Luciani Muelleri de Phaedri et Aviani fabulis libellus

11쪽

disputatione de sabula attulit L singili , quodque aliquando proprietatem praeceptorum moralium, quas insunt mulis Aesopeis, parum perspexit de quo dixit Rasin ius pag. 3pro m. d. M aut quod sabulae ab ipso invenia alienae sunt saepe a rationibus ipsarum Aesopi fabularum, quem constat nunquam historie exempla sed aut ex nimiologia petita es abr. iis, i M. Laelimanni aut ex vita besti

rum et planiarum proposuisse in usum mores humanos cortingendi sive instigandi Accedit magna dictionis elegantia

magnusque nitor, qualem expectes a tempore cultissimo quo vixit Phaedrus nenim prorsus a veritate aberrasse existimamus eos, qui multa parum concinne et eleganter vel adeo parum latine dicta apud Phaedrvi reperire sibi viderentur. Quorum etiam in numero osse Godinedum rimharhum, hominem litterarum et Latinarum et Graecarum peritum admodum, satis mirari non possum, quamquam is omnino des viis Phaedri iudicari iniquius.

Ac primum quidem considerandum est indices Phaedri, quoiquot exstant, admodum esse corruptos, nonnunquam etiam interpolaios, quia per medium aevum eius carmina satis diligenter legebantur a monachis. Itaque ubicunque Oecurret in hisce mulis soloecismus, qui lenissima mutatione

aiste possit olli nemo hercule dubitabit, quin vitium istud

non ipsius auctoris sit sed librariorum. Nam hane normam iudicandi nisi sequimur, et Cicero et Livius e praestantissimus quisque latine dicendi artifex reperientur multos commisisse eosque gravissimos soloecismos sive barbarismos. Vetuit, ut hoc exemplo utar, eum in labulari libri L vv. 5, iis optimis indicibus tradita essent haec:

uuisiuit cinaedus ille in con pectu meo Audet venireρ

fuerunt qui ipsum Phaedrum arguerent, quod notam latinitatis legem in praepositione in violasset sicut sane saeiuni saepius a medii aevi scriptoribus), quamquam apud eundem legitur'. 22 in conspecti in proditio im sine mors Tamen quis montius poterit dubitare, qui recte seratur in codico Neapolitano, etsi est multo recentior Gallicis, in conspectum melim, cum praesertim appareat, quam aene in vocabulo conspectum omissa in sinati, quia eadem sequebatur itera, potitorii oriri illud in eoi peetu meo. Similitores, si verba,

12쪽

- quae iiii nisi iis tu solacio, EX S litoro ii dicereiat dici pro in Solaciuili, ut in finem vel consiliuni sisInificarot Quis autem ignorat, luani saepe a librariis uni et o natos sint confusau uuaniquam recte egiSSe videntur reni, sui seritiorent cum IIuinsi mortis en Solaciu=u. Ne vero arra εlpημευ aut1dura aut audaciora habet is uani plerique auctore Latini. Nec si semel bisve inveniatur apud Phaodrum sol olei sinus

ipsi tribuendus, non librariis, aliud quidquam admisissε oritex istin uiati his, quam quod quivis fere Scriptor luantumvis praestans arte dicendi. Legitur apud eum , , T tanderuq erSMaSa Si iureiuran D stri is pro perauasura Si strui et III, 5, 8 persuasus ille frit imitatione Graecorum, ut etiam alii

eSi mihi, v. c. Ovidius. Sed finge eum ita scripsissu sinu exemplo, num ideo erit utandus ignorasS sernionem lati-inim Nonne 1 oratius dixit invideor, ut q)0OvOb iat, nee minuηiιι 1 4ror, ut opxoluat Et Marcus Varro, Romanorum sui novi

doctissi inus, id sibi indulsit, quod pueri hodie Iion sine gravi posen comniittunt, satisfacitur ut diceret pro satisfit. Plura

auten ali luant illa an apud reliquos omnes solo cismorum ac barbarismorum X empla apud comicos relieriri notum est, quorum quido in hac parte audaciam minime imitatur Pliaedrus, uis ab horuni pariter et satiricorum haud ita multum distuleius genus dicendi, is lippe quod et ipsum ut Horatii verbis utar per humili repat et cotidianae vitae morem loquendi

referre soleat.

