Prisca Roma in medicos suos haud iniqua

31쪽

que et eXercitatam manum exponerent. In maiori pretio haec, nainisteria erant, ex quo HWoduus gymnasticae medicinae auctor docuerat, per exercitia non modo honum vegetumque corporis habitum obtineri , sed et, quod in se ipso expertus erat, a mor

bis vindicari. Ita liberale vectigal partum est seruuliis . qui medicae disciplinae in potioribus momentis expertes, Opere autem illo, in qub versari ipsi medici dedignabantur, diu et inter multas encheireses persuncti habitumque pro suo scopo necessarium consecuti, id, quod prius ex iussu et institutione medici egerant. lain si iis auspiciis tentare ausi, non in solo hoc spolio adquieuerunt,

sed et, cum aliptae seu unctores prius vocarentur, mox ob qua; Hetuaque cum re medica affinitatem, iatroliptarum imo ipso unmedicorum nomen sibi arrogarunt. Considcrari possunt ut liscu sfae in agro fertili. Id quod doctu prosecutus est, ut reIiqua huius argumenti momenta, I o. H E N R. S c u v L TZ I V s, ipso Platonis testimoni a stillus, qui medicorum ministros alios liberos alios seruos adpellitans: subiicit, utrisque nomen tribui medicorum Toto vero seculo antecessit Platonis aetas illum ehagathi ad urbem accessum, in quam tunc quidem ex rebus eorum parum adhuc venerat. At finito bello briaco contra M. LOG et Macedonico contra 'HibTum Romani viam. ad com 'mercium I JUR. Meae. P. L S. IL e. c. f. r. Locus; Platoris est me selib.

IV. p. h. et III. o. Addit, eum serui plerumque seritos citrent, neglectae morbori mr ratione . illa quae: Vsiil prosunt, quasi exacte scientes, tyrannorum inter superbe et ' pertinaciter in perant eum liber medicus liberoruni morbos probz et re principio expen- das, 'eonii ter cum aegro et eius amicti Versetur, qvbus hi opus

quantum fieri possit, taceat, necantu imperet, quani perihaserit

32쪽

'mercium cinaei Graecis magis sibi aperuerunt, inprimis cum vi dices libertatis eorum videri vellent. Allicere coeperunt tam foe- eundi scientiariim campi: et ut fruerentur tam varii generis

studiis, quibus tamen ipsi impendere operam non satis dignum sua grauitate putabant magna fecerint impendia in sei uulos bene timstitutos, grammaticos, librarios , archite flos , musicos, pictores

et prae ceteris medicos: h) nam etiam a Graecis Romam transi ta erat diaeta athletica. Quis enim nescit, quae huc pertinent: Romanis breui quotidiana fuisset coenare multum, Dinnum protrahere, mane Nomitu ventriculum leuare, Hysmate aluum eluere, a meridie ungi, exerceri, fricari, lauari, idque in prospera non solum sed et titubante valetudine. Vix domus erat, nisi valde inopum, ubi locus non esset optus ad eXercitationes, inunctio nes et ballaea, ipsis etiam in villis, Nelut eleganter suo in Lumrentino P L I N I v s i) omnes gymnasii partes exponit. Hic igitur operam pra aestabat seruias, improprie medicus dictus, d ,minum

suum, ab exercitio, fridans, ungens. , lauans. Imo in illo luxu di uisa er iit munera; cum alii 'balnea instruerent, alii fornaces euis rarent, alii vestiuin curam in apodyterio haberent, alii frictionea ex arte peragerent'; 'alii pilos euellerent, tonderent, raderent, alii articulos. .motitarent, isque in publicis Privatisque locis mos

esset. ιγ Quos Issimanus supra omnia seruorum artificia aestimavit. v. Laur.

Pignor. de se. u. p. m. . s. 0 L. N. p. m. rast. Vbi omnia suse exponuntur, balinei cella frigidaria, cuius in contrariis parietibus duo baptisteria, adia cens unctuarium , hypocaustum, nee procul sphaeristeritun est.

