De regressu demonstratiuo Hieronymi Balduini de Monte Arduo, philosophi solertissimi, quaesitum optatissimum. F. Gometio Pagano ... dilucidatore & locupletatore ..

21쪽

processust scienti se sne suo. I monstratio ad inuicem causae per euectum δε eeonis raso demonstratur finis eius, finis enim in hoe i egrestit,hie est, quia cum principaliter intendimus propter quid e rictus , qumori potest haberi nisi ex sua causa quae caula e igno. ta ideo oportet necessario in artibus primo ex esse euectus demonstrate esse causae: deinde ex eis e cauisse demonsitate pr ptet quid ergo adinvicem monastatio causae prius per essecium, re deinde per e M. cium per causum coue is , proprio necellatio medio, sat . a. de .a. Medium in prima demonstratione, est e. sectus i causa: in seeunda fx,conuet soa.hi medium, re medium hi a. non eodem modo monstrandi speci.

sed δε distitictim diei must Non eodem modo , quia.' Ioe genus monstrandi non esset alii scies: Ars en in non utitur duobus instruinem is sinitibus, ad unum effectum: Nee ad eandem di quaesti si essectus mo strat eausam in ptimo processu in secundo uero causa Non monstat essectum esse. non adinvicem sub eadere quaesitusitati esse,nam monstrat elle quaesti quia

erat de nouo sed non sub alio modo quaestiae sub d s. Nota quae to propter quid. Ex quo unum in mur. ilium te 1οhee sol gressum non esse uere cilculum: Nam circulus Uere,. chrum, uenat ab eodem in idem,sed uenit in forma trianguli, α ρε f., hoc modo, uenit ab else enectus,adelli: causae, reuerti di isti, tur-esse cinis , . non aesse effectus,sed ad pro p.

. , ter quid, ideo non facit uere circulum,quia non ab eoircvpi dem iii reuertitur ad aliud quaestum .s adcηm Iasi; propter quid e pectus,ideo facit figuram triangulare, ιι sigma re non facit sturam circulatem. y aratur Tunc, triangula si a Mincialis elim habet sitiem te re .utilitatem, diem. quis est tinis principalis eius s Ra spodetur hi eu iter, D, b ήui, A iMonice, qui id Regiellus aquo utilis, Ac altaticianis, ridi itur ,habet scientiam per tectam δε certam, petu causum teruin ideli enectuum hoc si uetu pio priMipa batur, in demon stratione ua ex ede e flectus cogno lis regres stilures le cause, quo notis to,cognoscitur propter. sus. quid efectus, cite ergo propter ouid e flectus per ea Restonsio usam uri imam acquisibilem in tali precessu, sed ubi momodo periectionis, eth finis principalis , primo

et hi. p. primo: ergo ire rem pere aulam perlecte et

No a , s p incipalis regressus is probo auctoli γ φ tate Arist.ptimo physeo. pruno, Finis in hae scien μὰ λδε in hoc processu regrestiuo principalis .est habessus e )ci a re scientiam pellectam terura naturalium, re eas pertersccta. prircipio elamenta, qua principia,causae, Ee in

menta sunt ignota esse ex . Me notiori habent esse compotitorum effectuum nobis notorum,modo iste regressu uercessus aeo positae tactino noli uiti' nohis ad elle causarum: Ex quo moto. t is cam' ppodessectuum notorum nobis in isto procelJia, Ariit.

mena mincipalem positit,scientiam persectam per causam δε hoe quod dicit Autrio.octauo phylicorucomment. 4 e .cum ista duae uaae scilicet quia, de propter quid coniuncta. tunc scientia si cetitor . ergo h- Dis harum duarum uiarum. i. repressus est scietii iacerta: Addit ut minor sed pii. post. x a . R i r et s. 1 Qextra

certa, ε per causam habere premet quid finis huius. Isterrega tu. iest de se si tegressus alio modo cstio prima demonstrationem quia, unum processum G per ab Aliquora terum procellum proptet quid

