장음표시 사용
91쪽
DE sormis sententiarum propter c imen haeresis proferendis.
i sententiarumgenera quot principaliter situ incirimine haeresis. Ia Forma sententia condemnatoriae contra haereticum uiuentem. - l3 Forma sententia contra haereticum mortuum. 24 Forma sententiae super destructione domorum in quibus haeretici exercu runt haereticalia. s Forma sententia contra haereticum redeuntem ad paenitentiam. On
6 Tempus sentemiae attenditur circa damnationem haereticorum. 8 Forma sententia absolutoria in crimine haeresis. .
. N superioribus ea quae ad theoricam pertinent sint tractata, nunc aliqua de ijs qi ae ad praeticam pertinent inseruntur, ut delicet . Quaedam formae sententiarum quae circa crimen huiusnodi proseruntur. Circa is quod est sciendum, quod quantum ad hoc crimm tria sunt principaliter genera sententiarum. Quaedam sententiae sunt condemnator ae , Quaedam purgatoriae , &quaedam absolutoriae. Circa sententia, condemnatorias subi jciani tres formas per quas paucis competenter mutatis secundum uariet rem contractuum comprehendi poterit modus &sorma alias semen tias formandi &uariandi legitime. Prima ig tur forma est; quando lim reticus uiuens damnatur, Secunda quando sententia sertur post moriri Tertia quando damnatur domus uel fundus. ubi ergo uiuens damnatur nde haeresi,quod quando seri debea dictum est stipra in c.de haereticis,le credentibus redeuntibus,& in c. de poenis haereticorum, sententia pol rit sic formari., iii Nos. A. Dei gratias episcopus &c. uel nos frater. A. ordinis praedicat . a sede apotholica deputatus super haeretica prauitate in tali prouintia uidelicet prout debitum nostri officii exigit. processimus contra. A. per iliam inquisitionis fama publica praecedente & clamosa insinu tione ecfercnte,uel ad denunciationem quorundam catholicorum ac tade dignorum,uidelicet super eo quod dicebatur dictum. A. male de
92쪽
Asentire, de sore haereticum manifestum, uel credentem saereticorum, & publice,&saepius dixisse uerba haeretica. uidelicet Christum non suisse natum ex uirgine incorrupta , non fuisse passum,non fuisse incarnatum ex Spiritu sanAo,uel similia,seu in eo quod dicebatur dictum.A.publice praedicasse talia uerba quae haeresim sapiunt manifestam , uel credidisse praedicantibus seu dicentibus tales errores , Quae quidem omnia nobis constat per probationes legitimas esse uera, uel super quibus omnibus
uoluimus a dicto.A.per eius consessionem exigere ueritatem, Qui tandem Lit coram nobis sponte consessus se praedista dixisse, & se ea credere et tenere, di a tanto tempore citra ipsa crcdidisse. N os uero mandatis ac uestigiis domini inhaerentes , qui non uult mortem peccatoris sed .ut conuertatur & uiuat, nixi fuimus reducere & corrigere , eum per doctrinam Euangelicam,ac sibi exponendo crhistianae fidei uelitatem,luci de &explicite declarantes quae circa praedicta sacrosancta romana ecclesa tenet docet & praedicat, & quamuis eundem a fide catholica devium& penitus alienum inuenerimus adeo duraeceriticis quod errorem suum noluerit consileri,nec etiam detestari, eidem tamen paterno compatientes affectu, ac ipsius salutcm cordialiter affectantes praefiximus sibi certum terminum iam elapsum ad deliberandum, ac etiam poenitendum. Cum ergo ipse tanquaminiquitatis filius & tenebrarum, ac ueri luminis inimicus in tantum obdurauit cor suum ut non intelligat uocem sui pastoris, Nec ualeat monitionibus allici, nec reduci reias & ualidis argumentis, Immo in suo pertinax sit errore, idcirco Nos. A. episcopus ucinos frater.A. Inquisitor praedictus attentis N pensatis diligenter eius demeritis atque culpis per ipsius damnabilem pertinaciam aggravatis, nolentesmper ipsius impunitatem is qui est nequam fiat nequior & alios inficiat sua labri Adiunctis nobis ad haec solertius exequenda talibus pretiatis de uiris religiosis, & communicato in iis diligenter & saepius consilio sapientis uiri domini Vicarii Episcopi, uel domini episcopi de eius