Hine etiam venit, ut et aliquando dictiones ploboias set saepius adhibeat vocabula graeca quamquam ipse append. sab. 28 Graecis inopiam verborum exprobrat), e. c. cinaedu'pycta XySit S baSis, Stropha, tribas, antidotum, melos, mymMOXicum, triclinium, Sophi S stymnicuS, mr Sicu alia. Vnam potissimum rem in dictione Phaedri dicas notabilem, quod saepe abstracta ponit pro concretis, ut I, 3, 6: nec hanc repulsam tu sentiret calamitas pro ιι calamitosus

sentires, aut Ι, 3, 2 tum demum ingemuit corvi deceptus stupor pro in gemuit deceptus corvus stupidissimus. Quae constructio cum admodum frequens sit apud hunc poetam, etiam ibi hae usum eum probabile est, ubi suus etiam abstracta

laeus St.

Proprietatem autem istam dicendi qua sane etiam multi

13쪽

alii poetae uteres ab Homero inde sunt usi sed minore, quam Phaedrus, exemplonim et requentia et audacia recto explicarunt, qui dicerent, cum haedrus fabulas suas poti binum instigandis corrigendisque moribus hominum destinasset, personas ipsius vix aliud, quam abstractorum instar esse. Magna etiam laudo a tenda est ars metris Phaedri, quam tamen ut recte percipias, aut Beniles editione utendum est aut mea celeri enim me per infestiam neglegentiamque codicum scripturas medio adversanies non modo nouexpulerunt sed vom insuper cumularunt erroribus. a quidem re mulium differunt Phaedri iambi ab H ratianis, quod secutus veteres positas scaenicos Romanorum,

quorum in schola puer legerat libros es epit. lib. III, 34

usus est spondeo vel anapaesto etiam in paribus irimetri pedibus praeier ultimum. Qui neses an maxime exemplo P. Sui mimographi, Caesari dictatori aequalis, qui et ipso carmina vitiis temporis sui instigandis destinavit, adductus sit, ut istam sibi indulgeret sidentiam. Quam si ei condon veris, Mendum est admodum diligentem et elegantem scisso dum in componendis versibus, quorum ariem accuratera seripsi in praefatione editionis meaeum. ΠΙ- et antea in libro de re metrica pogiarum Latinorum pG. ii sqq. uua quidem re vel sola refelluntur, qui rediderunt Phaedri armina aut ultimis antiquitatis temporibus aut inmdio aevo atque adeo saecula XV a Perest esse composita, cum nemo aut hac aetate aut illa exstiterit, qui eadem metriarie, quam in Phaedro observamus, conscribere posset carmen

vel unum.

Iam eum Phaedri versus plerumque sint perfaciles ad Mandendum, vel ideo puerorum primis usibus videtur esse accommodandus, ut hoc exemplo usi prima cognition artis metriine antiquae, quae neglecta observatione grammatici verborum accentus quantitates tantum respies syllabarunt,

imbuantur eorum animi.

Quantum ad indolem positiem auctoris huius uisi vim estur suavitai ad simpliestat a Babilo, qui etiam alienus est ab Merbitate illa, inius ausa exsilii Phaedro malevolorum obirectatio et tenuitas res, exstant esus se lae satis multae si omni prope parte persectae, quibus potissimum ui magi, suos sestolarum in usum aequum est Aliae aliquanio sunt

14쪽

inseri es, neque lamen improbandae. Resian quaedam aut obseaenae aut infestae, quae lacile poterunt omitti, euincarminiani cognitu dignorum satis amplus exile numerus.

