장음표시 사용
31쪽
ro De Irregularit. & Dispensatio.
tia proueniens secundum omnes. de de hac materia vide per B. Anton.in sua sum .i a. .li.xxix. per totum. vel irregularitatis cisectus est, quia
reddit hominem indignum ad ordines suscipiendos, de in iam sus ceptis ministrandum, seu eos exequendum, ut supra satis diximus in dissinitione irregulari tatis . vel irregularitatis effectus est, quia reiicit hominem a regula Apollobusecundum Lappum, ut supra dixi, sub ruor. unde dicatur Irregularitas.
An per disipensationem tollatur
irregularitas.s V M N ARr tifex solas di penset iam irregularibus ille,
time ratis,panuentibus vigam. c.
irregularibus. Equaestione, videsicet quis dispe
set cum irregii laribus: Inno.in c. cum etenim .de re iudi.in vi .dicit.
quod cum irregularibus soliis Papi t dispensat,& idem dixit videri de corp. tiatis, ct de illegitime natis,& de poenitentibus, de de bigamis.& dicit si e Ro ecci
sarum seruare, quod credo i .itelligendum quoad maiores, videlicet sacros ordine , de ad beneficia maiora, videlicet curata,& dignitates, personatus adminali rationes, de canonicatus, tam
in collegiaris quam cathedralibus, sed ad min res ordines. de unum simplex ordinat ij dispensant . ut in c. j.& ij. de filiis presb.in vj.& si e seruatur.& de cor . vitiatis videtur tex. cum glo.in c. significavit. le corp. vitia. in uer. nostra, dctua.
ubi Episcopus sua auctoritate dispensat, non tamen ad altatis ministerium. s V N N M. I Irregularitas an tollatur per dispensationem. Et eude iurepositivo. x Silpensatio an concedatur in his, quae flant de iure
3 De inlisito adfinitum non infertur. Passiones huius saecul non fuit conditu adfuturam gloriam .s Tapa an possit simper. O in omni casu uere aeniatentem, clamantem audire, Osecum misericorduerisi enore.
E c t M δ quaero, an ' per dispe
sationem tollatur irregularitas :dicendum est, qubd sic: quia omni irregularitas undecunque prou iniat, siue causata ii t, eli de iure positivo, secundum Inno. in c. tenore.& c. fi. de temp. ordi .ubi videtur hoc sentire.de per Doctati c.niii. te renunci.in F. personae.& in c.ad audien tiam .de homici. liximus etiam supra.de irrega. laritate.& dicemus insta de dispensa. Papae,& dei homici.
Cum istitur sit de iure positivo, ius positiuum dicit, quod eo ipso , quod quis se deputauito
sequio Iesu Christi, omnis irregularitas abol tu i dc tollitur, ut est glo.in c.cum deputati. de ia
net,qubd usque adeo irregularitas sit de iure post tuo, quod pro quouis delicto etiam atroci. vel etiam homicidio voluntario, vel haeresi nomincurritur irregularitas.& talia comittens, se perpetrans, modo sit consessus suo sacerdoti . de gellerit poenitentiam, vel partem eius , poc stremanere in susceptis ordinibus, de ecclesastica sacramenta ministrare absq; aliqua dispensatione. Et tunc sic aut homicida est irregularis. quia homicida, aut quia desii hum est publicum. si quia homicida, licendum est,qubd siue sit delictum occultu, siue publicu,sem P eli irregularis: si vero quia delictum est publicum, tunc non esti tregularis propter delictum, seu reatum homicidii, sed propter publicum, de non quia homicida: de tunc dicendum est quὁd si semper homicida non sit irregularis, nunquam si irregularis: quia idem semper est delictum, ocreatus publicatus,licet alteret delictum, non tamen parit ξ uius peccatum, licet grauet illud peccatum. sed si irregillariias esset de iure diuino , etiam si proueniret ex causis sit pradictis, siue proueniret ex delicto occulto, siue publico, semper delinquens esset irregularis, sed omnes consenti lint, quM si occultum non irrogat irregularitatem, ergo irregularitas etiam proueniens ex casibus f pra dictis, nunquam est de iure diuino, de hanc
credo esse mentem Innoc. ibidem tu bene pondera
Praeterea ea, quae sunt de iure diuino, regularitet sunt indispentabilia, de sic irremissibilia, sed certum est catholicὸ loquendo quod maior est misericordia: Dei, quim iniquitas hominii,qui de infinito ad sinit uno insertur,to non sunt con
32쪽