Vicarii, habitoque consensu & obtento, & aliorum etiam plurium ii ris peritorum,&uirorum religiosorum communicato consilio . Christi nomine inuocato,eundem.A. de suo Reatu detestabili sponte consensum,uel plene conuictum,ac poenitentialiter pertinacem, uel in abiuratam haeresim lain relapsum i modo sit talis, & nolentem poenitentialiter redire ad ecclesiae unitatem, sedentes pro tribunali, in iis scriptis per hanc diffinitivam sententiam nostram naereticum iudicamus, &ta
quam luereticum condeinnamus, linquentes eum ex nunc tanquam Et
reticum damnatum iudicio tautaris potestatis cohaercendum secundulegitimas sinctionea, & tam ipsem usui lincticum, quam omnes alios
93쪽
qui scienter de caetero eum receperint,aut defenderint, aut sbi consilia,
auxilium,uel fauorem praebuerint,tanquam deseu res, ii res,vel De ceptatores haeretico, authoritate qua sungimur exsomunicationis uinculo innodamus, per hanc nostram sentcntia in declaramus & bona eius
a dicto tempore commissi criminis in nostrum si scum suisse des ata .la eca omnia & singula camerae ro inanae ecclesiae de nostri osticii quisti ris conti scamus,& solemniter publicamus. singula quae in hac forma ponuntur possent probari per multa iura sed ea uide supra in cap. de haereticis di credentibus redςuntibus. Et in c.de poenis haereticorum.Et ad hoc quod dicitur de coni illo, uide supra in cap. de conii lijs & collationibus peritorum. Et secundum hanc formam inspectis illis iuribus poterit ommis condemnatoria sententia uariari, quae modo in persenam uiuentcua
ueniat promulganda. I; SEQFIT V R secundum genus' sententiae condemnatoriae quae
non contra uiuentem sed contra mortuum est promulganda , & in illa haec erit forma seruanda ommissis praefationibus.
Q HI A nobis constat per probationes legitimas.C. fuisset steticum
tempore suae uitae & insectum labe ha resis decessisse, eo quod talia nerba lis elica dixit, & publice praedicauit uci saepius asseruit talem errore se crcdere & tenere,idcirco pronuntiamus,& per nostrant sentcntiam declaramus eum sui si e de decessisse haereticum, & ob hoc sedentes pro tri . bunali in iis seriptis per hanc nostram sententiam damnamus memoria ipsius,& si ossa eius poterunt discerni ab ossibus sdesium ea decernimus humanda,& extra cimiterium extrahenda, ac in detestationem sui cri niuis fore poenitiis concremanda, Declarantes in supcr eius bona fuisse a tempore commissi dicti criminis in fiscum illata, Et ob hoc ea omnii di singula camerae romana ecclesiae&nostri officii inquisitionis confis.ca mus solemniter publicamus, uel consistata & publicata decernimus ipso itire; iis c forma not. in simili. institutio. de haereditat. quae tab initcst. deserunt g. per contrarium . Et singula quae in ea ponuntur colliguntur ex iuribus allegatis supra in capitulo. omodo & ad quid super hoc crimine sit procedendum contra defunctum. SEQFl TVR teritum genust sententiae condemnatoriae,uideli cet quae fertur super destructione domorum, & in hac erit talis sermiseruenda. Q VIA NOBIS constat per legitimas probationes, qa
in tali domo. P. ipso domino domus sciente , fuerunt tales haeretici receptati,uel quod in ea fuerunt hqretici consciati,uel quod in ea tales haere...tici suam damnatam S detestabilem tartam praedicarunt, uel docu tunt, seu dogmatigauerunt,ues similia. Idcirco u; locus ille in quo fuit . haeretia
94쪽
latibuluinst receptioni sordium & putriaci numini testationem criminis perpetuo deputatus, pronuntiamus, ct authoritate qua sungimur, mandamus dictam domum sunditus de-nioliri ' citrui,nullatenus resciendam postea in futurum. Et pronuntiantes ipsius o mi s lapides, rudera, &cementa.in nostrum debere fiscii interra. Haec forma colligitur de probatur, ex iuribus quae allegantur supra inca. de domo in qua haeretici fecerunt coii solationem. Deinde quia
cietum fuit supra, di in prin.huius membri, quod quaedam sententiae seruntur iii hoc crimine, in quibus accusatus ues inquisitus non coniicinna ur nec absoluuii tu ed purgantur, quamuis hoc uideaturqtiodammodo speciale, cum regulariter caeterae sententiae habeant commere condenati em ues abs tutionem.ut Qquo. & quan. iud.l. praeses. hi ff. de re auu . . I. Se facit.C. de custo.rininii. Vnde circa illam formam selatentieeu aliquantulum insistendum. s Sciendum est igituri quod si consessus vel conuictus non est pertinax
