장음표시 사용
81쪽
item Itido mentionem sub nomine Latru'culorum facit Seneca in libro de Animi quillitate cap. 14. In libro de breuitate vitae cap. I 3. in Epistola Io 6. &in Epistola III. sed in Epistola Io6. ita inquit Latrunculis ludimus , , in superuacuis subtilitas teritur, quasi dixerit: Frustra laboramus, dum ingenia nostra exercemus. In hoc enim ludo, uti saepe iam diximus, non sortuna, sed ingenium dominatur. iDe. Latrunculorum, siue sacchorum ludo non tithanimi recreandi et et otiamfugiendi P tia interdum exercendo iuxta insignium Scinorum Sententias.
Bbas Panormitanus in tertio libro Decretalium post multa inquit: Ex his, es ex textu infertur, ludum Macchorum cieritis non esse prohibitum ,sfortius nec Laisis r quia his ludus consi iis in ingenio. Haec Abbas. Latrunculorum itaque,siue Scacchorum ludo non vetito unusquisque vri potest animi recreandi, vel otiuiri praesertim fugientidi gratia, loco ramo licuo, ac tempore do centi seruato .. Ini hoc enim ludo non sers, vel
82쪽
Petrias Da mianus lib. ii pist. I.ep. X.
vel fortuna, sed ingenij vis, vel industria do
minatur , malis omnibus, quae nuper fuerant enarrata, exclusis. Quamuis autem haec sese habeants Petrus tamen Damianus ordinis
S.Benedicti, Episcopus Ostiensis, & Sanctae Petri y δ' - Ecclesiice Cardinalis 3 Vir in diuinis
miani laudes Petrus Dam. lib. r. Epist. ro. ad Alex. Papam , &HildebrandCard. Episc.aPetro Damiano re lyrehensus. Episcopi prehensi re sponsio.
Scripturis studiosus,&eruditus, & secularium litterarum non ignarus, non minusque sanctitate, quam eruditione clarus, in Epistola ad Alexandrum II. Pontificem , & Hildebrandum Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem conscripta, Scacchorum ludum sub nomine Alearum comprehendi opinatur, dum quem dam Florentinum reprehendit Episcopum , quem cum turba commeantium resedisse , ludoque Scacchorum praefuisse,audiuit. Petrus namque Damianus in reprehensione illa in ter alia Episcopo dixit: Recte ne, tuique erat Oficij, et essere in Scacchorum manitate colludere, Manum Dominici corporis oblatricem, tinguam inter DEUM , di Populum mediatricem ,sacrilegi ludibrij eontaminatione foedare Θ mraesertim
cum Canonica decernat eAuctoritas, Ut Aleatores
Epistopi deponantur. Et quid prodest ei, quem ef
fcaciter auctoritas damnat , etiamsi iviticium emtrinsecus non accedat ' Haec Damianus, cui Episcopus respondit, aliud esse sacchum , aliud
83쪽
Contra Ludum Alearum. TIAleam . seleas ergo subiungens ait um-xitas illa prohibuit, Scacchos mero tacendo concessit. Haec Episcopus defendendo sese,dixit. Contra cuius responsum Petrus Damianus ita in quit et Scacchum Scriptura non ponit, sed CDtriusque Ludi genus, Aleae nomine comprehendit. a propter , dum tea prohibetur ,- nominatim de
Maccho nihil aeicitur , confiat proculdubio Cratrumque genus mno ocabulo compregensum, ius sententiae Auctoritate damnatum . Haec PetruS Damianus, qui sub Alearum nomine Scacchorum etiam ludum comprehensum esse omni-nb affirmat, magno Christianae Relligionis,&Episcopalis dignitatis zelo commotus, quippe qui dictum Episcopum cum turba commeantium resedisse, Scacchorum ludo praefuisse audivit. Quod profectb Episcopi cum turba publice factum, si pensitetur, talem merebatur reprehensionem . Episcopi namque manum , quae, ut rectε ait Damianus, est Domi nici Corporis oblatrix, & lingua inter Deum,& Populum mediatrix; talia in loco praesem tim publico, quem turba illa repraesentabat, facere non decebat et Episcopus enim cui S.
