Aldi Pii Manutii Institutionum grammaticarum libri quatuor. Addito in fine De octo partium orationis constructione libello Erasmo Roterodamo authore ..

발행: 1533년

분량: 555페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

modest infinitum quod est interrogatiuo contra xium, ut quis. qualis cum graui accentu. od relatiuum equod refert antecem,hoc est dicit iterum, ut qui quae quod, qualiS. Qiodest collectivum e quod in singulari numero multitudinem significativi populus. plebs. gens.

turba. vulgus.

Quod est diuidu equodaduobus vel amplioris iis ad singulos habet relationem, vel ad plures

in numeros pares distributos, ut uteri. alteruteri quisl. singuli. bini. terni. centeni. Quod est factivit equod a sonorum proprietate fa/ctum est. vi fringilla auis. turtur.scrofa. taratatara. Quod est generale e quod in diuersas species potest diuidi, ut animal. arbos. Quod est speciale 'quod a genere trahit. ut homo.

equus. Iaurus. oliva.

Quod est ordinale equod ordinem significati ut pri

mus. secundus.

Quod est numeralee quod numerum demonstrati

Quod est absolum equod per se itelligitur. ut deus. Quod est temporalee quod tempus ostendit. ut hora. dies. mensiS. annus.

Quod est Iocale e quod locum significat,ut propin quus.longinquus proximus. De specieb tappri r si appellativo' nominu. Quot sunt spes nominii tam propriis si appellativisc6estsex. Primitiua,ppria, ut Iulus. primitiva appellauua, ut mos. D eriuauuappria, ut Iuli'. Deriuatim appellativa, ut monticulus. corpalisypria, ut Cato. Corporalis appellativa, ut homo. Incorporalis Propria, ut virtus dea & Pudicitia Penelopes, vel tu dea.Incorporalis appellativa, ut vir/i

32쪽

LIBER I

.homonynios. spria ut Pyrrhus filius AchD Diis.& Pyrrhus ris epirotarum. horia onymoiap pellantia ut nepos filius nepos lunariosus. Synonyinos propria, ut Publius. Corneliis. S ei,

pio. ADicanus. Quintus. Mutius. Augur. Scaeuo sa. Synonymos appellativa riterra. humus.ensis mucro,gladius. spatha.machaera.

Quod est nomen primitivumequod I nullo deriua O

Quod est nomen derivativum quod derivatur ab ἰaliquo, ut tutius.montanus. Quod est nomen corporale equod corpus significat Put Cato. homo. Quod est nomen incorporale equod non significat a corpus. ut virtus. Angelus. Quod est nomen homonymum equod una voce si gnificat diuersa, C anis N epos. inrod est nomen synonymumΘquod cum alio no/ tmine idem significat. ut ensis.mucro.gladius. spa

tha.machaera.

De speciebus derivativorum nominum. Quot sunt species deriuatit rum nominum tantile onouem. Patronymycum. Comparativum. Super 'Ilativum. Possessivum. Diminutivum. Denomina riuum verbale. Participiale. Adverbiale.

Qiod est nomen comparanuum equod cum intellectu posities vel cum aliquo participe sensu positi in magis adverbiu significat. vi albior magis alb'. Quod est nomen superlatiuum jquod ad plures sui generis comparatur dc superponis omnibus,quisbus compara . ut Achilles graecos fortissimus. Quod est nomen Patronymicum Z quod proprie , patre derivatu secundu formam graecam, signifi/eat cu genitivo primitivi filiu vel nepotem. Aliam

33쪽

mi. haec nerine,filia,neptiaeue Nerei.

Quod est possessivuequodcu genitivo primitivi Orgnificat aliquid ex iis,quae possidet. ut aeneia nu/ trix,P nutrix aeneae.euadri 'ensis, P ensis euadrLa

Quod est diminutivum e quod diminutionem sui primitivi absblute demonstiat,ut homucio. homun

culus. homullus. homullulus paruus homo sene cio,paruus senex. fraterculus,paruus frater. Viroguncula,parua virgo. Sororcula,parua soror. re cula,parua res. corculum,pat um cor. Quot causis proferuntur diminutivaetribus,neceosariae significationis gratia, ut tantillus. Gratia urebanitatis ut ingeruolum.fraterculus. Item caua a dulationis, ut corculum. animula. Quod est denominatiuum: quod a nomine deriu tuta ut crinitus quod derivatur a crine. cornutus,1 cornu.citharoedus, a cithara. albior,ab albo.aeaci . des ab aeaco. hectoreus ab hectore.

Quod est verbale equod i verbo deducitur, ut amator doctor.

Quod est partiripiale equod derivatur/participio

ut venerandus.

