장음표시 사용
31쪽
28 tuta, perleguntur super uno et altero quadrante mines gyri, aut isH-rum partes, quas lapsu decem secundorum , qui pendulo pulsante
dimetiuntur, unum et alterum ventilans eodem obtutu absolverint. Ex dictis facile est intelligere ventilaris axe verticali mobile maximum a vento horizontali irrueule excepturum impetum, et uuulum ab eo qui verticaliter Perilat: verum hoc ipsum a veuis, qui cum plano horizontis angulum constituet, impulsionem accepturum cosino quadiato ejusdem anguli proportionalem. E contra ventilans axe horizontali volubile, postquam ad directionem venti suum axem composuerit, maximum Suscipit impulsum a vento qui de vortice illabitur, et uultum ab eo, qui horizontali tor advenit: et a vento hiique flante impulsum suscipiet sino quadrato anguli inclinationis proportionalem. Ut ventilantis axis horizontalis eamdem cum vento assumat dis ctionem, ex qua re omnia pendent, hoc inclusum est in parallel grammo mobili circa hastiam secivam, cujus dimidia pars occupatur ab ipso ventilaute, et reliqua a duabus superficiebus annexis comiatatur, quae Vesorum instar, sicut in anemoscopio, officiunt ut paraIlelogrammum, et inde ventilantis axis horizontalis, qui in ejusdem
est plano, semper ad venti cursum se convertant. Hoc modo quum parallelogrammuin sese moveat, ac consistat secundum venti diminctionem, nihil impedit, quominus ventilans suo non fungatur munere, et veritarem indicet. Ad dimi uuendum et quodammodo arcendum ab actuosis mach, nae partibus nocuum attritum, qui sit ex partium Pondere, operam dedi, ut hic caderet in duos globos per axem transiecim, quorum Summa mobilitas minimum reperit osseudiculum, atque facit, ut sere nubiam et axes et rotae sentiant circa suos polos ponderis vim. In id demum ingenium intendi, ut duo illa voluta utia ia iisdem circumstau-tiis collocata, eamdem velocitatem conciperent, eamdemque conceptam per suos indices expromerent; idque per jam antea repetita experime ta factum, sericorum laniculorum ope, quae longitudine et crassitie
aequalia, aequaliter uno et altero vetititiali antea advoluta, aequalibus
32쪽
dei neeiri ponderibus pertracta, aequaliter ac piali terni ore evolveruu-tur, et iter trocleas ad idem planum descenderent. Ut cognoscatur ii de et dijudicetur, quae sit nantis venti velocitas, nihil ticiendum restat quam numerum I erlegere circuitionum, quas umis et alter index eodem lcmporis intervallo percucurrerint, et delitiae unum per alterum numerum dividendo, quadratam inclinationis invenire tau-
gentem. Sit o numerus divisionum quas excursu Secundorum decem, quod est tempus costans a Ine assumptim , cons erit verticalis vel
lilauiis index, et sit ti numerus, quem alter ventilantis horizontalis index aequali terni oro absolverit: ex ea positis invcnitur. r.' ρα tan. langenti quadratae venti tricliniationis. Etlii ne sit ut aereae excursionis inclinestio ab alarum maguitudine seorsim cognoscatur, et sit per Se quaedam absoluta quantitas.
rum si tersicie pendeat, habetur lauacu velocitas, Iirout it,sa est iu venti ejusdem linea considcrata. S.' Venti directio autem habetur ex illa, quam accipit mobile parallelogrammum S um vetitilum circumscretis horizontale, quod sicut anem copium quodvis, sumi er consistit in Plano verticali juxta venti directionem. Hace omnia copiosius clariusilue in lucem prodibunt simulae a soluta fuerit, quae interim caesa tur, acum lamiua, a qua per si guras novum auemometrum et totum et Singulae cjusdem I artes oeulis exhibentur. Nunc satis sit innuisse modum, ex quo ejus cODStructio Ii sit mente conjici, quo possit sbi Min in meliorem a meliori iu- genio formam rodigi. Nam video egomet ad hujus primae excogitationis jam exstructas singulas partes aliquid modo huc modo illuc melius facilius lue addi posse.
