Aldi Pii Manutii Institutionum grammaticarum libri quatuor. Addito in fine De octo partium orationis constructione libello Erasmo Roterodamo authore ..

231쪽

LIBER

licuisse. Item paruo hac tempestate veneunt Iibri. Valerius. fecit ne hostilium locus castroruminoris venIret. Quinti. lib. xii. respondit a ciue se spoliari maIle quam ab hoste venire. Ite nupsit Gly/cerium Pamphilo. Ouid. Siqua voles apte nube re, uti e pari. Mai ti. V Xorem quare locuplete da acere nolim Quaeritis, uxori nubere nolo meae. Da neutra striae speciei. Vapulat,& venit, nec non licet. exulo. nubo. Et cum compositissio,&passiva sequuntur. ,Α Xerse ut medo, qui vinxerat Ennosigaeum .ς ,

Ditis eo inpedibus, Caurusqi,dc Vapulat Eurus. Vapulo as aut alum P effere battuto iVeneo nis niui uenum P emere vedulo. . Liceo ces cui citum P effere appliato. λExulo as aut alum P emere badegato Nubo is psi& nuptus sum per effere maris Italo sed proprie mulierii est, quae, quia apud antiquos cum viris tradebatur, nubere capita,hoc est i operire,& velare pudoris gratia solebant,nubere dictae sunt,hoc e maritari,flam eis obnupta facie. Vnde Claudianus, Flam ea sollicitum prae uel /ra pudorem, vel, ut ait Festus, boni ominis catlsa, quia fameo assidue uteretur uxor flaminis, incilicebat facere diuortium. Abusive enim dictum

est, Nupsit amicus.

De sexta specie deponentium. Vae sunt deponentia sextae speciei' quae,q nominatiuum patientem, & ablativum

cum praepositione agentem postuIansivi Horatius natus fuit a patre libertino. Da sextae speciei deponentia. Nascitur,atq; oritur,patiorq; adiunge renascor. Et gaudent sexto, Patre visum natuo ab AldO. iit

232쪽

A fixo ut pateris non paruam Sisyphe poenam. Nascor steris natus sum per nascere. Urior ritis vel oreris ortus sum idem est. . Patior teris passus stim pe patire. Renascor steris natus sum perrenascere.. De neutris septimae speciei. Vae sunt neutra septimae speciei e quae Lq nominatiuu agentem postulant, post se non regunt casum sine praepositione, ut eo ad Aream dici Marci. venio a delubro Virginis. Nisi iungantur nominibus adverbialiter positis,ut eo domum. venio domo. sunt etiam quae absolute ponuntur, ut dormio. vivo. Peto tamen accusativo iungitur sine praepositione. Virgilius. Hinc portum petit. LIdem, ut Italiam laeti,tatium, petamus. Dic aliquot neutra spptimae speciei. i lIt.meat. incedit. tendit petit. ambulo. pergo. Transeosti,&curro. discedo. accedo. remigro. Sto .iaceo.sedeo. surgo. ruo. DItq. quiesco. Dormioq;,dc vigilo. vitio. labo. ludit. hio . O. I Intereo. accumbo. sudo pereoq; cadoq;. IEt valeo. atq; oleo. nato. no sonat.occido. consto. Si admittunt casum,non solum admittere debent. Eois

Tendo istetoi sum Peto istiui itum Ambulo

aui alum. Pergo is

233쪽

LIBER

Discedo isssimum

sii sium P approxiars, Remigro

asaulatum per retornare.

Stostas

steti

statum per stare i piessi

Iaceo cescuinnesupino per iacere. Sedeo dessedisessum

persedere. Surgo surrem itum per leuarse sum Ruo is

rurrutum per ruinare. Salto asauratum per sellare.

Quiesco scis

euietum per repostre. Dormio nIsiuiitum per dormire.

vigilo

asauratum

per vivere. Laboas aciatum per vatillare.

Ludo issisum

auiatum per sbadacchiare & aperire. Intereo is

itum per morire. Accumbo is

bitum persedere a mangiare. Sudo

auiatum per sudare.