Quod est adverbiale quod derivatur ab adverbio ut crastinus. hestemus. hornotinus. quotidianus. De Generi S. Quot simi genera nominii praecipua 'duo, quae so la nouit ratio naturae. Mastulinii ut hic Anchises. Foemininu ut haec Penelope. Ela. n. haec gene rant,atq; ideo appellata sunt genera. caetera vero a praecipuis venitit ut neutru, quod neq; masculi nil est,neq; foemininu ut hoc tepid. coe duill ge inerti quod & nrasculinii est,& sex mininum, ut hic& haec Adue .coe mu genem,quod omnia siυ

34쪽

pradicta mnera continet, ut hic & mee & hoes lix. Promiscuit, quod vel masculinii est, vel foeminutu significans animal utriusq; sexus,atq; ideo

graecis λικοινον dicis, ut hic passer. haec aquila a i/ certum,quod modo masculinii,modo famunissinuenitur apud authores,ut hic vel haec dies. 3 P haellion cuius genetis Masculini. quare 'quia ομmnia nomIna virorum,deorumst; cuiuscunq; sint terminationis masculini sunt generis, ut

C sto. Saturnus. Iupiter.

P asiphae cuius generis es minim . quare quia omnia nomina mulierum, dearumst, cuiuscunq; sint I terminationis foeminini sunt generis. ut Petielope. Iuno. Glycerium. V ir cuius generis e Masculini. qre e quia ola nomina, quos significatio ad mares tantii Ptinet, ma ,.sculini sunt gnis. ut Potifex. cerdo. toformauta. Al ulier cuius generis ρξ minuti. quare e quia omnia nomina,quopsignificatio ad foeminas rin pertiν net,laeminini sunt gilis, ut Puella. saga. ynuba. D ux cuius generi secommunis duum generum . quare e quia omnia nomina, quoru significatio & ad mares pertinet, & ad foeminas, communia sunt dum generum, ut Princeps. Comes . Comuua. Auriga. Advena. Homo. Incola. Alienigena. Caprigena, quae tamen authores usui pant lanquam adiectiva. virgilius ,caprigenumq; pecus. , Aeri us Maximus, Alienigena studia. B onus cuius generis emasculina. quare e quia prima quaeq; uox adiectivi est generis masculini, ut bo/nus.scda Reminini, ut bua. tertia neutri, ut bonii. O mnis cuius generise Comunis duu gene R. quare equia prima quaeq; uox adiectivi, cui duae sunt vo

35쪽

hic & haec pulchriori altera vero est generis neu/tri. ut hoc omne. hoc pulchrius. P emox cuius generis ecois triti generia. quare equia oia adiectiva,quae habent dutaxat unam vocem, cola sunt triti generum,Vt velox. pauper.

At aliis prima*ducta cuius generis foemmihi. qua 1 ree quia omnia nomina arborii sunt generis sciem inini oleasteria, Dumus, Rubus masculina sunt. Siler, Quod Priscianus ait non ponendii inter arinhores,sicut nec Rubus,neutrum est. Virgilius, ut molle sile ictaeq; genistae. Sic roborisuber. balsamum. hebenu. dicitur &haec hebenus. Ite buxu, dicitur & buxus secundu Seruium. Priscianus bu/Xus arbor.buxum lignit. Tibullus pomum genere

neutro pro arbore usurpauit. I pse seram teneras maturo tempore vites.

Rusticus,& facili grandia poma manu. Plynius quoq; epistolarum libro quinto idem se .cit inquiens,alternis metulae exurgunt, alternis i/serta sunt poma.

P irum cuius generis ρneutri. quare uia fructuum& lignorum nomina neutra sunt. excipiuntur hoc

versiculo annotata.

Haec nux Castanea.& iuglans. glans. ficus. oliva. P adus cuius generis emasculini quare equia fluuio/ru nomina mastillina lancinuenies in pauca foe/ minini generis, ut albula. Ouidius in quarto fastorum. Et lato est albula pota deo. Item haec lethe. . Styx palus est inferni no flumen. pauca item nevotri. VI crustumiu. Iader. Lucan'. Crustumiuq; Rarax.Idem dc tepidu in molIes zephyros discurrit Iader. leges & hoc histrv. tanagrum.metau'. eri , danu. Rhenu si cum flumine iunguntur. vi flumen Rhenu.Horatius,aut flumen Rhenu,aut pluuius