Paulus in Epistola ad Titum scripta inquit
in integritate exemplis bonorum operu, in doctrina,
in grauitate stipsum in omnibus abere debet. Epi
Petrus Damianus contra Fpiscopi responsum Petri Damiani reprehensio excusa-ltur,& aliqual
84쪽
Abbas Pa. norm. capClerici c. I . to 6. Scacchorum ludus Clericis vetitusnocensetur. Innoc. . lib. Decretallit. I 1. cap. 'Gregor.Sayrus lib. II . c
scopus itaque reprehensionem meruit ob eas quae in medium attulimus, quamuis ludus ipse Latrunculorum, seu Scacchorum sub Alearuni nomine prohibitus nullo modo censeatur, ut Abbas Panormitanus ex communi Scriptorum sententia in tertio Decretalium libro de Vita, & honestate Clericorum cap. I . aEr-imat dicens : Ex his,s ex Textu infertur, ludum Scacchorum ciericis non esse prohibitum, fortius nec Laicis ; di communiter hoc tenetur . idem Vadetur sentire Innocentius Quartus Pontifex Maximus in Quintum Decretalium Librum de homicidio voluntario,&'casuali cap. s. Vbi Scacchorum ludum noxium non esse assirmat. Guido item Archidiaconus in prima partet inquit: Ludus autem Scacchorum non prohibetur ; quia ibi potius humanum ingenium exercetur. I stuc ipsum agr-
matur a Gregorio Sayro. Glossator quoque in primo Codicis Libro, Titulo sexto de Epi-ὸ : lscopis ait, Scacchorum ludum Clericis prohibitum non esse,quia ludus ipse in ingenio naturali consistit. Auctor etiam Summae Armillae inquit: Li et
plures sint Cliricis prohibiti, qui Alearum, Taxillorum, ac Tabularum cum Taxillis ; ludus tamen Scacchorum non eri prohibitus, licet quidam teneant contrarium , , male . M artinus autem l
85쪽
Nauarrus in Manuale Consessariorum postquam dixit, Clericum, & Monachum absque veniali peccato interdum etia Talis, & Char tis lusoriis ludere posse ob honestam causam
ad excitandum , & recreandum socium aegrotum , ea re indigentem , dummodo non frangatur lex ulla obligans ad peccatum mortale, de Scacchorum ludo ita loquitur: Et ita contra vulgi opinionem omnium ineptissimus eri ludus Latrunculorum, quem Itali Scacchorum, mlpani vero Axedree ,-Gas Esche: Docant ;quia is minus,quam alij,animum relaxat, quamuis magis liceat, quam aliquot a*, qui lege prohibentur. Haec Nauarrus, ex cuius verbis colligimus, Latrunculorum , siue Scacchorum ludum esse licitum , sed omnium ludorum ineptissimum ad animum relaxandum, quia dictus ludus non in sorte, aut fortuna, sed in in genio consistit. Huc spectat illud, quod Petrus Andreas Canon herius Philosephiae, Medicinae, & Sacrae Theologiae Doctor in secundo libro de Curiosa doctrina scriptum reliquit in hanc verborum formam : hi hoc ludo Latrunculo
rum amittunt, eorum perturbatio non aliunde exoritur , quam ex ammissione, quae cum praecipue, ac totalite kndamentum habeat in nostro intellectu ,
Scaechorum siue Latrunculorum ludus ineptiissimus pro ani
86쪽
ac mente,animum tristitia quadam permolesta mehementer affcit'. Hic enim cognosicitur, quinam
acutiori intelletitu polleat , quod ise nulla alia recerto sciri potest: omnes enim alij ludi, Vel fortuna, mel aliquo iudicio, mel mixtisunt; sed iste totum hominis iudicium exigit. blaec Canonherius, qui Nauarri sententiam , quantum ad animi relaxationem in Latrunculorum ludo, comprobare videtur . 'Haec de Alearum,& Latrunculorum ludis. Uunc reliquum est, ut eorum Omnium', quae dicta sunt, in hoc Libello conficiamus Epilo- 'um,ex quo eorumdem Summa,sive Conclu-io facilius memoriae mandari poterit . ilogus , es Conclusio dictarum praestert rerum, quae in duobus Euaesitis iam explicatis
Aec de Alaarum Iudo iuxta Ieges Canonicas, & Civiles tam ab Ethnicis, quam a Christifidelibus, sacrorum qia Concilio
87쪽
Quoniam vero huius generis ludus etia sub poenis vetitus, ut superius dictum est, mortale peccatum non semper esse censetur, & lucruin eo factum non semper, neque cuilibet restituendum este iudicatur; Duo illa Quaesita, ad mortale peccatum , & lucrum restituendum pertinentia , iam in medium allata, & diffisi quidem explicata,hoc loco summatim, ac breuissime sunt complectenda, ut dictarum rerum Summa tamquam Conclusio facilius memoriae mandari queat.
De peccato in ipsis ludis Iacto Conclusio.
