장음표시 사용
241쪽
i86 Rerum Aquitanicarum, Distantes regione plagae , diuiseque Ponto
Littora conueniunt,nuneper vadimania ad unum Et commune Jorum. De s. Cos Claudianus,
Romanumstupuit Maeotica terra tribunal. Hinc & ius Romanum late cum imperio propagatum, per uniuersi imperij fines,adeo ut Prouincialibus familiare esset eius studium colere, quasi in seruitutis sola- In Panegyr. tium. Gregorius Thaumaturgus E. Neocaesariensis μ' magnum id viaticum esse praedicat: εφο λον Orat. ii. την μιαλσειν των νομιω. & Gregorius Nazianzenus Romanoru legem nemini ignorare fas esse est: ρομια νομι- suo ενι άγνοεῖν δεινοtis. Hac de causa orbis Romani habitatores humaniores hominum censuit Li-InPanegyr. banius,qui Romanis legibus viverent, tamquam impe- vii ' ε Hi legum cultu mansuefactos o καλῶ νγ ανΘρωπων τ ς eis τις ἡμιετερς ς νομιοι .Humaniores hominer voco eos, qui sub nostris legibus visunt. Hoc studium primam in Oriente excitauit legum scho- In eodem tam apud Berytum. Gregorius Neocaesariensis, qui legibus Romanis, operam se ibi dedisse de se testis est,
Lib. 1. hist. ris Italici harum legum Abola. Agathias de Beryti excidio Iulian. Ob terrae motum,intericiique Ciuium,& legum studio. οι παρῆσιμ τὰ ρωρια- αναλήξόβοι νο-πὼο δε αυλη-: Glibi erant regum E manarum addiscendarum causa, erat enim Me patrium urbi,
veluti maximam praemium , quod ibi seboia dicat genti
242쪽
Liber tertius. I 87 Vnde & Iustinianus Berytum matrem & nutricem Iegum appellar. In Occidente etia Prouinciales inprimis Galli nostri Romam sedem imperij,& legum parentem auidissime Iuris Ciuilis studio frequentarunt. De Ger-
mano Altissiodorensi testis est Erricus Altissiodorensis, k: . s.cee Incitus his animis, talique cupidine raptus caput est orbis terrarum maxima Roma
Tendit iter, Latij nodos addiscere iuris Et didicit, palmumque breui tulit issi laboris. De Palladio, Rutilius Numatianus. Facundus iuuenis Gallorum nuper ab aruis Missos Romani discere iura fori. Eutropium hortatur Sidonius , ut pergat Romam, Lib. i. ep . domicilium legum , gymnasum litterarum, Iuris discendi gratia. Romam expetierunt & Graeci, & . , Afri. Hinc sermosus puer Arcas Romae in carcerem Atrusus a Domitiano, quod eius libidini non indulsisset. Me quoque, inquit ille apud Philostratum, pater per-Lib. v. dedidit, nam Messanae,quae est in Arcadia natum, litteras Graecas non docuit, sed huc mist, μιαν έργ ἡλνομιικα- , ut legitima iura perdiscerenti E Graecis etiam, quorum genius gaudebat sua tantuni mirari,iegem Romanam utpoth rectam morum regulam,nouit & laudauit Dio Chrysostomus,cum apud Corinthios orans 37- Romae se honeste vixissE persuasim voluit, hoc argumento, quod ibi apud Imperatorem is erat Traianus & in medio legum cc ν γ ν ηπι Psc γόlla ους versatus esset,& Alipium Romam contendisse, ut iuris ciuilis latices de fonte hauriret, testis Augustinus: Lib. ς c. . Non stne relinquens incantatam sebia parentibus terrenam vian Romam proce serat, ut ius disceret.
243쪽
Origo , processus legis Romanae in Gallia
ALLIA Romanorum armis edomita, & in prouinciam redacta, suis legibus multata, Romanas accepit. Has vices primum sub ij tNarbonensis , quo pertinet Critognati Ar- Lib. j. dEuerni oratio apud Caesarem:Respicite finitimam Galbam, . , is pro iociam redacta,iure in legibus commutatis , fecuribusDbu Za,perpetua premitur seruitute. Eadem expeditione victi Arverni & Rutent,quibus tamen populus R.
