Commentarius pro. re. domestica et nummaria saluteque. animarum in primis. conseruanda ad Christiani orbis vniuersitatem a Fr. Angelo. Roccha episcopo. Tagastensi ... directus contra. ludum. alearium chartarum scilicet ac taxillorum ..

61쪽

contra Ludum e eatrum . Ascilijs, verumetiam ab Ethnicis, & iure quidem vetitum esse constat. Nunc autem reliquum est, ut duo Quaesita ad Iudos vetitos pertinentia explicemus. γ

Primo scilicet An ludus Alearis, quem alii pestem, alij vero diabolicum ludum appel-

Iant,siit peccatum mortale. Secundo quom do, & quando lucrum,in ludo tali factum, restitui debeat. ν

aesitum Primum, Euonam modo Ludus Abaris sit mortiae

. . peccatum.

Learum,siue Chartarum Iudus,&id genus alij, in quibus magis fortuna,quam industria dominatur,ob ingentem multitudinem malorum,& peccatorum, quae ex illis nascuntur,tam Civilibus, quam Canonicis Legibus,& Conciliis, tam ab Ethnicis, quam a Christi fidelibus vetiti sub poenis fuerunt, sicut ex ijs,quae hucusque in medium allata sunt, satis constat . Propterea dictus Alearum , vel Chartarum ludus, necnon Tabulae, vel O biculi, Tesserae,ver Taxilli,ac Tati, vulgo D di vocitati in quibus magis fortuna, quam in G du-

62쪽

s o Commentisius dustria dominatur, ii ne peccato mortali, Ut ait Greg.sayrus' Gregorius Sayrus, exerceri non possunt, dum ub -, 8e notabili lucrandi auiditate, ex qu oriuntur tot mala iam enarrata, luditur, ut infra ostendetur rationibus,& insigniorum Au

ctorum scriptis. . -

Gabriel. Biel . Gabriel Biel Theologus,& egregiε doctus N.A.4 in q. Sententiarum libro dist. I . q. 13. art. Σ. arx, . R i- Conclusione 3. istuc ipsum confirmat dicens: Ex cupiditate ludens Alea, peccat mortaliter, quia contra legem Diuinam, turalem, , γυλωhu: Est . Contra Legem Diuinam , Pia est contra

tra Legem a charitatem proximi concupiscere bona proximi cum

turalem, Zeldamno eius , ν es contra decimum praeceptum,quo positiv/m -- concupiscentia rei aliena cum damno

proximi. Eri contra Legem Naturae : facit enim. alteri,quod i nolle eri ; Eri etiam contra Legem positivam, Ut patet ex dictis. Haec Gabriel Biel, qui,cum ludus Aleae fiat ex tali cupiditate lucrandi,contra Legem diuinam, humanam, Se Mortale pec posItiuam, mortale peccatum esse concludit - μ ' dummodo tamen aliqua ex malis circumstan'tijs iam relatis intersit. Videpat.11 item Cyprianus, ut superius ostensum fuit, Alearum ludum crimen esse mortale

affirmat post multa mala de ipis ludo emo

63쪽

Contra Ludum Alearum.

ISanctus item Raymundus de Penia- fori ordinis Praedicatorum , Vir in Diuinis Scripturis eruditus, Iuris item Canonici notitia insignis, & in Theologia morali satis clarus, in secundo suae Summae Libro, dum de negotijs secularibus loquitur, & utrude illicite acquisitis eleemosyna fieri possit, sermonem habet, Aleae ludum mortale peccatum , & quidem graue post multa concludit, dicens : De ludo Aleae teneas, quod illi, qui ludunt

ad Aleas, vel Taxillos, ut qui ludo intersunt, mel unt participes, vel in ectores lud peccant, ct maxime , sisunt Clerici. Haec Sanci us Raymun dus, ex cuiuS verbis colligimus, Alearum , vel Taxillorum ludum esse peccatum . Deindet propter nouem in ipsis ludis considerandata , magnum peccatum esse ait in haec verba : am magnum peccatum sit, patet inter alia ex

nouem,quae in talibus ludis attenduntur, mi infra videre licet. Notanda novem , ex quibus moriade peccatum , c, graue quidem esse concluditur S. Fyymundo.

P Rimum est,desiderium Iucrandi, ecce cupiditas, quae ex Epistola Sancti Pau-

s. Raymun- dus lib. 2. Lde illicite acquisitis,& Aleatoribus. A Clementet

no Domini l

peccatum.

Haec nouem notanda recitantur ab Alexandro de Alci.in sent. q. 33- membr. a. l

64쪽

Commentarius i Timoth6.lli prima ad Timotheum cap. 6. est radix omnium malorum .

