Aldi Pii Manutii Institutionum grammaticarum libri quatuor. Addito in fine De octo partium orationis constructione libello Erasmo Roterodamo authore ..

22쪽

E runt Brtasse qui hare rideant tanqua perquam nassia.sed inerudiu.nos autem pernecessaria essae dicimus ad recte,doci est; pronuntiandum, scriben et dum, Imitati autem simus antiquos & graecos& latinos grammaticos. discant lζtur pueri, quot syllabarum sint dictiones,easq; tum in libro, tum ad digitos syllabatim connectant. ne scribant, Pinnuntient uecoelli coeliorum,& allius allia alliud per geminum. ll.ne ue ubi una esse debet cons A nans,duas ponant,alit,contra,ves duae esse debet consonantes,ponant unam,ut plurimi solentir

23쪽

Non mihi per scopulos,aut deuia paruus Iulus

Ducitur,aonias ebibiturus aquas. i. Es via rnplacidos colles,per florea rura. IHac iter ad Musas perbreve carpe puer. - i av

VID est Crammaticee Ar se& professio; quae usia, rationati, authoritate costat, quae hi cum breuissime in duas pae res diuidatur, tecte loquendi scientiam,& authorum enaris Vrationem,plus habet inrecensu ut Quintilianus alto quam Donte promittat. Est enim necessaria pueris. iucunda senis obus. dulcis secretorsi comes, . & quae vel sola omni studiorum genere plus h iat operis,qostentationis. Vnde dicta est Gramaticae 8πα- τα , hoe literis . latine literatura, Quintiliano teste, dici potest, quia a literis incipit. nam Iiterae in syllabas coguntur , syllabae dictiones efficiunt.ex bdidi lib. oratio constat, ex quidi disciplina gra/matices constituitur. Quot simi partes grammatices e duae. M ethodice;

et historice. . ..

24쪽

Quae est historice Penarratitia grammatica, quae au/rdores enarrat, atq; exponit, quare & exegetice alio nomine appellatura

Nethodicae seu historicae gramaistes quot sent partes Quatuor. Litera vi u. Syllaba ut velictiove, dueritas. oratio 't veritas odium parit. HQuid est litera 'Hinima pars vocis articulatae. Quid est voxe Aerictus auribus accidens. Ninuoluplex est vox Miiplex. Articulm j ab aliquo sensu mentis proficiscitur. Inarticulata, q a nullo. Otuplex e articulata voxeduplex literata astu bi posivi C icero. Socrates. Plato. Illiterata, quae lscribi non potest, visibili,& gemitus hominum. Quotuplex est vox inarticulata Muplex. literata, ut et Cra. Illiterata ut sibili serpetu. mugit' ii,& siba. Unde dicta est litera 'a lituris, quo patitur, vel quia veteres in ceratis tabulis scribere, dc postea dele. 're consueuerunt,sic ut a libro. i. cortice,ui quo et antiqui scribebant,appellatus est Iiber. 'Quid interest inter literam, dc elementum ZEIemen tumust ipse pronuiitiatio. Istera autem eIementi nota. sed abusive alterum pro altero ponitur. . Quot accidunt literare tria. nomen, figura , es poto stas. nomen, quo vocatur. figura,quae est elemeni tu nota potestas,*pter qua de literae nctae sunt.

sunt literar/quibus inniuriues 3c viginti. a b.

G est litera,sed signunt aspirationis. R. vero grae

25쪽

ta est,pro quaa vimi ,atq; ideo stipe ruatiui,nυ 'si ut Terentianus ait tunc in usu est,cum Kalen.

re.r. 2 ,u. bis snumerasti interlias 'qa loge aliae literae sunt in Iuno,& Venus, quam i ibo & urna. I n quot partes diuidunnir tres & viginti literae e tu

duas ,in vocales & innsbnantes. Quot sunt vocalesese qnq; latinae. e. i. . u.&una, graeca 3 ψίλον. qua utimur dutaxat in dictionibus graecis, ut Hyppolitus, Hieronymus.hyems. Voea s autem apud graecos septem α. ε.κ.ι. v. o. ω. I n quor partesdiuiduntur vocalestin duas. in praepositivas,& subiunctivas. maot sunt praepositivare tres. a.e.o. subiunctivare .