C sura, tribus .de oris ratione limplicit existum ivodum di. , cit Aristi te.esse impossibilem e trita antiquos pii mo poste. ii. ut supra dissime dixi. i)lce

rei quis,potest ne dicit quod ambo procesius i ni de tios suda monstrationes quiae a s Nespondetur quod Res ιηfio iste modus est octo sua. Ed non artisci alis, Et proabo, devioris ratio quis per diaerentiam citam suis pra) solum esse caula uotiscat δε nonnium, sed minia regressus .est scire propter ciuid Argo est ociosus, eum caleat ii ne principali: Probatui secundo, quia secundus illius sustieret δε una de moniliatio qui M. ficti ad demonstrandum esse causa ,& altera est superiflua ergo repressus ex duabus demianstrationibus ,

uiae it ocios in uanus. 1 et citio quaerei potes re Interreg.

eti regressus ex ambabus de monui atronibus ex ille tertia.

tibus , demonii ratione propter quid: Respondet. nectens a

nee iste modus eii possibilis,quoniam demonstratio propter quid solum norificat propter quid causam re,

tum δε ad Mendum susscit ura demon siracio pro P .., 'tet quid in se altera erit superi durus matto, queres rest ne Mii regi essus, 4 una demonstatione sim, quari pliciter ex alia existente quia: s Respondetur, in Res Osia

iste modus etiam est uanus,quia demonstratio quia superfluit, nam ambae ad nota candum este elum,aut ad notiti Muni causam non ad noritica dum causa, quia per se nota nohis in naturae. mmmodo demons ratione simplicitet, non et i m ad netiti carduin e stectum quia potest scari de ellectu aut est esse. aut cauasae,aut ut tunc p noliticat demonstratio simpliciter, etro demonstratio quia est supetitu i. I Restat ergo ut Propias: ut uani alii modi, sed solum isse modus unus arti vi circa scias; est .cut unus sit demonstratio qui alter x , o flumptet quid, o propter quid .illud ara iliciale honum, ergo bene artificialiter acquiiuur finis arti sciatis, et . t go regi eisus est bonus alii sciatis Minoiem ex dictis collige. x esse es ei ua not it camus esse care ignotae: ex quo notiscato acquirimus propter quid esse. ritus igitotum quia est finis principalis. Quales. s.. Interreg. stegiemus est treceit atau ex una demostiationi ua, quinti S altera propter quid, est ne ordo ut una si prior,in 'onsio. altera posterior: s Respondetur,et est ordo nec si ius imet ipsas demo nutationes,quoniam pii ina ordine dehet esse demonstratio quia, sicunda ueto edemonstratio propter quid δε ς, - ι.t uerum prρ-hatur dupliciter scilicet igne, se auctoritate. Quo Ra: immiam si demonstrario,quia non pincedra et, tun domonstrario quia, in regi et lusus et liqe ei: Et probae consequentia, quoniam s demora stratio' quia facet et aliquid post de mons rationem I pter quid aut noedificat causam .aut effecturn non silidium, quia egeeseetus est notum δε nota non missantur demon- in t 1hYs rationem n propter quid ciuia propies quid notisi dicat causam tantum,et gn Dabri potest ncto care , Non i-z: de causa. uia causa aut est nota, ut 3IDula, . ignota,

ignotum non potest notis eate aliquid, ergo dimon stratio quam iacis procedete, quae est demoti uiatio fropter quid, rion e tu demonstratio,serit nota notis bitur demon litatione AEtgo demi litatio post de monstrationem causae tantum, nihil notificare mi ait erit mola sed si praecedit aequirit linem artim cialem .erm artificialiter ordinata et id pracedenso. Quod armat ptincipalem finem patetiti enim precederet.ivit ilicisne ise cau:ae ignotum, quo nolaficato,

demonstratio causae posea notas bit propter quid . Medius. sin primo pon. pinuo G. .s .pnytic. ε 34 habetur etiam clare in Auerin Arist. Φ isto proces ' - .sa: Pilino demonstratione quia demonii ratur inuentio coci adessetis: M udo ex causa motancata Gin , 'uem demonsi ratione causae potest den onstrarim pter quid essediti, sed clare liabetur primo physi. in se r. : ' 'eundo tex .dicit. Dialia naia,unde in ι Isti, dicit incipit ia a a nobis noti Migne tu naturae,qua composta sunt,et . r. . . accident lacore polit tum,tex. I. i e vadit ad facieta Di ta notus piima elementa, causas. - ignota nobis sunt nota natura quibus Doli catis, postea intem. Priuro acquitianus scientiam iniseciam rerumna: ut lium a

