장음표시 사용
131쪽
so N O T AE IN OREI M. quasi catenatim se consequuntur : nimirum ut monetarii haec potissimum ob praesens lucrum sine fine modoque cu- dant, conflatis & in nanc fabricam absumptis solidis boni'; monetis argenteis;& iura monet ς quavis conditione 1 Principibus in tuas malius transferant. Deinde ut ob horumcopiam, dum data electione nemo non solidas monetas potius cum aliquo dispendio accipere mauult, earum valor supra suam indicaturam paulatim augeatur, imo in infinitum excrescat: quando illae solae&precium metalli in se habent,&conseruari pollunt, & in commerciis cum extraneis usum obtinent. Et vicissim ut precia rerum omnium, ob illam mo-nctae inquinationem,in dies scandant& intendantur. Quae omnja quantum Reipublicae incommodi afferant, quis non videt pP. I . Tropter defectum materia) Praesertim in extremae necessitatis casu, quem Auctor hic quidem non attingit, sed ratio concedit, & exempla omnium aetatum & populorum, etiam Romani. C. Manlius apud Salustium ita loquitur: Saepe
maiores vestra miseeras plebis Romana, decretu suis inopia eura opitulatisnt: ac n messime memoria nostra propter magnituinem ou altem, valemibmona bus bonis argentum aresolutum esJ. Eadem nece G-tatis ratio prius coegerat pondus assium mutare , quod ad raecedes caput x m. pertinebat & maiorem quidem in mo-um imminuere,de quo ita Plinius: Libra pondiu aras imminutum risio Punico cum impensis respublica non A ceret, constitutum que messisseextantaris p ndere se rentur. Da qui , parte acta lucri, dissolutumque as alienum. Idemque Festus Pompeius in &xtantarii. Eademque causa dissicillimis bellorum, obsidionum,
calamitatum temporibus non tantum etneos aut si in neos, sed etiam scorteos, ligneos, chartaceos nummos ad tempus facere compulit.
Moneta a monendo Alludit Theodericus Rex apud Cassiodor. lib. VI cap. v II. monetamque facis de noctiis temp1ribis fatura facula commonere Sed de Panegyristes ad Theodosum Imp. Haec ebore reddantur, haec ma more, haec in coloribus vianor,haec mare moneauru ita legeae placet haec gemmis augeara precium. id est, haec in aerea moneta diuulgandae&aeternandae memoriae caussa reprae sentetur , ut apud Romanos fieri solebat. Porro Monetae nomen unde Iunoni factum, ex R
132쪽
D E MONETI s. inanis scriptoribus notu est. C udi t denarin m T. CARIs Ivs. qui sub Augusto triumuiratum monetae gessit , in quo caput
Iunonis una parte visitur, cum litteris Mo NETA: in altero Vulcania instrumenta, incus, malleus, forceps. Quae quidem incus in Triumuirorum ipsorum nummis frequens conspiacitur: si non ara potius fuit, nam aliquando & coronata apparet. Aram enim in moneta suille . Ammianus meminit lio. XXI. ubi Dracontius monetae praepositus seditione Alexandrinorum intersectus , quod aram in Moneta, quam regebat,
cens locatam reto quodam) euertisset. P. Is sustodire exemplar Leo Africanus de Fessa urbe scribens: Monetariorum adbus confinessunt aurifabrorum incina, quorum G HAisium 2 typos monetarum conseruat.
Mensura um σι laria ) Hygenus Gromaticus in lib. De limitib. pag. Is 2. piau Moneta, aliquoties meminit, sic dicti, quod ut moneta publice definitus & receptus esset, & forte etiam in aede Monetae custodiretur. Et Capitolina amphora a pud Capitolinum, quae iustae& legitimae mensurae, qualis in Capitolio proposita, ad quam omnes exigerentur. Quo facit
veteris congii inscriptior IMP. C. s. VESPASIANO. VI.
CAPITOLIO. Remmius Fannius de amphora,
Sacrauere Iovi Tarpeis in monte Quirites.
P. 16. molumentum vel lucrum Quae sanὸ si verum amamus ) sola & unica caussa corruptae dc fluctuantis hodie rei monetariae, dum sublime &augustum istud regale in quaestua nonnullis indigne conuertitur, redemptorumque libidini precio prostituitur : & quod nil nisi attestatio veritatis esse debebat ut benthic Oresinius docet ad quedam ut nouu i ta illegitimu adquire di modii usurpatur. Sed manu ab ulcere. Praeter naturalem ipsius usum) Quandoquidem pecunia res per sesterilis fructum naturae ordine producere nullum potest. Vnde nonnisi impropriε a Graecis Το-, a nobis Uuσι urdicitur,quod utrumque fructum sonat.