Ceterum eliciore quam alibi vena poesica in primo libro qui

etiam Meritate illa quam ioties iactat poeta magis est comspicuus quam ceteri usum esse Phaedrum apparet Promyinis sive piinyreia sabularum Phaedri suspieiones excitarunt erilleorum haud leves. Et latendum non inultum eius carminum laudi decessurum, plurima vel omnia si tollamiur. Tamen in dictione aut metro paucissimis exceptis nihil est, quod Phaedrum auctorem abneget et ut sicea persaepe, ita raro admodum sunt inepta. Igitur plerumus adducor ut eredam esse ea praeter paucula ipsius Phaedri, ut cur adderet duplicem existim suisse causam, primum iudies aequalium erilleorum de rationibus logi Aesopei, deinde Horatii prae pium, quo asseritur omne tulisse punctum eum, qui uinutalis misceret omnino artis poeticae Flacci plaesi aliquanta magis quam reditur vulgo suere observata primi p. chrisaeculi poetis Latinis. Hae ideo pluribus exponenda ensui, quia ut olim in admiratione, ita hodie in eontemptu huius positae multi sunt

nimii, id quod in plerisque auctoribus latinis aestimandis

evenit.

Phaedri fabularum fuisse quinque libros, non plures, Ariani, qui elegiae metro etiam conscripsit labulas latinas docemur prooemio. Neque quisquam alius veterum praeter

Martialem epigr. III, 20, b eius meminiti A medii advicommuni usu non ipsae sabullae Phaedri, sed paraphrases pedestri sermone ex plenior earum e lao ductae mi antieri, de quibus postea eum cura dicetur. Nam ne nomen quidem eius ab Aviani inde aetate usquoad simit umquam memoratur.

Similiter Graecis aetatis eiusdem non iam ipsius abiit,

poetae lepidissimi, sabulas sed earum varias variorum mei. rem paraphrasis esse lectitatas satis notum. At saetalo v medio sors Nicolaus erottus ex e iee quodam Italiis triginta duas excerpsit sabulas Phaedri, quae sitiam in libris Gallieis auctoris huius leguntur. Praeterea idem triginia unam vel potius triginta sabulas et epilogum, omnia senariis perscripta iambicis prompsit, quae non haben-

15쪽

tur utiletuens libro ac Pithoeano. Et sane consuit descriptos hos ex archetypo trunculo, cuin exirim libro Phaedri uuodam perisse ipsius poetae probetur verbis prooeni. V. ν),

cumque secundi et quinti defectus ipsa paucitate fabularum indicentur. Perotti syllogen, quae otiani Avianira sabuli eontinet, editam illam post a. 1458, hoc fuisse litui inscrip riam Nicolai Porolli epitome Gularum Aesopi Asieui ei 'Phoedri codicis Neapolitani docemur testimonis Eumque esse verum, ipsius Perotti ad Pyrrhuni epolem cui iustituendo has sabulas destinaverat dato prologo apparet. Vecta quilis eius sunt haec:

non sunt hi mei, quos putas, Versie illi, sed Aesopi sunt, Avieii et Phaedri, quos collegi, I vrrhe, ut essent utiles tibi.

Addita sunt ipsius Perotti pigrammata 5 de suibus otiam in praesatisne iit ob id ipsum in codie Roniano syllogo perperam inscripta ita Nicolai Perotti ii Vummutue sub dae. Omnia autem haec carmina nullo plano ordinupermixta leguntur et confusa. Perotti anthologiam, cum iam Orvillius usus esset ea, qui quae notarat ex ea Burmanno Maior eone sit a. 180: Neapoli primus edidit Cassitius ex codice Neapolitano, cuius tamen verba saepe legi non possent 18I Ianellus ex eodem, Merrima simul contentione orta, cum uterque laudem iuvemiarum Phaedri sabularum, quae hoc odice continentur, is heret ad sese. . 831 Angelus Maius expletis ex Vaticano libro lacunis Neapolitani eas, quae non exstant in codicibus

Gallieis, deo edidit in classicorum o Vaticanis codicibus dopromptorum tomo III uno repetitae sunt proximo anno in supplemento Phaedri relliani. Alia autem Mographa syllo-ges alerest saetae praeter Vaticanum ac Neapolitanum non videntur exstare. Quo magis dolendum est, quod Maius non sustinuit denuo edere ex Vaticano libro sabulas odiei P0-rouini eas, quae etiam in libris Gallicis sunt, quoniam inscriptore, cuius iam paues exstant e laes, omnia undecumque colligenda erant subsidia eritiis. In his potissima longe constat esse duos libros inter se simillimos in Gallia saec. X scriptos, is eanum et Reniensem, e quibus tamen Remensis anno 1774 incendio orto periit. Hi qui ex communi arches o fluxerint, non est