Academicus Parisiensis clarissimus Prevostius, et itidem clarissimus Berotineti sis antecessor Fredericus Host manuius , quibus videndum examinandumque novum opus Obtuli, comiter et probavere, et
ejus usum maxime Commendarunt.
S. 27. Ego saneaventi velocitati tractenus semper rationem habui,
33쪽
et ut videre est in menstruis parapegmatibus Dorii Literarii Panoruis
in lucem editi, hujus extimationem qualem tuumque, non Prorsus. tamea aspernendam, in hujus observatorii meteorologicis regestis co notavi. Ad hoc statuebam ut O absolutam quietem, sive omnimodam aeris tranquillitatem; et statuta ut unum levissima ventivi, ut duo quum aliquanto validior, exhinc ordinatim progrediensus que ad decem, hoc numero maximi turti is violentiam signabam. Quum milii nulla praesto esset mensura et ars, hanc hactenus sum secutus methodum, qua ad certitudinem accedere quodammodo lueet, sed eam attingere nisi casu nunquam possumus. Abhinc in spiam novi anemometri adnotare indicationes. in adversariis ad n vum generale si siema accomodalis.
23. Ad meteorologicam res etiam periiset vaporum in atm sphera innatantuam, qui coeli adspectum oculis eripiunt, quantitatem adnotare. Ad id praestandum, quum nulla adhuc sit statuta meth dus, necesse est aliquid reperire, quo probabilius saltem hac de re possit judicari, ne tu supputationibus faciendis elementum aliquid prorsus desit. Nee hactenus et hoc praetermittendum duxi. Nam, ut ex supradicti Diarii para pegmatibus patet, ego multis abhinc annissum solitus mente comminisci hoc adspectabile caelum in centum di-Visum esse partes, et de eeps quantae ipsarum sint obnubilae cog latione existimare. Si caelum omnibus sit detersum licet levissimis nebulis, signo o nihil , et e contra signo ioo centum , quum fuerit
ex toto nubibus obductum p quum autem di in idiatim serenum nubilosum sit 5o inscribo, et sic gradatim; atque hoc Vaporum νω luminis nomine aduolo. Praeterea quum variam nubes ex ipsa pellucidi tale praebeant oculis densitati& formam, adeo ut a levidensi nebula ad gravissimum atriamquenubilum immane pateat intervallum, varii quoque possunt hae in re discriniinari gradus Hinc ego statuens aequalem O,s minimam nebulae leviculae inteusitatem, nam o, o est quum nulla extat ; pono unitati, seu s, aequalem maximam nubili
34쪽
illius intensi talem , et sic gradatim intermedios interserens visibiles gradus, intermedias per decimas unitatis Partes existimo intensi tales, et hoc densiliatis nomine insignio. Usus ipse et montis solertia sic iam cent omnes, ut in judicando de volumine et deusitate nubium, sicuti etiam de viniorum vi, staculae adsistentes, quibus observationum m teorologicarum curam domando, nunquam vel tauimum interse dia scroImeri ut Quum vero, ut ideramquae accidit, in diversi caeli r gionibus diversum comp'reat nubium et nebularum volumen et densitas, sagax aliquod medium ab ipso rei conspectu est desumendum, et tum pro volumine et tum pro densi tale in adnotationibus inscribendum, quod oculorum judicio lacrit extimatum. Ex hoc alteris intelligit ut , quomodo