dimae passiones huius seculi, iuxta dictum Apostoli, ad Qturam gloriam: & Deus semper peccates in se de ecclesia Dei ministra , nunquam clau- dit gremium redeuntibus. Dicerem Papami posse semper & in omni casu verὰ poenitentem , declamantem audire,saeum misericorditer dispensare etiam ad altaris ministerium, de tollere, abolere omnem irregularitatis notam,& infimia, de ipsum restituere ad primum statum innocentiae: de secus dicere: victeremur dissidete demisericordia Dei, de essemus similes Cain:& t nere contrarium huius conclusionis, sequeretur quod maius esset vinculum irregularitatis,quim excommunicationis, cum ab omni excommuni ratione quis possit ab tui 1 suo excommunicatore,& restitui parendo mandatis ecclesiet, ab irregularitate vero nunquam in casibus supradictis, etiam poenitendo. Nec obstat li dicatur, mercommunicatio fiat propter inobedientiam de contumaciam tantum, & parendo absoluitur. sed in irrequiaritate per homicidium non rorest occurri ob impossibilitatem ita tussiciendi. Et idem dicendum est in simoniaco in ordine, quia character simoniaia collatus, est imprecsus, in anima, nec actualiter deleri potest. 'Etsi diceremus hominem non posse fatis poenitere, nec Deum parcere, nec vicarium eius posse remiti re, nimis durum esset: ideo tenendum est Papam posse dispensare super omni irregularitate undecunque proueniente cum verὸ poenitente, ut ibi
tenetur Inno. quicquid dixerit Abb. Marianus. de alii tenentes, quoa irregularitas prodeni eniri homicidio voluntario sit de iure diuino, quorum contrarium tenuit Host. in summa intitu. de homici.in g. si. in s. cum voluntatio autem.&
De dispensationibus in genere.
Ui A supra diximus de irregularitatibus, dicendum modo esset de impedimemis officiorum, &beneficiorum ecclesiasticorum , sequentes ora.dinem primae rubrice, & titulum tractati s n
mpedimenta veniunt discutienda sub suis titu-hs congruis, ideo proponemus de dispensati nibus in genere, dc successive in specie subdictis titulis, in quibus,& ra quibus impedimenta tam ad ordines, uim ad benescia appar bunt, ponent' sub hac rubrica xxiiij. quaesti
Quid fit di pensilio, munde dicatur.
disset isti mis plures dissinitiones, O unde dicatur. Distensatis es nomen aequium prura Dii sicans. O A N N a s de Deo in principio
sui tractatiis dissiniuit, dicens,T ne, quὁd dispensatio est iuris relaxatio : uel clispensatio est diuer sa relaxare, sicut nauigantes, qui 'iuaedam proiiciunt, ut caetera saluent. ut incidispensationes. j.q. vij.& ς. nisi rigor. & ibi glo. in ueri ut plerisque.& in l. in Titio. ff. de cond.& demon str. Bonamida non dissiniuit. 1Hostie. autem sic dissiniuit videlicet, Dispensatio est rigoris iuris per eum, ad quem spectat, misericois canonicὸ facta relaxatio. Et allegat L nisi rigor. in c. seqtiet ij.q. vij. N est . requiriatis. Item dixit, uod est vulnus, quia ius vulne rat, Vt xxiis.q.iiij. ipsa pietas. in si. Beatus Tho. a. a. q. lxxviij. art. x. dixit, P dispensatio est quaedam commensuratio distributionis, vel applicationis communis alicuius ad ea, quaesii bipsis continentur, per quem modum etiam quis dicitur dispensare cibum. Petrus de Taran tasia diffiniuit, dicens ubddispensatio est iuris communis cum cogniti ne causae facta ab eo , qui habet ius dispensan di, relaxatio. Ioannes Theutonicus glossiator, in c. requiritis. i.q. vij. in verbo, ut plerisque. posuit hane eandem dith nitionem, addens,quoddispensare est diuersa pensare. Spec. posait duas dissinitiones in dicto titulo de dispensatione. Prima, Dispensatio es prouida iuris communis.relaxatio,utilitate seu necessitate pensata. Secunda, Dispensatio est rigoris iuris pere*ad quem spectat canonice ficta relaxatio. Baldus in addi. Speci ubi supra distiniuit dicens, Dispensatio est rigoris mitigatio, vel poenalitatis moderatio per habentem auctoritatem, ficta suadente publica utilitate, vel a lia rationabili aequitate, quam lex ciuilis indulgentiam vocat. δει Concilium autem Meldense aliter diffiniuit.' colligitur 'tex. tali coniugio. j. q.vij. Vid licet, Dis Esaiiciest recellus a bono, pietate sita- dente, cessitate pulsante, utilitate blandiente .
