장음표시 사용
51쪽
octauasuit lunae ad solem congressus: qumi ex industria expectavie Iulius Caesia vi annum solarem simulet lunarem inciperet. Verum Aureus ille numerus, sic enim nuncupatus fuit decem nouennalis ille numerus quod Aureis primum,ut MIerunt, Iiteris scriptus su rit; post sacrum Nicenum Concilium mutatus filii, cum luna dic suum mutauerit. unde ut in breuiarijs vetustioribus patet non uniatas sed ternarius prima die Ianuarij inuenitur ascriptus, & origo initus mutata etiam fuit per Abb tem Dionysiium, siue per alios compulistas, qui ad Christi natiuitatem nec iniuria quidem reduxerui: ait cnim Dionysius ipse anno incarnationis domini nostri fuisse Aa
reum numerum; unitatem proinde volentes inuenire, Aureum numerum addunt unum ad annos domini Se diuidunt per x xi.& si nihil remanet Aur.num .est i 9.si verb aliquid superest, ipsum sumeret iubent, nec falluntur in sic quaerendo Cyelum hunc, quandoquid*recte accomodarunt radicem illa, sicut & altrologi Radices omnes
motuum Planetarum ad annos domini constituerunt. Falluntur talmen proculdubio omnes, qui existimant Anno in earnationis verbi diuini unitatem fuisse Aureum numerum Romanis, cum re Vera septenarius esset in Calendario Iuli j C laris: quod luce clarius patet. Q ippe s .anno ante Christi incarnationem Calendarium Cisaris
inc pii cu unitate Aurei numeri, uti supra diximus & testantur Om-.nes authores &ostendunt D. Paulus ae Middel burgo Episcopus Forosemproni en &D. Iohannes Stollerinus, Iohannes etiam Luciadus, caeteriq; . Si igitur 1. s. subtrahantur i 9. bis profecta septem. restant.ergo septenarius erat illius anni Cyclias: sed cum hic num rus ad nihil aliud inuentus ac susceptus sit nisi ut lunam recentem indicet, hoc solum ab eo iure debemus exigeroe, neq; multam curandum est, ut certum alique habeamus annum, veluti fixum ac firmufundamentum,per quod inueniatur atq, sciatur, quotus sit in unoque anno; praestat enim scire numerum, qui recte lunam indicet recentem quam eo habito lunam ignorare.Quamobrem decςlcro CaIendario correcto iuxta modum per nos excogitatu remanebit utique. SS.Patrum Cyclus sicuti est nunc ab Ecclesia emendatus; neq;enim nobis arridet illorum sententia, qui uti supra s. cap. retulimus eum prorsus rei j ciendum consulunt, & alium dissicillimum scitu inducere tentant;qui tamen neq; perpetuus erit, neq; iustius lunam indicabit. Nobis itaq; saluo semper saniori iudicio, satius videtur, ut retineatur vetustus sanctorum Patrum Cyclus aequatus in initio
Cycli nostri solatis & literarum Dominicalium, ad cuius inuen-
52쪽
rionem solum initium Cycli praedicti si issiciet: cognito enim A
reo numero primi anni additis annis, qui transierint aperte cognω
E P ex idem sunt, quod superabundantes nempe dies de se pes
excrescentes in anno solari supra annum lunarem : Quandoquidem annus solaris 3 6 s.diebus cum hor. F.Min. 8.Κrmδconstat, uti cap. 3. & . disseruimus. At verb lunaris annus duod cim menses lunares complectens constat diebus 31 . hor. I . Minut. o. serme. unde fit ut ultra duodecim lunationes integras. luna dies Io. horis i s.& Min I I .fere. in anno solari possidcat; illi itaq; dies decem &hori. i 3. sequentis lunationis sunt, & actae itibus anni nuncupantur,& hor. i s. vulgo pro die integro sumuntur proinde lactet primi anni dies I i. communIter esse dicuntur . tametsi integri non sunt, in secundo autem anno dicunt compulistae actas essedies 11 revera tame sunt dies et t. cum hor. 6. Min. 3. ere. Hinc fit ut lunaquae vulgo per epactas inuenitur, multoties