Ita Columeissa balnearia in villis post meridieni et usque in vesperatu illustria aptarinubet, et e rupi . L I. c.F. p. m.

33쪽

esset. In his quis veri doctique medici faciem et omela agnoscit 3 Quis non degenerasse prorsus hoc nomen intelligit 3 Promiscue

apud veteres communi medicorum nomine occurrunt, qui secant

venas, D cucurbitulas ponunt, collyria, clysmata, unguenta pa Tant, circumcidunt, castrant, et si quid his sordidius. I) Ita G LANus m) ait hermiae dissectores, ealculi detractores, auriculixios , ocularios, dentarios, herbarios , communi nomine medicoriun adpellari Igitur seruitutem, inprimis in certa medico-xum classe non inuiti admittimus, uno omnes modulo metiri te-nieritas est Ut tamen ingenue dicam, non haec impediunt, quin medicos subinde per omnem artis ambitum bene insitutos et in grauioribus morbis tuendae dominorum valetudini pares, inter semuos Romanos suisse agnoscam. Poterat Caesar O motiere equia

i texu Neque id salutis semper eaussa. Nero, quos mori Iussit, elingiantes

vltra horam, medicis curauit, ita vocabat) qui venam mortis gratia inciderent. Suetou. in Ner. c. yf. p. m. 807. Commodus Lampri- 'dio teste imitatus medicos sanguinem hominibus emisit stat pris 'feralibus in vis. Comm. p. m. a=a. Legimus quoque poenae irrogandae et ignominiae caussa medicos militibus venam incidisse. Haec tamen etiam postrema Seueca ad laudem ni edici refert, et no inam inde sapientis sui diiudicat. Non medicus, inquit, phrenetico irascitur, non maledictu in molam partem ni iris, neo ol foena, si remediis exent, contrectare, nec veliquias et vfufa imtueri dedignatur. de csessioui. Dp. c. U. I. p. m. ἶ- Aae Thras)hul. c. a . o. T. II. p. IN. B. etsu. in vit. Caes. c. a . p. m. Fa, Vbi non tyrones artem gladiato. riam per sanistas sed in domibus per equites ac etiam senatores armorum peritos erudiri voluit. confer c. Ist. p. II. ubi in foro depit atrii Furtiis Leptinus stirpe praetoria et I . talpemusenator quondam, er Dec. Laberius eques Romanus mimum sui mi egit. Adeo primum Gesar honestis et spectatae vitae homini.

bus ad scenicar et gladiatorias operas tanquaui seruis abuti

coepit.

34쪽

tes et senatores, ut ipsi seruos in re gladiatoria instruererit, quidni ex Graecis medicis fuerint, qui principum reipublicaenae gratiam merituri, vel pretio adducti, seruis eorum traderent, quidquid eximii in arte esset y saepe fortassis in compendio, ut Thessalus, qui totam medicinam intra sex menses se traditurunt promisit, at et aliquando plenius, si capacia boni cultus ingeni obtigissent.

g. 7.

Ille incredibilis in cumulandis seruis luxus etsi ahquanta Romam, ut in bello seruili, propemodum euertit, ex altera i men parte palam fecit, artes , quae Graecis in magno honore erant , Romanis seruiles quidem fuisse, at etiamsi ipsi iis 'vacare infra gradum dignitatis suae censerent,' minime contemtas, sed pro 's ximis suis diuitiis habitas, utpoto in quibus ingens roboris

sui ac floriae omniumque in Nita opportunitatum momentum p suerunt. Latuit Omnino. in his animatis domesticae serti inae iii strumentis maximus rerum gerundarum neruiis, ut quamvisj ad easdem operas liberoriura hominum manu et latinisterio uti pos sent,i nihilominus per seruos mallent res suas; quin et ingenti cim

suctu alienas, administrare, quod impendii minus, obsiquii plus

M Ne clieam de primo seruili bello siti, ne, dorio sngino, quod magis

tumultus fuit, notum est alterum sub Euro S o cruentius Sic liam vastans', quam iri bello PMino factum est, mox etiam reis noliarimi Athen oue. Ibi Perpennis He Aquiatus rem restituit. In illo deliique; quod a I nn loco exestatundi est, totis viribus imperii opus fuit, iton; Lu ii C rs pudorem Romanum adsereret. V. P . L. III. c. .etao. i L