Vamuis Alearum Iudus secundum se non censeatur maluS, ex adiunctis tamen malis circum stanti)s malus reddi potest: quia ex quaviS mala circumstantia , aut defectu, actus humanus redditur malus , ut sanctus Thomas Doctor Angelicus cum Dionysio inquit. Quamuis item dictus ludus ad eutra peliae virtutem reduci pOLlDionys. e. sit, frequentius tamen, & fere semper lucrit:.ἡ:bu,' auiditate fieri solet ; hinc eutrapelia ipsa exerceri non potest: Nam eutrapelia , quae apud
Graecos,& Latinos urbanitatem,leporem, iu-
88쪽
cunditatem, festiuitatem, comitatem, & facetiam honestam significat, non fit serio, sed iocose, praesertim verb in verbis, aut factis ludicris, ut ait sanctus Thomas Doctor Angelicus: in Alearum autem ludo, dum pecuniarij lucri& praesertim magni auiditate,non iocose, sed
serio luditur, eutrapeliae virtus exerceri non potest ; immo Aristoteles in quarto Ethico- eomaeh.Molrum libro capite primo, Alearum ludum ait i ii ες- -turpem, & lucri acceptionem illiberalem' appellat; Aleatores verb inter fures, ac latrones connumerat ob peccata illa maxima, quae in eo fiunt, uti superius' demonstratum fuit. Quare Aristoteles in eode libro cap. q. Alearum ludum ad eutrapeliae virtutem reduci non posseantelligere videtur. Quando item
g Thom. ;ri sanctus Thomas in a. a. quaest. I 68. Art. a. ex
si Aristotelis verbis, Eutrapeliae virtutem circa etiam ludos positam fuisse ait,hoc nonnisi deludicris verbis, aut factis, quae non serib, sed . . iocose fiunt,intellexisse iudicatur & ita Ari- istotelis verba intelligeda sunt; adhibitis con-s.Thomaa. ditionibus alijs, quas sanctus Thomas in Articulo a.& 3.docet, debere concurrere ad emtrapeliae virtutem; sin secus,ipse Philosophus 2 lin primo capite quarti libri Ethicorum sibimetipsi refragaretur, siue contradiceret, dum
89쪽
Alearum ludum turpem esse inquit, Aleatoresque ipsos inter fures, & latrones connumerat , & lucri acceptionem illiberalem appellat . Eutrapellae itaque virtus in Alearum tu
do esse vix potest , dum lucri pecuniarij, &
praesertim magni luditur auiditate, ob quam , uti iam diximus, multa interdum oriuntur mala, & quidem magna. Propterea S. Cypria i s. pr.to. . nus Alete ludum Christiano homine minime Φ'
dignum,quatenus Diaboli cum idololatria institutum, & alueum mali, & mortale crimen esse assirmat. Sanctus item Raymundus multis rationibus Alearum ludu mortale peccatum,& quidem graue esse ostendit, ut superius ex doctrina eorumdem Sanctorum , & ita esse , conclusum fuit. Attamen , ut ait Nauarrus, non est semper mortale peccatum, praesertim
vero, ut ipse inquit, dum potius honestae recreationis causa, quam lucri, & paruo quidem tempore luditur , nullius rei pecuniariae lucro proposito, vel solum alicuius esculenti, vel poculenti, quod bis lucrifactum semel soluatur ;vel spirituali lucro precu aliquarum pro vincente a victo dicendarum. Qiramuis vero huius generis ludorum prohibitiones in de suetudinem abijsse videantur ; Tridentinxtamen Synodus dum loquitur de Aleis, S se-
90쪽
cularibus negotijs fugiendis ab Ecclesiasticis Viris, decernit, ut sub iisdem , de maioribus
etiam poenis ab Ordinario dictae Sacrorum Decreta de-Conciliorum,& Summorum Pontificum pro-:uziai 'ihibitiones in usum reuocemur, non Obstantibus consuetudinibus quibuscumque, sicut suberius diffuse dictum fuit. Propterea dicta euocatio ab omnibus Ecclesiasticis cuiuscumque status, vel conditionis hominibus dii genter consideranda, S memoriae mandanda censetur. Conclusio. De lucro facto in Alearum ludo. Vcrum in Alearum ludo factum N restituendum censetur non solum quando quis fraudulenter lucratus est,ut ait S. Thomas in Σ. verum etiam quando ludens lucrum suscepit a victo, qui rem suam alienare non poterat,cuiusmodi sunt Filij Familiae ; necnon Religiosi , & Moniales. Cuinam Verb huius generis lucrum restitui debeat ; Quando item de tali lucro eleemosyna fieri debeat, iam suo loco satis diffuse declaratum fuit. Haec ex Doctore Angelico, & ex