Ezechielis Spanhemii ... Orbis Romanus, seu Ad constitutionem Antonini imperatoris, De qua Ulpianus leg. 17. digestis de statu hominum. Exercitationes duae

181쪽

M. Trajani in sublevandis novis civibus ab onere vicesimae erigritia Plinii juritor, o Peteres Inscriptiones illustrantur.

TRAIANI autem aevo, seu sub eo Principe, signata subinde leguntur in antiquis monumentis Hil pania Munici iaci quale Italicae, quae huius Imperatoris patria, vicinum a MUNICIPIUM INLIPENSE, cuius cives in alio lapide dicuntur, b IMMUNESILIENSES LIPONENSES praeterea, si vera alterius lapidis scriptura, MUNIC. ALBENGENS URAGAVONEN te quod postremum idem statuendum est cum eo Baeticae municipio, cujus fit mentio in veteri lapide,

de quo supra, qui L. Caesari, Augusti adoptione filio, dicatus, inscriptus, e MUNICIPIUM ALBENSEURGAONENSE; quodque apud Plinium, ad quem huius lapidis meminit eruditissimus Harduinus, dicitur d)Urgo, uae Alba Traiano autem vel in gentis, unde erat oriundus, gratiam, multis in eadem oppidis civitatem prisum datam, vel ex aliis lapidum monumentis licet colligere es , quidem ex inscriptione paullo ante memorata, in arcu pontis iis in oris Traiani iussu exstructi, ubi a Lusitaniae muniemiis, totidem proinde oppidis civium Romanorum perfectum illud opus dicitur; nempe se a Grui. Thes CCXLVI. 6. id Lib. III. c. . b Ibid. CCCLI. s. Ibid. CXLI. g. Ibid. CCXXXIV. 6.I ἀ

182쪽

ORBIS ROMANUS.

F. NERVAE TRAIANO. c.

MUNICIPIA PROVINCI ELUSITANIAE STIPECONLATA QUI OPUS PONTIS PERFECERUNT IC EDITANILANCIENSES OPPIDANI TMORI. Plinius TAPOLI INTERRANIENSES COLARNILANCIENSES TRANSCUDANIARAVIMEIDUBRIGENSES ARABRIGENSES B IENSES PAESURES

Quum tamen in Lusitaniae descriptione, ac proinde sub Flaviis Vespasiano ac Tito, apud Plinium, maior quidem

illorum oppidorum pars commemoretur e sed ita ut unum in eadem Lusitania municipium tum adhuc exstaret: DTota populorum XLVI. in quibus oloni sunt quinque -- NICIPIUM eivium Romanorum V V Latii antiqui tria eisin, ubi eadem sigillatim enarrat, municipium civium Romanorum, tisipo Felicitar Iulia eo nominatum. Hic autem

alia undecim Lusitaniae sub Traiano narrantur civium Romanorum municipia inuae proinde id beneficium, ac sorte ob sumtus in ponte illo exstruendo ab iis factos, agentili, seu qui Hispanus ortu esset, Principe sint adepta. Quibus addi adhuc possunt alia in antiquis lapidibus eius .

183쪽

dem Lusitania MUNICIPIA ut SALACIA, non m nicipium quidem apud Plinium 4 sed gnominata urbiImperatoria quod proinde oppidum, ius civium Roman rum municipii a Traiano, aut ab ejus successore Hadri ano, sicut a postremo, de quo mox dicetur, in eadem Lutasitania, CIVILΙΤΑ, videtur consequutum me singulos jam tangam, sicut AEgyptium illum Harpocratem, quem

civitate, h Plinii secundi rogatu a Traiano donatum ante vidimus aut quam idem linius pro i Postumii Marini medici propinquis e alibi, pro P. Acci Aquilae centurionis lia, ab eodem Imperatore itidem emagitasse ac impetrasse, apud eundem ac o Principis ea de re rescriptis, legitur. In quem censum non iam reseram, cuius facta, inpertioribus mentio, dati ab eodem Principe Bithyno cuidam medico, non unius iam, sed septem civitatum iuris. Illud enim licet omnino, vel ex iis quae