35쪽

M. Crassiuni D legimus architectorum tantum et fabrorumpi iter quingentos habuisse, quibus magnam partem urbis vasta, tam flaminis, vel desertam et vili pretio emtam refecit, areae spatia vendidit, et aedificantibus locavit. Sic alios nulliiij non ge, neris struos habuit, ratus, regenda omnia per seruos esse , hos per patremfamilias, cui gloriosum sit, instructis varia arte ingeniis imperare. In quo nuinero proceres nobilesque reipublicast etiam senios medicos habuisse, eosque haud infimi semper ordinis , idque ad ultimos usque Romani imperii terminos, refragarino ii ausim. Nam Iustinianus aestimato per legem seruorum pretio, medicos sexaginta solidis censeri voluit. 6 Cui seruitio non repugnat, Iul. Caesarem omnes medicinana Romae professos, et liberalium artium doctores, quo lubentiis et ips urbem incoleiarent, et ceteri adpeterent, ciuitate donasse, db Augustum quoque et succe res eius passim nouas medicis immunitates. et insigniora priuilegia contulisse. Intellectu enim facile est , sub his media eos comprehendi non posse; qui iam serui erant, nec sine laeso dominorum suorum iure in libertatem Vindicari Ioterant. Stiit

e, lanxit L. III. Coa. Com. de ligat. seruos et ancillas artium expertes XX , eum arte aliqua XXX, notarios L, medicos utriusque se xii, id est, obstetrices etiam, LX solidis aestimari. . Solidus etaiicetis in legibus Romanis non differt , libra vero auri sub ossi i semiano LXXIi aureos compIehendit, de qVo plus egit post Suaeae timili et miromantium , Ga quot us.. Exite senst pretiVm, ferreo seeuto, Iusiniani non aureo digHum, ceterum euincens, etiana: i tunc inter. medii s. 'dhus seruos fuisse.

o Sueton. in viri cies. c. a. r. m. δι.

36쪽

tum est, inquat Casa bonur , 'e suspicari, aliis quatit talia ante ILberis haec iura diuitatis collata esse. Inde vero sequitur, serues medicos non modo sub potestate dominorum suorum mansisse, sed et eo dissicilius, quo niaiora artis specimina ediderint, suis' se vinculis expedire potuisse, et licet' verum fortassis sit , quod QNc E R o persuadet, seruos frugi haud quinquennio diutius strivari, sed in libertatesn emitti , sortem tamen seruilem, messicorum, si non in natis semper, certe iti aliis, quos ad eandem artem 1 fruere oportuit, propagatam esse liquet. Hoc tamen ipsuin, Romam seruos medicos habuisse , non il lud excludit, habuisse eodem tempore liberos et ingenuos, nee dici medicinam studi tunseruile et ars illiberalis meruit. Cui enim disciplinae non simiale aliquando iugum incubuit. g Accidit hie, 'qubd honas nibus liaberis, alias utiIes vitae artes professis, et in certa collegia descriptis. quibus prohibere integrum non suit, ne quis nobiliorum domi aleret seruos eadem praestantes. Mixta fuit haec sertiorum et liberorum conditio, ut utrinque eadem agerentur neque in urbe solum sed et ruri. Quid Romanis magis familiare' erat, quam agros serusseolandos tradere 7 At suadet UARRO liberos hic habere mercenarios, cum in alio opere sub idem tempus serui occupari utibi ius possint. In villis; ait, praestare vicarios habere medicos, filiones, fibros, quam senios alere, a quibus, idem exspectes. h Patete) u. c. a . f) Orat. Phil. VIII. II. 9p. V . V. p. g) Fueriant serui rhetores , grammatici, poetae, paedagogi, philoso LVt dei cristius, Epictetus.. Tempore Persi ex libertinis iudi ea eligebantur docente V. O Mono ad Suor. V. V. N.