36쪽

LIBER

desmbitur arcus.sicuti hoc oceanu cu mari adiungitur,ut mare oceanu,sed figurate magis neutris Prisciano teste iunguntur, ut uberis flum eii, Sallustius in.ii. historiarum. Dextrum flumen Turiam, quod valentiam paruo interuallo praeterfluit. H ic Psitacus cuius generis ρpromiscui. quare esia volucru nomina epicoena sint. Colubus vero habet

foemininu columba,& Gallus gallina,&pullasterpullastra. Capus vero siue capocvtruq; enim dicimus quia ex gallo fit auulsis testibus,idcirco foeεmininu non habet. oestrii insecti generis neutrum

est Picus de pica non sinit eiusde keciei. Halcyon

commune est duum generum. cuius plurale est hi& hae halcyones. Serui' super eo versu, Dilectar tetidi halcyones,ait sciendum quia cum de muliere dicit,haec Halcyone facit,cum de auib', hic, dc haec halcyon,hi & hae halavones. hactenus il

le. Ouid. tamen xi. metamorpnoseon de aut haec

Halcyone dixit. Incubat halcyone pendentibus aequore nidis. dicta ga is αλ ύ s, hoc est, in mari laetificat,acppterea & aspiratione hem & ypsilo.

ecem cuius generis ρcomunis trium generii. qua re equia omnia numeralia a quatuor usq; ad centustar communia trium generum. sic etiam mille.dicimus etiam hoc mille pluraliter haec millia. B.cuius generis eneutri. quare e quia omnia nominaliterarum neutra sint. A qua cuius generis foeminim . quare e quia omnia nomina latina in a desinentia in nominatiuo sin/giuari,foeminina sunt,in plurali vero neutra tam latina quis, graeca. ut arma. stemmata.

E pigram a cuius generis eneum. quaret quia oianomina graeca in a,apud latinos genus situ seruant. excipiuntur pauca haec domus.

37쪽

haec charta. τοxαος hic chaus οκκρορ haec Gra Schuiusmodi perpauca. Cubile cuius generis e neutri. quare equia in e finita

tertii declinatus neutra sitnt omnia. ut hoc mon, Ie. hoc ovile.

L ibye cuius generis esceminini. quare e quia omnia

nota,quae veniunt i notativo graeco in. v. meminina sunt. ut haec grammatice. haec rhetorice. μ erundia cuius generis neutri. quare e quia. i.finita neutra sunt. ut hoc gummi. excipiuntur , geneti/uis composita omnis generis. ut eiusmodi. na ni

hili. mancipi. - . officiperdi obliqui sunt. Omnibus casibus & generibus figurate adiuncti.

S ermo cuius generis emasculini. quare equia o finiλ tamasculina sunt omnia,praeter verbalia in Io ut

sectio,& quae in do & in go exeunt o in i mutan/tia in senitivo foeminini genetis,ut dulcedo. Origo. praeter hic ordo. cardo & cupido pro deo. Caro carnis foemininum est. Pondo item apto tum,neutrum est. Margo incerti generis. C ornu cui generis eneutri. quare 'quia u finita neu tra sunt omnia & aptota,vi vem. gelu.L ac cuius generis eneutri. quare quia omnia finita in qualibet mutarum neutra sunt, ut alec. caput. occiput. sinciput. 1. upercal cuius generis eneum. quare e quia alfinita neutra sunt. excipitur hic sal. quod neutro etiam genere vetustissimi protulerunt. Mel cui Dis 8neutri. quare: qa et finita neutra sunt. P ugil cuius generis ρmasculini. quare e quia tria in il masculina lant pugil. mugil. strigil. Vnum commune vigil. Duo neutra nil. nihil. C Onsul cuius generis emasculini. quare equia vi sini ta duo masculina sunt consul praesul. Vnum come ii

38쪽

mune duum generum . exul.

D elubrum cuius generis e neutri. quare e quia in m

neutra sunt. praeter nequam-totidem omnis generis. Item tantundem& cim. quae neutra sunt. C armen cuius generis neutri. quare e quia in en correpta neutra sint omnia. flame pro sacerdote,pe cten,& a cano composita,ut lieticem & caetera o mnia in en,masculina sunt. ut lien. Itin. splen. Torcular cuius genςtis 'neutri. quare e quia ar finita neutra sunt. sic& quae in ir. desinunt,ut tr. Ddir. C anister cuius generis emastillini. quare e quia in erimasculina sunt linter foemininu est. uber.iter. spinter. cancer pro morbo. papauer. cadauer & signi/ficantia foetus terrae ut cicer.piper. neutra sunt. I. abor cuius generis masculini. quare e quia orsim/ta masculini sunt generis. quatuor inor inueniun neutra. marmor. aequor. cor. ador. Quatuor item indecor memor imemor author,& a corpore & colore coposita,ut bicorporidiscolor,& c5 Parativa oia ,ri melio coia sunt duu generii. exocepto hic senior, quod in in obliquis videtur commune triti generii, ut senioris aetatis. senioris aeui. F ulgur cuius generis eneutri. quare e qa. vr. sinita neu ira sunt. Astur anxur turtur vultur furfur masculsena sunt.fur. augur. ligur. comunia. Horatius tamesermone,Egressum magna,anxur in neutro genere protulit. Impositu saxis late cadetibus Anxuri P ietas cuius generis ρfoeminini. quare e quia assini in foeminina sunt,praeteras vas vadis masculina Vas vasis. Ds.nefas neutra. Nugas commune triugenerum dc indeclinabile. N ubes cuius genetis esceminim . quare esia in es productam desinentia foeminina sunt. Dies incerti generis est in singulamin plurali masculinius, sic .

