, se in posterum id non commissuros. quod videtur sensisse Panormitanus L, liuet in clericis s hoc non habeat loci m. Illud tamen interim diligeuter notandum est, Visitatorem semper in huiusinodi erroris specie perqui
renda curiosus de adulterorum, ac concubentium condicionibus timuestigare debire: an scilicet fiat coniugati, necne . nam cum mulieribus coniugatis debet Visitator cautius asere , & moderati uri ob
imminens periculum, & ob scandalum, quod accidere posset, si ad euisidem iri cognitionem eam adulteratam reiisse peruenerit. Nisi serte, eiusdem viro id postillante, di consentiente, contra eam ageretur: Venobis in Andria contigit. Pari ratione, si comperit V istator, quemquam in ea ciuitate, oppi-.do, locove, quem visitar, reperiri bigamum, pra missa diligenu iacti inquisitione , si constiterit id sectum este ex certa sescivia , nec ignorantis locum esse , commissum crimen debita poena muli
229쪽
bili ao matrii rionium secundo loco contractum, ut Diuinum ius pomi a caecepisti lat , disibiliet. Verona, si reperiet, mulierem secundas nuptias cele-:ς limns di, brasse, habita aliqua persuasibili opinione mortis primi sui viri, matri-' ' monium secundo contractum non prius dissbluet, quam consuleritia .. virum, inter vivos agere: id quod Sacri Canones multis ac e. Domiti' docent esse faciendum. de secu.nup. Qu si certius fictus fuerit Visitator, quospiam in eo, quem visitat,e.srequenter loco, licet scirent se in quarto,vel alio consanguiuitatis, assinitatisve granon coi, Ei esse, tamen contra Canonicas ς prohibitiones matrimo ceu m, b.l intcr se, absque summi Pontificis dispensatione, contraxisse, sepa.licam.3 . q. ratim eos vivere imperabit, excomunicatos inter in publice declarabit, nec prius absoluet,qnam tanto errore dignam paenitentiam egcrint, via bisti . , Clςmpntis Summi Pontificis Decreto precipitur. Quod si eonstiterit,is. quospiam alios clandestinum inter se matrimon una con ra Sacrorum d e. t. ot uni Canonum ' decreta c6traxisse, Sacerdotem,qui huiusmodi matrimonio eo de consam sic contracto interfuerit,iuxta Canonicas i regulas,ac Sacri Concilij Tri
ues ih dςςrpta,ac SDaodales illius Ecclesiae Constitutiones puniet, reli hibi iis dbela qu0sqvopi es qui quovis modo delicti illius participes fiuile deprelie
dest. despon. dentur,pari ratione corriget, ac castigabit. s ubi supra Quin etiam, si quospiam repererit, qui eo anno in Paschate peccata ita A suprint consessi, nec sanctum Eucharistiae Sacramentu sum. μα ,.. pserint, Vt ex antiqua Sanctoriam Patrum g institutione tenentur ex Ech e. omne, clesia eos expelli, ac illius ad tu illos prohiberi imperabitalatimque aeutriuscue se- eos facti paenituerit, ac se Ecclesis praecepto obedire paratos polliciti, absoluet, ac, salutari paenitetitia iniuncta, mandabit, ut intra
certum temporis spatium confiteantur, ac reliqua, vilitenentur, exequantur.
Sin autem quospiam ibi ossenderit excommunicationis vinculo irretitos est e,vel quod debitam aliquam pecuniς summam no soluerint,licet sint soluendinues quod aliquo enormi delicto,peccatove detineretur,nec se absolui,ac Ecelesit sanctae unitati,resilitui curauerint,c5tra huiusmodi . inobedientes Sathanae fillios, ad alias E csiasticas censuras procedet: ortum aE se in Canonico struato, auxiliumque brachij saecularis si opus suerit & u. ter. contra eos inuocabit, ac in vincula conijci , eorumque bona publicari curabit, ut, quos timor Des a malo non reuocat,p nae saltem corpor sis castiget. Insuper nouerit insitator, se testamenta omnia debere inuisere, ac perscutari, an re ipsa ultimae defunctorum voluntates impletae fuerintae cissessi, hqredes, siue testamentum executores .nam ex Sacri Concilij I rid&tini auctoritate Episcopi, taquam Sedis Apostolicae delegati, in casibus a iure concessis,omnium piarum dispositionum,tam in ultima volutate, quam
230쪽
quam inter vivos,sunt executores.Quod si quos anni praeterito tempore vltimas defunctorum voluntates debitae executioni non demandasse c5- , periet, executorum negligetiam corripiet, debita inflicta p na,vt iuris de testam. erit, haeredes': congruo asu to termino coget, compellcm; , Ut dς' . si
functi voluntatem impleant, sub poenis i iure , , ac Synodalibus Consii' ei, de tali tutionibus illius Ecclasiae linpositis. nere solent, & ea quidem grauissima pericula, dum
fetus e materno utero in lucem eduntur: quibus quinniam passim adesse consueuerunt obstetrices , quibus etiam id muneris demandatum est, ut omnibus incommodis, ac sertunae casibus prouideant, ac orportunis remedijs occvirant, non alienum esse duximus a Pastorali nostra sollicitudine,nec ab instituto nostro dissonum,m . eas quoque salutaribus imbuere praeceptis. Nam,quae tunc temporistibus imminent periclita,dum in lucem eduntur,non solum insantium iulorum corpora vexant, sed,quod magis est,animae quoq; salutem pler que indiscrimen adducunt satisq; compertiam est, misellos illos infantes sine sancti Baptismi Charactere ex hac vita migrare; idque eam cubpa, negligentiaque fieri, quibus id muneris demandatum est, ut partu. mentibus prcsto sint, ac opitulentur: quae si viderint infantem in vici rue mortis periculo constitutum, satim baptietare debent, nec illud temporis spatium expectare,quod in illis, qui incolumes E materno utero prindeunt, expectari consueuerit. Q iapropter, quamcunque ciuitatem, oppidum, siue locum visitabit Praelatus, o omncs, quae ibidem sunt obstetrices, ad se accersiri citrabit, mandabitque , ac singulas inte rogabit, an domi nascentes puero absque insigni aliqua, Seuidenti . necessitate , periculoqtie baptizare consueuerant , easque, ne id sa-ciant, commonebit. nam , sicut errare diximus, si naicentes saetus in propinquae mortis periculo constitutos stat m non baptirent, ita quoque errare eas. dicimus, quoties inevitea nullo imminente mor-VLT A sunt, quae parturientibus mulieribus immi-