per diem integrum sellat. Vera autem tu inquisitio per Tabulas epactarum fieri debet ut praecisὸ sciti possit dies & hora colunctionis ipsius lunae curn te secundum nimi una ipsius lunae motu, quo hactenus via est sancta mater Ecclesia, &olim synagoga;quin&Ialius Caeliat iuxta euri dei timedium motum CVclum suum Aur.n meri suo Calendario aptat sit. Igilii ruistuaiosi lectores certiores fiant,& voluptatem maiorem ex huius libelli lectione capiant, in sequentibus easilem Tabulas adij ciemus, ut perse quiuis coniunctiones de oppositiones medias inuestigare queat: modum autem & regulam , perquam vulgares absque libro lunam venantur, si bij ccreetiam placet. Distribue igitur Aureum numerum per tres iuncturas digiti pollicis manus sinistrae, incipiens a radice ubi collocabis unitatem, binarium ver3 in media, & in summitate eius icinarium , δίrursus quatuor dices in radice, quinq; in media & sic proccdes v ; ad decem & nouem, quae in ipsa radice finietur.Dcinde in ipsa radice constitues decum, in media autem iunctura 2 o. in supi cma vcris
nihil . Itaq: cuilibet Aur.numenin prima iunctura cadenti adiungcs illa decem , S cadenti in media addcs illa ro. numeris vcrd, qui insumitate incidunt nihil addcs: quoniam tertio quoq; anno Aurcus numerus & cpactae coincidunt,quotiescuntq; cnim Aureus numer. - suerit
53쪽
fierit 3. tres quoq; habebis de Epactis similiter& cum fuerit s.f.
x x. t I. & I8. At cum Aureus ipse merus erit. I .additis. I o. quae sunt in radice,resultabunt I I .pro actis&li Aureus niti t2.additis 1 o. actae erunt 22.& ita in reliquis. In tertio autem anno es.sent addenda undecim quae cum 2 2. ceren t 3 3. Verum cum integram lunationem excedant,abij cimus 3 o. & remanent 3. pro Uactis quantus est Rar.numer. Alio etiam modo inueniuntur Epacta, nempe per multiplicationem Aures numeri. Accipe igitur Aur. nu.
anni,inquo epasta inuenire desideras,& multiplica per xi.& pr ductum partire per 3o.siue quod idem ςMabij ce 3 o. toties,quoties potueris,&quod residuum fuerit , habeto pro Epactis. quod si nihil remanet, nihil etiara habebis epactarum eo anno. Porro id o seruatione dignum est,quod ultimo Cycli lunaris anno, quando videlicet Aur.num.eis I9.nihil tunc sumendum est pro Epactis: sicuti scite Dionysius Abbas ela Iohanes Lucidus in tabesa magna s 3 2.
annorum adnotarant. Ad haec id qum, mente retinendum de o seruandum est,quod licet Aur. num. Calendis Ianuarii mutetur. Epactae tamen non mutantur,nisi Calendis Martii. Igitur habito Ep ctarum numero aetatem lunae facile quotidie inuenies. Accine n merum Epactarum tui anni, cui addes tot unitates,quot metes sunt
a Martio ad illum, cuius lupam quaeris insuper addito etiam dies
mensis & si aggregatum ex omyibus 3 o. cedat elice. 3 o. de remanent dies Iunae a coniunctione si vero non trascendit 3 o. quod constat ex illis,est aetas lunae quaesita. Exemplum. Volo scire, quota sit lana die i s. mensis Iunij Anni praesciatis 1176. Epachς nullae sunt,a cipio Calendas, hoc est menses , Martio ad Iunium inclusiue, qui sunt .addo i s.resultant i s. dico ergo quod die I 1.Iunij luna erit 19 .Aliud cxemptu. Volo scire quota erit luna 2o .die Mariij anni staquentis i 177.quaero primum Epactas: Aur. nu. erit unus ergo Ep Oae elunt II pro mense addo. I. quia Martius est primus mensis in
Epactis sunt i 1.adde. ao. pro diebus mensis sunt 3 1.ablatis 3 o. super sunt x. ergo luna erit secunda. Et his de procnti capite, nunc de Emboli smo aliquid dicamus;cst enim non inutilis ei cet rei consideratio,nec extra propositum. De anm Embolismici rabione. Cay Io.HAud parum conseri praesenti insti tuto, annorum qui Emboli L. mici nuncupantur scientia: quare paucis de hoc agendum. Appellatur
54쪽
pellatur igitur annus Embolismicus hoc est intercalaris, qui ex. x s.