Pereo is

Iulitum per morire.

Cado is cecidi rasum

per castare. Valeo estui itum per stare sano

oleo

Nato asauiatum No nasautatum per natare. Sono assonui itum per inare. occido is

casum penultima breui

per morire.

Consto as stiti stilum vel statum ret cono stare & essere manifesto.

234쪽

TERTIUS

Quae verba grammatici appelIant

neutra passiuae F it solet,&gaudeticonfido,atq; audeo. fido. quia in praeteritis perfectis,&iis,quae a praeterius perfectis derivantur,retinent literatiaram passivom,

in caeteris vero neutrorum.

Fib is factus sum peressere fauo Soleo es litus sum per λle re. Audeo, es sus sim per ardire,&hauere animo.

Fido is sus sum per arse.

Quomodo construunturρVarie,nam sto construi. rur ut vapulo. Soleo infinito semper iungitur, ut soleo legere. Gaudeo dictum est iungi ablativo agenti, ut tu me alegri,gaudeo te. confido & fido dativum postulant, ut non cofido uitii. Audeo vel accusativo,vel infinito iungitur. ut audeo magnunefas. & audeo conuiciari tibi. Virgilius, audet viris concurrere Virgo. Ouidius. Ausus es o nimium,nimiumq; oblite tuorum, Thracia nocturno tangere castra dolo. De septima specie Deponentium. Vae sunt diponentia septimae specieie. q quae nominatiuum agentem postulat,&pome non regunt casum sine praeopositione,ut non nisi doctus reuertar in patriam. Nisi iungant nominibus adverbialitei positis. tuc

enim tacemus praepositione,ut reuertor Roma.

proficiscor domo. Sunt quae absolute poni potauint,ut iocaris ire,an selio loqueris e Dic aliquot deponentia septimae speciei. Labor .dc gradior Venor.Piscor . incor, . r. Caudeo esConfido is

auisus sim per allegrave. is sum per sidarse.

235쪽

Alterior.luctori proficiscitur. atq; cachinor Praelior,& gratar. lachrymor scortor simul adde. Nugor. conuersor.spatiorq;,& rusticor inde

Digredior. conor. ratiocinor. auguror.istis. M dederis casim,non solum iungito verbis. L abor . eris&castare.

rsus sum perstracorrere, sum per andare. stat per eacciare. sum per piscare. sum per schriZetare, sum per contedere. sum per giocare alosum per andare. sum p ridere moliosum per cObattere. sum. per assaltare. sum.dicitur & lachryosum per meretricare sum per clanciare. sum per conuersare sum P andar a spasm sum perstare i villa sum perpartirse. sum per 5forZare

in vano.

Ratiocinor aris alus sum per fare conto. unde ratiocinator dicitur lo Abbachista. Auguror aris alus sum per indiuinare. Et quoinam tam neutra,quam deponentia septimae species,iungiitur tum casibus cum Praepositione. Cradiorerisessus

Venorarisatus Piscorarisatus Io rarisatus& treppare. AItercorarisatus

Luctor

arisatus te braZZa. Proficiscor eris

Cachinorarisatus Praelior aristus Crassorarisatus Lachrymor aristus uio per lachrymare. Scortor

arisatus

arisatus Couersorarisatus Spallor arisatus

Rusticorarisatus

Digredior

eris

sius

Conorarisatus

236쪽

rem adverbiis localibus, tum nominibus positis

adverbialiter,uteo.'enio transseo gradior profi/risscor,&huiusmodi, operae videtur hierie adverbiis localibus studiose conicribere . non poterit enim quisqua horum verborum seprimae peciei bene scire constructionem,ipsish; vn latiune Ioques,si nesciat, quo ira modo iugane aduera Diu,ac nominibus, quae ponuntur adverbialiter. De adverbiis localibus.

