장음표시 사용
141쪽
DE MONETI s. inanis scriptoribus notu est. Cudit denarium T. c ARIS I vs. qui sub Augusto triumviratum monetae gessit, in quo caput
Iunonis una parte visitur, cum litteris Mo NET A: in altero Vulcania instrumenta,incus, imalleus, forceps. Quae quidem incus in Triumuirorum ipsorum nummis frequens conspicitur: si non ara potius suit, nam aliquando decoronata apparet. Aram enim in moneta fuisse . A mmianus meminit la D. Xxi. ubi Dracontius monetae praepositus seditione Alexa drinorum interfectus , quod aram in Moneta, quam regebat, re
cens locatam si elo quodam) euertisset. P. ii. Lusciure exemplar) Leo Africanus de Fessa urbe scribens: Monetariorum adibin conmessunt aurifabrorum officina,quorum Gnsulsigi m ct upos monetarum conseruat.
Mensura rem σι taria Hygenus Gromaticus in lib. De limitib. pag. Is a. piau Moneta, aliquoties meminit, sic dicti, quod ut moneta publice definitus & receptus esset, & sorte etiam in aede Monetae custodiretur. Et Capitolina amphora a pud Capitolinum, quae iustae delegitimae mensurae, qualis in Capitolio proposita, ad quam omnes exigerentur. Quo facit
veteris congii inscriptio : IMP. Cas. VESPASIAN o. vi.
CAPITOLio. Remmius Fannius de amphora,
Sacra uere iam Tarpeis in monte Quiscites.
P. IG. Emolumentum v I lucrum Quae sanε si verum amamus ) sola & unica caussa corruptae& fluctuantis hodie rei monetariae, dum sublime &augustum istud regale in quaestua nonnullis indigne conuertitur, redemptorumque libidini precio prostituitur : de quod nil nisi attestatio veritatis esse debebat ut benthic Oresmius docet ad quedam ut nouu i ta illegitimu adquire di modu usurpatur. Sed manu ab ulcere. Praeter naturalem ipsius usum) Quandoquidem pecunia res per sesterilis fruehum naturae ordine producere nullum pOtest. Unde nonnisi impropriE a Graecis λο , nobis Ocher dicitur, quod utrumque fructum sonat.' remi ipsit sta) Quo omnino loco vel apud Fessanos in Africa haberi supra retulimus. Quid apud nos Christianos par foret Viriolana io) Ferὶ ut M. Cato siquando interrogatus, G a
142쪽
per legum in nitam coangustabunt huito regni terminos, quos ego H- latam orue ad montes,qui=vt vltra Tra 'uno ne triti perieigratiam ct populi opulentiam. Nam
Dutitia plebis sint tam ct gloria Regis. Nec sibi sed Domino grauab αῖ, quem grauat Nisus. P. is . . ouam JG are) Quam flagitii tam impinetit. Philippo Pulchro Galliae Regi Dantes Poeta Florentinusau,
seculi censor liberrimus, Paradisi Canto xix. Lis viara ita cchesina Senna Induce fa segetando la monetasura,chemorra H colpo dicotenna. Quia primus monetam argenteam in regno Franciae dimidia parte ligae debilitat let: quae res subditis Occalionem magnorum tumultuum dedit,ec Principibus extraneis perniciosissimum exemplum praebuit Cuius cum ipsum tandem poeniteret, filio suo
Ludovico Hutino testamento iniunxit, ut cauerat a deprauatione monitarum, ut Bodinus refert Postea tamen Carolus etiaPulcher suscepto Aquitanico bello, urgente aeris inopia argente inuini bonitatem admodum imminuit paterno exemplo ut ex Villanco Mallonus refert. Eoque pertinet constitutio illa Iohannis xx H. PPsub Tit. De falsi, ubi queritur sub vero ligno Caroli Regis Francorum de Nauarrae monetam data opera deprauari, cadereque a suo recto pondere: quς spicula non obscure in Regem ipsum cuius auctoritate nummi bonitas imminuta fuerat, iaculatus videtur. Eamque rem pollea Oresinio occasionem huius libri seribendi dedit se apparet: cuius idem Massonus nominatim meminit in Carolo V. Rege. Incumbit condemnare) addo , ipsam antea omnia monetam improbam condemnare, prohibere edictis & reprobare, deprehensam scindere&abolere. Scaeuolaint. Ioa. D. de soluisti on. 4 coxpecunia qua Era Re sublica utebatur, uasia se tu, μγ, Uti sublata eLL idemque D. Epiphanius in lib. De po-deribus &mensuris testatur, de Elymologici auctor: Δια-
Turpissima morte) Flammarum exustionibus, ceu competanti supplicio pro eius elementi abusu. L. V. C. Th. de sal sa
143쪽
M NOTAE IN OREs M. mouet. Exemplum ponit Dantes de quodam magistro Adx-mo Brixiens, qui cum ellet in signis monetarius , auaritiai tactus secretd falsificauit flore nos aureos qui Florentini dicebantur, una parte S. lohannem Baptistam,altera Lilium habentes) quo detecto comprehen ius de exustus fuit: quem apud inseros ita miseriam saam deplorantem inducit. Canta
vel alio ultimo supplicio, cum bonorum publicatione: aut ut mitissime, manus amputatione,vi scripsi in Legib. nummar. cap. t. Quod & apud Fellanos fieri Leo Asricanus scribit,& apud Venetos hodie seri audio,& ita quidem ut mileri illi truncatis manibus quotid ἰὸ certis horis differto foro per medias mensas & tabernas spectaculi exemplique ergoti aducantur.