lunationibus constat. qumi ad modum enim solarium annorum. alius communis est 3 6 s. dies complectens: alius autem bissextilis siue intercalaris,qui 3 ε 6.diebus conficitur, ita quoq; lunarium lius communis annus habetur ex I 2. lunationibus & 3 1 .diebus alius vem intercalatis, qui Graeca voce 'Uβολ Embolita quasi insititius&intercalaris, qui I s. integras lunationes &diea 3 8 .continet.Huncaute necessitas ipsa induxi pud Gricos, Ar bes, i J breos, atque latinos; nulla enim fuit gens quod sciam, quae
non suos annos lunares tandem cum solis motu, quatum scirep tuit,coaptauerit.Grici enim qui annis lunaribus utebatur post octi, annos lunares, intercalarem faciebant ex. I s. lunationibus 9 o. diea inserentes,quoniam in annis 8.tres metes intercalandi sunt, ut mox patebit: Arabes vero post annos 3 o. Conficiebant Cyel um suum .ruetius autem Haebrei, de tandem Romani per dece nouennali m CP clum in spatio I 0.annorum,solis lunta; motus ex quabant.Ratio autem huius haec est quum, sicuti capite praecedenti ostensum est,solaris annus in diebus it .serὸ lunarem excedat, constat in itibus f laribus annis 3 3 .diebus,ut vulgares per suas Epactas existimant: is vera autem 3 2. diebus & horis. q. sem e. super exciaere tres annos Iunares, & nisi tacessus huiusmodi aliquo quasi freno retrahere tur &aequaretur,fieret in annis17 .ut luna primi mensis ellet in m se Setembrio,& per consequens Pascha Haebreorum non in Nuinoctio vernali sed in autunnali sepius celebrarum suisset.Vnde Prisci Patres imo si Betoso credimus Ipse Nod annum funarem coposuit
di solari adaptauit. Itaq; sic accommodarunt ut annus. 3. 6.8. I MI . II.& I9.essent Embolismici, seplcm videlicet in unoquoq; Cyclo I ' .annorum: quo Cyclo expleto rursus eodem ferme moclo,de eodem die redeunt lunationes Omnes tametsi non eadem hora sic ti cap. s.pr diximus. Saia r s. anni solares cum suis bissextilibus tatinent dies 69 3 s.& horas 18. At vero r9. anni lunares cu suis Embolismis dies complectuntur 6939.hor. I 6.& Min. 3 2.fere in quo patet quod solum disserunt in hor. r. Min. 28. fere propterea supra
dicebamus Cyclum hunc r9.annorum no esse perpetuum, nec Rureum numerum in breuiario sedem perpetuam habere posse nisi ad quatione facta sicuti nos per Cyclum nostrum solarem I 2 . a norum perpetuo Ecclesiae usui non in se aptauimus.Sic igitur diaspositus est Cyclus hic & Aureus numerus in Cesentario ut luna tionea a s IKOntineat; quarum I sunt annorum I 2.comuniunai Myrm
55쪽
de. 9 I. sunt annorum. 7. Embolismorum & hae sic sunt perpetu5 distributae, ut una 29. dicrumst altera vero 3 o. id quod neri opo ret. nam , ut omnes au orcs tellantur & Tabulae Astiologica vite dunt inta duas sibi pinxime succedentes lunationes dies xv. hor. I 2. Min. .dc Socunda. 3.& Tertia 3. sere defluunt, unde melius ordinari ac disponi lunationes no pollunt,qua vi una sit 29.alteΓa O.
