H. Tollii Oratio de fine statistices, quae vocatur, hodiernae

12쪽

MAGNIFICE RECTOR. IVERSITATIS REGI IE CURATORES VIRI ILLUS TRISSIMI.CIVITATIS EIDENSI CONSUL, ET QUI DIUNCTI Ips ESTIS CONSILIARII PRAETOR, IUDICES, QUIQUE HIS MAGISTRATIBUS AB ACTIS ESTIS, VIRI

AMPLISSEMI. QUARUMUI DISCIPLINΛRUM IN REGI IIA UNIVERSITATE PROFESSORES, VIRI CLARissmi. QUI TRlBUNALI CADEMICO AB ACTIS ES, VIR SPECTATISSIME. ORACULORUM DIVINORUM INTERPRETES VIRI PLURIMUM REVERENDI.QU,

13쪽

QUARUMCUNQUE ARTIUM ET SCIENTIARUM DOCTORES, VIRI CONSULTISSIMI, ERUDITISSIMI.CIVES, HOSPITES SUO QUISQUE LOCO, SPECTA.TISSIMI. UDITORES ONOMTISS I, OPTWISSI IL

14쪽

Quem ardemvici primum, deinde etiam Amstelodam

et docentem publice et dicentem cives mei benigne quonidam et indulgenter audire solebant; nunc ego, A. A. N. H. , ex longo quinque lustrorum intervallo, in publica H

rum, atquct acleo in illis imma tu Cathodra constitutus,

gravissimum docendi munus, animo, haud facile dixerim, laeto an tristi, alacri an cunctabundo penitus certe et vario commoto, atque ita prosecto auspicor, in qui me vestro praecipue favore, vestiis studiis et benevolen . tia, ad pristinam illam dicendi libertatem erigendum, omninoque in toto hoc, qui mihi habendus est, sermone sustinendum esse sentiam. Ex urbe patria reda, per Delli et instantis fere hostis metum, in ollandiam, atque adeo in hanc ipsam urisbem, cum puer admodum a vidua matre translatus essem; in egregiis primum cstro, Magistratus et Cives Leti denses, Gymnasio, accurata, quae peramiqua harum Scho. Iarum laus est, disciplina ad Graecae Latinaeque Linguae scientiam sum eruditus deinde autem adolescentior jam,

15쪽

in hae eadem Academia animum, sub praestantissimis magistris, ad doctrinae studia, ad Literarum' Iuris praesertim peritiam, ad virtutem ac vitae honestatem informare elaboravi. Ubi igitur, saepe haec lubenterque grata mente repetens, senectuti meae, varia temporum vicissitudine jactatae, portum ac perfugium aptum magis magisque jucundum, quam in ea Urbe, in ea Universsint dari optem, quae pueritiam et adolescentiam, patria sere ejectam,susheperunt olim, instituerunt ac formarunt Eccui ego Academiae aut Urbi, qui adhuc sperari publice aut privatim possint, maturitatis meae fructus lubentius, quam utrique huic, offerre et praebere velim, quibus totum gere me debeo, et a quibus eandem, quam in juventute bonis artibus ornanda expertus sum, benevolentiam, in

recreanda etiam et fovenda senectute, gare mihi et vero sperare audeo.

Ex longa vero, eaque ad vitandas temporum injurias suscepta peregrinatione, post compositos dissensionum in turbarum civilium fluctus, munifico inprimis ac sere singulari augustissimi ejusdemque magnanimi Regis jussu atque auxilio, in patriam redire cognatos, Uines et familia

res a

16쪽

res, a quibus aegre divulsus vixeram, videre iterum et amplecti quin in hac ipsa concione, affines primum multo mihi carissimos, deinde vetere juventutis et studiorum

comites, tum sodales etiam, collegas, discipulos, omni ncque amicos et hospites antiquos, ad hanc solemnitatem, ad hunc quasi meum diem praesentia sua cohones'

tandum, tanto numor congregatos Moro, ut a sing

Iis, quod honoris et gratiae caussa vehementer cuperem, nominatim salutandis, tum reliquorum Auditorum reverenotia, tum temporis, quod mihi ad dicendum conceditur, brevitate secludar cum honestis praeterea, ut quae mihi laeta grataque obtingunt, recensere pergam, cum honestis quarumvis partium civibus, publicam, vim censebant, salutem, in maisna rerum omnium perturbatione, unice secutis, ad sapientem opinionum ac sensuum mo. derationem conciliari actam in tot tantisque rerum conversionibus amicorum cuique vitam, ejusque pauci sim prospera, adversa pleraque eventa, saepe una repetere gratulari, consolari, animum ad constantem doctri nae, virtutis et eligionis amorem confirmare aptiquimdenique fidem testando praestandoque renovare; - Tanta a Pro.