in errore,immo praesentet, se&vult redire ad ecclcsiae unitate,& innaterus gratiae humiliter petit misericordiam,tunc non debet episcopus vel inquisitor dicere in sua sententia, quia es haereticus, vel quia es credens erroris,pro eo quia sic dinisti uel secisti,ideo tibi talem poenam poenitentialcm impono &c. Nam certe istae qui modo redit non est talis, rq. mi. haec insides. et q. q.vltima.dicit Apostolus. N ibi no. sit enim esset modo talis videlicet haetcticus,episcopus vel inquisitor non possent poenas hae reticorum statutas a iure remittere vel mutare, prout suit plene dictum upra in capitulo. An & quando inquisitor possit poenas pecuniarias imponere,ncc etiam debet dicere,quia suisti haereticus,ideo Sc. 6 Qui alcirca damnationem haereticorum attenditur tempus sententis,
an tunc sint turretici ves reuersi,vt dictum fuit supra tu capitul.de laaeret.& credentibus. Non enim debet in eo despici quod iam fuit, cum nunc per poenitentiam incipiat eise quod non fiali via.distinct.serrum. S c .si eiust ordiue ergo sit suspectus de haeresciri imponitur poenitentialis petna, iue sit haereticus qui rediens recipitur ad misericordiam,sententia sic
confessionem, ves legitimas probationcs,te talia verba haeretica dixissc. ves te talibus erroribus credidisse, 'et te scicntortales haereticos dcfendisse,vel etiam receptasse, S P hoc fomita unicationis laqueum incidissi, nunc autem usus consilio saniori,cx puro corde ut asseris petis misericordiam, & sponte red .s ad ecclesiae unitatem .idcirco in primis abiurata perte omni haercsi,& rccepta prius a te secundum ritum ecclesiae competenti cautes a de parcndo ma
95쪽
do mandatu ecclesiae, te absoluimus ab omni excommunicat IonIs vinculo quo teneris astrictus,& quia per praedicta quae dixisti, i isti,vel credidisti,in Deum & sanctam matrem ecclesiam temere deliquisti,&insuper quia per praedicta ostendisti te correctum,& ut fidelem in posterum
te ostendas', tibi aut horitate qua sungimur talem poenitentialem poena duximus iniungedam,videlicet ut in praedicatione publica, vel in triuiis & locis publicis ciuitatis , vel in tua parrocsta tuis vicinis astantibus, tuum profitearis & detesteris errorem,vel ut portes per unum annu crii cem coloris crocci tantae longitudinis assutam ad uestem exteriorem Jesut sis in tali inonasterio per tempus tantum ad poenitentiam peragenda, ut per hoc appareat. An ambules in tenebris an iis luce, uel ut tanto tempore tenearis ieiunare, uel ut limina apostolorum uisitare debeas, uel quod tantam pecuniam inseras &expendas in faciendo fieri unam ecclesiam uel hospitale in tali loco. uel secundum nostrum consilium in talia opera pietatis,uel si uolet poenam pecuniariam inferre,dicat. Quia tantam summam pecuniae in nareticos contulisti, uel in eorum alimoniam expendisti, uel quia pro extorsione pecuniae multipliciter excessim, ut puniaris in eo in quo deliquisti,tibi authoritate qua fungimur praecipimus S mandamus,quatenus camers nostri osscit inquisitionis hinc ad talem dicm tantundent,vel tantam summam inseras&persoluas. Si uero iste modo rediens & cui indicenda est poena seret relapsus, no est necesse quod de praedictis aliquid immutetur, nisi quod ibi circa principium addatur,& quia nobis constat te alias tanquam suspectum hetresin abiurasse,& in damnatam & abiuratam haeresim recidisse, quod patet pluam c onsessionem,uel per probationes legitimas.Tunc postea cotinua, iisque ibi,duximus iniungendam,& demum adde te aut horitate qua iungimur perpetuo carceri mancipamus, uel quod sis perpetuo in tali monasterio ad perpetuam poenitentiam peragendam, ut ibi commissa de-sseas,& in posterum similia non committas,ues ne uagando per orbem inficias oves sanas.Iura per quae ista probantur allegantur supra in capitulo de haereticis&credentibus redeuntibus. & in capitulo de poenitetialibus poenis.& colligitur ista forma ex notatis per domi. Aresudiaco.
