Aldi Pii Manutii Institutionum grammaticarum libri quatuor. Addito in fine De octo partium orationis constructione libello Erasmo Roterodamo authore ..

211쪽

LIBER

pro audio,vi vocemq; his auribus hausi. Habeo bes bui bitum per havere. 3escribitur per aspirationem in principio. nam abeo sine aspiratione facit in secunda persona abis, deest neutrum, & est id, quod discedo , ut abi hinc

actutum in malam crucem. Removeo uesCapio Intelligo

Aufero

tumptumctum latum actum

pis cepigis xi fers tuligis egi. Vnde afactor.

Extirpo pas paci parum Eripio pis pia pium

liberare.

Diuello lis

vel si sum

tui utum per remouere. per pigitare. sper intendere. per leuar via. per scacciare. per extirpare.

Per togliere, de per sta ire. Per vetare per togliere. mis psi ptum tDe septima specie activorum. Vae sunt verba activa septimae speciei . q quae construuntur ante se cum nomina liuo agente,& post se cum dativo patie te. ut boni pueri libenter audiunt magistris, & parentibus suis. Dic aliquot activa septimae speciei. Audio,& ausculto. recipit. benedico. timet . Impero. dc invideo. metuo.interdico. iubetq;. Haec quandoq; solent solo gaudere dativo. Audio dis diui ditum Ausculto tas taui latum per obedire. Recipio pis cepi ceptum per promettere. Benedico cis xi ctum per benedire. Timeo es mul sine supino per temere ne

212쪽

TERTIVS. . mquId accidat mali. Impero as raui ratum percomadare. Invideo des di sum p havere luidia. Aletuo tuis tui sine supino per temere ne quid accidat mali. Interdico cis xi ctum per interdire &priuare,& vetare. audeo a bes sit Cum percomandare. S ed audeo.ausculto.timeo.metuo. recipio. benedico magis neutra a activa mihi videntur, quia pas siue his uti non possumus,sed impersonaliter sic, audio tibi. I me anditur tibi. Sic benedicitor tibi.timetur vitae Pamphili.quod etiam Diomedi pla/cet,& hoc quando tantum cum dativo construun-.nam timeo tibi suspendium, vel mortem.iu beo tibi hoc vel illud. Invideo tibi doctrinam,nosunt septimae speciei.& notandum dici timeo, dc metuo te,ne scilicet noceas mihi. timeo,&metuo tibi,& de te.ne tibi quid accidat mali. Virgilius. Caroq; oneri timet. Teren. eius vitae timeo. Μ. Tullius ad Trebatium. Quo quidem nutio valde me hercule de te timueram.timeo,& metuo a te, ne propter te quid cuiquam accidat mali. Teren.

hei metui a Chryside.

De octaua specie activorum. Vae sunt activa octauae speciei quae costruuntur a Donte cum nominatiuo agete , I tergo vero cum infinito, aut cum obliquo,aut sine, ut ego credo eme indoctus, &ego credo me esse indoctum. S ed notandum quod cum sermo n5 reflectitur ad eum,qui est agens, sed ad alium facit transitione necesse est uti obliquo, ut ego spero liberos meos fore dc do ctos, ct bene moratos. Cum vero reci

213쪽

LIBER

procus est,hoc est eadem res & agit & patit,bin

quo & uti, dc non uti possumus pro arbitrio no stro, ut puro esse bonus,& puto me esse bonum. tu credis esse doctus, & tu credis te esse doctum. Caesar semper optauit euadere rex Romanoruis N Caeser semper optauit se euadere regem Ro manorum. Catullus scripsit ad. M. Tullium esse pes ius poeta.& Catullus scripsit ad. M. Tulliust esse pessimum poetam. Dic aliquot activa octauae speciei. spero,&dispero. cupio. scio. nescio. duco. Autumat,atq; putat. credit.desyderat.optat.1 aec iniitutum cum obliquO,aut absq; requirunt. Spero ras raui ratum persperare. De pero rastraui ratum per desperare.