. ignouit, nec legem suam inflixit, testis Caesar ipse in
zu citi colloquio apud Ariovistum Regem Germanorum: ςU δ' Bellosuperatos esse Arvernos in Rutenos a st Fabio Maximo, qκibus populus R. ignouisset, neque in prouinciam redegisset, nequa stipentum imposuisset. & mox : Si iudicium senatus seruari oporteret, liberam debere esse Galliam,quam b Eo victa suis kgibus ii olui st. Tandem uniuersa Gallia Caesaris armis prostrata,& in prouinciam redacta,in Romanam Iegem iurauit, cuius rei argumenta haec pro sero : Primum occurrit ex libris nostris, in quibus Maiis, id est Praesi us prouincigrum Galliae,in dubijs de iure con- rescripsisse inuenio; ut Adri de Custod. num Saluio, is est Saluius Iulianus Autor edicti peri spadone petui, ut supra Ostendimus legato Aquitaniae,nec non .. ''V 4.& Vitrasio Pollioni legato Lugdunens, de Scaevolam -- x- desideicommissis a libertis testatoris Rei p. Arelatensium relicto ex Gallia consultum respondisse, & Gose
244쪽
Liber tertius. I 80dianum Frontoni etiam respondisse manumissum abi eea quae originem ducebat ex prouincia Aquitania sequi 'in' i
'et originem manumittentis. Secundum repete ex eo quod
Galli adolescentes Romam studiosξ properabant iuris ciuilis ediscendi gratia, ut probatum est ex Rutilio, Sidonio, & Errico Altissiodorens. Tertium praestat
leniae illud vetus, ut nouae constitutiones principum promulgarentur apud Galliarum tribunalia, &actis forensibus insinuarentur. Sidonius ad Nammatitim: Per ipsum fere tempus,ut decemviraliter loquar, lex de praescriptione tricennii fuerat proquiritata; cuius peremptoriis abolita rubricis , vis omnis inpextum tracta quinquennium terminabatur. Hanc intra Gallias ante nescitam primus, quc loquimur, orator indidit prosecutionibus, edidit tribunalibus, prodidit partibus, addidit titulis frequente conuentu , raro sodente,paucissententiys, multis laudibus. Quartam excipe' ex eo, quod scripsit Zoetimus, inclinante imperio Bri- l. s. p. 8a . tanniam, & nonnullas Galliarum prouincias suis viribus sine Romanorum ope, a Germanorum irruptione
restitutas, ad suam legem postliminio redijsse, nec amplius legem Romanam audijsse: ἐομέν βιοτα
satis superque euincunt Galliam, quo prouincia facta est, legibus Romanis paruisse; aliquot sane sederatis, aut liberis Ciuitatibus suis legibus vivere permissum. Heduorum leges intactas reliquit Caesar, ut ipse tur, Et quod legibus Heduorum iis quisummum magistratum cap. . obtinerent, excedere ex finibus non liceret esui de iure, aut legibus eorum diminuisse videretur, ipse in Heduos prosici ci statuit ,senat que omnem, quos inter controuersia esset, etiam ad beeuocauit. Atrebatibus libertate donatis iura,
245쪽
i9o R erum Aquitanicarum, i , , reddidit Caesar, ut ex ipso supra docui
Beli. Gall. mus. Suani Reirip. & leges tuiti sunt Massilienses, qu Liζ. a. rum vestigia extant apud Strabonem, Valerium Maximum, & alios. Primum Gallia vidit Romanum Iure-rib.=.epi. consultum Trebatium, comitem Caesaris bello Galalico , cui per iocum Tullius: Legi tuas litteras, ex quibus intellexi te Caesari nostro valde Iureconsultum videri,mqtiod gaudeas te in ista loca venisse,apbi aliquid apere iuiderere,quod si in Britanniam quoque profectus esset , profecto nemo in ilia tanta instula peritior tefuisset.& eidem Samarobrinae,id estrib. .ep. 6 oppidum Ambianorum, in hybernis agenti ; Constat
enim inter omnes neminem te uno Samarobrinae Hri peritiorem Use. CAP. VII.
Leae Romana defensa aduersus Gothos.