extra eodem.capitulo.ut commissi. super uerbo.carcere.libro 6.
facilius formari poterit per quemcunque. Tamen de ipsa quia habui insitionem breuiter subiiciana,eius formam,quae talis est. NOS TALIS Episcopus,uel nos talis inquisitor&c. ex nostri officii debito per uiam inquisitionis processimus cotra. N. super eo quod nobis fuerat delatus a quibusdam, uel super eo de quo fama public laborabat.
96쪽
CONTRA INQUISITOS DE HAERESI. ην
borabat, uidelicet ipse publice & si ius talia uerba haeretica asserebat,uel quia in tali articulo male de fide catholica sentiebat,& similia,super quibus omnibus, ac etiam super ipsius conuersatione & uita testes recipere uoluimus,& tandem ad ueritatem lucidius indagandam eum-Gem.N.diligenter examinavimus super praemissis& caeteris quae ad cultum pertinent fidei orthodoxat. sibique dilationem ad sui defensionem ordinauimus competentem, quia igitur nobis constat per probationes legitimas ipsam famam contra dictum. N. ortam suisse ab ipsius capitalibus inimicis,ves ab hominibus'maliuoli qui non ex zelo Dei sed ex odii fomite processerunt, uel quia nobis constat per probationes legitimas testes omnes qui contra iplaim. N. deponere sategere tanquam cius inimicos uol co spiratores,non catholicae fidei et elatores,ex tipo malitiae ad praedicta deponenda de deferenda nequitur processisse, & constat nobis tam per assertiones ipsius. N. bonis operibus approbatas. si per testes oneos fide dignos & omni exceptione maiores. dietium. N. fore& fuisae uirum utiqne catholicum & fidelem,boni testinionii ac omni sinistra suspitione carentem, nos idcirco ipsam. N. tanquam penitus innoeentem p 'n'stram diffinitivam sententiam in iis scriptis absoluimus a dicta inquisitione & cometis in ea prout etiam narrabitur causa proptequam mercatur ab lutioncm ipse inquisitus,poterit narrari forma sententiae absolutoriae aliquibus ex praedicta forma additis uel detractis. Multae sorsan aliae sententiae poterunt occurrere proserendae,sed omniuformae satis possunt elici ex praemissis. Vnde amplius non insisto. Deo gratias.
Explicit tractatus super materia haereticorum Clarissimo Domino Ioanne Calderino Authorci
Sequitur modo liber qui inscribitur Forma procedendi contra haereticos seu inquisitos de haeresi, S in i
97쪽
contra de haeresi inquisitos. Complectens praxim offici j inquisitionis, quem '
omnes dii num officium exercentes ut mularium sibi proponere possunt. 1 TRACTATUS DIVISIO.T osticium inquisitionis magis habeatur in habitu, scicdum quod primo tractabo de officialibus huius officii. Secundo de haereticis,credentibus,receptatoribus,sautoribus,&desensioribus. rtio de executione huius officii.In primo tractatu de officialibus. primo tractabo de eorti institutione. Scd o decoruauthor tate.Tertio de eoru si bene suum exercebunt officium utilitate & spirituali. & temporali. QDrto de eorum poena si male &nc ligenter suum officium exercebunt & quia principalis om-cialis est Episcopus & inquisitor &priuilegia magis loquantur de inquisitoribus idcirco de inquiutore primo principaliter est agendum.