supra iam adtis, de superiorum Principum I. Caesaris

maxime, lauesi, aliorumve ea in re institutis, aut aliunde etiam statuere; etsi non consignata occurrat in priscis Romanorum annalibus vel monumentis, nec id prae eorum mero res ipsa exigeret, data nempe sigilulatim civitatis commemoratio haud eo minus eam cum

pluribus passim peregrinis, neque una de caussa a Romanis Principibus, etsi a quibusdam parcius, Communicatam. Ut nunc eos mittam, quibiis per Latium, de re iam ante, & mox rursus apud Traiani rem, h. e. per gestos in patria Magistrares, a Romanam civ ratem, ac ad honores in eadem aditus. Hule autem varies mi Miltrificandis Romanis civibus, propemoni addi continuo actet eius in sublevandi, novis civitas benigestas, d quam e dicato illi Panegyiarico licet continuo agnoscere. Quum erim edicto A li Ibidem se Ibid. Epist. 6.cto L. X. Epist. 12. 49 Ibid. a. o. I 18.

184쪽

xusti Vicesimam hereditatis cuius praeter H Auctores, zepe in Antiquis lapidibus acta occurrit mentio, ubi

m Procuratores XX seu vice in hereditatum, quidemcn per Galliis se utramque Germaniam C. Commemorantur persolvere tenerentur novi cives adeo ut non

haberent ii iura cognationis, nisi rescriptis ad eam rem Principe seorsim acceptis sed quando filius succedebat patri, succedebat tanquam extraneus heres, soluta hereditatis Vicesina. Nerva, amplificato eo iure matrem in liberorum hereditate, Qvicissim liberos ac filium In parentis bonis ea immunitate perfrui voluit. Traianus vero id beneficium in tantum auxit, ut sicut in patris filius, ita in filii hereditate pater immunis esset: tum ut frater, avus, avia neptis, nepos Invicem, absque diminutione Vicesimae heredes esse possent dentiaque exiles hereditates, ad uost que heredes pertine rent, immunes itidem fecit. Verum audiendaciunt ipsius Plinii, etsi eadem, qui de hac Vicesima egerunt viari docti, subinde jam commemoraverint, in praeclara illius Principis laudationc ea de re verba ac vel ideo, quod de Romana civitate, seu quo in pretio eadem olim haberetur, luculenta ibidem exstant testimonia: οὐ

Vicesima reperta est, tributum tolerabiti or facile heredi, dunt at exstaneu, domesticis grave itaque illis irrogatum est,

εis remissam mox me mansuetudo legis VETERIBUS CAVIBUS se abuturo novi seu per Latium IN CIVITATEM, seu ben et Principis venissent, nisi simul gnationis iura impetrassent, alienissmi habebantur, auibu em functis 1 fuerant.

Ita maximώm beneficium, civitati nempe Romanae, veri

batur muravis sm injuriam, CIVITA UE ROMANA instar erat dii se discordiae, orbitatis , eum arissima pig- ο Dio Lib. LV pag. 363. H Gru. . CCLXXXIX

185쪽

mora, Disa ipsorum pietate, distraheret. Inveniebantur inmem,quabus tantus amor nominis nostri inesse , ut ROMANAM CIVITATEM , non vice in modo , verum etiam innitatis d.;mno bene eo moram putarem sed iis maxime debebat gratuita contingere, a quibus tam magno aestimabatur. Igitur pater tuus Ne a sanxit, ut quod ex matris ad liberos, ex liberorum bonis pervenisset ad matrem, etiamsi cognationum δε-ra non Nevissent, CUM CIVITATEM ADIPISCENTUR, jus Viesimam ne darent. e. de Traiano dein Statim ergo muneri ejus beralitas tua a ruxit, ut quemadmodum in patri filius, si in hereditate filii pater esset immuisis, ae ο-dem momento , ouo pater esse desisset, hoc quoque amitteret quod fuisset ac rursus : Ne vero contemtm primum sinctionis gradum abstulisse Vicesimae, secundum quoque exemit, eavitσue, ut in siroris bonis frater, ct contra in fratris soror at que avus, νia in meptis nepotisiue edi invicem isti inmarcntur immunes. His uoque, Quibus per Latium CIVLTAS ROMANA patuisset, idem industri, quibus illud novis scilicet civibus gratulabundus, subdit laudator Consili Laeti

