Rerum Aquitanicarum libri quinque, in quibus vetus Aquitania illustratur. Autore Ant. Dadino Alteserra

271쪽

aio Rerum Aquitanicarum, . de Vodatrico Abbate Monaster i S. Galli: Informatumque Parisios ac Bononiam transmisit, iurisque peritiam cum summa diligentia repatriatum omnibus bonis conformatum ad summa prouexit. de paulo post: In iure forensi in creus sico quicquid excogitare poterat, aceto Mineruae poculo cunctis audientibus propinabat.

Leae Romana Hispanis laudata , Anglis

excepta, Iudais exosa. I s p A Ni s sacri ordinis patribus, etsi lege Gothica districtis, lex Romana frequenter lai data. Iuris Romani origines prosecutus est.

tis , oesi. Isidorus E- Hispalensis , & passim Voncilia Hispanica

nitent argumentis a iure ciuili petitis. Conci L Hispa lense i 1. cui praefuit idem Isidorus: Sicut enim per ege m i. q' mundialem , iis quos barbarica feritas captiua necessitater Ed, ta2 transuexi postliminio reuerte'tibus redditur antiqua pos sis; ρομ non aliter Ecclesia receptura est Parochiam quam ante i nuit cum rebus uis iue ab alijs Ecclesiit post Antur, siue iu cui libetpossessionem trans Ua fit ι non enim erit obiicienda praescriptio temporis, ubi necessitas interest. &can. seq. Scribitur enim in legx mundiali A .colonis agrorum , vel ubi esse& eeusit. quisque iam coepit ibi perdure non aliter de clericis cui in

agro Eces De operantur canonum decreto praecipitur,nisi ut ibi. diri. o. per Meant ubi cse coeperunt. Conc. Toletanum i x. I censuit,itaseruare totius generis nobiatas debet , ut in nulti aiana commixtio maculet, quod generositaspropria decorauit. Vnde cunctis Ecessarom. . libertis,

272쪽

Liber tertius. at 7 libertis, tam viris, qua eminis, eorumque propagini inter Acitur iudicis generali, ne deinceps causa connubj,aut Romanis ingenuis copulentur, aut Gothis. Cum religione Christiana simul lex Romana penetrauit ad Anglos o Edilbertus . inter Re s Anglorum primus Christianus, consilio prudentum excerptas leges Romanas Anglicas fecit, ex quibus suis ius dictum. Beda: Gi inter cetera bona, in-- quesit,quaerantisuae confulenali conferebat,etiam decreta illi imdiciorum 'uxta exempla Romanorum, cum consilio sepientium constituit quae consecripta Anglorumper ne hactenus habentur obseruantur ab ea. Restituto omni ex parte iure ciuili

ab Irnerio , Uvacarius quidam iurisperitus patrii Longobardus transi jt in Angliam,& ibi multos habuit iuris

ciuilis auditores. Chronicon Normanorum: Magister ε ς acarius, gente Longobardus, vir honestus in iuris critus

' cum seges Romanas anno ab lacarnatione Domini M. cxMαIx.

iis Anglia discipulos duceret, multi tam diuiter quam pave res ad eum causa discendi confluerent, utaestione pauperum δε Codice, Digello exceptos nouem libros comosuit, quis 'ciunt ad omnes legum lites, quae in scholis st quentari solent δε-cidendas, si quis eos per he nouerit. Stante Imperio Iudaei, utcumque caeli solique sui extorres,& spars per orbem. Romanum, legem Romanam detrectare non dubit

runt. Iuvenalis de Iudaeis. . satyr. r. Romanas autem soliti contemnere leges Iudaicum edistunt, oestruant,ac metuunt ius