17쪽

pro laeto nec sunt et talia, ut ad ipsum humanitatis se sum, qualibet depravati animi corruptela, is demum occallueti oporteat, qui veri hujus et solidi gaudii dulcedinem vel ipse aspernetur vel in aliis reprehendat. Quam vellem equidem . . ut et pauciora mihi et minora essent, quae cum hanc temperent laetitiam, tum

animum otiam Porturbari vo utent e, Isigunt, depri

munt. Affigit certe mentem tum meorum, tum vero publicolum, quibus diutissime conflictati sumus, temporum, mihi praesertim, multis et gravissimis de causis, luctuose

secordatio assiigunt praeceptorum et familiarium arissimorum, quos jam in utroque hoc amplissimo consessustustra circumspicimus, tristissima desideria, in quibus cum in ciUM etiam et ELUITIUM, insignia nuper praeelari hujus ordinis ornamenta, fatali unius diei clade n his ereptos lugemus, eo acerbior hic mihi dolor est, quod novam mihi eamque gravissimam de ipso hoc, quod auspicor, munere recte ungendo injicit sollicitudinem cum unus utrique successor datus, vehementer vereor ut in provecti hac mea aetate, et in ea, cujus mihi optume conscius sum, iuditionis tenuitate, duplex hoc onus

18쪽

solus et iam pridem desuetus, satis pro studio ac volun . tale mea, aut ex commodo et dignitate hujus niversitatis, sussinere possim. Accedit tandem, quae vehementer angit me et sollicitat, iniquae, qua in hunc locum escendi, conditionis cogitatio cum et aetate et intermisso diutissime Linguae

Latinae usu ad dicendum parum donoua, in amplissima tamen hac eruditissimorum horum corona, et Coram

iis eloquentiae sive arbitris sive magistris, verba mihi s cienda esse video, quibus non vox tantum et latera adis huc integra , sed praecipua etiam exquisitae facundiae laus artis principatum facile assignant. Itaque, quod initio precari instiui, conturbato icet et parum diserto oratori Vos, . A. H. H. ea benignistate aveatis, quam et aetati meae deberi et temporibus, vos ipsos, qua estis indulgentia, ex aequo et bono Censere, cum spero, tum vero confido. Atque hac quidem conditione. aeta alea esto, A. A., et, quas serenae vestrae frontes mihi promittunt, aures sacillimas, cum orationis praestantia non possumus, si Ilici tamen argumenti et disputationis popularitate, a Con

19쪽

eonfirmati jam audentesque, ut cumque mereri cone.

Quamquam guur Historia Patriae, et tum hujus, tum universae Historiae ministra, Diplomatica argumen. tis abundant ad utilitatem et ad voluptatem uberrimis, ipse tamen me, si non rerum tradendarum, at nominis certe civiret insolentia, ad se maxime revocavit, principe mihi loco demandata, Stati e Hodierna; u. jus vim rationemque meditando, et mihi ipse certam hujus disciplinae viam a modum describere, et, quae X hac disputatione elucebunt, praeclaras ipsius ad hominum societatem juvandam et amplificandam virtutes, vobis, A. . H. H. et huic maxime uventuti Academicae, vere atque ex animo commendare possim. Dicam igitur de sine Statissices, quae oratur, fio.

diernaea

Quod dum aggredior, quo susceptae disputationis argumentum ab initio statim recte constituatur et intellis tur, ad antiquissimorum temporum memoriam paulisper mentem mecum animumque revocate, . . quibus, disjuncti olim sparsique habitationibus mortales primum,

20쪽

natura duce, in civitates, formis institutisque mire dive os coaluerunt; accidit tunc, quod profecto aliter fieri non potuit, ut pro varia ditionis amplitudine, senilitate atque opportunitate, pro vario partim civium partim invserantium ingenio, et pro varia praesertim ipsius imperii

forma, novae hae civitates, uti, quas recens conseveris, arbores, sive sua ipsarum vi uitali suo alma terra si

tusque oppoituni virtute, seu plantantiu denique cura et consilio, aliae aliis laetius provenirent, florerent, et nonnullae etiam actis altissime radicibus, et ramis adeo latissime quaqua versus diffusis, ad praecipuam amoenitatis et ubertatis excellentiam adolescerent. Tum vero Civia tales hinc aemulatio atque ambitio, inde invidia et livor invadere, hominum animos varie sollicitare, sagaciores prudentioresque eo adducere, it jam diligentius inter se, modo clam, modo aperte, observando, sive tardi tis sive celerioris successiis caussas indagare et alienis exemplis publice privatimque sapere conarentur; quot consilium, ex ipsa natura ductum, cum etiam uberrimae. ejusque mutuae utilitatis ructus omnibus commendasset,

intensius in dies a doctis et sapientibus viris id agi coepit