multiplicando volumeuper densitatem possini adnotare ita tabulis. massam vaporum visiabilium; ut inde imiotescat aliqua , quaecumque tamen illa sit, nubium existimatio, quae si nota vera, vero tam a Proximior erit habenda. Massae hujuscemodi, ex dictis, minimum o, maximum veros is liabetur. S 29. Postremo soleo in meis diariis e lest A superficiei visibilem adspectum hisce signare vocabulis Lucidum. It . Luci quando caelum est quaquaverso et ex toto
Sudum It. Bello si nubes huc illuc offusae non plus quam Sextam totius imi ediunt partem Nubilum Ilia μυμ o si omne; c illectim sumptast nubes tertiam coelestis si lii Drtem constituunti Mixtum. It. Misto quum coelum tanto .rsi in tutervallo fulgeat quanto obnubilatur. Nimbosum. It . Ingombro si eaeli duae tertiae pyrtes nubibus obsidenturia
acum It- periri quando ex sexta Sui tantummodo Prie ea tum sit sineerum, reliquum vero nubibus obsidum iaObscurum. It Oscuro quum caelum ex toto et undequaque sit
Illuc, si superioribus notationibus habenda est ratio, lucidum,
35쪽
3Irespondet Oolumini O; Sudum i 7 circiteri, Nubilum 33; Mixtum 5o: Nimbosum 67; opacum 83; Obscurum oo. De omnibus circuniis
Quando vero cocti laborant caligine, ut liare ab ordinariis nubitibus discriminetur , sul erscribo ex caligine, It . di nebbi. . Soleo pariter animadvertere , si illo obscoatiouum tempore leviter pluat an perpluat, Si Dingat, grandi iaci, ton escat, in horizonte coruscet, aut fulguret, et dubiuc addo vocabula Imbridum, Plurium, Moa-le, Grandinosum, Totums, Cori Caris, Fialminans. It. Con picygetla, con Plataici, Con neve, coli Srcindine, cou tuont, cou balem,
con sciet te δAd hunc modum usque adhuc tu hoc Observatorio, coeli ve torumque Status, quatuor quotidie vicibus, lκrpetuo simul cum b roinc tro et thermometris Obscrvatus cst, et observatioues in acia r lalae. Sed huic, ct aliis, quas supra exposui, methodis ita tuli acreo, ut animo sim paratus aliam ituamcumque obsequenter amplecti, dummodo haec a majori astronomorum et meteorologorum parte usum 1ietur, ac adhibeatur. Quod enim ad scientiam ejusque usum maxime refert illud est, utra unam camdemque observandi, homogeneasque antea reductas M obServationes meteorologicas exprimendi rationem mucti h M bcamus, et Omnes in unum idemque systema concurramus.
Quum aliud prorsus hic mihi in animo sit quam totam metu rologiae absolvere doctrinam, et Potiori ad scribendum adductus sim sinc , nec de omnibus aliis aeris adsectionibus , nec de singulis ad illas explorandas excogilutiis instrumentis dissei endum puto. Nullam proinde, ut unum accurate urgerem propositum, mentionem faciam de hygrometris, electroniel ris, atmidometris, sismoscopiis etc. ist xumque significatioitibus, quiplae quae possunt sine ullo sus pii co filii detrimento praeteriit. Sed primordia rei ponantur, et in gen iratu systema modo reducati tur duo potiora atque tutiora instrume ta, quae scienti ac veluti basim constituunt; nam reliqua hercle -- uia, Serius oeyus , suapte natura locum in ipso Systemate congrue tem facillime habebunt. P.