16쪽

i 'laudri elegisse abulas, sua ilisi iuxtine liguli cognitu viil uuntur. Aliquanto minoris est iretii haria Dani 3lis, saeculi XII, quae tartem satis parvam sal ularuni libri irimi continet, neque caruit interliolatoris audacia, ut tamen illis aliquot egregia Sulipeditet lectiones. Ceterum de iis

codicibus accuratius disserero non est in animo, ne nituisoxspatientur dissertutionis meae inses, cum pra Essertim Omnia ad accuratiorem Porum peritiani tertinentia in v Baiiantur in

Urulliana liaedri editione urin 183l, et in addita proximo

anno appendice.

Sed long 1,luribus do Perottini codicis fabulis et duo,u-raphrasi haedri liedestri, quae illedi aevo lirca venit, mihi video agendum, quilipe de quibus vel hodie hominum doctorum in diversissimas partes abeant iudicia. Quam partem disputationis antequam aggrediar ut magniAlaudibus utilii est offerenda Ludovici Rothii dilig0ntia et solleritu, qui in Philologi I, 523 sqq. de eadem re egit, ita malo imprecandum neglegentiae et ignorantiae Hermanni esterteii, qui in libro Borolini a. 1870 edito, cui inscriptum est ,RO- mulus. Dio Paraphrason des Phaedrus und die Aesopisino Fabel immittolaitor , nihil pro illlit, quod quaestionem p positatu expediret. Quid quod idem no novit quidem disse rutionem Rothii Quamquam etiam in hae haud pauca insunt quae aliter scripta vellem. Itaque primum est memorandum videri Perottum usum idie Phaedri quinquo etiam libris constante nec dissimiliuius, ex quo pedestres poetae paraphrases fluxisse infra docebo. Ei uirum fuerit auctoris vel Aesopi vel lui uiri nonisu additum necne non satis constat. Nam quod dicit Porottus Aesopi Avieni et Phaedri esse sabulas, potuit ideo addi ab eo Aesopi nomen, quia hic a Phaedro pariter et Aurano diebtur auctor et invenior huius generis studiorum. Sed enim nuPhaedri quido mentione ab eode in Perotto facta certo probatur fuisso eius nomen in codice sabulamim quo usus est illo. Nam idem ex praelatione Aviani potuit depromi a Pu- resto. Ac tamen magis adducor ut redam fuisse Phaedri nomen in emitin codicis archetypo positum. Minus certe sui causae in hic mitteretur, quam cur omitteretur a par phraste. Disitia ' Corale

17쪽

Aviani fabulas ox odem codico, unde Pliaedri Sumptas esse a Perott 1ion potest demonstrari. Et multa tum exstabant illius exemplaria. Ceterum eodicem, quo Perottus usus est, admodum fuisso mutilum pridem intellexere docti. Nam defuere ei praeter alia carni in nonnulla totus liber I libri II ab. 1-5 IV, 1 I9; V, 6 I sed Oreli. i). Notandum praeterea in charta illa omnia ea videri defuisso, quae ad vitam et aetatem ipsius Pliaedri illustrandunt tertinerent, ne tu quidquam Servatum ex prologis et epilogis, nisi quae ad quemvis fabuhhrum Scriptorem possent trahi. Cuius rei aliud indiciunt quam maxime notabile hoc est quod in narratione rei, quam Sua aetate actam asserit Phaedrus III. IV v. divo Augustot ines petiere iudices ita legitur immutatus pontii em azimum 1 olyarunt iudices. Hanc enim interpolationem indignam Perotto et ex archetylio eius codicis ductam illa ne adsentior

Rothio pg. 34 n. l . Similia mox in paraphrasi haedrifabularum observabimus. Prologo autem Perotti in ipsius uSuS OnVErS continentur quae lani ex irooemii l. III IV,