Vot siit adverbia localia 'sex. Vbi. quoq qua Vnde. quorsum,& quousq;. Vbi si ificat statum in loco. Qub motii ad

Iocum. Qua,motum per locum. Vnde motu de Iom. Quorsum,locum versis. Quousq; usu: ad iocum,vel usq; ad tempus. ' ' .adverbia significantiam Ioco. M i ubiet a Iibi.alicubi. sicubi. necubi. ubiuis. ubilibet. ubiubi ubicunq;. utrobiq; superius. inferius. & ubii Quae differentia est inter hic.istic. illic' hic simaificat locum apud primam persona, quae loquitur. istic

Iocum apud secundam, quae audit. illic ab utrad remotu.& sic huc.istuc.illuc. hac. istac.illac. hinc 'stinc. illinc.eodem modo hic. haec. hoc. iste ista. istud ille.illa. illud. hic enim refertur ad primam perlonam iste ad sectindam.ille ad tertiam.

. aduerbia significantia ad Iocum.

Huc. isthuc. illuc.intro. foras. usqua.nusqua. vinu6 nequo. aliquo utroq;. quociiq;. quoquo quouisi . quolibet. eo eodem sirpra. insta. & quo. 'significantia motu per Iocti.

Dic adverbia significantia motum de Ioco.

237쪽

LIBER

N ine. si inci illine. intus . foris. sicunde.necunde. allude. alicude. undiq;. undecum. Vtrinq;. undeuis. vn delibet. ide. supne. Uerne. coelitus. fundit'. dc vn. Die adverbia significanua locum versus. N orsum istorsum.iliorsum. siquorsum.nequorsum aliorsum. aliquorsum. sursum, deorsum. dextror sum. sim strorsum. vel leuorsum. utroq; versum. Scquorsu. Die adverbia signantia usq; ad locum. H atten'. hucusq; istucusq;. illucus h. eouri .& quousq;. De noibus,qponunt adverbialiter. N omina urbium.oppidorum.& pagorum in loco, in quo cassi ponuturein genitivo si sint primaevel secudae declinationis, ut Ium Patauit.fui Romae. Si vero tertiae, vi tm pluraliter declinata, in abla/tiuo,ut tu fuisti Carina ne ego eram venereri. Pisis. senis. Locris. Puteolis. Carris. D e loco,& per locum in quo casu ponunturesimiliter in ablativo, ut solui Venetiis. transiui Roma. Brundusio, Tu venis Florentia. Carthagine. A d locum in quo casa ponunturZin accusativo, ut eo Romam. T ybur. Venetias. Serm otietam. Bassianum. Carpos. A d interrogationem per quorsum,in quo casi po/nuntur ξiii accusativo dum versus. quod postpositum iclinat sibi praeposita nomina, ut cum appro pinquare aduentus tuus putaretur,& Roma veroi pse tu te esse costaret, scripsi ad te has literas. A d interrogationem per quousq; in quo casu ponuturρIn accusativo cum usq;, ut usq; Romam. P ossumus ne huiusmodi nominibus propriis addere praepositibnem 'maxime .ut vado ad Albani. Venio ad Roma, quod & usi approbatorum fa/cile ostedi potest. Cicero in Verrinis, Ea die Verres ad Memina venit. Sallust. in Catilinario, iam rum

238쪽

ωn Brutus ab Roma aberat.Recte ergo diceti venisa Roma & a domo. in m Roma & i domo.Fabius. In domo furtum lactum ab eo,q do mi filii. Plurima sibi e templa facile qui volet, inuenter,sed frequens usus gaudet breuitate, & de

init praepositionem. l . t .