22쪽

Contra eosdem.

Secunda ratio.

Dubitatio regre Ium sed requiritur, in ceden icio. s Si quaeras ' duo in Re umerito negotiamur huc , εί cognoscimus salvi id. definitionem. 5e iniit defitiatio Rei pondent.. Post se scimus existere pet demonstratiGem, o uia eo m gnoseimus ei se definitio emi eompolitione, od diui. ione Ea error purus quia secandri post. 4 e. compo sttii, Sc diuitio non faciunt late definitionem, sed D. Ium partes uenantur. ut diuit totiea. Secundo s hie

conditio requiteretur ergo Aristaei Ninutus: in pri. mo post. narrans conditiones med a demo nutatiui

nullam mentionem secit ut debet cognosci ut delini. Nor Ex quibus alguo illas non est de conditione med a demonstrativi quod non ponit ut an delinitione eius primo post definiendo medium demon strativit non ponit hoc, sed solitin quid iit eausa perse, ita Tertia ria quantum ipsum, non ponit . st definitio. s Arguo. hoe est et uerum,ergo demonstratio posset facete scite definitione ira,re nori qua litum , quod Aran secundo post. t r. prohat tanis Misissimum,quia quaesi . tum quid definitioni rati quantum definit siqua stadimonstrati cima elle. I. propter quid 'consequentia ' pio . qualia est scientia causa A medii talis est sc Iaconclusonia sed per se solue ut definitio,ergo scitum θωarraria in conclusiore,ut quid ,α ut definitio.s Vltimo υ

Io prohate . dem illitat io non m erat facere scite dedi nitio lem, probo litie quia ine clutio ite,quid rict

linur,itis primis a. x medio sumpto in quid, sed

iam ereprae illas, Id medium eli impolithile . quia Petemur principium ut dicit in. Liae. Impossibila eprae irati Ias demonstrativas cognoscere mediu ut ad ut definitio quae sit non sum conditio non nece a vera mea tia. Prolaturione notandum . aliud est cognosce

istius motus Quare eoncludatis e3 posse seri regressum tus eo ita existertia causae dem ne quia, A deinde Ognita sua in istoria legi editur. Sed quaisti Di bi etiaquo instrumento utatur ad cognoscendi essema Dicalia de initive, nam primo top. a. instruniectu propriti notificans et D ,rei e detinitio. Quoemi uerti ista detinnione quo instrumento uenabi ut Respodeatis clare,non pote: dari tegula determi- Solutio.

nes habet unti insistimetit: lo dicatis , strametis erit illud quod patit essentia naturae cognosti dat, qu tu dicate qua tu .Ec quale iit, pertinet ad petits artifice, tu tolles diximus Restat i hacie unii distic illi mi, du

ctu,sida ti .sed esseetus insert elim, A tis Gortiarau. Dubit. 7 Quaero Regressus in ubiis causis Sc esse. tibus Dr, η

eduetiunt ad ancitet Dieatis clare cu An pri. pone. . . P io'. I, te gressus no fit,nili interea mix essediti coit e ς- . ιtibile, iis cl.ue.d. A tuoco dicis, si ea cduertit eu este, si rigi metu, ollant mo strati ad inuice,si ueto nia coire irat tit bus. demo satin .i effectus moittat ea in .sed no econtra: Solis Auai .s e d. o solii sit demd inuentionis: Thera. et a

cap. 1 m. id e .d. sc Au. in cometatione masna in tito Mico .d. ad demo nem circulare leurat laxc e ditio, ut G, era effectu e uertat, A dat eam. qa sic iuertunt ad in .