1 Secundum est, voluntas spoliandi proximum, ecce rapina Extr. de eri 3 Tertium est, Vsurq maxima, scilicet undecim pro duodecim, non selum in Anno, vel bos, Mense, sed in eadem die. ' Quartum est, mendacia multiplicata, &verba otiosa, & vana. 1 Quintum est,blasphemia ., ecce haeress. 6 Sextum est, corruptio multiplex proximorum , qui ad ludum inspiciendum de comii suetudine praua conueniunt. Septimum est scandalum bonorum . 8 Octauum est, contemptus prohibitionis Sanctae Matris Ecclesiae. s Nonum est,ommissio tem poris,& bon, rum, quae in illo tempore tenentur facere. Hae nouem Sancti Raymundi Considerationes, vel haec notanda recitantur etiam ab Aleianiah Alexandro de Alesin q. Sententiarum libro dς Mς lquaest. 3 s. arr. 3 . necnon a Guidone de Mylpho,vel Baysio,siue Bay 'Archidiacono Bo- P 3 lnoniensi in prima Decretorum parte dist-3 s. cap. scopus. Sanctus autem Raymundus, ut ait Ioannes Trittemius in Catalogo Scrip torum Ecclesiasticorum , floruit Anno Ddm.

65쪽

Contra Ludum Alearum . 33I23o. Alexander de Ales Ia o. & Guido de Baypho Iaso. Ex his ergo nouem considerationibus colligimus Alearum', sive Taxillo. rum ludum esse peccatum. Quod autem hoc peccatum sit mortale, Sanctus Raymundus lex verbis Canonum Apostolorum denion strare studet, dum ex ijs colligit prohibitionem eorumdem ludorum,& poenas contra ludetes.

posiolorum Canones,quos S. Taymundus in me' dium asseret, severius item videre eri, sunt , qui infra leguntur. Episcopus aut Presbyter,aut Diaconus, Aleae, aut ebrietati deseruiens , aut desinat, aut certe damne Iur. Subdiaconus, aut Lector, aut Cantor, Similia faciens,aut desinat,aut Communione priuetur;similiter,& Laicus.

de illicite acquisitis . &Aleatoribus.

Damnetur,

idest dep natur ab ossicio, 'el Beneficio, vel suspendatur ab vssi Ordinis sacri.

none e vost orum in medium ablato, . S. I smundus ait: iT Tem nota quattuor verba posita in prae- L .dicto Canone, scilicet: i. I x t a 3 lDeseruiens, Desinat, Damnetur,

66쪽

primo inquit S. Raymundus ) collige ,

quodsi non ducit in consuetudinem , non punimbit tarnam praedictam . ficam et/erbum deseruire hoc in loco, ut sententiam Sancti Raymundi explicemus, signifieat ludentem, dominio ludi, is peccati es detentum, eique se diectum a magnum lu

crandi ardorem .

Exsecundo scilicet, Desinat, colligitur, quod etia i duxerit in consuetudinem, debet admoneri,'si admonitus muli cessare,euitabit poenam praedictam;

- debet tamen in miroque casu agere paenitentiam de peccato a

Ex duobus mitimis, quae sisnt, Damnetur, o

PNeatum 'Communione priuetur, collige quod tale precatum mortale, &L- , - P .graue ex M.llit mortale,Wgraue, cum tales'nae non sint im-

ρonendae pro leui crimine. II. q. 3. Nemo, , Nullus . Haec Sanctus Raymundus, qui ex poenis, quas incurrunt Aleatores, eorum peccatum mortale,& graue quidem esse concludit. Nam Damnetur. dicto in Canone per verbum, Damnetur, intelligitur poena Ecclesiasticis viris imposita,quq est depositio ab Ossicio, vel Beneficio. Per Communio-lpriuationem Commimionis in ligitur poe-Ea taxina Laicis imposita,quae est excommunicatio. Mis xi 0- Quod quamuis ita sit; Decreti tamen Glossatori

67쪽

Hugonis opi l

satori,quem Angelus de Clauasio,& Siluester de Prierio in Summis aiunt, esse Hugonem quemdam, assentiendum non videtur dicenti, Alearum ludum,s alios id genus ludos per esse mortale peccatum . Nam , ut superius dictum fuit ex Nauarri doctrina,ludus praedictus non est semper mortale peccatum, praesertim Vero, ut idem Nauarrus inquit, dum potius honestae e- creationis causa,quἀm lucri paruo quidem tem