Parini et ura) Quo omnino loco vel apud Fessanos in A frica haberi supra retulimus. Quid apud nos Christianos par foret Mesentanadatio in Ferὸ ut M. Cato aliquando interrogatus, G a
133쪽
per illum in mentiam coangustabunt huius regni terminos, quos ego H- latam usrue ad montes,qui lustra Κω 'unomine tritifer gratiam cryopuli opulentiam. Nam
Diuitia plebis sunt laus ct gloria Regis. Nec sibi sed Domino grauti est, quem grauat Ustis. P. is . . in tam falsi Pare Quam flagitii tam impingit Philippo Pulchro Galliae Regi Dantes Poet lorentinus,ui, seculi censor liberrimus, Paradisi Canto xix. Lisi v dra it ocche sona Senna Induce fas efflando timoneta
suer, che moria di colpo dicotenna. Quia primus monetam argenteam in regno Franciae dimidia parte ligae debilitatiel: quae res subditis occasionem magnorum tumultuum dedit, Principibus extraneis perniciosissimum exemplum praebuit Cuius cum ipsum tandem poeniteret, filio suo Ludovico Hutino testamento iniunxit, ut cauerat a deprauatione ut Bodinus refert Postea tamen Carolus etiaPulcher suscepto Aquitanico bello, urgente aeris inopia argentei numi bonitatem admodum imminuit paterno ex Cmplo, ut ex Villanco Mas nus resert. Eoque pertinet constitutio illa Iohannis xx H PPsub Γit. Decrimine salsi, viai queritur sub vero sgno Caroli Regis Francorum & Nauarrae monetam clata opera depratiari, cadereque, suo recto pondere: quet spicula non obscure in Regem ipsur cuius auctoritate nummi bonitas imminuta erat, iaculatus videtur. Eamque rem
postea Ore simio occasionem huius libri seribendi dedit se apparet: cuius idem Massonus nominatim meminit in Carolo V. Rege. Incumbit condemnare) addo , ipsam antea omnia monetam improbam condemnare, prohibere edictis & reprobare, deprehensam scindere & abolere. Scaevola in l. ior. D. de solution. 4 uoxZecunia qualita Res ubhca utebatur, quoia se iussu γ, iati Aulata e L idemque D. Epiphanius in lib. De po-deribus &mensuris testatur, de Elymologici auctor: Δ --
Turpis a morte) Flammarum exustionibus, ceu competenti supplicio pro eius elementi ab usu. L. V. C. Th. de falsa
134쪽
- NOTAE IN OREs M. mouet. Exemplum ponit Dantes de quodam magistro Ad
mo Brixiensi, qui cum ellet insignis monetarius, auaritia tactus secreto salsificauit flore nos aureos qui Florentini dicebantur, una parte S. lohannem Baptistam,altera Lilium habentesὶ quo detecto comprehen ius & exustus fuit: quem apud inseros ita miseriam suam deplorantem inducit. Canta x x: o Lis e Romena lis,d is io falso
P νινιο ilcorpo fuso arso lamat. vel alio ultimo supplicio, cum bonorum publicatione : aut ut mitissime, manus amputatione,ut scripsi in Legib. nummar. cap. l. Quod de apud Fel Ianos fieri Leo Africanus scribit,& apud Venetos hodie seri audio,&ita quidem ut miseri illi truncatis manibus quotid: E certis horis differto foro per medias mensas de tabernas spectaculi exemplique ergoti aducantur.
