Noua, et amaenior de admirando fontium genio ex abditis naturae claustris, in orbis lucem emanante philosophia. ... Auctore Iacoboi W. Dobrzenski de Nigro Ponte Boemo Pregensi. ... Opusculum quod non solum curiosis ingenijs ob plurimas & nouas hydrau

11쪽

enim ut de Traiano loquitur panegyristes plianius) quaerendus erat qui elgeretur, sed eligendus qui eminebat. Qud quod humanis rebus nuper ereptus Augustis Caesar FER DINANDVS III. vel idro summam vigi-sarum pr secturam tibi detulit & ceu fortem Achillem custodem diceres o a cubiculis esse

Quid porro de TU A pietat: & 1 eligione in

Deum dicam, quae iam in deo Auis & Ata-uis longissima serio Ceu per traduces propagata in te maxime relucet, robori quod rarum est militari comes indiuidua. De maioribus enim TVlSquos pietas dcvlitus ad summa fastigia sustulit undecim enimsi bene memoria retineo summis infulis Pontifcijsq; micris ins-gnes, ex domo tuo numerantiasti: Et hos omnes TV non tam officiorum munerumq; gradibus, quam grandibus & ieroicis virtutum assultibus, ad celsissimum virtutis fastigium scandendo, quam proxime imitaris non degener tantarum aquilarum pullus. Nimirum est, α in natis patrum virtus, & ut ut bene mea

mus a.

12쪽

Niminim

Nobis nec imbelles nec aegras

e Contiades generant columbas. . l

' i Fortis creantur sortibus, & patrum 2 Robta Nepotes utiliter bibunt. Ite igitur sontes mei, ite lymphae, & sub ymbra CONUAN E litis perenne fluite. Dabam Ferariae in Aula Excellentiae TuqKalendis Mai j iij r.

13쪽

Author ad Amicum I ectorem.

Vamuis omnem diligentiam conatus fuerim exhibere, mi qua ratum sieri posset errores vi culo hoc vitarentur ; nihilominus. tamen ita lynceum esse me non licuit quin hi quos tutelia hac subnecterescieti m mtura non praeterlaberentur, qtiorum mulci

0 quamuis paria momenti sint,'ab amico lectore facile condonati fuissent attamen quia inus aut alter mihi crupulum fecerunt, , apud amicum lectorem negligentiae retis culpari potiioem, idcirco bonum duxi tam maioris quam minoris considerationis erra; a b c apponere, ον Tabella huc debito modo correcta lectori proponere .

fac. I. fac. a

Pagina

Errata. Correcta.

In Titulo.

lin. s. si aericitate. Sphaeriei tam

In Dedicaoria

Iri. P. sanguile Sanguine

In Praeligio

lin. rs. EN M. ENIM.lin. 3 s. at si quia at quia lin I s. nihilominus de si nihilominus. lin. 33. eiusmidii eiusmodilin. 3. qualem qualem talem qualem

lis. 12. sel. s. l. I. lin. v t. lecertula lacertula lin. I. constuere construere

In Tirminis

lin. 28. conspi untur conspiciuntur

Parit Prima.

a. linea ri. Imnitur loquitur lin. t s. posteaquae posteaque 3. lin. 8. lluminum fluminum 4. lin. 3 o. urinatari urinatoribus a I. lin. 6. habcbuut habebant23. lin. s. dum tum a& lin. a. gitur

igitur

lin. 3 r. reitaueris Niteraueris 29. lin. 26. eum icum 3 . lim im esticantur iciantur

38. lin. i. superior superiori

14쪽

pora. Hae pagina falsi notabstem erroiam occurro, tum in ipso discursu, tum pariter in figura, qui nunquam a me nescio quo casua luertibilis sis, nisi postquam hae omnia iam parataeFnt, in liber publicari debebat, cuiusgratia hane Tabulam acere oportuit. Error autem talis est; linea 3. pori verbar descendit tubulus Q R pertingens ad landum superiorem vasis S T, quod aerem solummodo continet. rei quis usque ad punctum ommissis hae obsistit Hiant:

habeat vero vas S T diaphragma, a b c , diuidens illud ermedium ex cuius landi superioris parte a b e loco aliquo d descendat tubulus d L ad ruminatus fundo a b e in d, ibique inflexus versus g ascendat usque in ii ad globum D, labens ut alij tubi epistomiolum in i, fundus veo a h b habeat soramellum ad i.

