장음표시 사용
451쪽
L1B ER P R I Μ V s. 13sed demus jam omnes has dissiculi es improbo cuiuspiam labore vinci posse, ac exquisitum nobis proferri posse, confice jam o bone, quisquis is fueris , lextarium ex sexta congii portioner atque ex hujus duodecima distributione, cyathum z& demum cochlear parvum ex huius Vi 'gesima quarta portione. Nemo sane cordatus ac non Vanus homo, qui ipecimen ejus rei tentaverit, se id perficere posse at- firmare audebit. Quod sit omnia ea, quae nos construere docuimus, mensuralia Vala
sibi aliquis parata habeat, haud multo ille negocio reliqua quoque conficiet. Id vero nequaquam debita praecisione fieri poterit, si liquores in singulis compertis mensuralibus vasis contentos, in aliquas, al, mensuris correspondentes portiones, divi dantur. Quemadmodum alii omnes facere docent. Sed si minora ex majoribus Ouaerere oporteat, in singulis comperi
rum mensuratium Vasorum, contenti Unius
alicujus liquoris pondus erit capiendum :atque ex ejus proportione ad pondus ipsius liquoris, quem proXime minora quantitate vasa capere conveniat, eadem construi poterunt. Ut si ex sesquihemina construenda sit hemina, vel Iibiae mensuralis et
implebitur ipsa se uiueniana liquore at
452쪽
34 H i s P. P Η Α R. R E C O G. quo. Atque huiusmodi liquor in ipsa ses
qui hemia contentus erit exacte ponderandus. ut si liquor is fuerit oleum, talis quidem liquor pendebit,suxta olei pondus inobis in congio observatum , duodecim Uncias cum tribus unius unciae Octavis. deinde duae ejus, ponderis tertiae assumentur, quae in proposito olei eXemplo crunt octo cum unius unciae quarta:& tot uncias ex nostris Hispanicis ponderibus ponderabit ut ex ipsa arithmetica ratione constat) oleum quod capiet hemina. Unde si in Vas aliquod figulinum, quod aliquantulum plus olei capere possit quam praefatum olei pondus unciarum Octo cum unciae quarta, tufundantur ipsis olei unciae
octo cum quarta unciae parte: &ex ejus Hem vasis ore tantum auferatur ut eXacte ipsas tantum octo olei uncias ac quartam unciae contineat: tale quidem Vas erit hemina a Romana. Quod si a praefatis duo decim unciis ac tribus unciae octavis subtrahatur quinta pars, nempe, unciae duaecum. unius unciae, seu i quod idem estiuuciae citiae & octavae tres cum quatuor unius octavae quintis: relinquentur unciae novem. cum noVem unciae unius decimis, hoc est unciae decem minus decima unciae
parte, seu squod idem est unciae novem,
453쪽
LIBER PRI,V S. I octaVae septem, cum arnia quinta OctaVae parte. & tantum eX b ar thmetica ratione ponderabit ex nostrii Hispanacis pondu ribus oleum quod capiet libra mensuraliς Romanorum . Quo circa ad tanti olei mensuram, redigi facito eo quo ua hemina tradidimus modo, poterit VaSala quod n-gulinum , ex alia ve ssimili materia , quod Iibrat Romanorum mensurali cel labitur. Huiusmodi enim vas duodecim uncias cuju ibet liquoris continebit earum qu I-bus Romam liquores Omne S menturare
solebant. Quod si liquor in hujul modi vale
mensuratus esset oleum , ponderaret ex Galeni observatione uncias ponderales Romanorum decem : Quum tamen eX
nostris Hispanicis ponderibus penderet