dierum praeterquam in Embolismis. ij enim primo excepto, qui est
2 9. dierum reliqui omnes 3 o. dierum comperiuntur,dc neces te vliaque est, vi sic disponantur hoc ipso coeli motu & Astrologicis tabulis exigentibus, ut D. Paulus Episcopus Forosemproni m. in sua Paulina ait erit, qui & Cyclum vetetem ad motum ccli corrctit Sc Aureum numerum emendauit, ubi obiter hic ad notandum, quod in Breuiarijs & Missalibus licet eme latus sit Aureus ipse numerus,ct ad dies lunationu retro tractus,vitio tamen impressorum ut reor, mendose conspicitur aliquibus in locis inscriptus ita ut quandoq; tres sibi inuicem succedentes lunationes inueniatur cile a9.dierum id quod non patitur natura ipsa& motus lunaris. so quidem di rum pollunt nonnunquam binae lunationes proximarine 19. diem nunquam, sed haec facillime poteriit emendari. Vt itaq; caput hoc claudamus dicimus,nunc Embolismorum ordinem paulo immutatum & alteratum esse; Quippe anno nuc. 2. I. T. I O. I 3. I 6.dc I 8. fiunt Embolismi non ut olim. s. 6.8. I x. I 4. II. & I9. cuius ratio
quoniam qui olim erat ultimus Cycli lunaris annus nunc coelo labente factus est primus, id quod hoc ipso anno 1 176. manifestu vadit, siquidem in Cyclo ipso lunari annus hic ultimus habetur, Aureus enim numerus est I 9. in motu tamen cςli proculdubio priamus est, quoniam prima Ianuari j die fuit luna recens & prima fuit enim coniunctio luminarium in mense Ianuariodie. o. hor. i 8. Mi nuti s 3. hoc est prima Ian. die horis 1. Min. . ante meridiem illius primae diei quare; Annus solaris & annus lunaris eodem die inchoati sunt, iccirco primus habetur in ratione motus & Cycli . Sed haec susius sertasse,quam opus fuit,dicta sunt, quare finem facimus I Seud alia non iniucunda tametsi non Prorsus necessaria, pertracta di transimus. gida aliquot er axes. Car. II.
Quoniam de ratione Calenda ij Ecclesiastici sermo in.No omit-μmus quaedam hic insciere,quae & si non sint,vii modo i ceda
56쪽
inris necessaria', non sunt penitus spernenda. Et pHmnin Regulas quibus facile simplicioresquiq; septuagesimam inuenire valeant,& sacrum Pascha subnectemus. licet enim per tabulam nostram sapra cap. 6. conscriptam omnia mobilia festa inueniantur, non abs re tamen fuerit,& alijs etiam modis idipsum inuestigare. Itaque si ptuagesima post emendationem Calendarit, hoc est reducto aequia noctio ad 1 f. mensis Marti j diem sic facillime inuenietur. Poli. . Idus Ianuarij hoc est post decimum diem Ianuari j, quaere Aureum numeru in eo te mense vel in sequeti. dc ab co die inclusue numera dece dies,& Dominica sequens erit Dominica scptuagcsim . Vel aliter post decimam lunae diem, quae sequitur diem decimam Ianuarij prima Dominica etit septuagesima. Idem est cum eo quod antea dicebamus.Exempli gratia.sit Aureus numerus I 8.qui inuenitur I 2.