Quae appellativa ponuntur,vtyptia Domus. Hu mus. Rus,& Milicia. Sed humus ego non nisi in loco,& de loco memini legere,& militia in loco tantum. ut stratus humi.Surgit humo. fili militiaeo Irem rus in loco magis in dativo,q in ablativo portitur. Terentius.ruris e continebat. poetae tamen propter metrum etiam rure dicunt. inuenies etiabelli in loco adverbialiter. M. Tvl.lib.ii. de offi/ciis.praeterea qitibuscum rebus vel dom vel belli poteruLRep. augeat. Imperio,agris,vectigalibra A duci turne adiectiva huiusmodi nominibus,cii pontitur adverbialiterPnoh.nisi meus.tuus. suus. noster.& vester,& alienus.nam sum domi meae

ct tu es domi alienae dicimus,sum domi magnae, tu es domi pulchrae & regiae,non dicimus, sed in domo magna,& in domo pulchra, & regia. Item eo venetias 'itiores Patavio, vel Patauiu maius Venetus,ego quia id genus orationis non memini 1 gere,non dicerem,sed ad Venetias ditiores. Ad Patauium maius.Legi tamen apud Ovidium in heroidibus. 4A tq; aliquis doctas iam nunc eat,inquit, Athenas. sed potest tacuisse praepositionem, ut Virgilius. I taliam,fato profugus,lavinia venitaliam Propeυtius addidit,cum ait. Magnum iter ad doctas proficisci cogor Athenas.

N omina prouinciarum. Regionum.Insularum.mo iuum Appellari ,α propria hominii, & bellua

239쪽

xum. Item appellativa rerum omnium in latio in quo casu ponuntur in ablativo cum praepositio/ne in, vel simili,visum in templo. sub tecto. superilapide. Ad locum in quo casu ponuntur e in accu . satiuo eum praepositione ad,vel simili,n eo ad te Plum. in Cyprum. versus Italiam, qd melius post Ponitur, ut Italiam versus. Vsq; vero ponitur m Rlia praepositione,ut eo usq; ad templum. usq; in Cretam. Ad locum utimur etiam supinis in umstue praepositione,& gerundiis in dum,cum prae positione, ut eo lecti .& ad legendum. De loco in quo casu ponuntur8in ablativo cii ex, vel e,Vehab. vel simili praepositione,ut venio ex agro. Res uertor , templo,vel e foro domum. Per locu in quo casu ponunturtin accusativo cum pelivi tosto per forum.per area dici Marci per Danubiihi De verborum c5munium constructione. . vid est verbum commune equ in oe Qq naturaliter desinens, utrant retinet Ognificationem,acti m. s.& passiuam. Qimmodo construuntur verba communia quando activam habet significationem e cum nominatiuo agente,dc accusativo patiente. sicut verba allitia, ut ego criminor te,sicut ego accuso te. tu largiris mihi libros. sicut tu donas mihi libros. . momodo construuntur verba communia in signincatione passiuaecum nominatiuo patiente,& ablativo agente cum praepositione a vel ab,vel simili xsicut verba passiua, ut ego criminor abs te, sicut

ego accusor abs te. libri largiuntur 1 me tibi, sicut ilibri donantur 1 me tibi.

Da verba communia. Largior. experior. veneror. moror.osculor. hortor.

Criminor, amplector. nec non interpretor, H, i .

240쪽

Hospst .haee nune sunt mmmunia verba,sed olim Traulia alia antiquis communia verba merunt. 3Vtraeditor.2lor stron reo aggredior . Cmi u 'Fare.oblimissicor.dignonstipulorridominor .l, it tm iraetor,& affector,testor.detestor. abutor. Quae active quarto,passive iungito sexto. Largior es iris'. largit' sum per donare,ep R. esser donato. . t TExperior iris ' ertus sum Si per prouare , dehiser ouato Iveneror aris alus sum per hon'rare,.s S per effer honorato. LNoror aris arus ii sunt per retardare,dc effer retardato.

Osculor aris arus sum per basere Mere balato. Hortor aris matus sum per eonorare i & essiere conlanato. ACriminor aris arus lam per incolpare.αn effere incolpam. IΑmplector eris xus sim per abbraetet:υε re,& effer abbraetram. . a Interptor aris ratus sum per exponere, i & emere exposto. Hospitor aris alus sum per albergare, & effer albergato. Meditor aris arus sum . per exercitare, i pensando. Solor aris arus sum sper eonlatare. Frustror aris alus sum per iugannare Reor reris ratus sim Perpensare, α

, credere.