Cupio pis plui pitum per desiderare. Scio scis sciui scitum per sapere. Nescio scis sciui scitum per non sapere.

Duco cis xi ctum Autumo mas maui malum Puto lasitaui putatum perpensare. Credo dis didi ditum per credere. Desydero ras raui ratum Opto tas taui tum per desiderare. De nona specie verborum activorum. Quae sui activa nonae speciei: quae & ante se & post se cum nominatiuo costruuntur. ut doceo sedens. oro astans. adoro supplex & huiusmodi. De decima specie activorum. Quae sunt activa decimae speciei 'quae ante se tu nominatiuo construuntur,post se vero absolute po/ nuntur. vi amo. lego. & huiusmodi. ut Hei niihi, no suus est,iam scio, quisquis amat. Item si Iegis, cantas.si cantas,male cantaS.

Diuiti

214쪽

De tonstructione verborum passivorum. Vid est verbum passivum e quod ab

q uo format adiectione. r. literae, ut amor ab amo. doceor a doceo.

Quot sunt species verborum passivorum e decem, quot & activorum. O mnia verba passiua quomodo conflauuture a frote cum nominatiuo patiente,a tergo vero cu abla tiuo agente cum praepositione a,vel ab, vel sim ii, vel cu dativo loco ablativi, ut tu amaris a me, vel tu amaris mihi P a me. Virgilius in bucolicis. His tibi Grynetei nemoris dicat origo. tibi M a te. Quomodo cuius speciei sint passiua cognoscuntur Si tantum nominatiuum patientem,& ablativum cum praepositione agentem admiseruit, erunt primae haeciei. Verum si post rem agentem, de patietem,aliquem habuerint casum,illius erut speciei, cuius activa,unde formatur. Nam sicut ego amo deum, est primae speciei activorum, ita deus amatur i me,est primae speciei passivorii,& sicut ego

non aestimo te unius assis,est secundae speciei activorum,Ita tu no aestimaris a me unius assis, est secundae speciei passivorum. dc sic in singulis. Casus enim qui neq; agens est,neq; paties in activis, nomutatur in pastiuis. Sed tantii mutantur res agens& patiens, ut ego scripsi literas tibi. Literae scri/ptae Letunt i me tibi. Ego doceo te gramaticam. tu doceris a me grammaticam. Ego spolio te ve ste. tu spoliaris a me veste. Ego audio multa abs

te. multa audiuntur a nie abs te.

S unt quae dativum in nominatiuum conuertunt, 'tego iubeo tibi. tu iuberis a me. Ego invideo tibi. tu invideris a me. Inuenies etiam huiusmodi orationes. Caprae pascuntur herbas di herbis.

215쪽

LIBER

S ed passiua cum accusativo,figurate construuntur, ut lardor manum. fractus sum pedem. Pascuntur si tuas,dc summa Lycaei. Quae octauae sunt speciei quomodo construuntur nc. ego credo esse bon'. ego credor I me esse bonus. ego puto te esse doctissimu tu putaris a me esse doctissimus.& similiter in caeteris. Quae sunt nonar,quomodo construunt 8sic,doceor sedes. verberor luit'. feror isignis. scribor haeres. Quae sunt Decimae Psic, Doceor.verberor. C. Car sar cum Occideretur, curabat, ut honeste caderet Dic aliquot verba passiva. Verberor,& vendori donor. doceor. spolior . Audior,& iubeor.necnon credor. videorq;. Mutuor,& debent patientem admittere rectum, A vel ab & sextum mediis admittere agentem. Post tamen hos casias, sua quos activa, sequuntur. Verberor aris at vendor eris dirus Donor aris alus

Doceor eris ctus Spolior aris arusAudior tis itus Credor eris itus Iubeor etis ssus

mandato.

Videor eris sus S per parere.