Parie secunda.

ia. disinatque desinatque PQ oq. lin. 27. aduentatis aduentantis.

Parte rertia erig. 83. Iin. 3o. quodam quoddam

1 f. eludi eludit

Praeter Lis lector beneuolesiqui alii tibi occurrerint quas aequo animo eon. . sdona, si / opusculum actur ita corra D pro spe pro miraculo habe.

15쪽

PRAELOGIUM

Ad Amicum Lestorem.

7ssteaquam Diui Sa Menia Geuius .eVI LIQUIMOR SE TERRARUM , primamιm tuu naos rerum omnium , sub quo totius Naturae moles indigesta L-tebat, certisticisseu cancei rite coercuisset Qq circa-fri sisset, pomaquam inquam admirabili vi omnia patentiae sua , libratis circa mundi Vmbilicum Elementis ea discrevisset. Aeri quidem tum arteritatibus obnoxio tum ab omni faece depurato operas sedes δε-dit Ignis enim an Elementum sit oe stipri detur cum de hae adhuc Philosopbi altercentur , incertum pro certo bicipponere non tu icaui quartoq; loco Elementa inter connumerare 9 iussitque o reminere, Terraqueam 4 autem molem in centro Vniuersi librari voluit Gnobilem TERRA EN M IN AETERNUM STAT Leam ne PENDET, ET IN NULLO PONIT VESTIGIA FUNDO mu ua audiuina, TRIBUS ENIM DIGITIS APPENDIT MOLEM TERRAE immobilis haerens. Ne porro tanta moles aqueo humore circumses es' circum a , usibus humanis minus apta iideri posse;Diuina illa mens Mondi Architectatrix SPARITUS inquam DOMINIqui FEREBATUR PER AM AS terream baneae regit molem,e coalescentia disrupit claustra, iusitque iust enim aquarab aquis I partim in montes intumescere, partim in malles inbunusia sed menta seu receptacula ly sinus terram sta dere, ut aquae quae terrenam De ambibant Dbaram, in bis sinibus reciperentur nerue vltra bos cancellos

16쪽

ant in sublime attolli, aut is praeceps aloe G terram inundare aut possent ut vectent. Praecepit enim aquis Deus, stre legem posuit ut non transgrederentur sine uos. Hinc est quo nκmquodque Elementum, stationemfuam prim tiamSacrofaucte teneat, nec inde ad latum quod aiunt inguem abscedat ;bine inquam est, quod aqua δερ sauemper conditionis fuae memor in tenax xon ni ingenios dolo έν fraudeaut certe occulta vi in aera sublimis ire melit. Statim enim υbi in altum aera exussa fuerit se reducit'a limites sti prae. Hos r fit aes Arebet vi Orbis circularem ambitum in periodum decurrens. Idem enim qua parte prima breuiter attingam cum Terra grauitatis centrum CV metam habet, mitra quam abire nefas. Exponam itaque breui me boeenim propositum meum fuitj quibus artibus, quibus machinis, qua deniqMe mi ingenio proteruur isse e pertinax aquae Genius a nobis in oblime

e uti eae subigi possit. Ορ tamets pleno Oper actim s eram, o quia ob.

olere caepi partum meum prius evire,non um enim maturus ob Suersa impedimeta esse potuit amri morte in Germaniae oscinis deproperari in materia eadem, malui tenerἄhun partu an potius totius molis prodromum, in rudens Meam in lucem praemitter quam si placere comperero nouis missis ad totius

Io rostatica quam et Ues confii tendam fabricam Deo Vitam Cy Vires concedente tanto ebementim intendam.