VENTE imperio , Gothis incubantibus Aquitaniae & Narbonens prouinciae , ius Romanum, & alia imperij decora euencrenitentibus , Aquitani & Prouinciales spretis Gothicis legibus, Theodosianas, id est Romanas fortiter tuiti sunt: graues hanc ob rem querelae excitatae in Seronatum praefectum Galliarum, qui Gothos so- aib., .ep. D nocem legis Romanae. Sidonius ad Ecdicium: Exultans Gothis, infultansique Romanis, iliadens praefectis , coitari que numerariss eges Theodosianas calcans, Theρd risian queproponens. Vnde Sc Provincisci abhinc Ro-u, , te mani dici gaudebant. Salvianus: Iam apud Gotho dici non sunt nisi Romani. Tandem Alaricus ultimus Rex
246쪽
Liber tertius. I9IGothorum in Gallia,sentiens Aquitanos & Prouinci les legum Romanarum genio nimium deuotos,in Gothicas vix umquam consensuros,Codicis Theodosiani breuiarium , ex quo inter eos ius diceretur, lectissimorum prudentum opera compositum, non Aniani Cancellarii sui, ut male existimarunt Tillius& Cuiacius, per Anianum ipsum edi curauit; & ne maiestatem minuere videretur, alienae legis aemula potestate, iudicio adumbrato sitam fecit, ut constat ex Alarici Commonitorio, ad Timotheum Comitem, praefixo Codici Theodosiano: Ania siuir Spectabilis, expraecepto D. N. gloriosissimi Alarici Regii , hunc Codicem de Theod. legibus atque sententiis iuris vel diuersis libris electum Aduris annox XII. eo regnante edidit, atque bubscripsit. Haec olim obseruabam , cum legem Romanam Aquitaniae nostrae primitias edidi, a qua nuper nonnulli legem Romanam usque ad Eurici tempora, apud Gothos securam & in temeratam stetisse voluerunt, eo quod non ante Gothis lex scripta suerit, teste Isidoro, & quod Theodoricum Iuniorem legis Romanae studiosum depinxerit Sldonius, cum ipsum his Auitum assantem inducit
Mibi Romula dudum Per te iura placent.
Sed quis no aduertit figurat4 Poetico more id dictum,& ut commendaretur Auiti gratia apud Gothum, quod exquisitius fieri non potuit, quam barbari prin-.cipis piosessione se amici gratia patrios mores dedi icere,& hostilem legem amplecti ; si enim verum ana mus, vix seadebimur principem Romani nominis o rem acerrimum, in legem Romanam aequiorem suisse. Consilium de obliterando Romano nomine deposuit.
247쪽
i a , Rerum Aquilamicarum, Ataulphus, tum Placidiae uxoris suasu , cum negotii mole praepeditus ; verumtamen satetur ipse apud Lib. ν. e. 19. Orosium, Gothos legem Romanam non tulisse, etsi pland intelligeret Rempublicam sin E lege stare non. posse: Neque Gothos ulti modo parere legibus posse , pr pter est aenatam barbariem, neque Reipublicae interdici leges oportere sine quibus Resipub. non est Respub. Quo animo in legem Romanam fuerint eum secuti Reges satis fgnificant rupta passim sedera, & perpetua quae cum Romanis gesta sunt bella de Galliarum imperio: nec mirum barbaris displicuisse legem Romanam , quae barbariem abolet. Denique sub Gothis vix eluxit lex in Romana,quo scite allusit Claudianus, illo versu Merent captiuaepellito iudice leges. Serius & Alaricus legi Romanae acquieuit,cum intelligeret se prouincialium pertinaciam nequire vincere Inec beneficium videri debet, quod haud principis indulgentia,sed temporum ratio extorsit.
Series legis Romana sub Regibus Francorum prima stirpis. Aquitani , alij cis Ligerim cur Romani dicti.
s o Alarico in praelio Vocladens, Aquitai cum parte Narbonensis prouinciae per nit in potestatem Clodoliari: verum Septi inia ad praesens victoris manus elapsa, in V visigothorum ditione remalist,& Arelatentis pro uincia Theodorico Ostrogotho caducam occupanti cessit.