37쪽

patet simul, nec per agros defuisse medicos, uec id nurum videri posse, in illo temporum luXu cum morbis creuisse medicos. Vidimus ad Mehagathi aemim iustam suspicionem hon esse de seruis medicis, qui sero a Graecis ad Romanos pertienerunt, quamuis valere illud Senecae de statu illo priscae medicinae possit, paucarum herbarum scientiam fuisse, quibus sisteretur fluens sanguis et vulnera coirent paulatim. i) Nec multo histior suspicio est de interuallo, quod Archagatum inter et Caesares sis fit medi- eos, U9 quod talastri non minus quam antecedens et subsequens aeuum perpetuae seruitutis post N. Robortesium aliosque C ADHAetou J) aarguit, . qui contra IC. Casubonina, quem primum ait de seruili. conditione Romanorum medicoriun dubitasse, et lac. ponium, qui seruitutem illam vanum Robortelli commentum vocat, et Rich. Mead, qui nihil medicis seruile et humile adseribi permittit, G disputans sopitos crabrones nouo ausu irritavit. Is

passun

H o. T. II. p. - . '. Paulo post p. s. nesciebant, inquit,

inulta antiqui medici, non erat necesse circumspicere multa auxi lioriun genera, cum essent periculorum paucii linia. Nunc vero quani longe pro iserunt valetudinis mala. In illo interuallo plus medicorum mentio in auctoribus oecurrit. in Ari his gatho ram vixit et paulo post Terentius, qui passim medicorum meminerunt, in quibus certe seruitutis noea non est. Qtiaestiis caussa indies pili res ex Graecia veniebant, infinitis autem eo tempore Q mens ius ciuitatis datum eme Tub a cessii, Cicero pro Archia notat. Probat lex Aquilia Cuesaribus antiquior nec nisi ciuibus scripta actionem in medicos licuisse im prudentiae et errorum in medendo reos iUlis. IV. tis. s. quod certe notat, sertios non fuisse.

In disside medicorum apud Deteres RomGΠ0s Aegentium conditione coutra Iac. Sponium et Rics. Meuae Cantubi . it. defensisne

doctis

38쪽

passin ambigua auctorum verba in sinistrum sensum Gepe detor sit. putat ad humillimos mortalium medicos retulisse, n) cum hoc unum dixerit, diuitias humillimis aliquando mea dicorum obtigisse. An medicorum honori derogat, vilissimis etiam sortunam fauisse in colligendis opibus 3 Cur non potius alia,

quibus ille medicinam et medicos ornat, elogia vir bonus attendit Medicinae, inquit Senecae, apud aegros usus apud sanos etialia honos est. o) Si honos artis in artifices redundat, quis hos mortalium humillimos adpellabit 3 Luculentius Seneca omnium, iam

quit, apud nos medicorum et praeceptorum magna caritas, magna reuerentia est, et ut pluris quaedam sunt quam emuntur, rem ait a medico emi inaestimabilem, vitam ac valetudinem bonam,

a praeceptoribus studia liberalia et animi cultum. p Paulo post

sic pergit: plus debeo medico et praeceptori, nec aduersus eos mercede defungor, quia ex medico et praeceptore in amicos transeunt, et nos non arte sed benigna et familiari voluntate obli gant. q) Quis haec verba honoris plena cum illis contumeliae plenis in uno oro conciliet 3 nec haec postrema in ore potius interpretis doctis viris non paveos scientia et fortunae bonis inferiores illi.

temporibus Romam venisse putat, qui etsi non medicamentis, sed manu curarent, medici tamen a pellabantur ; hos in diuitum et magnatum clientelam se contulisse et seruos egisse, donec eliuitatem consequerentiir, inde libertos nomen familiae alicuius Romanae adsumsisse, nec raro si ingenium litteris excoluissent, internis morbis mederi ausos in censum clinicorum venisse. n) I. e. p. 27. o, De chment. L, I. c. a. I l. I. p. m. . .

p De bene sic. L. VI. c. N. l. I. p. vi ib. p. 9. ubi pulchre imaginem ossietosi medici depingit, qui intre sollicitos adlidet, ad suspecta tempora occurrit, et cui nullum ministerium oneri, nullum fastidio est.

