장음표시 사용
11쪽
novum n otium explemIiam Maperadditur: perinde enim erit Leere ne reducere observationes, dummodo illarum reduetio ex tabulis Minapta , eodem tempore , quo unaquaeque observatio et fit et indilbo inscribitur, ipsae apponatur. Per tabulas euim ad tuae specu-Iao situm compulatas, quum inluviaveris observationem rudem, .luae fideliter primum scribeuda et lutegerrima servanda, juxta viscue iii columua proxima, et ipsa in haud mora reductam, et Mino petieam reddes; videlicetis ab instruatienti erroribus liberatam, ad . communem meusv-M ram , ad glaciei liquescentis temperiem, et ad maris libel-M Iam i eductam.
Reductio hujuscemodi brevi et laedi mani digesta, secta et scripta
codem momento quo conscitur metoomlogica observatio, parum temporis et laboris postulat, et, quum in consuetudineui abierit, nihil molestiae utentibus asserui. Nee alia, ut opinor ratione lol-Iere licebit imi odimenta, quae scientiac prosectui usque adhuc u cuerunt, et suis primordiis ivterclusam obsederunt; nec observator nisi hae incedens via potest lubenter in suum incumbere opus, re cogitans animo non incassum suas prosuidere vires curasque, quibus amplam ad comparandum et ad inveniendum sibi et aliis pra bet materiam. Id omne quidem ex voto cedetis si observatores, simul ac observationes sectitant, singulas reis ductionibus, ut oportet, eodem tempore quo tu albo scribu M tur subiiciant. S 3. Nunc, ut peculiaria attingam, constat primum impedimentum ad obtinendam homogeneam redactionem positum esse iucostructione barometri, cujus ratio indicandi mutusex et varia est pro varietate gentium. Nam barometrorum scalae aliae sunt distributae in millimetros, aliae in pollices, et pollices modo sunt Gallici , modo Anglici, modo Rhenani, et alibi alii. Quumque ad
I em propositam unica tantummodo statuenda sit mensura communis , ad qtiam omnes aliae reserendae, quodnam ex his eri inobis barometrum, in quod possit omnium gentium haud ingratiis cadere optio et consensus p
12쪽
ridem urgemur dissicultate in optione ili ermometri. Quaenam ex ejus scalis factis ad libitum Fabreuhesti, Reau murii, De Lidei,
aut centi gradis, et aliis potissimum adlegendar Praeterea quum h die consei solent regulares observationes sub latitudinibus etiam et plagis, ubi therinometrum sub nivis liquescentis temperaturam descendit, usquequo bydrargyrium conglaceat, et ad - 39ς sive ad - 38 subsidat: quum peragantur quoque multis in regionibus, 'iuquibus creberrima quum sit thermometri in H- et - vicissitudo, haud raro accidit, ut in liis adnotandis et perlegendis maxima iii
adversariis eveniat confusio signorum atque molestia, ita ut semper necesse sit intentis iuerere oculis , ne frequens obrepat in supputationes error. Nonne tutius lacibusque res expediretur si, sublata haesignorum varietate, th-ometri indicationes directim semper procederent Fateor et egomet rem imperiosam esse consuetudinem , qua dum detinemur, meliora saepe respuimus, et a novo vel laevi labore abhorret animus. Verum vitanda improba siren desidia, et summa ope nos niti decet ab assuetis rebus discedere , licet mens n stra sensusque laborent, et tandem debemus aliquo nostro damno scientiae hominumque bono prospicere. Quum de nostrorum Iah rum sterilitate certi sinius, quid ulterius cunctamur utiliori potioriaque nos assuescere et aptare exercitationia Quid semper inutiles adnotationes meteorologicas ubicunque peragem 3 Quid ' juvat alias super alias cumulare Miservationes, quarum quo major numerus eo
disseisior ad idem genus reductio 3 Quid semper ineptum moli mur opus' Certum est nullo pacto posse huic occurri malo, nisi omnes, quibus magis cordi gunt studia haec, in unam coeant voluntatem ; et quidquid sit in omnibus meteorologiae partibus innovaridum vel corrigendum, unanimi consensu doctorum virorum et academiarum statuatur, et omnium voto et auctoritate sanciatur.