Ore luditur; quando scilicet a prandio, vel a carnaluditur causasolatij , nullius rei pecuniariae lucroteroposito ; Delsolum alicuius esculenti, di poculenti, quod bis lucrifactum semel 'luatur; Dei spirituali

lucro precum aliquarum pro mincente a intacto dicendarum . Haec ex Nauarro, qui tamen in eodem capite I9. nu. 3.ait: Ludus non fit mori talis exsola circumstantia animi principa iter lucrandi aliquid, etiam notabile ab eo, qui donare poterit,it probat Caietanus in a. a.quaeri. I σε. Art. in verbo, Ludus; 'Neque etiam ex nimio diardenti ludendi appetitu , nisi cum extenditur ad alicuias Legis quae obligat ad mortale 'Diola. tιonem ; Qualis est eorum , qui noctes in dies, sdies in noctes /vertentes Miffspraeceptas omittunt aut subeunt periculum amissionis bonorum, quibus nequeunt Fbstentare α/xores , liberos, ac reliquam Familiam sub tentandam de praecepto, aut debi-

Manuale CS fessi Caietan. 2.1 lq. 16.art. 3. Quomodo Alearum ludus peccatu

68쪽

Nau arrus pag. I a. iIustiniani Iin toris decretum. Proemiuminludo vincetis est unius tantum Solidi,idest Aurei.

s 6 Commentarius debita statuto tempore fluere, ine. Haec dicto in loco Nauarrus, cuius verba de lucro in Alearum ludis pensitanda sunt, & memoriar man Idanda, quae prius recitata fuerunt, quatenus eius doctrinae, ac sententiae magis consona iudicantur . Immo, sit inter Iudentes aliquod lucrum proponatur, unusquisque memor sit concessionis Iustiniani Imperatoris, qui Alearum ludo vetito, permittens quinque genera ludorum, bidustria, & arte magis, quam sortuna nitentium, verat quoq. ne proemium magis . quam unius Solidi, hoc e it, Aurei, proponatur vincenti, etiam si multum diues sit. Ecce quomodo ludus Alearum vetitus mortale peccatum esse possit, ει quidem graue , Sc quomodo sine peccato exerceri queat, praesertim vero ab Ecclesiasticis viris, quibus multo magis, quam Laicis vetitus esse censetur ob Ecclesiastica praesertim bona, quibus ipsi potiuntur: nam per ludum vetitum, reditus in usiam pium dicatos, in prophanum, &

69쪽

Contra Ludum Aleamm. 37

Quaestum Secundum, omodo, quando Lucrum in e glearum Ludo factum , restitui debeat. Uxta Doctrinam S . Thomae Doctoris Angelici, nec nor aliorum Doctorum ; quadO,&quomodo lucru restitu edii sit, scire oportet, Distinctionibus ad hanc re pertinentibus dilige ter consideratis. Nam Sanctus Thomas in a. a. tribus in Casibus acquisitum , siue lucrum in Alearum ludo factum restituendum esse affirmat. I. Primo quando ludens lucratus est, idest suscepit lucrum a victo, qui rem suam aliena re non poterat, cuiusmodi sunt Filij Familiae , qui adhuc sunt in potestate Patris; necnon qui sunt minores viginti quinq. annis ; Con

iux item, Furiosi, & prodigi,& alij consimiles

sub Tutoribus existentes . Hoc item intelligendum est de Religiosis, deque Monachis, te Monialibus. Huius autem generis lucrum acquisitum restitui debet Patribus, Maritis , vel Tutoribus eorumdem,vel eorum Superio ribus. De hoc enim lucro eleemosyna fieri nodebet, ut ait S.Thomas cum alijs Doctoribus.

ad secundu .

Iodocus L richius in Thesauro n. s.Ludi.

70쪽

Commentarius

a. Secundo restituendum est lucrum in Alearum ludo factum, quando quis cum aliqua lucratus est fraude: lucrum enim hoc modo laetum nuncupatur surtum. De hoc autem lucro,ut ait S. Thomas, eleemosyna fieri

non potest, sed et,qui victus fuit,& amisit, est

omnino restituendum.

3. Tertio restituendum est lucrum in AIea rum ludo factum ab eo,qui ex auiditate lucri, nimia, ut ita dicam , importunitate traxit aliquem nolentem ad ludendum. Hoc autem lucrum restituendum est ei, qui ad ludendum compulsus suit, vel in principio, vel in medio ludi. - hoc enim lucro eleemosyna fieri non potest. Si autem qui impulit alium adludendum , amisit,ei repetitio lucri non competit ; & qui compulsus lusit, lucratus est, restituere non tenetur: quia ille, qui amisit, accipere non est dignus; propterea de hoc lucro facto in Iudo vetito eleemosyna fieri de-SThemis dbet,ut ait S. Thomas in a. a. & in A. Sententiarum Dist. i 3. de eleemosyna art. q. quaest. I Aror p. 3 istuc ipsum Ioannes Ahor in tertia parte

institutionum moralium , S. Raymundus alii Doctores affirmant. An vero acquisita per ludum Lege,vel Matuto prohibitum, restituenda sint, diuersi diuersa Duiligod by Corale