Dic esse eius de ea, ei lectua declarat uac x.5 c dei

irroni tat propter quid e lectua. i Noti conuertuntur Messet tuam timai causam et id inroti ratur Mina si uero cci inseri effectum,& non econtrario est demo causae in fine epit.de , nitrationis repetit idem si e

re causam it definitio quaesti, quia hoc est taliam , si uius conuertatur cv cI, ea demostiatio circulariartit rationea iacidi protrant, re aliud est cognosce te es. Faucidii Gestellius causalia infert, Dee ca assectu ira, semiam causae pet definitionem suam, Ora referen nulla demonstratio est: Si uero este dius mon strat ca ad ipsum quaesitum. s Quo stante poxitur haeec si titan .ct noti eecinitatio est dem si quia: Exemplumo Huso te sponsuae In demonstratiotie propter quid re sumus esitargo ignis .sed rion econtra dem Q. quia,Neert ediendo .non sustici γ ῆ reexilientia in cause . D psei quid, ne egulius: a ueto caula infert elie solum,contra plina o :Ied serritur Panos et ellentis . inuin, Ac non e nitatio de uoti traiio causae tantu, causa per de finationem: Dictum est, A cognita cai, nee quia nee regia RaExeAplum in olere, eigo ill a. sentia,& essentia causae , nunc cogno itur cauu in minatio est,causa inseri elaedium. sed no econtrario, Date ipsam auci. Ar . qui facit a te prelltura seinp r sm, ) Eo nitem ibus seeundo post. 6 o. Clate Au. Ar. de Them. reobatur inductione Amps em dicunt, si causa non conuerritur cum effectu, gressus datiat hune molem:pto demonsetatione quia .esse motus di ternus cognoui I

sentia regreditur quia non erat medium suinciens

tur. α dat propter qiud incitus aeterni in. r .de animam operationi hua inuetiit intelle istum postibilem, agentem, re non tegreditur statim ex est sic tia eortii tota declarat prius ela entia utrius a qua declarata, 'itur,& dae proptet quid ,in pu .phy. ex opera. tiis ibus inuenta ea iste tia materici ea esse genetationis, non statam tegi editur ad propter quid eius, sed declarat essentiam, qua declarata, in libro de genera tione dae propter quid ipsius generationis: De in . . coeli inuenta existentia naturae grauis,& leuia ex motu sursum , dc deorsum. non satim regreditui . sed in . di aedes, ex else motua circulatis non statim regredit, sed declarata prius existentia huius natum iii lecti dotib. tr. reat edatur ad dem strandum propter quid solum syllogismus quia non propter quid nec regres lar ta tu

procedere debere ex eqnuettiui ai , nde si eri .

dat causam n i M. .

cum ecte tu rion

demonstrati ThemistiusΥdemotis iras a Murpet

conuertibilem non semper idem ideo noti iacit re illelsum demon sttat tuum 3 Quare dicamus clare. quod apud Aristot. leui ei sus demonstrativus non potesti: eri nisi inter eausim, re effiect uinon uertibi. tim. Sed dubitabis tu, secundo posterio. ι. I . tabet ut quod cauta agentes, re materiales Non reciprocat. t. nee cum enectibus conuertuntur. Ed in philosoplua naturalis oessere reateisus suos fa oleae ea est cliti, ct materiali .ergra regielsas ri tu noe idem ostrativus.s Ad hoete podet Au . . post. ο σ n spissis Caeli cies,de malis, pol conliderati cum suo subie isto sprio,& cum suis subies is sipitis in particula fit Si considerat, suo subiecto Iuniuersali,t sic tua ἔtetminis conuertit ea, quia cuia naturales eiiiciet ea