36쪽
6 3o. Nimis profecto, lotisiusque quam par erat, liisce tabidiΝ
praefatus esse videbor: diutius quoque in enucitati dis rubus, et aui inimci sensis expromendis immoratum esse egomet tutelligo. Brevi in equidem esse liotuissena; ni gerere morem voluissem illis, qui, quum nec Astroii omi nec physici sint, atque aliis distenti negotii 4 in subducendis calculis tempus insumere nequeant , meteorologicis tamen observationibus sedulo et laudabiliter incumbentes, linculiaria a me posculat. Forsitati et hoc aliqua ex l arte sectum, vel temetitiori quo abi illior studio in magni ponderis scientiam, quae adhuc jacet perlictumue iacebit, ni emendatricem ipsi mauum admovere velimus. Et procul dubio, quoad nova aliqua non admittetur emetiendi ratio,
quae una eademque, silente nationum aemulatione, ubique vigeat: quoad novum, ut ita dicam, stylum nos ad unum Omum non usurpe mus, in quc in exhibeantur translatae observationes nostrae meteorol
orae ubi quaque sectae: quoad consilium omnes idem non ineamus, et in eo firmiter perstemus: quoad rei pri illo in nosmetipsi non statuamus: quoad nosmet bit venia verbis decipi et decipere non desinamus,
de nostris laboribus, et de quocumque meteorologiae prosectu est prorsus desperandum. Haud itificior sola reductione ad eamdem temper turam hydrargyri, a multis adhuc et a me adhibita, observationes ba-mmetricus eodem instrumento codemque loco factas posse aliqua ex I arte pertractari: Verum quae adhuc a climate a situ et ab aliis Ioel adjunctiis prodierunt inductiones, et bae quidem aegre et dubitanter, exilis aut nullius usus sunt. Nescio quidem iniquamne an in honam partem, hanc, quam proI osui conventionem, sint accepturi, qui res scientificas moderantur. Caelerum spem fovere me interim juvat, et in Lusium Scientiae omen exoptare, ut non gravatim, sed bono animo ab omnibus excipiatur. Quum cuique nostrum perspicuum Persuasumque Sit, hac aut alia quaquumque generaliori Posila conventio ne , tu rutilo seri Ilosse comparationes , quae honesta intereseretur eausa , cur nos dui rectemus cam 7 Hac tantummodo lucubrationes uostras latius distissiusque extendere , et ad universaliora redigere et hac cogitata nostra cum alionis statim conferre: hac bona summa et inopinata expectare laudem aliquando licebit. Hac enim ratione scien-
37쪽
tia, i luelabilibus adliue inipedi inentis obstricta, adeo maximos habitura erit talesque prosectus, quorum copiam, Vim, et praestantiam
vix cogitatione nunc Conjicere possumus.
Sed quantum ad nostra attinet jam incaepta res est; et ab idibus inastiis anni 183a in hoc observatorio Regio Panormitatio, quae sunt obscrvationes meteorologicae, Secundum hoc propositum syst ma, digeruntur et reseruntur in opisthographis; quum prae manibus et in promptu jam si ut binae illac tabulae, Per quas, uno obtutu, o servatio quaedam, prout Peragitur, per simplicem additionem aut subtractiouem duorum numerorum, qui ex illis statim eliciuatur, rediinitiir ut oportet, et scribitur. Exemplum et in observatorio Coblegii Nautici hujus urbis usurpatum est, ubi omnia jam liac nova mei bodo peraguntur. Accademia lusuper scientiarum et literarum
Pavorinitana, cognita rei utilitate, ex sui magistratus decreto, novum institutum amplectendum statuit ; quin etiam novum bar metrum, scala normulis meteorologicis accommodata, itidem ilierm metrum meteorologicum, ad observationes in suis aulis faciendas construi jam decrevit. Utinam, dii sexuit, ut laudabile exemplum ab omnibus imitet Il
38쪽
40쪽
Amsterodami in IIollandia pes m Anconae in Italia P .is mAniuerpiae in Bclgio pes m Augustae Taurinorum pes sistrandus min Gallia subalpina tinabucus m rolini in Borussorum Regno pes Renanus legalis mBernae apud Helvetios pes m
Coloniae Agrippinae in Germania Pra rhmmua .
Florentiae in Italia pes Genuae in Italia Gottiae iii Saxonia Pes mΠamburgi in Wostptialia Pes mΗapilitiae in Dalii a Pes m, Mailritensis pra . . mlIisitaniarum i Castellae uarias . -
Londuit in Anglia . . . Luboei in Olsatia P Maiiluae in Italia pes :Mediolani in Italin pes Moliaesiit in Bavaria Pes m