13쪽
s 4-- rometrum quodcumque corrueruicinia adHMadiim esse opinor, ad cujus scalae unitatem mensura stat enda, quae sit eadem semper et sibi constet, quae in natura ipsa iiiveianiux, et quae a consuetudinibus nationum, a voluntate vamarum genuum minime sit desumpta. Hujus generis longitudo pen duli aequatorialis, aut alia quaelibet ab ea derivata, foret; sed eum integrum nobis sit seligere, optio non nisi tu optimum cadere debet. Longi ludo penduli sexagesimalis, secundos temporis solaris medii pulsantis, est pollicum pedis Anglici 3s,o is, qui metris Gablicis o,996 circiter respoudeat. Verum haec lovgitudo in eo pe
eat, quod cum sit adeo proxima metro, ut ab eo mo vix contesimo discrepet, melio evinirct ut tammeliri conpentionalis adnotat 'ς ibammetri metriet aduolatis perperam confunderentur; et certi m tae ex hoc suborientur ambiguitates, quae in errorem inducere possunt, et inlaulo semper opus erit animo, ut utriusque barometri repedi toria discriminarentur. Cum vero inchoaudum sit opus, uovumque optandum et condendum Sit barometron, maxime cavendum cst ne quid ambi qui dubiique irrepat, neque deinceps, cum in usu illud fuerit, confusioncm molestiam que alteri creare poterit. Haec autem omnia mihi recogi lauti vitium est, ad mensuram harometri communis et ex cola entionu eompositi, atque ad omuum meteorologiae usum ad seiccndam esse
is longitudinem penduli, qui, sub aequatore, ad glaciei liquescentis M temPeraturam, per Vacuum, ac ad libellam aquarum maris, M lutcrvallo unius circumactionis telluris circa proprium axem, is centum millies pessationes edit. S 5. Penduli hujusmodi longitudo, ob usum cui proponitur, TYPES METEOROLOGIcus appellari poterit. Haec eadem commode in ceu luna Imtest dividi partes, et unaquaeque earum NORMULA BARO METRICA nominari. Ad hujus porto definiendam longitudinem nihilli ercle certius frmiusque invenire fas erit illa, quam Clar: Sabinius,
14쪽
tum ex suis novissimis experimentis, sub variis latitudinibus p ractis; tum ex aliis, quae jam pridem evibres .mlamber et M Chainus, et insuper astronomi summi Biolius et Aragus in Gallia et in Hispania absolverunt, in unum constatis, eruit et statuit. t . Ex hoe longitudo penduli aequatorialis, qui per vacuum, et ad maris oram, secundorum sexagesimalium temporis solaris medii vibrationes elat, statuitur esse pollicum pedis Anglici 39,o IS. Hauc vero quantitatem multiplicando per quadratum relationis, quae inter tempus solare et siderato intercedit, ejusdem penduli longitudo obtinetur, ut secundorum siderei temporis pulsus edat, poli. angi. 38, ain: et multiplicando hane penduli siderei longitudinem per longitudo habebiturpe duli ejusdcm, quum centena millia pulsationum ediderit, eodem c stanti temporo quo semel cireumagitur tellus, sive per 24 horas temporis sideret; quod nempe conficit possieesanglos a8,965733 Ea optari mensura, quam natiua ipsa nobis exhibet; quae ubique m smari poterit; quaeque mutationibus ob posteriora ex Perimenta, nisi Drsan perquam minimis, liaud est obnoxiae et eum jam statuta sit maxima illa diligentia quae haromotiis indicationum rigori satis Superque est; quaeque utilissima foret sci eutiae pmsectui si coneo diter et ab Ouinibus ejus cultoribus admitteretur, ceu universiais
Conventionis modulus, atque ceu illa unica , cui caeterae omnes, saltem barometricae et meteorologicae omnis generis meumrae, reserantur.
S 6. Hujusmodi turpi meteon, mei longitudo, mensuris illis expressa, quae ad barometricas usitatiores scalas adhiberi solent, ea nempe est, quae Sequitur.