die Ianuari j. numero dies io. complentur et r. Ianuarij dico quod, prima Dominica post ri .Ianuari j diem cocurrente hoc Aureo numero erit scptuagesima. inod si Aureus numerus sit 13.qui inuenitur post io. diem Ianuarii in Februarii die s. additis s. fiunt i . ergo prima dies Dominica post I .Februarii tacurrente Aureo numero Is .erit septuagesima.Hax nunqua saltet. Habita septuagesima sacile Cinis Pascha de reliqua inuenientur. Quare ad alia conuer
solent Compulisti longissimum de cocurrentibus, regularibus
de clauibus sermonem contexcre, nos illa tanquam parum utilia omittentes, eadem breuiori ac lucidiori via Deo praestante docebimus;Sane quota hebdomadis die annus quilibet & mensis incipiat
per regulares & concurrentes docent.Nos autem ita paucis explic bimus. Accipe has II .syllabas et i a. melibus accomoda A, lam.d
ge, bat,er,go, Ci,ses,a,di, s. unaquaeq; Syllaba per pi imam litera indicat primum diem mensis Ianuarius enim incipit ab A. Feb. aD.&c. itaq; cognitalitera Dominicali sacile & feriam Anni cognostes.Verbi gratia; sit litera Dominicatis. quae erit in anno sequen- ti 1 s 77.& hqc est tertia ante A. quae est prima Ianuarii. ergo dico, quod annus sequens incipiet tertia die post Dominicam idest seria tertia. vel die prima Ianuarii est in litera A. Donunicalis autem litera est. f. quq est sexta ab A. igitur sexta die ante dominicam. hoc est die Martis siue seria tertia incipiet. Eodem etiam modo & caeter rum mensium Calendas atque initia non multo labore reperies. absque scripto. Aliter eiciam idipsum sic inuenies. Accipe numerum annorum
57쪽
domini pertatorum, cui addcsdc quartam partem propter bissextos, totum aggregatum diuido per 7. ct si nihil remanet, annus in- , choabit a sertar. hoc est sabbato. Si unum set. prima hoc est die Dominica si a aer. 2.si s. fer. 3.&cExemptu volo scire quotata ia inci spiet annus domini r 1 8 o. addo quartani partem totius huius sum- .mari s 8 o. hoc est sys resultant i 97 s. quam diuido per7.dc proueniunt ii quotiente Litet.&superest r. Ergo annus sequens II 8 I. incipiet die prima videli cci die Dominica. Idem etiam cssicies, si ab
anno s. ante natale domini, quando Iulius Caesar Romanum C lendarium edidit,numeres adde annis domini A1. cum quarta,pro, qua addes I I. itaq; addes 1 6. et operare, ut prius verbi gratia 13 8 o. N ansacti erunt,quibus addo 16. de 391. cient 2o 3 I.quq partior per T. & prouenient 2 9o.i eman ente etiam I .quo Ianuari j Calendae indicantur.I ii cautem aduertendum est, quod si annus tuus, cuius
notam Caledarum Ianuarij quaeris, sit primus secundus aut tertius post billextum, nihil addendum ratione quartae pro illis, quia nondum billextus celebratus est. Unde pro anno 1 182.& i s 8 s. idem pro quarta addedum est.Cognita verb seria illius anni, & mensium quoq; ferias absque labore cognosces hoc pacto, pro mense qui 3 I. dies habet, adde tria, quia ultra integras hebdomadas tria superi sunt cx. 3 I.pro mense vero 3 o. dierum sume tuo, pro Februario autem nihil sumes in anno comuni: in billextili autem unum & adde
omnes notas mensium praeteritorum usq; ad mensem, cuius notam
desideras,& si aggregatum septenarium excedit abiecto T. quod rem linquitur,est nota feric illius mensis. Exemplum. Ianuarius incipiet ser. I. volo scire feriam Martis; Ianuarius dat mihi 3.Februarius nihil in anno communi: ergo Martius incipiet fer. .quoniam I.& 3 sunt .Aliud exemplum.Volo scire Calendas Augusti eodem anno habeo unum menses transacti erunt septem Februarius nihil dabit; quia non erit bissextus Ianuarius Martius Maius & Iulius dant I xo3.quilibet, Aprilis, &Iunius . duo quibus I 2.& . sunt I 6.& I x7. aufero I . quae sunt hebdomadae integrae super sunt tria igitudeo anno Augustus incipiet seria 3. , Pulchrum etiam ac iucundum est scire signum de gradum solis
quotidie absq; libro & scripto; id nunc facillime docere pergimus.