23쪽

sint pet se determinare,p a tet pri. phys .a.s xiad. v. Nam nori fit quodlibet ex quolibet sed determinatum determinato per se,id per se proprium ex proprio

inanite sto, Exemplum materia prima cum materia generabili. subie isto proprio eonvertitur,si materiae res geDerabilis est, si res generabilis est,materia 4 rSecundo modo potest comparari causa eiiiciens, re niaterialis ad subieci a particularia.& per accides,ut materia ad generabile efficiens naturale ad hoc particia late,sumendo hoc modo,dissetentia est int et geneta hilia,& ipsa aeterna: Ualet enim homo est, ergo ma teria est,sed non ualet,materia est ergo homo est. Quo itante clare dicatis,quando Attidicit . Causa maletialis, Se ethciens itora conuertitur, Ad non intendit comparate ipsam ad subiecitum suum uniuersiae, quia in hoc conuenit cum aeternu .s Ad argumentia, ad formam, Demonstrationes naturales sunt n e magentem,& materialem, quoniam conuertuntur cusuo mulato. Dicatis, . conuertuntur cum causat uniuetiali, Ac de isto est demonstratio,& non conuet. tuntur cum causatis particulatibus,de quibus non e

ii demonstratiori laetes secundo in fine epitom. α

secundo post .cap. a s .ct primo post .so .dicit Auer. Ed Atili. Si causa non conuertitur eum e fleetii, Si ab effectu est demon se talio quia: Si a causa est de monastatio eausae,ergo demonstratio quia,& caae,ex non conuerribilibus est, quod est contra di ista, ut etiam patet primo post. 3 3.&.ς 4.s Dicatis clatri. demG '' nem uoeat per accidens, 5e s quivoce primo post.s4- in diatessione primi post. .c. Demonstationes qnon ex .pprils,nto ea uniuerialis'. a. coumabilibus sunt demonstrationes per accidens, Ad te quoee. Daecausam. a. post. OG. Auer. 6 3 .quaa non habet e ndi tiones uiuuersales, est conuertibiles necessatio de- vi ima claratae in pra. post. Quaeres ultimo, lue tegi essus cui arti consuetus: ix cui alti proprius est s Di, catis,u, consuetus,& proprius ethram naturali, non ρ ρ mathematica, uel raro,propter primum dicitum Ari . in pri. phyaeans uiam toti arti naturali propria. Di xit, per princia cognoscimus causas telum naturaliut ex .ptimo,quae pianc pia ignota esse cognoscuntur per elle illarum, ex .secundo M. i. Et iste est te egre sua ,ergo Regielliis uia est appropitata.& uia allueta naturali artit Idem habetis ab A v. s. phy. 3 3 .dicente. elle uiam consuetam naturali arti primo post.' - .in fine commemi ut plurimum fit in natu tali alterdat causam huius pis pny ika, Regressus illi alti necessativae in qua causae sunt ignotae elle nobis, in naturali scietia causae sunt substantiae,primo de anima. 6 insem satae,& ideo nobis ignota,ergo regressus utilis est,et nece itimus ad naturalem artem tin mathematicis,causae sunt nobis nota,ergo Iegressus non necellarius e. us Ex quibus omnibus qua diximus colligatis: Dicimus, Negressum demonstrativum dati quod est contra negant ea ipsum ideo a bus processibus dema. M. vis simpliciter contra antiquos ad hune finem principalem ad hoc ut habeatur cognitio propter quid torum per se ista, primo processu existem e quia, secum do propter quid in diuerso genere monstrandi, Ad . diuerso genere quaesitorum in causis conuertibilibus tantum,consuetum appropitatum arti naturali.

FINIS. An C

Cm a Sunt Due tonetiet Neapo. Apud Mathiam Cancerem sumptibus Ioa. Masee soti D. Amades .F. mense Septembris Anno a Christo nati, m. D. LVII.

Io AN Nis BAPTIsTAE ARIANI GRAVa NAT is AD LECTOREM

I e legat ut Arij latetis cognoscere possis

Omia suae in libris furit documenta suis,

II de erus eae imium Falvo pretiosius eos Sat memoranda qui tim ontinete: quae noua

Multa docens cunctos si e cedro Zigna ma