Rei qua debet esse certisim in Cum vel ut sponsor&expromissor quidam sit humanis necessitatibus de commerciis, ut Philosophus ait, Ole, ἐγγυητ6ἐςινηαῖ, . Et hoc tralaticium est apud iuris auctores, Numorum e nam es. aestimationem. L III. D. de in litem iuran. Vide sis Dominicum Soto Lib. iri.De iustit.& iure. Quaest 1 Arti c. l. Irrevereri praecessero sues in Quanto laudabilius institutum
Regum Arragoniae, qui ad coronam venientes more a maioribus accepto , solemne iusiurandum dant, inter alia hoc continens s. antiquas moneta leges non in Nere, nec cursum nec
Iedem monetae approbatae mutare velle, auctore Petro Bel -uga in Speculo Principum An n. a 3.& I337. Quo pertinetretcriptum innocentii iii ad Regem Arragoniae in c. Quanto. i8. De iureiur.qui consiliariorum suasu iuras et, Vsque ad
certum tempuspatrusera conseruare monetam. Eandemque ob causam Petrus i v. Rex Arragonum ditionem Regis Maioricae de Minoricae, quem vasallum suum esse asserebat, inuasiam fisco suo addixit, quod monetam deteriorasset. P. is. Dinortu adextra) Hoc est in quo saliuntur illi harum fraudum aut variationum artifices, quod tantum suae regionis r tionem habent ; r.eque considerant necessitate comerciorum
135쪽
DE MONETIS 1sciorum cum xliis,ut intelligant rem monetariam ex iure ge-tium constituendam. iExtrare enum contra ciant Andreas Fricius Polonus lib. r. De Republ.emendanda cap. II. Quia nonnusis externi populi figura
'orum nummorum i ratιsunt, que hac rationesum ad nos inuexerunt , miniam vinum siu erepublicainormam nos,amoneramutari.
Tona mercimonia regant Quae autem regio est sub Sole, quae aliarum ope & commerciis carere penitus possit λ aut non saltem multum commodi & emolumetilinde capere 3 Quo ma-
es ut modo tetigi iuris gentium hac in parte ratio est lia
Οὐ- nuruisicin moriatioperturbat rὶ Cuius rei elegans exemplusippeditat Historiano hemica dedohanne Rege, quem Dubrauius libro xx r. scribit,aerario per profusiones'euacuato ad improbam monetam cudendam animum adiecisse, Monetariis ad Libitis qui E veteribus bonis nummis nouos malos recuderent, pusillo illis argento siti erinducto, caetera planὰ aereos. Sed Verba adscribere iuuat Chronici Aulae Regiae a nobis primu editi, sub Anno MCCcxxvii. de versiculos n5 illepidos: Advocante Reaeqnvidiae Florentia Lombardos,in scientia lucrandi valde gnaros: ad horum consiliumparuos denarios Rex permia sit in mone ubθω mmutari. saepit ex hoc clamor in vulgo non mo- duus e ara : quomam c prea materia,2 corrupta coram serma,impediunt omnium variatium rerum fora. Nam cruruusinor,his nummis, dixit,abutor pDdixit sartor, ex his nummummu artor.
Conquιxitur Pistor, meus omnis quaestim in his torpet nummis, tristisetiamsi abre in isis Denariis parau, luit hoc villanus in aruis : grtificum turba clamantsuper hoc crin urbe. tot deleta cito, quo u ιmqua moneta.
136쪽
16 NOTAE IN UREs M. - Gnipsim permutatores monetae, γυραμοιβους, quorum
Mercatores mdineta Qui quod omne grnus pecuniae in parato haberent. dc pro suo quodam lucello quod Sullat ram vocant desiderantibus presentare pollent, olim Cocte clam dicebantur, Symmacho lib. x Epith. ε Theodosio Nouella
apud Platonem , venaetores pecuniae aliquoties apud Paul. Dia onum in historia Misce. u. Quorum artes & cautellas accuratc lexaminat Dominic. Soto lib. vi. de Iustici de iure. QJῖ. Hisce vero subsidio elle solent caeteri mercatores, qui aureas arge irieasque bonas pecunias, quas quotidie accipi ut, colludio quodam hisce collectariis& monetariis sug- serunt, quod grauissime taxat Damhou de r.in praeh. crimin. cap.63. Et de his veterem querelam inuenio in versiculis ante nostrum saeculum scriptis, corruptelas omnium ordinum deplorantibus, Tit De niercatoribus.
Widseunt heu quam trusatores' Et p ostea in s pecte :uuando boni nummi vadunt, Statim eos igni tradunt: Sicque manetZ amenta ra
Sic confundunt mundum totum Uud dique Hi notum.