Mutuor ariS atus

sum per essere battuto. sum peressere vedulo. sum per essere donato.

sum p essere isegnato. sum P essere spontato

sum per essere audito. sum P essere credulo. sum per emere comosum peressere vedulo,

Sed est potius deponens,& mutuo neutrum, de quibus ut dix0dicemus in exercitamentIS. E t notandum Omnia verba in or carere praeteritis

perfectis,& sex iis, quae a preteritis perfectis ininclinan eorum loco poni participium praeteriti

216쪽

substatiuii verbii ut amat sum,vel sui. era, vel fuera. essem, vel fuisse. sim, vel fuerim. essem, vel fuissem. ero, vel fuero. amatum esse, vel fuisse. Quae sunt, quae dictatur vocativae dicor. Vocor. Nominor. Nuncupor. Appellor. quae volunt & afro te,& i tergo nominativum. ut vocor Aldus. Nuncupor aris aliis sum Appellor aris aliis sum Dicor ceris actus sum, Vocor aris arus sum Nominor aris arus sum per chiama se. De verboyt neutrorii,& deponetilico structione. Vid est verbum neutrum ρ quod in o deq sinit,& passivum inor proprie habere

non potest. Sum igitur cum compositis,

similiter odi. Noui. Coepi. Memini abusive neutra esse dicuntur. Item si dixeris aror, erit per pro Rpopoeiam, ubi terra loquatur fictione poetica. Et notandum deponetia inconstructione esse ut neutra, hoc est neutra primae speciei,& deponen. tia primae speciei eandem habete constructione. N neutra secundae speciei,& deponentia secudae speciei etiam eadem. de sic in caeteris, atque ideo simul de virisque tractabimus.

Vid est verbum deponens e quod in orq naturaliter desines, deponit altera signi/ficatione, idest vel activa vel passiuam. Quae deponentia deponunt significationem passi/uam equae sunt primae. secundae. tertii. quartae,&septimae speciei. Quae deponunt activa 'quae sunt quintae,& sextae.

Quot sunt species verborum neutrorum 'septem.

Quot sit species verbos deponetiuesimiliter iste. D e prima specie verborum neutror .

217쪽

. LIBER Vae sunt neutra primae speciei quae ad

q a fronte,& a tergo nominatiuum postulansivi ego sum indoctus. tu euasisti vir magnus. Die aliquot ne utra primae speciei. Sum.fio.incedo.evadoq;,& Viuo,voloq;. Primae sunt species,regitur cum rectus utrinq;.

Quandoq; ipsa dies mater,quandoq; nouerca esti Sumes est, fili sine supino per essere. Eio fis ctus sum vel fui peresserentio& diuentare. Incedo' dis sit Euado dis si Viuo uis xi Volo las auissim perandare.

sum per deuentare. ctum pervivere. atum per volare. De prima specie verborum deponentium. Vae sunt deponetia primae specieie qua q eum nominativo 'trinq; costruuntur, ut tu luctaris unctuS. Dic aliquot deponentia primae *eciet. Praelior,& Iuctor.proficiscoridigladior .E t iocor,& gradior. ratiocino atq; reuertor. Primae sunt species,regitur cum rectus utrini Crasir ego armatus semper,sed luctor inermis. Digladior nudus. cautus ratiocinonimpari Troilus infelix puer est congressus Achilli.

sum sum Praelior aris Luctor ariste braZZa. Proficiscor steris ctus Digladior aris alus

Iocor aris catus sum trepparepercombattere. per gio care solam sum per andare.