Quare dicuntur praepositivare quia praepositae stib/λnctivis diphthongos faciunt. ξ μ vocalibus quot fiunt diphthogi ρ quin Φ.ae. .

au. eu. ei. uti aestimo. coepi. aula. eurus. Orphei.sed ει graeca est,quae apud antiquos in fiequetissimo ovai fuit,nunc autem pene exolevit. γQuot scribuntur,& proferunt eduae. au.&. eu. ut audio. euge. . Quot scribuntur,& n6 proserunturetres. a'. m. s. vicariar phoebus.omiaeis. quamquam mihi non ita videtur.non enim ita pronuiitiasse antiquos credimus. sed de his dicemus in fragmentis nostris gramaricis. Diphthongi vero propriae apud graecos

I a quot partes diuiduntur consonantes Zin duas. ri semivocales,& mutas. Quot sint semivocales is terri.I.m.n.ris x.E. l.

26쪽

In et Ut partes diuidunt' seniluociles e in duas . staquatuor liquidas. l. m R. r.& duaS duplices. X. z. Quot sunt mutae 'octo b. c.d. f. g. p. q. t.

Qii ire dicuntur vocalest quia per se vocem faciunt. 3C0nsonantes P quia simul cum vocalibus sonant. Semiu cales ρ quia sunt imperfectae vocales. Mutar e quia respectu bene sonatin exiguavoce hiit. re dicuntur illiuidae equia fluunt,& quasi intere/C unt post mutas positae in eade syllaba. dc proptoxea graeci νγρα etiam'ppellant,nostri vero udas. Quare dicuntur duplices equia ponune pro duabus uteris x eni ponis pro c & Let veroo duplicis. ss. 1 uaestiones de litetis. Α hi dictione aesi quae pars est e litera. quae literae , vocalis. quae vocalis 'praepositiva. quare est lite/oratu est minima pars huius vocis articulatae aes. quare vocalis equia per se vocem facit. quare est praepositi ' quia praeposita subiunctivis e ces audiphthongos Lot. in L Au e p*t est grammaticeselitera. quae literae consonas. qu e consonans 'semsubcalis. quae semivo dies quida. quare est litera q est minima pars dictionis,ubi posita est. quare consonans e quia simul cum 'ocali,cus3diungitur, Gnat. quare semi O ' non quantu vocalis, cinat. Semis.n. in compontione imperfectionem significar,ut se/mivir, nuptςntis,idest imperfectus vir.imperfram plenus. iteidum etia dimidia partem , ut semissis,dimidiatus assis. quare est liquidae quia lique

scit eqst post mutas posita in eadem stllaba. ,

i De Syllaba. . .

idosyllabaec6prehensio literam.vt ba. tra. se 1 Iabusive ex stala vocali fieri syllaba potest, ut eoo.

Vnde dicit syllaba ρ - τω τὰ

27쪽

α κ h est a conceptione literariarii. S yllabae quot acciduntequatuo tenor. spiritus.te

numerus.

Quot sint tenores syllabatum eues acutus,grauis,&circvflexus viali quibus.cor im.bassianis.

Quotlanx sp ritus syllabarumeduo asper, & lenis.

Quot sunt tempora syllabarumequinq;.vnum. Vnu demi s. duo. duo semis,& tria. ι . Quot sunt numeri syllabar eduo singularis , ut a. pluralis ut tra. Quare numerus accidit syllabae 8 quia costare potest ex una ad septem literas,ut a.ab abs.mars. scobs. . Mops stirps strans. strinx apud Victruvium. illi . Q stiones desinabis. L hin aliquibus quae pars estesyllaba quare equia est comprehensio duarum literarum .i.&. i. Cuius tenoris taculi. Cuius spiritus Menis quot temporuest unius. Cuius numeri pluralis.

u. . Dedictione.

' . D ta p. I.Vid est dictio vox articulata tu aliquaq significatione,ex qua instruimr oratio, dcin quam resoluitur. unde dicta est dictio ea dicedo,quod dicat aliquid, hoc emignificet.. mu i Q uaestiones de dictione. Poeta quae vox estearticulata. quare e quia ab aliquo δsensis mentis proficiscitur. Quae articulata vox est poeta8literata. quare e quia

P oeta quae pars est grammatices Mictio. quare'sia incit aliquid,hoc est significat. Cni.qwae ubx este inarticulata. quare squia a nullo sensu meruis proficiscitur. '

28쪽

Quae matricidata vox est craeliterata. quare quiali telis comprehendi potest. S ibilus hominii quae vox est'articulata.quare qa ab aliquo sensu mentis proficiscitur. Q uae articu tIata illitterata. quare equia scribi non potest. Nugitus boum quae vox est inarticulata.quae inar ticulataeillitterata. De oratione.