39쪽

terpretis corrupta existimet 3 Nec multum mouet censorem nomen amicorum, quod cum summis aeui viris medicos saepe coniunxit, et merito ab iis seruilem maculam abstergit. Iulii Cas aris a praedonibus capti comitem Pluta chus amiciam, Suet nius medicum adpellat, Robortellus ex sola opinione, ainicum dici non posse, qui medicus si ierit, contra omnem codicum fidem in Suetonio etiam vocem amici substitust, merito vapulans ab I . Casam bono, qui falsi uia esse ait omnes Romae medicinam profitentes seruos fuisse, illud vero lai sissimum, medicos non magnatum Romae amicus saepe habitos di flosque esse; quod quo iure omnino fiat, pulchre vidimus Senecam exposuisse. Non secus se res habet cum Artorso Augusti medico, quem Vesscius, Florus, Valerius Maximus et alii medicum eius, Plutarchus et rimanus amicum vocant, et eius somnio monitum augustum in praelio Phili pensi ex tabernaculo excessisse memorant, oppressum alioqui, quae imminebat, hosti si irruptione et captis a Bruto castris. s) Ille vero ni tortas es cuius magnificum monumentum Romae repertum Abbas Garofatur

pin Car. Patinum illustrauit, iconem Dan. Clericus dedit. Et quis

Q Sueton. in Caes e. s. p. m. r. . Caesarem apud praedones cum vno medico et cubiculariis duobus mansisse scribit. Primus A6 ora tedus pro medico amicum hie substituit, ita enim comitem illum Caesaris Plutarchus voeat in vita Caes. Op. T. f. p. 70R A. At V. Casaubonus ad i. c. auctori illi mutatae temere lectionis ineptias obiicit et vanitatem. Vs Plutarchus in Brut. o. I. I. p. roos. scribit caesarem ipsum in com mentariis suis prodidisse, amicum eius M. A tortam somnium . quo iussus ille castris excedere, habuisse. Hauro Maxim. L. I.

c. 7. p m. 7 . . Artorium medicum Vocat.

in V. car. Patini comment. iu OH tubiuw huic Artoriis a Gyenen sus positum p. o. et Absistem Gur solum in P. L EUL misce denique leonem in Dari Clerici H. M. P. II. L. III, c. s.

40쪽

quis non Charicli habitus honos est, quem Tacitus medicum arte ii signem et Tiberii familiarem vocat Is a coena imperatoris velut ad propria negotia digrediens et per speciem ossicii manuiu Tiberii amplexus pulsumque venarum, quo labi spiritum didicit nec ultra biduum duraturum, attingens non quidem fefellit calliadum senem, hic vero, incertum an offensus tantoque magis iram premens instaurari epulas iussit, et vltra solitum discubuit, quasi honori abeuntis amici tribueret ti Quis in seruum, etiam dum ira animi aestuat, tantum prodigat lenocinii 3 Neque id facile ignoscendum est C. Mid lutono, artem, immunitatibus licet et opibus auctam ac priuilegiis munitam, inter liberales locum habuisse neget 0 Dum in seruorum manu fuit, sub exili cultu tam deformis, poterat nonnihil dubitare, de repurgata illa et dignioribus manibus ciuia fauore et beneficiis principum vindicata inique dubitat. Si priscis , ut ipse agnoscit, ars proprie liberalis di ista est, quae non vietis et lucri tantum causa, sed et animi erudiendi et oble istandi scopo maxime colitur, hoc sane fructu,

qtii nos in omni laborum taedio consolatur, adeo non caret medicina , ut PLvΥAR cito iudice nulli liberalium nitore copia et

iucunditate cedat Nec aliter sentit SENECA, ubi artes plerasquem Tacit. Annal. L. N. e. so. p. m.IV. eonser Sueton. in TUer. e. V.

. p. m.F07. Chaa iriem e conuiuio egredientem remanere et recumbere hortatus est, coeliamqite protraxit. x L c, p. m