in primis autem scire oportet ment , retinere ii. Coeli signa quae sunt Aries, urus,Gemini,Cancer, Loo,Virgo,Libra, Scorpio, S gittarius,Capricornus, Aquarius,& Piscis. Ingreditur aute sol cirrica io.diem Martii in Arietem modo si autem l .dies ab aliquo an-
58쪽
ub absumantur,tunc ingredietur circa et s. diem eiusdem mensis.Si
vis itaque modo scire gradum solis aliquo die; discito primum hast 1. dictionis videlicet.Gratum, Hector, Flimius Fundebat Eurus, Eoum,Dicta,Diuina ,Dei uno a Diana, Eui.& scito quod quota est prima cuiuslibet dictionis litera in Alphabeto, tot unitates significat addendas elle mensi sibi correspondenti.sunt enim I 2.ad mensiuin humerum & incipiendum est a Ianuario.cui respondet G.quet est r.e opto Ianuario semes 7 .pro Februario 8.&c. Hoc conitituto numera dies mensis usq; ad illum diem inquo solis gradum quaeris,& adde metum literarum,deinde adde r 3 .perpetuo. & si superat 3 o.abhce 3 o.& remanet gradus solus quaesitus,qui erit illius signi, inquo sol est mense illo.Exemplum cuhio scire inquo grada est sol 1o. die Martis quaero dictionem sibi respondentem inuenio,
fluultis est autem stata addo 6 supra 1 o. sunt et s. addo I s. resultat 3 9.retjcio. 3o.remanet 9 .dico agittar solem. 2 o. die Marti j occupare 9. gradum & cum circa Io. Martii ingrediatur Arietem, crunt igitur gradus illi s.signi Arietini eod m modo in cςteris operaberis, nec saltes. Velum tamen notandum est, quod isti gradus non
erunt adeo praecisi, quoniam in anno bissextili S ino S. Mathiae sorsan uno plures erunt, & revera iuxta medium motum istae traduntur regulae, non enim possunt de veris motibu canones fieri generales; sat autem est,quod non erit magnus error , neq; aliter etiam inueniuntur indorso Astrolabij dc Planis seri j gradus solis. Postremo
hic adnotandum, quod si aequinoctium recucatur; ceu optamus; ad eam, quam olim sedem habebat per r . dierum omissCnem, tuc non erit opus addere I 3. illa, quae nunc vltra dies mensis & literam dictionis competentem addenda iussimus. illa enim duo solum sufficient. Exemplum,reducto aequinomo ad 2 . Mariij cupio inuenire gradum solis 18. die Mariij addo supra 28. sex pro literas reddut 3 . proijcio 3O.remanet . ergo dico solum eo die quartum Arietis fgni gradum tenere. Aliud exemptu Ia. Dccc biis quaero solis gradum dictio ultima ex t r.est Eui accipio s.addo ad I 2. sunt IT .e - so sol erit in i . sagittarii, qiii in s. sigmam ab Ariete,sicut December est'. mensis 1 Martio.
Postremo loco in hoc capite docebimus scire signum per quod graditur luna quotidie, idq; crassa ut aiunt. Minerua: quando aliter fieri nequit, absq; Tabulis & Ephi meridibus . Itaque si hoc scire desideras scito per Epaetas lunae aetatem, uti cap. 9 edoctus es; considera autem gradum solis in die illo, quando luna soli iuncta fuit, F i aut
59쪽
aut opposita,& lunaeςtate dupla . deinde divide pri 1." quinarios habebis tot luna cofecit ipsa luna a die colunctionis.Exempi a. cupio scire signu per quod luna gradietur die 1 8. Iulii hoc anno i 176. aero aetatem lunae ad illum die inuenio 13.quae duplo sunt 6.d nudo per s inuenio novies quinq; & unum dico ergo i in inia die coniunctionis suae confecisse 9.ligna & aliquid amplius, sed in quo .igno est Quaero signum solis 1 8.Iulii per doctrinam pretcedentem & proculdiibio scio sol fuisse in signo leonis in s. gradu, namero et D 9. signa incipiens a Leone, quoniam coniunctio fuit in principio Leonis & dico quod erit in Tauro & ita operaberis in altis. Poteris etiam & aliter hoc ipsum scire.Si habita ipsius lunae Plate i 3. gradus unicuique diei tribueris r quoniam 1 3 .gradus fere conficit quotidie iuxta medium motum: tametsi iuxta verum m tum quandoque i a. quandoque i . & plus & minus pertranseat. Sed de his hactenus nunc ut colophonem huic nostro libello addamus & supremam iam manum imponamus T bulas Astrologicas compendiosas atque dilucidas conscribemus per quas facile colunctioncs, de oppositiones medias luminarium, 'illnecnon & quartiles aspectus i et quiuis paruo negocio atq, labore inuenire.
60쪽
Tabulae Astiologic ad eruendas spactas de eoniunctiones
atq; opposiviones luminatium secundum medi motum ad meridianum Vrbis Romanae. Radix. Dies Horae Minuta secunda . I s