sutiam advertimus) tantum uncias ove octavas septem, cum una ininta Ocia
vae 3arte. Cujus differentiae causa ea gladifferentia est quam superius
a autem quinta octava pars grana quindecim
454쪽
16 His P. PHAR. RECOG. mana pondera ac nostra examinavimus. Quum enim ostensum sit Romanorun postadera a nostris superari ponderibus ne nonagesimam nonam ipsorum Romano
tum ponderum partem: seu , quod idem et in per centesimam partem ponderum
Hupanicorum : ex arithmetica ratione constat decem Romanorum unciaS POn- Uerales superari a nostris decem pondera libus uncus per unciae ipsius Roma,
nae, seu quod idem est per decimam partem unciae unius Hupanicae . AC Pr Pterea Oleum, vel aliud quodclinque, inaod ex ponderibus Romanis ponderaret uncias cecem , ponderare debere ex nostris Hispanicis ponderibus uncias novem cum noVem decimis unciae partibus . Porro comperta Romanorum hbra mensurali, acilli imo negocio eorundem unciamen 'luralis fabricari poterit. Cum enim uncia
sat duc ecima pars librae: & oleum quod
capit libra mensuralis Romanorum pen
dat ut ostensum est in ex nostri Hispanici
marci ponderibus uncias novem , octavas septem , cum una quinta Octavae parte& granis quindecim , quorum septuaginta quinque octavam complent: sane oleum quod cam et uncia, pendet ex nostris ponderabinio vas is cum tribus armci Octa-
455쪽
LIBER PRIMVS. II quintis, Videlicet, cum granis 4J eX iis quorum constituunt octavam. Ianta etenim est duodecima pars unciarum nΟ-vem & octavarumaeptem cum una quin ta octavae. Atque ita sit ad tanti olei capacitatem concinnetur vas aliquod, tale qui dem vas erit Romanorum uncia mensuralis . Similiter ex heminae cognitione notus quoque reddetur cyalnus . Quum enim cyathus sit sexta pars hemmae, &Oleum quod capit hemina, repertum litpendere ex nostris ponderibus uncias octo cum unciae unius quarta : sane oleum quod capiet cyathus , pendet ex nostro
marco unciam unam cum Octavis tribus,
uuae sunt sexta pars unciarum S drach marum duarum. Unde si concinnetur vas aliquod , quod praecise contineat oleum
pendens ex nostro Hispanico marco unciam unam cum tribus Octavis, ejusmodi V as erit antiquorum cyathu S. At enim ex minoribus vastis compertis , multo etiam
facilius majora vasa confici poterunt. Ut si duplum Iiquoris quod Fannii capit cochlearium , in vas figulinum vel limi Ieinfundatur, facillime, ut in hemina tradi dimus , fiet vas illud quod ab antiquis cheme dicebatur, juxta Fannii sententiam. Quanquam alii aliter eius mensuram de-
456쪽
18 His p PHAR. RECOG.nnitant : sin sextuplum cochlearis , fiet
Mystrum minuS, a medicis magis usurpa
tum : quod juxta Fannium , Nicandri T
terpretem , & Graecum auctorem de pon ceribus & men stiris, erat cyathi pars quarta, a Romanisque dicebatur ligula vel cochlear: licet alii paulo magorem men
ram huic minori mystro adscribebant. od ii quadruplum assumatur ejusmodi mystri, vel triplum, ejus vasis, quod in se
octo cochlearia Continet, a nobis antea mathematica doctrina reperti, cyathus iΠ-e exactissime confici eodem modo pote- .rit, quo in praecedentibus Vasis docuimus.