qua debet esse certis ma) Cum velut sponsor 5 expromi ssor quidam sit humanis necessitatibus & commerciis, ut Philosophus atrio ον ἔγγυη-- αῖ . Et hoc tralaticium est
apud iuris auctores, Numerem e nam esse aestimationem. L m. D.
de in litem iuran. Vide sis Dominicum Soto Lib.Hi.De iussit.& iure. Quaest 1 Artic.3. Irrevereri praecessorιi s es in Quanto laudabilius institutum
Regum Arragoniae, qui ad coronam venientes more a maioribus accepto , solemne iusiurandum dant, inter alia hoc continens, sie antiquas m Oneta leges non rno gere, nec cursum nec
sedem monetae approbatae mutare velle, auctore Petro Belupa in Speculo Principum Ann. ia . .& IJ37. Quo pertinet rescriptum innocentii iii ad Regem Arragoniae in c. Quanto. i8. De iureiur.qui consiliariorum suasu iurasset, Vsque ad certum tempus patrum conservire monetam. Eandemque ob causam Petrus 1 v. Rex Arragonum ditionem Regis Maioricae dc Minoricae, quem vasallum suum esse alserebat , in uasam fisco suo addixit,quod monetam deteriorasset. P is D eriuraa extra Hoc est in quo saliuntur illi harum fraudum aut variationum artifices, quod tantum suae regionis rationem habent ; neque considerant necessitate comerciorum
144쪽
DE MONETIS 1sciorum cum aliis, ut intelligan t rem monetariam ex iure ge-tium constituendam. iExtrarernum contrafaciant) Andreas Fricius Polonus lib. r. De Republ. emendanda cap Is. Quia nonnulli externi populi figura
nostrorum nummorum imitatastat,atque hac ratione suos ad nos inuexerunt; mandum Himum se erepublica ormam nostra moneta rari.
Eo mercimonia cessant Quae autem regio est sub Sole, quae aliarum ope & commerciis carere penitus possit λ aut non saltem multum commodi & emolumeti linde capere 3 Quo magis ut modo tetigi iuris gentium hac in parte ratio est lia
benda. Intrispus nerariat operturbatur Cuius rei elegans exemplusiippeditat Historia Bohemica desohanne Rege, quem Dubtauius libro xxi. scribit,aerario per profusiones'euacuato ad improbam monetam cudendam animum adiecisse, Monetariis adhibitis qui E veteribus bonis nummis nouos malos recuderent, pusillo illis argento firmerinducto, caetera planEaereos. Sed verba adscribere iuuat Chronici Aulae Regiae a nobis primu editi,sub Anno MCccxxvii. & versiculos no illepidos: Aduuanis Rex nos vide Furentia Lombardos,in scientia i eranae valde gnaros: ad horum consilium paruos denarios Rex permia fit m moneta pubseca in metari. 6oepit ex hoc Hamor in vulgo non modum elevara: quouram chyrea materia,2corrupta coram serm -- pediunt omnium vari Garm rerum fora. Nam qinui sutor,bisnummis,dis abutor pes dixissarior, ex his num-s nimis artor.
Conqueritur Pistor,meus omnis quaestium bis trepet nummis, tristisιtiam sit fabrem istis Denariisparnu, luit hoc vilianus in aruis: segnificum turbae clamantsuper hoc cst in urbe. tant desera cito,quod sit inqua moneta.