- Ambrosus epistola ad Theodosium de Iudaeis: Et com Epam si Romanis legibus teneri se negent, ita ut crimina leges P

vindicandos putent. igno,necsic vitabunt, ηhm quod habent I

tent , nunc velut Romanis Iesbui se Augustinus. Iudaei tamen manent cum

ut a victoribus absorberentur, hoc ipsig

273쪽

iis sterum Aquitanicarum,

in psal , a. tenerat omnino Gliquias legis suae. & idem alio loco Per omnies gentes manent certe, em Iustii sunt, nec destiterunt

esse suod erant, defigens ista non ita cessit in iura Romanorum, ut amiserit formam D. rum,sed ita subdita Romanis est, τι etiam legessias teneat,Paeleges sunt Dei Verum Iudaeorum. protervia fracta, adactis illis in legem Romanam. A

L iu/H c & Honorius Impp. Iudaei Romano communi iura de Iussiris. viventes,de his cassis quae tam a Vergitionem eorum, quam adserum in leges, ac iura pertinent,adeant sinim iure iussicia, omnesique Romanis legibus in erant, excipiant actiones,

. - postrem)sub testas nostris sint. Vnde & habentur serui C merae Imperialis. Fredericus II. Imperatot apud Pe Lib. c. ep.i, de Vineis omnes in Aguti Iudaei rigentei sis que per terras nostrae iurisdictioni subiectas, Cbristianae legiso Imperii praerogatiua seruisuntnostrae Cameraeapeciales. In Oriente etiam Iudxi ex legibus Romanis ut agerent f. i. No- coacti sunt. Theodorus Balsamon in Photium: cini: τεγῶ του νου, ο-U ἁγι γ ημων βαciλLς is est Emanuel Comitenus) δ ,σαν πιο ς κ A νο tra ς-: Cum esset co suetudo vi Iudae a Volum Stheni praetorem litigarent , tenso san Asnosi r Imperator statuit, ut ij in omni μεο ex. letibus litigarent. Nec solum Imperatores, sed etiam: summi Pontifices ipsi Iudaeos Romanis legibus addixerunt. Gregorius I. de Synagoga Iunorum Terro Tib. H. o. dmentium: Praediatis vero Iudaeos grauari vel a pietcontra ordinem rationis prohibemus , sed sic Romanis vita relegi spermittantur,annuente iustitis,ian quesuo ut norunς xis. impe nudi et M.

274쪽

Legem Romanam coluere Summi Pontificta. ' libelli appellationum. Innocentius II I. audax Inreperitus.

E G E M Romanam tot populis cum imperio susceptant ne mireris,etiam ipsi Pontifices, supra rerum humanarum sortem elati, leges Romanas non sinε religione exceperunt, & sacros canones legibus conciliare non dedignati sunt. Lucius III. P. Gia vero sicut Dees non

Magnantur sacros canonei imitari,ita sacrorum statuta ca nonum ,principum constitutionibus adiuuantur. Hoc studio Nou.

quamplures leges Romanae in Ius Canonicum relatae,& a Pontiscibus consecratae. Novellam Iustiniani de eari. 16. &Episcopali iudicio exscripsit ,& ratam fecit Gregor. l. ti', id De persona preibyteri hoc altendendum est, quia si quam ea 'fam habuit, non ab alio teneri, sed Episcopus ipsius adiri debuit is e. p tsicut N.uella consistutio manifestat, quae loquitur demis Deo amabilibus ac reuerendi mis Epimpii, clericis , Monachis. Legem ciuilem de praescriptione x xt annorum agnouit Gelastis P. Post quingentos, inquit,

nos con liruta Christi quo ametrudiis r elusubuertere, cum xxx. nomini hominum nonpost abrumpi. Etiam legem de ' 'rpraescriptione C. annorum in rebus Romanae Ecclesiae amplexi. Ioannes VIII. Sed venerandae Romanae leges ς

qiuinitus per ora piorum priscipum promulgatae, rerum eius praescriptionem, non usper centum amos a litunt. & ante

Nicolaus L de Monasterii, S. Catillesi, quod asserta, '