ergo adite honores, CAPESSITE CIUI TATEM: neminem Oeneresstudinis abruptum velut truncum amputatumque destituet: ii cm omnes, quibus ante pignoribus , sed honestiores perfruem tur denique earebit onere Vicesimae, ama se exilis hereditas.

quibus abunde iam liquet, quo insigni beneficio macti sint a Traiano novi inter Romanos cives; neque tamen adhuc, quod supra iam innui eos plena Quiritiuna iura habuis. seu veterinus civibus prorsus in Omnibus, quoad cadem iura, adaequato , qui erant adscit in manam civitatem, aut per Latium, aut Principis rescriptis

seu tib tar seripti, uti de iis adductis supra locis apud Traiai num ' Plinius, peregrini. Ab ejus autem succetiore HADRIANO multa quidem in socias atque subjectas Romano imperio urbes collata

186쪽

leguntur beneficia, quibus ille eas magnifice iuverit, sed nulla nominatim datae iis civitatis facta mentiones nisi reserti illuc debeat, quod, ubi ea de re agit Dio, honoribus etiam haud minus ac ornamentis aliis easdem urbes ab illo Principe auctas & locupletatas tradit cis

rum, quam subditarum bium, multo plures, auod nullus Imperiator, vidit, se omnibus , ut ita dicam, Iubvenit dum aliis aquam, aliis portus , cnnonam, opera quinae ιm publica, pe-eunias, HONORES aliis alios praebuit nempe :iis, ut arbitrari licet, civitatum aliis demum ius Latii, vel immunitatem , quae duo postrema in eo Principe tangit Spartianus: r Latium multis ivitatibus dedit , tributa multis remiser. Ab Hadriano certe, cuius majores inviiDpania, quidem Italicae in Baetica constiterant i unde tamen externin, uti vel Nema, vel ipse Traianus, quod viderunt iam alii, ab utroque Victore dici neutiquam meruit ab eo inquam , nonnullis Histaniae oppidis, cui a Traiano quoque, datam civitatem arguit continuo vetus inscriptio memorati paullo ante municipii,

in qua nempe legitur, cf MUNICIPES MUNDCIPI T. AELI HADRIANI AUG. CIVILITANI, qui nempe Civilitani, seu, quod idem, Cibilitani, inter Lusitaniae non municipes, de quibus supra, sed stipendiarios Plinii adhuc aevo , recensebantur. Leguntur quidem in alio u lapide huic Primcipi similiter dicato, SUESSANI MUNICIPES 4ed quod municipii beneficium huic in Campania Su-

187쪽

effae iam Ciceronis aevo indultum , ex eodem liquet, dicente de Antonio autissimum oppidum nune M NICIPIUM, honestissimorum quondam colonorum, SUESSAM, fortissimorum militum sanguine implevit. Huic autem Hadriano, quod praeteriri hic non debet, male a nonnul lis tribuitur, quasi is auctor fuisset amplissimi illius bene ficii, seu constitutionis, quae expendenda nobis nunc veniet, qua omnibus in orbe Romano civitas data dicitur. Id utique a D. Chrysostomo traditum, primus monuit ad Spartianum πάνυ Casliubonus θυ, deinde ad Aurelium Victorem et, alii nempe cuius facundissimi Iohannis exstant ea de re ad Acta Apostolorum verba:

ruri HADRIANO dieunt OMNES facto esse iis Am G antiquitus vero non ita suit. Quod, ne alia iam hic tangam, abunde redarguunt ipsa Constitutionis illius verba , quibus auctor hujus beneficii Antoninus Imperator ab Ulpiano dicitur. Quia vero haud inde continuo liquidum multis is magni etiam in literis aut in iuris scientia vi ris, visum est, quod plures scilicet Imperatores hoc