Phaedri, ut in prologo paraphrastae ex libro III eiusdem

petii et ex magna parte eadem Occurrunt Neilue Oe indignum memoria, videri et erottum Et inruphraSten Sum

codice haedri tali, in quo 1,ilogi libri II primi tantum

quattuor Versus essent. Itaque parat thrastes ut supra dixi videtur esse usus libro non ita diveras ab archetypo anthologiae erottinae. Nec vero omittendum, quaedam in libris Pithoeano ac Remens corrupta rectius scribi paritor in laraphrasi a membranis Perotti cf. Roth. g. IO; h. not. 3).Ρrueterea notandunt in codice Perottino pro mytilia sive epimythia metrica Phaedri deesse exceptione vix ulla aeta, qualem sane habes app. 2, 7. Ea pedestri sermone praePο- sita sunt ipsis Oimiatis. Fuit autem codex, quo usus est Perottus, Idane ut Danielis non spernendus, inferior tamen aliquanto et Remensi et Pithoeano. Nam neque interpolationibus equo corriti telis caruit, quorum numerus est auctus Perotti culpa, tui liartim

levitate inductus, parum cupiditate vitiosa sanandi, partim imperitia rei metricae prioribus vitiis nova addidit Itaque

18쪽

subtractis versus lex perierit ut 4, 2 7, 5 8, 28 3l J2;10 12 15, 3 8 18, 16. Sed graviora ut asseram, habes bis

terque nullo cum respectu metri verba synonyma temere

substituta ut 5, 15 i isque pro quis 6, 13 castigat lar cohibete, I, 2 Aesognis pro Phryae off)hris 4 Suu pro eius, 12, 4 ait pro inquit 13, 9 uriturque pro et uritur 26, 1 celeri pede pro celeripes, missas in compositis praepositiones ut 14, 2;28, 9 ferre, ocat pro referre revocat abiectu Verba, quae Sine sensus damno possent praeteriri, ut 3, 1 olim, si es , , II quin, 3, 7 et 26, 3 oro. Haec tamen ac talia, quae pleruntque Perotti ingenio, crasso illi, sed verecundo, adscribenda existi mo, vix medi0crem fallent criticum. Fabula illae XXX solo Perotti libro prostantes utrum essent Phaedri necne, per multos annos plurimis acerrimisque doctorum hominum contentionibus est inquisitum. Mihi quid de hac re videatur, breviter exponam.

Ac primum quidem quod ad argumentum, magnam esse similitudinem inter has tabulas et eas, quae sunt haud dubio Phaedri, apparet. Non enim tales tantum, quales Aesopi exempla scripsisse supra memoravi Phaedriam, sed quales aliena ab Aesopo et Phaedri sunt propriae, ex historia

petitae aut certe fabuloso carentes argumento, inveniuntur

in Perottinis. Huc pertinet carmen 25 de Oerato de quo etiam historia refertur III, ), c. 8 de Pompei Magno eiu que milite, . 13 de muliere vidua et milite quae ex Potronii

satura notissima est narratio), c. 14 de sponsis divite et paupere. Cum his comparandae Phaedri fab. II, 5; III, 10 IV, 22 ib. 25. i. etiam app. 27 cum Phaedr. II, 2i III, 8. tiam

narratiunculae o vita Aesopi petita in appendice iuxta atque in ceteris opusculis occurrunt. Denique cum ab app. 5 aptueonserri poterit h. V, 8. Contra adsunt quaedam fabulae in codice Perottino, quarum exempla prorsus similia in ceteris fabulis non occurrant, ut 2 6. Argumenia tamen harum, quarum altera asseritur homines multis rebus edere bestiis

quibusdam, altera ne divino quidem monitu nos ad rectam

19쪽

sinit,licitur ex historia naturali utitae, ex quibus altera, quae est de fibro, etiani apud Aesopum S. n. l89 d. Ηiam extat. Has tamen quas alternoravi diversitiite equidem non arbitror esse tanti, ut ibiudicemus appendicen a Pluiedro; id quod no ea quidem re offici reor, quod critici inferioreου

resti quis iusdsem auetoris Oimiatis esse sabu Ias has suos dixerunt Urilii uiu enim etiani in appendie insunt quaedam

sabulae egregiae et ab omni prope parte persectae ut , , ii 12, 16, 8, 2M 25. Praeterea in haud dubiis Phaedrilabuli multi minus propitio Apolline esse scripta consentitur. Accedit quod sabulae novae illa utique ex libris a tertio inde Phaodri sunt petitast, qui virtutibus poeticis edunt primo, partim tui fractus calamitatibus Phaedrus ut in Oro orat quum ante ingenii alacritate, partim quia in isdem aliquanto minusiam Aesolii observabat exenssiluni. 'Orro eum, cuius est BΡ-