218쪽

crassitar eris eisiis sum per andare Ratiocinor aris arus sini per fare conto eragione: Revertor ens sus sum per tomare. . Inuenitur Rreuerio. . De Verbis neutris secundae speciei. Vae sunt verba neutra iecudae specieiel q quae cum nominatiuo patiente, & ablativo agete psta utitur, ut ego careo pecuma. c dicas pecuniae.Egeo tamen & idigeo etiagenitivo iunguntur.Memini genitivo,& accusetitio & infinito etiam,vt Memini legere. Satago gerativo latii. Abstineo genitivo,accusetiuo,& ablativo.sed Abstineo est activum, ut ait Priscianus. Dic aliquot neutra secundae speciei. Deficit indigeo.careo.memini.satamq;. Amisiatq; egeo. vacat,atq; exubero.abundo. His ablativum tantum coiriungito casum. Indiget,atq; egeo sextoq; & da genitivo. At M emini de quarto casu dc coniunge secundo. Sed Saram patrium tribuas tantummodo casum. Quae possunt esse & secundae,& teratae speciei l Αmuo.deficio.nec non his adiice abundo. Neutrorum ternae species sim atq; secundae. Deficio cis eci ctum per mancare de non havere.

Indigeo ges Di sine supino per biso, e

a dc havere bisogno. Careo res rui ritu vel caseu per mancaret re non havere. εI N emini denssivum per recordarse, ut memini

huius rei.& hanc rem.

Atauo uis xl xum Per abundare.

219쪽

LIBER

vaco cas aut alum, idem quod careo& deficio. Exuberoras aut alum P

Abudo das aut tum ' signantqdaTuo Abstineo nes nui sine sumo per abstenere. De secunda specie d onentium. Vae sunt deponetitia secundae specieieq quae nominatiuum agentem, dc ablati/uum patientem postulant. In quo tan tum a neutris secundae speciei differunt illa enim nominatiuum patientem,& ablatiuum agentem, haec autem nominatiuum agentem R. ablativum patientem postulant, utWre virtute. potior tame iungitur etiam genitium accusativo. obliuiscor Vero,& reminiscor,& recordor genitivo,& accusativo. fungor vero & vescor, & vtQr, & abutor

apud veteres etiam accusativo itingebantur. nunc autem tantum ablativo. abutor tamen etiam ac cusativo. Misereor melius genitivo.

Dic aliquot d ponentia secundae speciei.

Fungorq;, & potior. vescor. fruor. utor. abutor. Nec non defungor casu coniunge latino. Iunge tribus potior quarto,& sexto,atq, secudo. Et debet patrium miseretur sumere tantum. Et patrium,& quartum reminiscitur, obliuiscor. Attamen & vescor,viorqi,&fungor. abutor. Quarto etiam docti veteres iunxisse leguntur. Fungor geris' ctus sum per viare officio de dignitase. Potior i tiris. vel teris titus sum per Ottenere coini, desiderata.

Uescor steris sine praeterito & supino per vis e cibi,& mangiare.

220쪽

amor eris fretus vel fruitus vel fructus sum per . Pigliare apiacere & diletio usando. Cicero i Hor Amoenitate summa perfiuctus. fietus ideest quod confisiis. QuintiIianus tua fienis huma- 'nitate, id egeram. Vtor eris usus sum per usare, homini autem adcunctum per conuersare. ut Aulo Tre/δDomo utor valde familiariter. Abutor eris usus sum est perperam dc male viti iεmmis licenter. ' ,

Defugor eris ctus sum per usare compitamen te,ut destinctus est vita.idest finiuit officiu vitae. Virg. Pelagi defuncte periclis. Obliuiscor steris litus sum per dimeticarse. Renuniscor steris sine pio.& supto p recordarie Milereor seretis missienus sum per havere mistoricordia.

Recordo raris alus sum perrecordarst. De tertia specie verborum neutrorum. V ae sint neutra tertiae speciei'.quae cit -q nominatiuo agente,& dativo patiente mestiuuntur,ut scalae haeret parietibus.

A metuit species cum casu haec tertia dandi est.' Sermo is uiui intum per seruite. obsum es offui sine supino per nocere. 'Noceo ces cui citum per nocere. - Placeo ces cui citum per piacere.