39쪽

ab eo compositum meridies . pretes etiani & pes masculina sunt. aes 3c hippomanes neutra. P optes cuius generis Zmasculini. quare' qa in es correptam mastulina sint. praeter seges. teges. ape compes foeminina .Ea vero. quorum significatio utril generi conuenit,sunt,ut supra quoq; est di/ctum,c6ia tali geneyr, ut diues.superstes. hospes miles. deses.& similia.inueniuntur quaedam neu tris adiuncta. Lucanus. imperiitq; comes. Iuuena lis. depositu tibi sospes erit. Valerius. diues & p/potens naturae regnum. Sallustius.iter inquies. B ilis cuius generis es minini. quare eqais finita scemina sunt. caulis & molaris pro dente vel lapide,& cassis rete masculina sunt,& quae ante is habet enim ut funis, vel duas conλnantes in eadem syllaba, ut vectis axis pyxis graeca inno& pe/nultimam una ex liquidis terminanti ut collis.enosis, amnis. corbis vel in genitivo crescunt una sylo laba, ut lapis. excipiuntur bipennis. pestis. febris. vestis. vallis. pellis. cuspis. cassis. dis.lis.turris. pelvis. is non animal foeminini generis.ite finis &clunis incerti generis.& dis in singulari commu/ne duum generum,in plurali trium. R os cui mis emasculini. quare e qa os finita mascu/lina sunt.praeter cos. dos Demmina,& os nevis. Aletus cuius generis emasculini. quare e qa vs finita secundae & quartae declinationis masculina sunsister haec domus.nardus, carbasus. aluus . colus. vannus .intubus. porticus.acus. tribus. manus.pe

nus,qd &masculinia,&foemininu&neutrii inuenit papinus incerti viis est.Ιdus vero foemininuest pluralis ini numeri pler etiam hoc pus . virus pelagus .vulgus quod est etiam masculcium. M unus cuius gener neum . quare equia in.vsaero

40쪽

LIBER

tiae inflexionis si no retinet. u.in geninuo, neuttas i. dicimus tame hic lepus. Si vero retinent dccrescunt,sunt foeminina, ut salus,palus,incuS. ex cipiritur haec monosyllaba crus. rus. quae sint neutra. & hic nius mascul inum L odix cuius generis es minini. quare equia. x. fini ta foeminina sunt. ut coelox. pax. lux. Excipiuturgrex. varix. calix. fornix. limax. sandix. quincun

calx. pro ictu. rix,&quae sunt fructuum tertiae ut mastix, quae masculina sunt,similiter i ex supra syllabam, ut culex. Praeter haec obex. forfex. mr peX.ramex. supellex. vibex. Item hic vel haec cortex.silex. Uerbalia in trix inueniuntur dc neutris

adiuncta in plurali, ut victricia tollite signa. Sardo nix incerti generis legitur. S.tirps cuius seneris esceminini. quare quia in. s. antecedete cosonante monosyllaba,foeminina sunt praeter dans. mons.fons.pons masculina. stio tamen masculini etiam genetis est. X ridens cuius generis emasculini. quare gala.s.an

tecedete comnante non monosyllaba, masculini sunt generis praeter hyems,& cohors foeminina. Quae videmur pleriisse, ut sunt graeca, ut synodus- crystallus. Item adiectiva,& propria hominum de deorum,dc quae ad mares vel ad Deminas, vel ad virosq; pertinet & similia,colliguns suis regulis- ,

quod facile poterit accuratus lector aduertere. Quot sunt numeri nominum ρDuo. singularis ut homo. Pluralis ut homines. Quot sitiat figurae nominitetres. simpIex ut iustius. Composita ut iniustus. Decoposita ut iniustitia. Quot sunt casus nominum ρ Sex. Nominativus. Geonitivus. Dativus. Accusativus. Uocativus. Ablati uus, qui etiam latinus dicitur.

SEARCH

MENU NAVIGATION