si 'funt optima ) Quales sunt litterati δc scientiis dediti,
qui ilia pecuniaria non intelligunt neque curant. Tullius ipse ad Atticum: Hae nequa lacu fit in auro , o ista non inteligo. P. ri. Innumerabile tr exitates De quibus peculiares &spinosi tractatus extant, Briani, Aquilae, Curtii, de aliorum, consilia vet,in fini ta, Iac. Curtii ει κα ς ων. Tom Ia lib. m. cap. a s. Car. Molynei disqu isitio accurata in Trach. de commerc. Quaest so. usque ad IC o. I a comm-nita post in de cum ea Princeps: quomodo in Imperio nostro Caesar cum ordinibus. Idque facit etiam textus an d .c. qta anto. De iureiur per verba,assensu peputi irrequisito,uti ibi vult Guido Papae num. r.& Molynaeus bene notat: quidquid dicat Nicol. Boerius Deci Burde gal. 27.num. 6. Pertia ne t
137쪽
r, E MON UT I s. M'net enim haee res nummaria magnopere ad ipsam quoque plebem dc popellum, cuius consensus non est excludendu aut negligendus. Vide olim apud Romanos Marius GrMidianus Praetor cum hanc rem agitaret, collegium Praetorum Tribunos plebis adhibuit, ut res nummaria de communi sententia constitueretur, quae tunc ita iactabatur, ut nemo
scire pollet quid haberet,ait Tullius iii ossicior. Addit Pli-n us,ab eodem Gratidiano artem introductam denarios probandi , tam iucundam plebi, ut illi vicatim totas statuas di
Sedhoc est contra' No andum est hoc loco esse insignem laeunam de desectum propemodum integri ut mihi videturi Capitis, quo continebantur quaedam obiectiones, ad qua3 articulatim respondet toto capite seq. Nam quod hic sequi
tur,hic est contra honorem regm , a ρertare Principis exhered tam
ct e. ipsum est ad quod ultimo loco respondet infra pag. 24 in princ. dicens hanc esse vocem salsiloquorum adulatorum, α reipublicae proditorum. P. 22. Popa Arum mimiae eone se Imo prohibuit, de conscientias Principum eo nomine adstrinxit. d.c. quanto. Dein retur. d. Extra vag. De crim. falsi. li
R. nulli Potuit dare) Neque vero usqua aut unquam dedit. Imo qua religiose de integre Romani olim Principes per su os magistratus de officiales voluerint monetariam rem administrari, indicio esse potest vel illa Formula qua Moneta committitur apud Cassiodorum Lib. vi .cap. 7.& Lib. v I ι .c 31.vbi in fi ne hac clausulaadditur: μι-μαι insis asperra IuM- bis qui ort/sse datiquem; ira irremunerarum non reb P--,site sisse incupabibter sensi u . P. 23 Deberet ri ιilegiumriare Tralascium est, priuilegium mereri amittere, qui eo praesumit abuti L. si quos . C. de ossic praesec. praetor. orient. c priuilegium. xi q. 3. Et de priuilegio monetae in imperio nostro nominatim constitutionibus i autum est,ut lesum violatores praeter priuationem e ius iuris, proscriptionem quoq; ipse iure incurrant. Comita
P. H. Liga, deLI, ecres mixtura in Vox Italica, quae apud Da--. legitur loco supra allato: La Lega giliaravit tristata i-
138쪽
NOTAE: AD GAB R. DYELgnificans vinculum & copulam quandam, qua ut alias alia, ἐ-
ini Thac materia duo vel plura metalla cecia lege de quali iiD-dere inuicem iuirguntur, uniuntur,&quasi colligantur. Id enim est l. v. apud Longoba dos , foedus, unio , coniuratio. Stat. Mediolan, Dd. Dc pcea is x. Ne ut Unde Ae aism Li
Nicetas. Fratacogalii qui alias Ligam dicunt, hanc metallorum mixtionem ad disserentiam illius Alor vocant: &ALyre, me talia illa ratione contemperare dc iungere, tradit Morynaeus. Pro Furero aurum ροπῶ rs dragmam) Non fortuitum exemplum. Vere enim Florenus eius aeui Rhenentis aureus, draclamam pendebat, Ducatob Odierno etiam bonitate proximus. Quae bonitas ab eo tempore paulatam & in auri probitate & pondere decoxit. . P. 38- Ῥ-ta est dipro bona Tullius m. Ossi c. QMarit etiam
tipatro potius seu siste. Alia mens foret anam de improbodanistae, qui nollet sibi talem nummu perire. Ausonius Sym
pa e co de villud exisa dubium est, reprobos nummos O parcio liberationem, de actionem creditori quoad eos sal --:n nrarere .L.c I. D. M soluti ou Sed vicissim creditorem vel venditorem eosdem , quos . forte accepit, debitori reddere debere, non abolere, L. XAMIi .F. i. D. de pignotat. ach. reptavis imi re euilu, inquit: quia nimirum e ad aliquid possunt esse utiles, saltem pro ipsa materia: de si precium non sunt ita L. . mea ce haberi, vendi palam colly bistae pro reprobis, suo quat unque precio: imo iit, ut etiam pluribus . . t ι bonis dei latiis unus malus artis peru -n scendae ergo ematur, ut alibi Eoi Plinio retulimus. . ι '. a So.