Quid est oratio 'congrua dictionum ordinatio ad aliquid significandum. I nsuot partes diuiditur oratioein duas,in oratio ne perfecta & imperfectam.quae est perfecta e perfectum habet sensum, ut veritas odium parit. Quae est impfecta quae non habet plactu sensum,

ut me amare Deli,& cum venissem in Cumanu. Orationis perfectae in angustissima diuisione quot Isunt species equinq; interrogatiua,ut & quae tan ta i Romam tibi cause videndit perativa, ut hccipe nunc danaum insidias. Optativa. Vt nune utina surdis auribus esse velim. Vocatiua,vr, Huc ades 6 Meliboee.Enutiati . ut nauigat Aeneas. Quaestiones de Oratione. PA mo Deum quae pars est iammaticeseorano.quareequia est congrua dictionum ordinatio ad alis pquid significandum. Quae oro est8pfecta.quare ρqa pDctii het sensum. C uius speciei orationis perfectareEnuntiatiuae. qua 're8quia amorem meum erga Deum enuntiat. De orationis partibus. uot lant partes orationiseocto. Nomen. Prono men. Verbum. Adverbium. Participium.Praepo . sitio. Coniunctio.&Interiectio. .

uot sitnt principales orationis Partes e duae Noe amen dc verbum.

29쪽

miorsus uratres orationis declinabiles e quatuor: HNomen. Pronomen. v emtim PartIcipium. tri

Hi miindeclinabiles quatuor. Adverbiit. Prae positio; C oniunctio.& Ititeriectio.

. Quod sunt casualestires. Nomen. Pronomen. Parocipium. De nomine. Quid est nomen'pars orationis corpus aut re pro P te conismuniter' ue significans, proprie ut Roε ma. Tyberis.communiter ut urbs.flumen. Vnde dictum est nomen graeco quod esto.ομα -ο του νε ειν,quod est tribuere,deriuatum.

I n quot partes diuiditur nomenein duas.in substan actuum;& adiectivum. Quot est nomen substantivum e quod habet unum articulium ut hic poeta,vel duos ad simmum ut

hic& haec aduena. .

Quod esttomen adiectivum equod habens tres ar/eticulos, ut hic & haec & hoc felix, vel tres voces, ut bt iis bona bonum,adiicitur nominibus sub/staitivis ad eorum qualitatem vel quatitatem des

arandam, ut altum mareαoelum profundum.ro tundum olubile.nia alba.niger coruus.

Quot sunt pronomina pro articulis posita in gene/m beas inq; discretione etria. caremus. n.artis lis, hichaec hoc. hic. n. est discrime masculini. haec Deminini.hoc neutri. hK & haec communis duum gener .hic& haec & hoc omnis vel co/l munis trium generum . hic vel haec incent. I hquo partesdiuiditur substantivum nomene in duas,inproprium & appellativum. Quod est nomen proprium equod uni tantii coitue, nit,ut Socrates. Plato. Virgilius. Quod est nomen appellatiuum equod est comm mulus, tar a .hQmO.lapia.

30쪽

nuS. Numerus. Figura,& Casus. Quot sunt species nominum tam substantivis, qu1 adiectivis comunesiduae primitiva, ut Iulus, bo uns. derivativa, ut Iullus,bellus. 'Quot sunt species propriorum nominum in qua/tuor. Nomλ praenome. Agnome& Cognomen. Quod est nomen quod proprieiuniuscuiusque suum est ut Cato. Cariar. Quod est praenomen: quod praeponitur nomini die ferentiae causa. vi. M. Cam. C. Caeser. . Quod est cognome8quod ab euentu aliquo impo/ initur. ut Africanus. Sallustius,cui cognomen poὸstea. Africano ex virtute fuit. Quod est agnomen equod est agnationis commo

ne. Vt porcius.

De speciebus appellativorum nominum. Quot sunt species appellativorum nominum latu dccem dc septem. Ad aliquid dictum. quasi ad aliquid dictum. Centile. Patrium.Interrogatiuu.Ino finitum. Relativum. Collectivum. diuiduum. F ctitiii. Generale. speciale.ordinale.numerale. ab iblutum.temporale.locale. O

Quod est ad aliquid dictum Z quod sine intellectu eius,ad quod dictum est,proferri non potest,ut pater,mu pater.filius,patris filius. Quod est quasi ad aliquid dictit quod quamuis hasbeat aliquod contrarium,3c quasi semper adhaeν rens,tamen non significatipso nomine et illud. Ineq; ex illo accipit nominationem,ut nox.dies. Quod est Geuletqd me signat, ut faecus. Iatinus. Quod est patriuequod a patria sumis ut Romanus. Quod. est interrogatiuum ρ quod cum interrogatio ne*fere. ut quis. qualis cu accentu in penultima.