pendix etiam ipsum suisse tenui fortuna fautorii uulti indigum usparet arm 12 iluod in memoriam revocat h. III, 2 nec eundem minores Phaedro gessisse spiritu probatur epilogo. Denique sinitiis in utroitu a PerbitaS. Quantum ad dictionem, primum brsevitutis studium in utraque fere sylloge apparet. Deinde si lanifestos tuosdam Perotti errores correxeris, nihil puto reperiri, pio aut alienum sit a latinitate aut indignum Phaedro. Quin etiam notabiles nonnullae Phaedri hominis in dietion satis sibi constantis, lirolirietates dicendi recurrunt in ipsa appendice,

ID, T , t castrorum deiiccus I, 21, 1 naturae dedecu . - Τι aeque pro utroque, I, 24, 8 quis pro iter , 3, 3 alidius

IV epit. ), uehercules III, 17, in tota adeo hemistichial 5, 3 eStem, uniones IV, b, 36), 23, 6 praedam dimisit V,

lorum pariter atque deminutivorum usus in aplisendie ut in reliquis fabulis frequens. Vt abstracta pro concreti posita aliquanto rarius inveniantur in ea, hae sola, ut liuio evenit eausa, Hio apud Perottum tabularum haedri liromythia sive opimuthia paene omnia pedestri sermon sunt mutata.

Denique metrica aes appendicis fabularum tam similis Disitia ' Corale

20쪽

est Phaedri luati lac laetis, tuamquam inuti raro fuit turbata et eius culpa qui eriliserat eo licem, Iade Pserotius sua excerpsit, o magis ipsius Perotii, torninis motrica Phaodri ignarissimi. Cuius rei in ex semidiani qua nivis vix lxus sit

xemplo sufficiet u lscribere initium prologi a Perotto ad Poeniluni nepotem dati:

non sunt hi mei, quos uias versiculi; sodo sopi utit, vioni o Pliai uiri; quos collegi, ut essent, Pyrrito, utilos tibi, tuaque causa legeret posteritas

quas odidissoni viri docti sabulas. Sed ut recte de nistri ea luiruri fabularuni iudieetur, Puni omnino editionein adhiberi oportet, euin in prioribus plurimi idemque gravissi in Occurrant errores nee en in I senileius Ilis labulis, quas nondum noverat, auxilii luid se uini attulit. His robus omnibus perpensis primunt ilia idem tirocul r movebinius suspicionem illam, qua ducti nonnulli crediderunt, hanc alitiendicem aut ab ipso ero it aut medio certo aevo ossct et Iaserit,iam. Nemo enim illis temporibus dictionis m0trorunus te elegantiam ac sinceritatem, quam tabulis illis adesse vidimus potuit aequare. Nequo magis licet eas tribui ultimis antiquitatis saeculis, ut aptiaret exemplis Ausonii aliorumque poetarunt qui aetate illa conscripserunt iambos eadem liodica liberiate, qua Phaedri insignes. Quodsi Frontonis tempore aut Saec. III essent conscriptae, haberent utique archaismos quosdam, quibus plane carent Restat, ut statuamus eas saec. I aut ab ipso Phaedro aut a sectatore eius compositas. Quodsi ab admiratore quodam ius et aemulo profectae sint, dicendum erit eodem casu

Phaedri fabulis eas additas, quo syllogae heroidum Ovidii haud paucae sunt admixtae, quas Augusti velaiberii tempore ab Ovidii imitatoribus compositas esse constat Vix tamen credo rem ita se habere, quoniam Phaedrus, ut ipse queritur,

pilares obtrectatores quam admiratores invenit inter aequales.

Neque aut Seneca aut Quintilianus Visi XI, 8, 3 inst. r. V ll, 9 sqq. ubi de fabulis agunt Aesopeis, eius iniecerunt

mentionem. Itaque Mas eri poterit affirmari appendicem sabularum Phaedri ipsius esse Phaedri ut adeo in hac sententia nequiescendum. Nec I achmantius videtur dubitasse de auctori,

eius Phaodro es quae scripsit ei vim Luer. m. 96 227.