Antonini nomen tulerint, quis inter eos memorabilis adeo legis lator exstiterit immo inde non inter recentiores selum , sed inter veteres etiam , quos a teroquin minime id latere debuerat, uejores , id legatur controversum ad primum autem inter Caesia

tatio nos tandem deduxerit hinc de singulari hac lege, quis nompe, quod alioquin luculento Dionis in x Philipp. XIII cap. q. sa Ad Adt. post. c. XXV.

188쪽

ORBIS ROMANUS.

Excerptis eius Valesianis testimonio iam videtur trans

actum , ex Antoninis Imperatoribus eam tulerit , ac de

in, quaenam legis illius in Orbe Romano vis, a tio fuerit Qquod postremum maxime argumentum haud iniucunda nec protritae disquisitionis materiam praebet, in sequenti Exercitatione, agendi nobis nunc

est locus.

189쪽

EZECHIELIS PANHEMII EXERCITATI SECRNDA

TEMPORBUS;

De Constitutioue ANTONINI IMPERATORIS, qua omnes in orbe Romano cives Romani sunt essecti.

ΡOSTQUAM a primis Urbis natalibus, ad ANTGNINI PII Imperatoris tempora, Romanorum civium ortum, progressum, incrementa, superiori Exercitatione, quod suscepti argumenti tractatio id omnino flagitaret, deduximus nunc de distus adhuc latiussu sequutis Imperatoribus, .communicato tandem, non cum pluribus duntaxat extra Italiam oppidis, aut gentibus etiam aliquot universis, sed cum omnibus Romani orbis incolis, eodem Urbium Principis ac Reginae civitatis iure, nobis porro nec indiligenter agendum est. Ab ANTONINO autem PIO, eo opportunius eius rei auspicium hic faciendum iam incumbit utpote ad quem

nobilem illam ANTONINI IMPERATORIS memoratam ab Ulpiano Constitutionem, EX QUA IN ORBE

190쪽

ORBIS ROMANUS. 6sBE ROMANO QUI SUNT CIVES ROMANI EFFECTI SUNT, non doctissimis solum hac aut superiori aetate viris i sed ipsi Romani iuris conditori seu ordinatori verius Iustiniano referre . quamquam minus consulte, visum est. Unde, ut quid ea de re, seu unde habitus sit auctor insignis illius beneficii idem Antoninus aut iuxta alios, succeta ejus Marcus, liquidius deinceps constare possit Qquae sub iisdem, quique sunt eos subsequuti, Principibus, iuris illius, seu eorum, qui illo deinceps perfruerentur, multiplex primo, ac flusa dein, communis largitio si tandem facta, haec eadem, quam hactenus institui, via perscrutari constitui ipsamque postea, cuius potissimum intuitu suscepta est haec

omnis commentatio, Antoninianam Constitutionem, ubi ad eum, qui illam tulit, Antoninum devenietur, paullo intentius expendere adgrediar.

T. I. An hujus Constitutionis Auctor juxta Imp. Justini num aliosque praeclaros uris Antistites, ANTONL S PUS stu id suadere ideantur stuomodo idem in libris Digestorum designarur,

teri praeclaro ejus nummo dictus uuae Obs tne eadem eonstituti illi tribuatur. Emidem ad ANTONINUM PIUM quod adtinet,ob

via sunt Iustiniani, quibus hanc immensam Romanae civitatis largitionem, eidem Imperatori aper

te Diuitia i Corale