Nemo stat exceptus,qui nodam msit adeptu/Per tacim Dadem cessat unc cane laudem. P. 1 o. Lisco id est Iurisperitos, Doctores: quos omnes iuri dicudo operatos ea aetas ossices vocavit,ut legimus apuEPetrum de Vineis,Radeuicum, Mettsilium Patauinum, ocia
145쪽
Afercatores maneta Qui quod omne genus pecuniae in p rato haberent de pro suo quodam lucello quod Susiaturam vocant desiderantibus pr se mare pollent, olim Cesticiarn dicebantur, Symmacho lib. x Epist. . a Theodosio Nouella
apud Platonem , Uenaetores pecuniae aliquoties apud Paul. Diaςonum in historia Misce la. Quorum artes de cautelas accuratc examinat Domini c. Soto lib. v i. de Iustit. & iure. 8. Hisce vero subsidio esse so sent caeteri mercatores , qui ureas argenteasque bonas pecunias, quas quotidie accipi ut, colludio quodam hisce collectariis de monetariis suggerunt, quod grauissime taxat Damhou de r. in praeh. crimin. cap. 6 . Et de his veterem querelam inuenio in versiculis ante nostrum saeculum scriptis, corruptelas omnium ordinum deplorantibus, Tit De mercatoribus. '
VidFunt heu quam trussatores' Et postea in specie ruuando bonι nummι vadunt . Statim eos igni tradunt: Sicque manetZ amentum Scoria, ct non argentam. Sic confvndurae mundum totum :
Qinfunt optima Quales sunt litterati & scientiis dediti,
qui illa pecuniaria non intelligunt neque curant. Tullius ipse ad Atticum: V de qua lacu fit in auro, elo ista non inteligo. P. ri. Innumerabilis'rplexitates De quibus peculiares &spinosi tractatus extant, Brunt, Aquilae, Curtii, & aliorum, consilia verbinfinita, Iac.Curtii ει καςων. Tom ii lib. II i. cap. a s. Car. Molyneidisquismo accurata in Tract. de commerc. Quaest sto. usque ad IC o. Ipsa comm*ntra possit dc cum ea Princeps: quomodo in Imperio nostro Caesar cum ordinibus. Idque faci t etiam textus in d. c. quanto. De iureiur per verba,assensust uti irrequisito,uti ibi vult Guido Papaenum. 2.&Molynaeus bene notat: qui quid dicat Nicol. Boerius Decis. Burdegal. annum. 6. Pertinet
146쪽
UE M o N E T I g. 3 net enim haee res nummaria magnopere ad ipsam quoque
plebem de popellum, cuius consensus non est excludendus aut negligendus. Ut&olim apud Romanos Marius GrMidianus Praetor cum hanc rem agitaret, collegium Praetorum Tribunos plebis adhibuit, ut res nummaria de communi sententia constitueretur, quae tunc ita iactabatur, ut nemo scire posset quid haberet,ait Tullius iii ossicior. Addit Pli-n us,ab eodem Gratidiano artem introductam denarios pro bandi , tam iucundam plebi, ut illi vicatim totas statuas di
Sed his est contra' No andum est hoc loco esse insignem lacunam &desectum prope modum integri ut mihi videtur Capitis, quo continebantur quaedam obiectiones, ad quas articulatim respondet toto capite seq. Nam quod hic sequi
tur,hκ est contra honorem reum, a te lare Prιncipem exheredatam
ct e. ipsum est ad quod ultimo loco respondet infra pag. 24.in princ. dicens hanc esse vocem falsiloquorum adulatorum,dcrei sublicae proditorum. b. m. Pupa nunquam iaceonrassuὶ Imo prohibuit, de cor se scientias Principu m eo nomine adstrinxit. d.c. quanto De in retur. d. Extra vag. Decrim falsi. i p. nulli potuit re) Neque vero usqua aut unquam dedit. Imo qua religiose & integre Romani olim Principes per sis os magistratus & ossiciales voluerint monetariam rem admini tirari, indicio esse potest vel illa Formula qua Moueta committitur apud Cassiodorum Lib. v I .cap. 7.& Lib. v Ii .c 3r Abi in sine hac clausista additur: μ--- - Ρω με - , si qui ora. e. dia 3κer,s; ua 1rremuneratum non ronqmm- βυς se incu 'paribter sinserimus. P. 1 Deberetpri Musumρ M, Tralaticium est, priuilegium mereri amittere, qui eo praesumit abuti L. si quos . C. de ossic praesec. praetor.Orient. c priuilegium. xi q. s. Et de pri uilegio moneyae in Imperio nostro nominatim constitutionibus i autum est,ut lesum violatores praeter priuationem e ius iuris, proscriptionem qtioq; ipso iure incurrant. Comita
P. H. mixtura in Vox Italica, quae apud Da-- tam legitur loco supra H lato : Legas tiliaraalBatnsu.S
147쪽
pvBLICA EMENDANDA Lib. I. cap. X V.
I aere monetaria consideranda videntur es materia , ct pondus , forma publica. Priora duo vulgo non saris agno-suntur, ac ne obseruantur quidem in nummas parvis r te rium consectu sacile nositur. Verum quia nonnusse externi populi Huram nostrorum nummorum imitari sum, atque hac ratione suos ad nos Invexerunt, videndum ea nu te Repub formam nostrae mutaro aliter enim externa um extappotest. ciui falsam es adulterinam otim cudebant. ad bos as condemnabantur si libera erant: sismi,ut mos pl/cio a ciebantur. Rationem etiam inuenire, ne 'ecunia extrasnes ex portetur, peruiue fuerit: quod vix aliter friposset, quam spluris, quam aequum si, ae maretur, quod tamennsio an conduceret Requbseca. avus ves Roma vel in astis prouincias res agunt,magnam vim auri a nobas esserunt. Hoc sin totum interdici non potent, tamen modum his rebus comsitur optimum fuerit. Tanta licentia apud nos grassatur nummM peregrinis, tum aures, tum argenteo astimanis,ut ni zam maior. Singusis quadranItbus anni precrum eorum crescit, cum bonitari eorum nih/l interim adcresiat. Causiueius rei multi asserunt multas. Sed nos s non mouet vel publIcaveipriuatae cui queret iactura , qua hanc nummorum iactationem sequitur; quid aliud mouere nos magu possit ad licentiam istam coercendam, ct certam a limand rationem ineundam hau ane ictu ens facile. hi hoc