15쪽
Polliessus pedis Anglici ab ,96573 pedis Gallici
ς . Ex hiisce eruitur mensura respondens normulae baro-tricae, quae centies iterata ty pum meteorologicum adaequat. NORMELA BAROΜETn CL sit aequalis
Partibus pollicis anglici o,289657 Lineis pedis parisiensis 3, 2634or Lineis pedis rlienani 3,3 5554Millimetris gallicis 7,357 6s . Lineis palmi sicuti . 4,io3333S 8. Vel si malueris valorein mensurarum, quae ad scalas ha- metrorum coutrueudas magis sunt iu usu, nonnulis barometricis expressum, habebis
minum Gallicum Uncta palmus SieiliensisS 9. Conficies hinc togaritin s logari imis singularum mensurarum stantes addideris . I 35,9at 94o- 2,9a445α
normularum hammetricarum lasariimos, qui sequuntur, c
16쪽
metrum meteorologicum conventionale traducatur dat nomiulasio3,6Mi baronietricas. In observatorio Panormitano altitudinem mediam barometri,
Erst igitur Panormi altitudo media barometri anglici, in com
ventionalem meteorologicum translata, normularum Ioa ,6140. Cum adoptatum fuerit hujusmodi universale barometrum, quod nullo cum alio confundi potest, quodque nullius est gentis, baimm tron set in usu comentionale, ad quod per tabulas perquam sit 1ilices unusquisque poterit proprium referre. , . Ad id sicilius consequendum tabulas quae Seguuntur SuPPuta l. b. I. exhibet mensuras variarum gentium typis metu es gicis espremas.' Tab. II. dati numeri pedum anglorum, parisiensium, rhe-norum, nec non et metrorum in irpis meteorologicis reductionem
perhibet. 4Diuiligod by COOste
17쪽
Tab. III. convertendis observationibus peractis cum barom tris angio, gallico, rhenano, et mctrico in normulas baroneetricas, sive ad barometrum conventionale est a Commodata. S it. Tali pacto tu linguam communem et universalem ba- rometricis observationibus convcrsis et expressis, homogeneas eas reddere etiam oportet, quod fieti.' liberando illas ab erroribus, qui ex instrumentis manant. I.' ad immulabilem temperaturam glacies liquescentis omnia redigendo. 3.' tandem ad libellam aquarum maris, quae ex observati nibus costans liabetur , easdem transferendo. Ita porro observationes omnium regionum, Cui cumque se sae , scalis mensurisque disserentibus consectae , uno eodemque orei reseruntur, et ab omnibus intelliguntur; ac proinde uuam et homogeneam notionum seriem menti iugeriint, et stimulos subdunt, . Viamque ad investigandum Philosophis nori iurit.
De correctionibus eae struccura bammetri
s ra. Si excipias baro metra duobus acilualis di tetri brachiis conssala, quae ut vulgo ad siphonis instar dicuntur, reliqua unive sim vel cistcrna occlusa constructa sutit, vel coclea lyreMoria subter obfirmata, quae superficiem liydrargyri cisternae ad divisionum principium, quod innatans index designat, reducit. In utrisque u TO Cum ex natura, ut accepto utar vocabulo, capillarilariis tubi, ob quam in ipso tubo inserius semper hydrargyriim pro minore illius diametro detinetur , necesse est altitudinem ipsius columnae corrigere. Emendatio erit permaneus, et omnibus observationibus eodem barometro Peraclis communis. Cognita porro interiore tubi diam tro, diametro nempe columnae liydrargyri, ex tab. IV, quantitas Semper eadem, Qt Proprio barometro apta , qua omnes Observationes Semper augendae, obtinebitur si .
t Correelio barometrorem ex capillaritata tubi eadem prop/-sive defamatur ex a tractione primigantariam Particularum hydrargyri et vitri, prout clarissimo Laptaeis
18쪽
s i 3. Barometra, queis cisterna occlusa est substracta, super- sciem hydrargyri ad principium divisionum reducere nequeunt, et altera indigent correctione. Nam de his constat quod quo plus bydrargyri in rubum introierit, eo magis ejus libella ab initio scalae, sive a o divisionum recedit, nec unquam ad id puncti reduci potest. Patet inde hanc correctionem sectionum hydrargyri tum in
uino tum in cisterna inversam sequi rationem , quae rationi duinplicatae inversae diametrorum tubi et cisternae aequiparatur. Sint Dei d diametri internae cisternae et tubi, et b altitudo observata co-
Iumnae hydrargyri in baromctro. Constituta libella sibi semper co- stante, quum altitudo hydrargyri in tubo, ad glaciem liques utem
temperata, Ioo normulis barometricis, seu tino meteorologico respondeat, hae correctio exprimitur per
quae addenda barometro altiori IOO', subtraenda vero ab inse i m. Demensis igitur duabus diametris d tubi et D cisternae, et autem per Primam divisa, quotus, qui semper idem Pro unoquoque barometro, erit racior, per quem in tab. V variantiam hanc libellae quaesitam iuvcnies. S i 4. Altera porro altitudines barometricae indigent correctione , et ham postulatur ab ipsa materia , cui inscribuntur divisiones. Barometra diversimode construuntur; sunt enim quae ex a
ricalco habent capsulam, quae tu ima sui parte cisternam cstbrmat, et in superiore ins sitas exhibet divisiones. Deorsum et sursum e tenso metallo ab uria mi dilatatione, necesse est ut a medio duo cxtrema diducantur. Quo servidior hinc erit metalli temperativa, eo magis a divisionum scala recedit cisterna; quae, deviticium sibi vitreum tubum rem aliens, fit ut hydrargiri altitudo minor vero innuatur. Ad hunc tollendum errorem, dicatur b altitudo a barometro im
vam esta sive ex impuvione laterati siuidi aerei in partes ipsi pervias stultorum, et ex istorum varia tenaeitate, ut ex Metrina viarissimi Furitani, qui atteaetionem inter hei Togeneas hydramyei et vltri particulas, prout naturae legibiis absonam prora rejicit.