Ee a

275쪽

ΣΣo Reri s Aquitanicarum, tur exemptum a iurisdictione Cenomanensis Episcopi,& immediate subiectum Romanae Ecclesiae: Godsi fortassis contigisset, ut aliquando monasterium illud sub jorse state Cenomanici fuisset Miseopi, tamensecuniam leges seculi

post tot iam secula cy amnorum I alia repeti nusiatenus iure potuisset,s quodsiemel acceperat libertatem, iam sub ditione nequaquam mancipari denuo potuisset. Legem ciuilem dede nou, destruendis aedificatis post noui operis nuntiationem

'ri 'μ' sedit Lueius III quod sacri canones leges sequi non dedignentur. Legeni principum, de rebus litigiosis non alienandis pro pontificia habuit Innocentius eisi. reelis. II Constitutiones Theodosiij & Caroli M. de Epi

ex deconii scopali iudicio laudauit idem Pontifex: Noc sicilis hu-

de iudic, missimum omittamus , quod Theodosius Diuit Imperator ,

iis i , c--Πρη uit, o c. quae est constitutio Constantini, Theod. deversim adscribitur Theodosio hoc loco , ut& apud Gratianum, quod relata sit in Codice Theodosianum. Constitutiones Marciani, & Henrici II. Imperatorum demon praestando a clericis iuramento calumniae,sic tus est Honorius III. Denique Ecclesia Romana Iuris p Ciuilis studiosissima suit- Iuo Carnotensis: Dicunt enim . instituta Agum Nouellarum quas commendat em Ieruat R mea Ecclesia edici Leges Romanas tamen, si quae cum

sacris canonibus pugnantes fuerunt, temperarunt Pomtifices, ut legem Romanam quae nuptias inter conso-

is permittit,emendauit Gregorius I. Gadam sex M. qu. i. terrena in Romana Ref. permittit, ut siue fratris in serario seu duorum fratrum germanorum , seu duorum sororum filius filia misceantur,sed experimento dissicimus,ex tali coniugio sobolem nonposse=uccrescere in scra lex prohibet cognationis turpitudinem reuerare. Legem depraescriptiione xv ves

276쪽

. Liber tertius. ia 2 2I

x L. annorum in malae fidii possessore reiζcit AleX R'e. ἰ e lis i. der III. Constitutionem Mauricij de Militibus, alijs ratiocinijs publicis obstrictis in Monasterium non recipiendis,temperauit & GregoriusJ. Alius quidem lib.r.epit. fuit ordo iudiciorum Ecclesiasticorum a Civilibus; iu-: 4. b. dicia enim Ecclesiastica sine scriptura,&sportulisceptabantur,ex Nou. Iustiniani: a Iudice Ecclesiastico .i. nudo verbo appellabatur citra libellum ; Nouum & in- solens visum quod Cyrillus Alexandrinus a Seleuciensi Synodo per libellum appellasset ad Romanum Pontificem in tu, δ πρωρος s ουνηθMO χλη πας ικῆ κανονι Κύρι', εποίων ὀκκληροι; ως Et Cyriltas silui ac

primus contra canonis Ecessastici consuetudinem hoc fecit, libellis appellaturiis, ut inleculari iudicio utens,ut refert So- .crates Tamen Ecclesiam Romanam etiam libellos ap-Ε ei 'e ,, pellationum admisisse inuenio. Marcellus P. Maxentio: syhε

Nam eculares, inquit, is pubi cis iudiciis libessis utunturdiami appellatorijs quanto magis sacerdotibus haec eadem agere licet, quisuper illo sunt. Sic Thielbergam a Lothario coni ge abiectam,per libellum prouocasse ad pontificiam se- dem,autor ipse Nicolaus I. Nam eo tempore ad eam sedem libesium appetiationissae misit, OQ. Romanae iu-qu risprudelitiae laudem assectatimi etiam Romani Pontifices: hac arte claruit Innocentius III. hinc audacem

Iurisperitum vocat Matthaeus Paris: Papa mem In Ioanneratus in pronuntiationesententiae di itiuae, ut qui inscientia' erat maenu Iud simul Iurissentur,ita exorbus ait, .