Inquisitionis officium cui principaliter iniun
gatur. Rubrica. . SVNNARI Vm it O cium inquisitionis principaliter iniungitu ratribus, asinino Ponti
fices a Trouinciales ordinum an habeant facultatem iniungendi officia, seu mianiHerium in uisitionis.
s Inquisitionis elicium quando a quo fuerit perpetuatum.
98쪽
1 Nquistionisi autem ossicium principaliter iniungitur fratri- M a summo pontifice,unde in litera Clementis dicet ex omnibus mundi partibus, quae scribitur inquisitoribus dicitur. ut igitur inquisitionis ossicium contra hqrcticos possit efficatiue adimpleri discretioni ucstrae per apostolica scripta mandamus, in reminsionem uobis peccatorum iniungentes,quatenus in charitate Dei, hominum timore postposito,uirtutem spiritus induentes ex alto, praedictum ossicium quod apostolica uobis authoritate committimus Sc. Item Vrbanus in priuilegio catholics fidei scribens praelatis ordinum praedicatorum& minorum sic dicit. Nam si praedicta sedes interdum praelatis aliquibus uestrorum ordinum per suas literas sub certa forma committat, ut ad exercendum ossicium inquisitionis contra haereticam prauitatem aliquos seorum ordinum fratres assumere ualeat,ipsosq; cum expedire uiderit amouere, ac alios sebrogare, non tamen per hoc quod ipsis ea duntaxat de causa in hac parte committitur, quia de fratrum suorum ordinum idoneitate pleniorem habere notitiam praestimitur, aliqua cnim siler limoi negotio uobis immediate a pret dicta sede commisso & committendo facultas uel iurisdictio attribuitur seu potcstas. Concordat Alexan. item idem Clemens in constitutionibus quas scribit potestatibus& aliis rectoribus dicit,u, secundum illas constitutiones contra haereticos sine aliqua ommissione procedat, alioquin dilectis siliis praedicatorum Se minorum ordinum fratribus inquisitoribus haercticae prauita - tis & eorum sin talis per Italiam deputatis authoritate sedis apostolicae,& in posterum deputandis damus nostris lireris in mandatis &c. di Secundario i uero & ministerialiter iniungitur istud ossicium a Pro tantialibus utriusque ordinis de mandato summi.poni. 3c cii praecepto. unde idem Papa Clemens in alia litora quae etiam incipit,licet ex omnibus,quam scribit prouin tali combata de ita scripsit alii; prouintialibus, sic dicit.Discretioni tuae per apostolica scripta firmiter piscipiendo ma damus,quatenus de consilio aliquorum discretorum fratrum ipsius ordinis eligas octo de fratribus eiusdem ord.tuae prouinciae idoneos ad huiusmodi opus dominicum exequedum eisque in uirtute sanctae obedientiae districte praecipere apostolica authoritate procvrcs, ut inquisitionis ossicium &c.Hic sequitur ut prouintialis uel eius uicarius de consilio dis retorum iramim potest inquisitores ammouere& alios substituere,& si inquisitores decesserin tu, possunt alios substituere& quantum clinque haec committantur eisdem,tamen secundum priuilegium Urbani incipit.catholicς fidei, non possunt se intromittere, nec inquisitoribus praecipere quod quantum ad tempus,uel certos articulos, uel certas pero ibi. G 1 sonas
99쪽
sonas si per ledere debeant in praedicto negot io. Idem dicit Alexander in i priuilegio catholicae. Innoc. in priuil. Odore sitaui&c. conccdit Magistro S prouinti alica, possint amouere inquisitores.& alios substituere uel commutare.& idem concedit de praedicatoribus Crucis. 3 Hoc lautem officium inquisitionis perpetuatum est per. d. Clementem & habetur in vj. Decreta. Ne aliqui dubitatione sollicita excitantes in dubium reuocent an ossiciu inquisitionis haereticae prauitatis sollicitudini uestrae infra certos limites ab apostolica sede commissum expiret pmortem Romani poni.qui contini sit.praesenti declaramus edicto ipsum officium non tum propter negotia uiuente mandatore incepta,immo etiam quo ad integra de non copia,& P plus est quantum ad ea quae tunc nequae emerserant in fauorein fidei post committentis obitum perdurare. In constitutionibus Clementinis habetur. Hoc sacro approbante concilio statutum est nullis niti qui quadragesimum annum attigerint possit officium inquisitionis praedictae committi.