248쪽
Liber tertius. ip . cessit, in hoc rerum nouarum lubrico lex Romana s cura stetit: occurrit locuples testis Theodoriciis ipse . qui cum expeditionem compararet in Galliam Gothi,
cam aduersus Francos, eam lege Romana vivere laetari se scripsit apud Casiodorum : Delecta ur iure Rςmano Ep. a. lib. 3. Pium, quos armis cupimus vendicare, ec minor nobis cura essrerum mortalium, quam potest esse bellorum;quid enim proficis Barbaros remouise confusos, nisi visatur ex legibus 8 quapropter cum Deo propitio Gallio exercitus noster intrauerit si qua mancipiastruitium declinantia ad alios se, quam quibus debebant competere , contulerunt, prioribus dominis iubemus sine aliqua dubietate restitui. Nec vana fides Theodorici; Arelatensis enim prouinciae compos factus,legem Romanam, de togatos mores Prouincialibus se restituisse ubderi voluit, etsi reuera instauratorem non desiderarent. Libenter, inquit ille, apud Cassiodorum, parendum est ξp inii, DRomanae consuetudini,cui estis post longa tempora restituti,quia gratus ibi regres tu est , sit prouectum vestras constat habuisa maiores s atque ideo in antiquam libertatem reo praestantsir uocati, vestimini moribus togatis, exuite barbariem, abiicite mentium crudelitatem, quia sub aequitate nostri temporis non vos decet vivere moribus alienis. Et sane exstat δpud Bar rom. c. A. nium Caesarij Archiepiscopi Arelatensis testamentum
breui post conditum, adhibitis sermulis iuris Ciuilis, ει clausula codicillari: Et ideo haec sunt verba
hanc epistolain' quam manili nostrae subscriptione roborauimus, cuique diem o constulem subtus iudiecimus , Deo dispensante, hoc testamentum meum condidi, - manu propria subscripsi, atque iure Praetorio,vel iure ciuili ad vicem illorum codicito sim ui. Clodo uarus quoque rerum summa potitiis
249쪽
mutationem inuidiosam ratus, perpetuumve desectio- u. . incentivum,vel memor studij & affectus Prouincia-
de prouid. lium,quorum votis,&passis manibus euocatus: quorum non sinE beneficio Gothi uno praelio sore cons cyptian. i.cti,& oblatae prouinciae viribus, animissique, diuturnio-λ-i ris belli moli non impares, ipsis ius Romanum illiba-ς ' tum reliquit,ex quo deinceps Aquitani, ceterique Pr uinciales, cis Ligerimpositi, Romani Francis quoque
Romana viverent. Fredegarius et Int
rim rebellantisus Vasionibus, in regione Aquitanis cum ci nouldo Duce Eo Eudanis, quondam Carlomannus, atque Pia pinus principes germaui congregato exercitu, Ligeris alueum Aurelianis urbe transeunt, Romanos proterunt, que Biturigas urbem accedunt suburbana ipsius igne comburunt. Ante Fr
Launenis enim post sicuti unga ducatum Dum gerit, in luxit culminasancta soci uod nullus veniens Romana gentes tuis Hoe vir barbarica prole peregit opus.
Lib. y. e. s. Idem ad Chrodinum Ducem, Gentibus Obstrictus, Roma nis clarus haberis. RomanQque bra plaudat tibi Barbarus harpa. Conc. Turonense II. Adjcimus etenim ne quis Britannum, aut Romanum in Armorico, sine Metropolitani, aut Compro', uincialium voluntare, vel litteris; Episcopum ordinare pro On. . Concit. Narbonense. Ut omnis homo tam ingenuus, quam seruus , Gottas, Romanui, brus, Graecus, vel Iudaeus die Dominico nultam opera aciant. & alio canone. In cu- is cumque domo Gabi, Romani, . Vnde & regio uniuersa cis Ligerim Romania, vel Romana terra, suo
250쪽
Liber tertius. 39, Gallia Romana; Fortunatus de Chariberto Rege .
Hinc cui barbaries, illinc Romania plaudit. Et vita odillae Virginis : Temporibus Childeriei
peratoris Romanae, Franciae terrae. Luitprandus
Ticinensis de Guidone Comite Spoletanoque Burgundionum regna transiens Franciam, quam Romanam dicunt , ingredi vellet. & Regino: Interata Lmi uicus Rex Gallia Romanae , filius Carali. Et Rex Galliae, Romanus Dominus Hugoni Comiti Claromontensi apud Sugerium. Malo, inquit, Romane Domine, te terram totam meam habere oec. Romanis hoc sensu,id est Aquitanis, ceterisque Cis-ligeritanis rata , & perpetua suit lex Romana,etiam constitutione Clotharii R. edita ab
H. Bignonio: Inter Romanos negotia causarum Romassisl In Noti ad
gitas praecipimus terminari: aecata Guntrano,Chilperico, & Sigeberto Regibus,vsum legis Romanae apud Aquitanos commendauit, eiusdem studium quod florentiGsimum fuit in Arvernorum ciuitate , quae est primae Aquitaniae. Gregorius Turonensis: De Aniarchii vero Lib. .. histi interitu locuturui rivsgenus ordiri placet, o patriam: igitur ut adserunt, Felicis Senatorissemus fuit , qui ad Ob quium domini deputatus ad studia litterarum cum eo positur . bene institutus emicuit ; nam δε operibus Virgilii, legis The damnae libris,arieque calculi plene erussitus est. Andarchium Arvernum suetisse, & apud Arvernos eruditum insinuasitum mentio Felicis ipsius domini Senatoris Anterni, tum eius reditus in Aruernum,de quo paulo post i quitur Turonensis. Ijsdem Regibus usum legis Romanae in Aquitania illustrat Testamentum MS. S. Aredij Edii ita Lemovicentis : aeuod testamentum no rumsi casu iure iu/- : 'aut Praetorio, aut cui bet legis Novesia conscriptione ,