277쪽

R erum Aquitanicarum,

Ius allodij bιneficium Iuris Ciuilis. an 'tari, allodij locus sit in Aquitania.

Os T FAM 1 nobis demonstratum est Aquitaniam iure Romano in hunc usque diem viam, Allodiorum iuri in ea locum esse nihil vetat, squidem illud totum pendet cIure Civili, quo omnia praedia praesumuntur libera, L altius. C. nisi probetur seruitus: Vnde nostri essiciunt quamlibet ης si rein censeri ipso iure allodialem , non empla 'euticar: di riam, aut fetidalem. Et certE Arnoldus Ferronius in consuetudines Burdegalenses, id iuris seu priuilegij Aquitanos habere contendit,ut pcrdia optimo iure possideant, ab Umni censu libera Aquitani , haec sunt ipsus verba, id habentpriuilegium, ut res fundas, praedia'

que in iurisdici ne Regis, dominio aliorum,optimo iure, optimJque conditione, libere pissidere posint, neque Alli vectigali,aut reditu vil obsequio obnoxia.Sed quoniam Neoterici fides tanti non est, ut ei sine autore credatur, rem altius explorare conducit , priusque est statu in praedio rum prouincialium reperore. Posses res prordiorum prouincialium non erant domini iure Quiritum, erum manente dominio penes P. R. seu principem, in cuius gumentum stipendium aut tributum praestabant,prs'. diorum usinifructum habebant, & plenissis a detent tionem ita ut alienare possent,&Ing pertra- in heredem transmittere, ut obseruat J hcopnilus,Min

derer diuis . hanc sententiam Vrbicus: pstnGr j, inquit, agri nc

est. 8. defrud. s. 7.

278쪽

Liber tertius. aut non habenturia non sunt mancipi; prouincialia enim praedia possidentur quasi seu tuuro tqllendorum gratia,& sub conditione praestandi stipendij, aut i ibiit quae

sunt onera fructuum. Idem Vrbicus; hinctu priuati agri tributa , atque ave tigalia persoluant. -& infra, vivis. quia dum priuatus laborat in proprio, e se tributumpublico, in milib.agro. . bi alimoniam arua excolendo ocurat. Etiam Prouiliciales suo iure praedia possederunt, tamquam domini iure gentium, quibus in totum, vel ex parte vetus possessio relicta est. Hyaenus: Excepti sunt Iundi bene meritorum m

deberent, esentis A populi Romam. de alio loco : Hi agri 'r' 'qui redditi sunt, non obligantur vectigalibus, quoniam scilicet priori ae dominis redasiti sunt. Vnde promtacaesta in . dijs suis habuere vindicationem, quae ut competat satis . est actore esse dominum iure gentium,non iure ciuili An i. in rein Aquitania Phouinciales haud deterioris coditionis fuere,& pridia iure dominij istegra,illibataq; possederui:

nec enim colonis assignatus ager,sed veteribus possesso- de publicia. tibus in totum relictus, imposito annuo stipendio , & obserit 3. quod apud Ptolem sum,Lugdunum Couenarum colonia dicitur, no ipsius autoris est,sed commentum inepti Interpretis. Hac ratisne Paulinus multanus praedi rum , quae late in Aquitania possideDat, se dominum agnoscit, eaque patrimonium vocitat, in epistola ad Seuerum: Dromagum enim non hortuli causAN scribis, re 'liquimus, dparadisiilbon hortum praetulimus patrimonio patriae. de Ausonius ingentes eiusdem Paulini poli essi Ep. 3. nes regna vocitat, ob liberum & solutum dominium

pene regno simile,

-- Lacerataque centum

279쪽

ar Rerum Aquitanicarum;