Authoritas inquisitorum qualis sit. Rubrica. i
. SUMMA RIVM. I Inquisitores una cum dioeces Opossunt interpretari natura edita contra
α Facultates inquisitorum quot o quales sint. 3 Inquisitores possunt compellere rectores ciuitatum ad seruandum consti- tutiones of cij inquisitionis O quod eas registrari faciant in eorum ca
pitularibres. 4 Excommunicatio inquisitorumgrauior est aliis quantum ad quatuor. Excommunicati ab inquisitoribus existentes per annum in excommunica tione sunt ut haeretici damnandi. 6 Inquisitores possunt excommunicare maiori excommunicatione participales cum quibusdam excommunicatis ab eis. 7 Inquisitores possunt excommunicare laicos disputantespublici uernis te deside, non reuelantes haereticos.
2 Praedicatorum quaeriuamiorum officium qualesitio de facultate inquisi torum super illos.s . ruboritas inquisitorum ad qua nisse extendat.
100쪽
quo apparet magis authoritas eorum est, i quia possunt interpretari statuta edita contra luereticos una cum dioeccsanis,ut
negotium fidei cautolica . ubi dicit. ut commissum uobis ab apostolica sede tam saltibreta utile ministeri u exequi liberius ac exercere possitis efficacius, in hae parte intueretandi statuta ecclesiastica & secularia cotra lim eticos edita cum dioecesinoruEpiscoporum consilio liberam uobis authoritate psentium concedimus facultatem.Innoc. in alio priuil.plenius dicit sic,& Alexander ut commissum uobis inquisitionis ossicium contra haereticam prauitatemessicacius & liberius impleati interpretandi & declaradi una cum dioecennis locorii in quibus uobis ide ossicium est commissum,uel ipsiorum uicariis c u dioecesimis abesse contigerit statuta contra haereticos,credentes,nutores,de defensores ipsoru edi ta,& capitularibus seu statutorum liberius ciuitatum aliorumque locorum in quibus dictucissicium uobis exequendum incumbit posita uel ponenda, quoties in cis apparuerit aliquid ambirum ues obscurum, uobis & singulis uestru tenore praesentium concedimus iacultatem.
x Aliud uer in quo etiam apparet magis authoritas inquisitorum est quia ut patet ex litera Clementis,lica ex omnibus mundi partibiis, ple na est eis facultas & authoritas concessa ab eo de infrascriptis,sic sesibes inquisitoribus, plena sit uobis& sngulis uestrum praesentium tenore
facultas conuocandi sexum & populum ciuitatum,castrorum,aliorum
elocorum,prout dicto negotio fidei uideritis expedire,&accrescedi, sue aduocandi prout expedierit quoslibet peritos ut uobis assistant in serendis sententiis huiusinodi. & praebeant consilium opportunum. ae eis ut uobis pareant humiliter seperiis in uirtute obedientiae iniungedi, A faciendi quibuslibet assignari uobis libros seu quaternos,& alia scripta in quibus inquisitiones factae, aut processus per quoscunque authoritate sedis apostolicae ues legatorum citis contra haereticos continentur, nec non &laesendi obseruari inuiolabiliter omnes constitutiones apo- solicas S leges Imperiales.per.q. ridericum olim Romanorum Imperatorem tunc in deuotione ecclesiae persistentem Paduae promulgatas aduersus huiusnodi pestem haereticae prauitatis. Innoc. in constitutionibus idem dicit quod Clemens.bι Clemenuin constitutionibus dicit u inquisitores debcnt compelleae rectores& ciuitates per excommunicationem&interdictum Useruent constitutiones,& l eas faciant stribi in capitularibus. Alexandcr et dicit et possint etiari cogere eos. ad seruandum statuta legatoru in pri -