Debebat quide Amice ictor rudis haec Idea anno elamo iam luci duriparatio enim δι umfuerat at penιrias ulptoris qui figuras necessarias incidisset eidem conspectum publicum retarium' modo autem quia idoneum nactussum Artis item Iutienem Gallum Pari sem Ioannem nuue dicta nunc in Aula Excel. Dntisi mi mei Domini Maecenass morantem scutui ingenios mantis ex insertis opusculo meo figuris elucescet minime quoque cunctari molui quῖn libello biembivis iamdum per Italiam,tιm per Germaniam proclamato θ a multis demderat emel tan em aura arerem publica. Reuocaturus in i Eo tota meumd-ricae hst Hydraulicae mim asisena potismum capita siue metboris, quibus pertinacem Aquae Genium infblime metere opportet. At PRIMO quidem, in υimiamus Naturalis. SECUNDO mim attractiva Desectum. TERTIO' iis Sepulsivaw. VUARTO tam condensatiuam, Vcompresuam. INTO Dim rarefactivam. SEXTO demum in vim mixtam, siue qua ex principio mixto procedit. omnes Methodi etsi mna sola parte tradi potuisset, prout st tradunturat si quia mibi midebatur vinculum tum nimis breuefuturum , tum qu informe , Artubus careus , placuit eidem membra qua am parti undamentalia quibus tota moles firmiter inniti posiet, pixtim molatilia quibus cet pennis ocum peruundum Europaeum,st sera vltro euolaresitagat fefelibrare queat adnectere, τt ita ordinatius, . comptius 'iuersisse spectandum

17쪽

υntro eius sphaera, de Ratione premendi, de potentia ad centrum grauium quas impellante: De VacuoWquibusdam curiosis experimentis. Pars Secunda babebissentes h draulicos mιcbmutis aquas insublimam extra methodis paulo ante recensitis. Pars demum Tertia curissa experimenta suta Motus perpetuos tentatos lamus aquarumst melocitatem, Hydrofviam alia curio continebit. ae omnia citra delectum γ' ordinem cui Am cis qui oris dum hoc ά me ante maturitatem extorserunt seruirem tractabo. Ne autem quispiam fronte libelli mei consecta rurietur oe me nίmiae arro gantiae reum in adhibendo tam superbo titulo achuset, apud hunc sequens interim excusatio tisfaciat. Cum enim proceri churim nultam inquam inmoritus Heranis qui librum de Spiritalibus intιulatum edidis, , marias curiosas ex Arte H draulica pneumatica deridas inibi adduxit macbianas de eadem materia ex Irosese tractase Dibominus ab a iquo tractatu uiti solum bremter stoccasionaliter egeritu1 sise, ratus sum cum eidem Hro primi honores Artis istius pulcherrimae deaeantur neque hosfecuu. dos derogare;etsi enim paulo diuersae ab Agius hic in Ietem mentant machinulae, at quia exprincipys eiusdem deductae , idcirco Tali ob tanti Inri Numine quodcum corpore penem imbras evanueras ceuprisipilo Anterivana in in hae M ropneumatica arena gaudere Voluerant lae it melius me expliarem e cum ex Professo Nouam o Amaniorem bine re fontibus Philosophiam publica Disputationi proponam quem meliorem Praesidem illius babere potuiquam primum Vnicum Hilfopbiae illius msisserem λ-bae de fronte tituli sufflantporro cur Nouam, Amaeniorem, Pib Ubiam, intitularim hiebreuitatis gratia diceresupersedi, lectorvusculus lecturus pera quo ad sese Aientiam percipiet. Vnum adhuc e veri de quo Amicum lectaro monere molui; quod Ae robur quibusdam Pissicis quas bine inde inspersi, inlim illimam omnino ferreeensuram, sententiam, alio enim veri quod asimo me itor , de rebus iis iudicium fanum referuo, neque enim per tempus, occupationes, folum peregrinum in quo extra parrisi tantisperimmoror lare ,sumptur, c sexcenta eius mos as copia adrerum Magistram Experiertiam appegare. H rogati ea mea ibi cum bono Deo absoluta fuerint,cogitavones meas'eonsilia Mumdo vertent. De reliquo hoc prodroma meo site lector delectari comperero,si bas cogitationum mearum primitias amica fronte excipere ianimum , calcar addes, mi tanto citius quod promisi absoluam, con an a te penes mi non imagineris me circa materiam dictam CDeo Visum es reliquis nece