Per dominos veteri Paulini regna fleamus. Prouinciales etiam nostros, sequiori Gothorum arvo,

praedia in solo Aquitanico iure domini j possedisse, insi-L.s, Sidonixi cum inuideri praedia prouincialibus

scribit: Hisiunt qui inuident tunicatis otia, stipendia piauda-

. 'tis, viatica veredariis, mercatoribus nundinas, munuseula legatis , λortoria quadruplato rom, praeria prouincialibus. Re ad Francos deducta etiam Aquitani legitimum rerum suarum dominium, quod ea aetas Alodem vocitabat, Ti 3 c 7 tuiti sunt. In lege Salio: Si Romanui bomo pos sessor, id est qui res in pago ubi commanet proprias posit et, occisus fuerit. Hoc iure Aquitani praedia inter se vindicarunt actione in rem , seu vindicatio oe in re praesenti, quae solennis . fuit ratio huiusce actionis ex iure Civili,ut ex insigni lo-i s , ἡό'Adreualdi bbseruo Caput ceruiumpagus quidam Aquia racS Be- tunicae prouinciae is erat in finibus Biturigum & Lemo- Lib. 'L deuicensium,ut disco ex Aymoino Floriacensi ) regis lis beralitate coenobis sancti Benediati donatus. ωpaulo post:

Advocatus 'erὸ una cum Raganaris Monacho, ad locum cessio nis terrae iuxta morem legis adueniens praedictam vineam adius S. Benedi Zisua autoritate reuocare nitebatur. Ex quo liquetiam olim in Aquitania fuisse praedia libera, & v ros nacta dominos, id est Alod ia, quorum placuit esse vindieationem :Pilode enim nihil aliud quam propriotas. Dccurrente aeuo Aquitanos etiam altodia possedis se constat. De Visredo Comite Bituricensi testatur au- Lib. i. e. s. tor vitae S. Genulti cum refert Monasterium ab eo positum,in oppido cui nomen Strada in finibus Biturigum qui sunt Aquitaniae primae, in lando suae proprietatis Placuit ut ad laudem Creatoris celebrandam, diuinaque m 'ria peragenda, in iure suae proprietatis in villa quae dicitur Strada

280쪽

. Liser tertius. Strada Ee lesiam undaret. De Geraldo Aureliacensi Comite in Aruernis autor est Odo Cluniacenss, qui eius vitam scripsit: Nam cum Alodus eius esset Postomia, id iuc*r latifundia ipsius ita sibisuccederent,ut usique ad momtem magnum. Greonem pesset in eundo cy' redeundo sempis in proprijs mansitare capellis. &ilio loco: Aristomium Lab. sui. iuris insignem Aodum. Equidem plerumque Reges nostri fundos patrimoniales bene meritis de republica in beneficium, vel in Alodem dabant. Synodus Mel-

unde Carollit. 6

satis est allodium illud vindicare Aquitaniae, quod est beneficium Iuris Ciuilis, quo Aquitania utitur; nec eius improperium sero , qui Aquitanos iure allodij lapsos voluit ob perfidia & studiu in partes Angloru:satis itique compertum Aquitaniam non suo scelere, sed inse-lici fato in Anglorum potestatem venisse,ipsamque suis viribus ad Francos redijsse, eoque nomine multa de nostris regibus insignia priuilegia meruisse, adeo peris iliae Iabem non tulit,Allodij iuris multatione, casuque. Dolendum potius,quam erubescendum Allodij ius in Aquitania infractum, diutina incubatione Anglorum; tum estim Aquitani proceres, Anglo perpetuis bellis districto, audacius in plebeios saeuiere, & posses respa aediorum, utcumque allodialium facilE in suam ditionem redegerunt,se unque Allodia euerterunt, vesetiam ipsi priuati posses res iniquitate temporum pes spmdati praesidij causa se & sua praedia potentioribus

vltro addixerunt, & libertatis damno patrocinium re demerunt. Nec dispari consilio olim agricolas sui iuris densis r Gia maxime quod ad Remp. pertinuit , aut praeceptione in beneficiario iure, aut in astodio absumptum habetur, c. Sed de hoc genere allodij non quaerimus, nobis