19쪽
6 dieata , di vero therinometrum meteorologicum barometro affixum. cujus, ut infra, numerus Ioo indicat glacies liquescentis temperaturam: est ali uude comperium aurichalchi dilationem inter glaciei M. liquescentis et Quilientis aquae temperaturas esse Hiud con etionis pars ad revocandum ad glaciem liquescentem divisiones scalae barometricae apponi debet barometro observato φ- IOO o,o-oi 88 uno lameu codemque tempore, ob dilationem capsulae ex medio sui puncto in superiorem partem etiam divisiones recedunt. et hydra ori altitudo ctiam minor vero sit: proinde ad reducendum ad glaciem altera est priori adjicienda pars coimctionis - IOHo,oooo 188 Unde integra correctio hujuscemodi barometro applicanda erit 60- ioo)o,oooo I 88. S i S. Ast quae universim construuntur barometra lubum vitreum lignea capsula inclusum habent. Horum insculptae divisiones lamel lae ex auricalco, quae tu superiori parte ligno duabus cocleis assixa est. Etsi haec brevis sit, et paucos contineat pollices, sive paucas normulas, non cessat tamen sese ob caloris vim dilatare per ore sita. Si velimus exprimere per ρ et per q extrema divisionum iamcuae inscriptarum, dilatatio tota erit - Ο )o,o-or 88 Et quoniam propter hanc dilatationem a harometro indicatur altitudo
vero minor, cum haec sit supra puuctum medium lamellae, et indicatur major vero cum crit infra; correctio appigenda, ad reducendum illud ad statum, quo foret, si divisiones inscriptae fuissent ad glaciei temperat viam, erit - IOO o,oooo 188
20쪽
ITFingantur scalae estrema signata normulis so et Io8 ; barometrum
observatum b m 96 ; thermometrum annexum I ia ; liquet correcti
S 16. Postremo in barometris ad siphonis instar constructis vitreus tubus recurvus aut alligitur exterius ad auri calchi laminam, quae notet et i,ermetiatur duarum librationum ab imo ad summum disterentiam; aut iucluditur capsula ex auri calco, ut in viaticis baro-tris sit, et in hac insculpuntur superae et inserae divisiones. Hae ccoto, ob calorem uniformiter tu metallo diffusum, et hinc ob particularum ex ejusdem vi factam diductionem , a medio auricalchi puu-cto sursum deorsumque coguntur recedere , ac Iaertudo duarum lia brationum disserentia minor vero habetur. Cum sit Iamrro disserentia inspecta libititionum semiaer m b, ut revocetur ad glaciem, v Cesse mi corrigatur quantitate
Ο,OOOo188 Evenit insuper ut in hisce barometris tubus vitreus inserius deprimatur, sed depressio haec libellae disserentiae statum non perturbat. S 17. Oportet deliinc columnam hydrargyri reducerc ad costa tem glaciei liquesccutis temperaturam , sive ad 1 oo' thermometrimeteorologici, de quo postea. Indicent gradus thermometri bar metro adjuncti, et b barometron observatum suis erroribus eme datum, sive capillaritate tubi aucto, et a Iibellae variantia, divisi numque dilatatione correctum, erit reductio bydrargyri ad glaciem liquescentem
et hae disserentia augendum sive imminuendum barometrum observatum, prout thermometrum affixum n temperaturam hydrargyri infra aut supra i Oo gradus meteorologicos indicat. Datis hinc altitudine observata barometri b, ct gradu thermometri affixi π, ex t bula VI haec correetio habebitur.