139쪽
PVBLICA EMENDANDA Lib. I. cap. X V.
T P re moneraria consideranda videntur es materia , ct pondinis forma pubis. Priora duo vulgo non satis agno-suntur, ac ne obseruantur quidem in nummu parvis r te rium conspectu facilensitur. Verum quia nonnusu externi populi Huram nostrorum nummorum imitati sum, atque hac ratione fos ad nos inκexerunt, videndum ea nu te Repubformam nostra mutari ah ter en m externa mx Lgi potest. sui falsam se adulterinam olim cudebant, ad bositas condemnabantur sitiari erant: ssimi ultimo δειροθ-cio a ciebantur. Rationem etiam inuentre. nepecunia evirasnes ex portetur, peruiue fuerit: quod vix aliterAeriposset, quam spluris, quam aequum D, ae maretur, quod tamennesio an conducerra Regublicae. tam vel Romae vel in aliis prouinciis res agunt,magnam vim auri a nobas esserunt. Hoc siιn totum interdici non poteu, tamen modum his rebin comsitur optimum fueris. Tanta dicentia apud nos grassatur nummu peregrinis, tum aureas, tum argenteo aestimandis,ut nu ram maior. Singulis quadrantibus anni precium eorum crescit, cum bonitari eorum nihil interim adcrescat. Causuram res multi asserunt multas. Sed nos s non mouet vel publica veipriuata curusique rei iactara , quae hanc nummorum ractationemsequitur 1 quid aliud mouere nos magu possit ad licentiam isiam coercendam, ct certam agi mandi rati mis ineundam haud ane ictu ecthacile. Et hoc
140쪽
NOTAE IN ORE SM . quasi catenxtim se consequuntur : nimirum ut monet aerii haec potissimum ob praesens lucrum sine fine modoque cu- dant, conflatis & in hanc fabricam absumptis solidis boni'; monetis argenteis; de iura monet ς quaevis conditione 1 Principibus in suas mxnus transferant. Deinde ut obhorum copiam, dum data electione nemo non solidas monetas potius cum aliquo dispendio accipere mauult, earum valor supra suam indicaturam paulatim augeatur, imo in infinitum excrescat: quando illae lae&precium metalli in se habent,&conseruati pollunt, dc in commerciis cum extraneis usum obtinent. Et vicissim ut precia rerum omnium, ob illam mo-nctae inquinationem,in dies scandant & intendantur. Quae
omnia quantum Reipublicae incommodi afferant, quis non videt ZRI . Tropter defectum materia in Praesertim in extremae necessitatis casu, quem Auctor hic quidem non attingit, sed
ratio concedit, de exempla omnium aetatum& populorum, etiam Romani. C. Manlius apud Salustium ita loquitur: maiores vestra misi'iplebis Romana, decrem Ais inopia eius opitulais sint: ac mu simὸ memoria nostra propter magnituasnem aru aberi, valentibus omesibus bonis argentum a flutum tiss. Eadem ne ce ssitatis ratio prius coegerat pondus assium mutare , squod ad praecedes caput x m. pertinebat & maiorem quidem in modum imminuere,de quo ita Plinius: Librapondria viro imminutum risio Punico cum impensis respublica non susceret, constitatum que ut assissextam arao pondereferirentur. Ita qui , parte actae lucri, dissolutumque as alienum. Idemque Festus Pompeius in Smtantarii. Eademque causa difficillimis bellorum, obsidionum, calamitatum temporibus non tantum etneos aut stannens, sed etiam scorteos,ligneos,chartaceos nummos ad tempus sacere compulit
Moneta amouendα Alludit Theodericus Rex apud Cassiodor. lib. v I cap. v II. monetamque facis de no His temp1ri ι tura facula commanere. Sed & Panegyristes ad Theodosium I in p. Haec enoriduantum, haec ma m re, hac in coloribus vianam,haec inare moneauetur ita legeae placet in haec gemmis augeara precium. id est, haec in aerea moneta diuulgandae dc aeternandae memoriae caussa repraesentetur , ut apud Romanos fieri solebat. Porro Monetae nomen unde Iunoni fictum, ex