Atque ex cyatho similiter reliqua majora Vascula ad heminam usque confici facillimo negotio poterunt. Porro non modo praelatae illae commodit ites subsequuntur ex mensuratibus vasis a nobis mathematica doctrina repertis, quibus reliqua Omnia ant uorum vasa exacte ac facile conci possent : Sed & in eorum singulis nostra quoq; pondera cum antiquorum Pon ceribus , perinde ac in congio prius eXΠΟ- 1 ulmus, examinari poterunta Immo in sesqui hemina quidem in reliquis inferiori-Dus mensuris, facilius id commodiusque net. In quibus nihil opus erit arenam cum oleo ad aequilibrium ponderare, taec ipsa
457쪽
L 1 B E R P R I M V S. . I9 arenae pondera dimidiare, veluti iri con-gio docuimus, ut ejus tandem pondus in minori quantitate majoris praeci iionis gratia examineturri quum harum mensurarunassingularum pondera satis ad exame ipsum parva sint, ac praecisiissime earum pondera capi possint. Q diit mandest vis reddatur,exame ipsum in sesquihemina faciemus, Quum itaque Romana hemina contineat uncias mensurales decem, sesqui nemina continebit quindecim ex iisdem me-suralibus unciis. Et quoniam ex Galeni Observationibus oleum, quod capiebant duodecim unciae me sutales Romanorum , pendebat decem uncias eorundem ponderases: juxta eandem proportionem oleum quod capiet seiquihemina , quindecim mensuralibus unciis constans , i pendebit duodecim uncias cum dimidia mutatura es ipsorum Romanorum. Quo circa si feS-qvii hemina, oleo Optimo plena,m altera li brae lance imponatur, & m altera eJusdem librae lance substituatur ipsius ieiquihema
Nae Vacuae tua, eodem modo inrupta quo antea congii Vacui taram percipere docuimus : atque in eandem lancem in qua praefata tara fuerit constituta. tot ex nostro Hispanico marco unciae unciarumq; partes impostiae fuerim, quot sat essu anim-
458쪽
2o Hr P s. Ρ ΗΑ R. R E C o Caequilibrium utraquelmanifestuna erit quo Diu , --pδrxς , quas ex nostro Hispanico marco ponderabit oleum quod se inhemina capiebat , fuerint duo e-Cim cum dimidia, nostra quidem pondera Romanis nihil omiamo variabunt: sin in minori extatis ent numero,maiora: in ma-IOm Vero, minora necessario orent Reforiis T ' Observationem.
unciae Octavis, seu drachmis . Siquidem
vis est ' xxibus unciae octa vis, est sus qui nonagesima nona : Qualem comperamus, in congii examine e se rotionem ponderum nostrorum ad Romanorum pondera . Denique como: aenium mensura quali antiqui utebanturno ro aevo ossicinis desiderata.& a mul-i s doctis medicis jamdiu expetit , ii usum revocari a quolibet posset: ut liquo res omnes unica mensura metirentur Veluti antiquitus fieri solebat: & non variis,
emporis more, unicum in eis pondus con
stituentium, cui diversa in ulis me'
459쪽
L 1 A E R P R I MV S. II sura correspondet. niam vero a Galenus quoque antiquozum diligentiam in designandis libris ac unciis ponderalibus aut mensuralibus desideravit, nec eam tamen supplere est ausus licet enim aIiquando expresserit libram & unciam ponderales vel mensurales, laepuis tamen id prae termissit : idcirco nos hic , Pharmacopoeorum in hisce liquorum menstiriS uium in universum damnare non audentes : eis tantum contulimus, ut ubicunque in suis compositionibus liquores deprehenderint praescriptos unciis aut libris mensuralibus , eosdem mensuralibus iis unciis aut libris metiantur, quas hic construere docuimus. Et similiter quoque si liquores ipsit designati fuerint aliquaeX antiquorum mensuris, quibus illi eos metiri solebant ut hemina, aut cyatho,& sit milibus 4 eadem in illis mensura utantur, paratas omnes habentes, eo qui a nobis hic docetur modo . Atqui in CiS compossitionibus in quibus liquor s librae aut un-ςiae nQmine tantum praescripti fuerint, citra mensurali S aut ponderatis notationem,
interim in eis, ponderalibus libris & unciis ut hactenus solebant in utantur, dum ab aliis doctis viris aliter de hoc statuendum fore decernatur.
460쪽
rum Pharmacopolarum abusu erforem
DisponcentM. Et quomodo uelle emendari inpossint. X iis quae in praecedenti capi e. radita sunt, facillimum quidemicrit singulorum nostratiuIT pon- derum differentiam, a sibi colla- Romanis ponderibus animadvertere una elai m observatum a nobis si Don- uera nostra excedere Romanorum pon cirra peramam nonagesimam nonaria pariatem: pina hanc ipsami ratione in ponderatis libra Romanorum, quae unciis duo iecim constabat, pendet ex nostri Hispa-Hici marci ponderibus, uncias undecim eum viginti duabus partibus, quarum vi ginti quinque constitus d unciam 'Parsthmetici his notis de uanθ Et unciae partes, constitui mi octava unetae tem' cum vigesima quinta octavre parret quae vigusim aquinta octavae parsi est grana I ri cum viginti duabus vigesimis quintis