18쪽

ra quae animus mem occupatur quae non emque manifem suint. meremisia Auemlis causa qua pronuvc ignorantiam meam contegat illa nominare amitio. indicasse Oenum meam qualemqtrasem etsi pauperem at non omnimadλωacuam iniret alligatam esse suficiat. Interim siquos errores aut i Tmo , aut infiguririna uerteηter factos repereris , pro ingenuitate tua qua condona; tempus enim . o casnon tulit me qui unicus utrique lasa ripυμ ,pro nunc inter exteros due/s, stre non tali commoditate qualem similes la lores requirunt gaudens aiugia tiorem esse potuis. Vale erga laborem

hune primum, tenuiuiingevim,fructumgrato animo sincipe.

19쪽

NOVAE. . ET AMAENIORIS

, . . DE FinisTIBUS PHILOSOPHIAE .. . t s Contentorum Elenchus.

tur occurrentium praenotitia.

Petitiones seu Postulata Hydraulico Pntumatica, cum quibusdam. oppositicinibus iam aliunde probatis, di euidenter deductis.

ET AMENIORIS

Praelogium fontium GH. a me Discursus Primus

Discursus Secundus Prop. r. Prop. 2. Graue, Gravitas, uitati. centrum quid sit νο. Problema primum. Centrumgruitatis Nigrauit inuenire. Q. Cuiu uis corporis regulariss utans. Centrum des nare ibi . Centria aeraci co rar, trifuatis,ae Parrata vi di in aras . I. D PFrami Oe Gnograuitaticentrum expurare Ioc ri. Centrum Grauitatis Hamis irν ex orare Q. Mecbamea centrieruendi in qiouis corpore irriguiari, informi Methodus octenditur, quam rationem corpora tum solida, tum liquida

Prop. 3. Theorema I. Aqua γ' Spinerica es λ, ω concen trici Terras

Prop. . I heorema a. Ossenditur amplius. Pentrum erauitatis in Aqua .

Piu's Theorema s. Hara libra arua ιιuum mim librarum a lamis, Tabula

20쪽

- sideianis,sit in . - - Prop. g. Theorema η. Vnaquaqua humid sero hs marem ad p. pendiculumpremis R. H. 4 Prop. I. Theorema s. Sifuerint duaeorpora aequalia inseudosorum altitudini aeq/alium, capa irate mero inquabis. aequali potentia Uundo insublime per Spartum in Statera subrigetur, quodsivero τη- mas altero fuerit altius, pro rationem- cessus potentia attestas maior requiretur M. VI. so. Pro, g.Theorema 6. Potentia lua adcentrumgrauiumliquidum impe lis non inducit acuum.R VII. DLaa. :Experientia pro Ricuo allata discutitur cie refellitur as. Digressio de Vitroum Porsitatibus a. Regressio ad Matriam Experimentum. Monar,ns Aquam Elementarem Mercurio ἰnesse χι. Prop. s. Vnde nam fiat qNaeuon mori aquas , carpis olida in sublime attollantri eqsu pensa tenea'tur 3 ρ.

Experimentum . - 3o

Experimentum ..R. VIIA - perimentum . . I ibid. Experimentum .. 3 . Experimentum I. . ta ibid.

Discursus Gudfridi Alysii K isneri, Natura a metu macui mindicaur,r censitaque pra m. .mina aliter demonarans'.Iaec X.3 . Prop. Io. Problema α. Vt aquid censui alterius liquidi ascensum ea

NOVAE, ET L MAENIORIS

DE FONTIBU PHILOSOPHIAE