euidenti meritorum prorogatiua comendante.
Dispennatio i tamen interdum dicitur declaratio,
33쪽
De Irregularit. & Dispensatio.
claratio, ut habetur in c. Qui ὀ . llis. de iurς-iu.& ciei si Claristus.eo. ti.de C. iis letoria cana ε . Si tamen medullitus has distinitiones attendimus, omnes ad idem tendi int: sequax tamen dis finitionε Ioan.glo.& Petri, tanqliam pleniorem. Prima itaque & secunda pars huius diffinitionis probatur indicto c. dispensationes. j. q. vij. dispensationes enim rerum non nunquam cingunt pars quidem . debito rigore quosdam sinris eiicere,ut maius aliquid lucri lucrifaciam.Sicut ij. qui mare nauig nt, tonpestate v ge' ς, inaliique pςriclit te an lati, q0gdam exonerat, ut caetera salua fiant: ita dc nos cpm non habemus salvandorum omnium nu'cioxum penitus certitudinem, dςspiςimus ex his quaedam, ne
die iactum secerunt. Et ibi, de tertia die suis m3nibus armamenta. ui pini erunt de ibi, Satia iri cibo, alleuiarunt nauem jactantς trixi cum in mare.it,lonae siς. Dispensa uu debet fieri quousa. ideo Isino inc inyer sde x unci.insi. dicit qqbis dii ς' fatus sine causa,etiam i P ra, non est tutus,ut latius dic in inise , de dispensatione Papae, ili fine. Dispensatio quandoque dicitur mutilatio ii ris, ut in c.dc si lxj.q. vij. ibi, alioquin.n .P O cevitate, vel utilitate ecclesiue mutuantur, de ii
uandoq; d sipe 3satio dicitur pensati in quia quii pen' idebet Diaderarc qi id expediat, in vinritatem misericordiae praeponeret δ' rigorem mansuetudini antςserre unde Greg'tim in Moralibus. lib. xx. i' qu rta parte. xsec. MI, Omnis
qui iustὰ iudi s. stater m in manu gelut i ippenso iustitiam& misericordi in portatio: tras simpliuὰ in cap. omsti , qui iudi t.dy d st. de idem dixit Isido.j. lib. et molos Tertia vero pars huius di finitioni ib ab eo qui ius habet dis nisendi .prub int pςr te in c. .de tali sinat .ibi, b c persona, quς super hoc potestatem habuerit dispςnsandi; κ in c.ad nostram, de consiter. ibi, ςum sentςntia, in onsio iudica uia. S in L s. C. si d competaiud. 5: pro insecto habetur, quod fix ab ea, quae de iure saeere non potest, ut i R quod autem. de tu pat. nulla maior est nuntini, quam quae r
sultat ex desectu iurisdictionis, ut notitii c. cum dilecta te rescrip.& de appel.d: in cle ut calumnijs. de re ita.
i Dissensatio inde habuerit originem. α Di petistio sola misericordia introdrum est. 3 Et aliquo iure peti non potes.
Unde habuerit ortum dispensatio,
& ubi, & quando, a quo, quo tempore, in quibus,&quanto &quo iure dispensatio habuit ortum a Deo.
A B v IT autem ortum dispensatio secundum loannem de Deo abi'so Deo: nimirum erae, si homines dispensant cum homi hibus, climi se neus ex sola misericordia di- spcns erit cum homine, ponen, ipse Io exempla in creatione primi hominis, stib cuius dominio de pedibus omnia subiecit, iuxta illud pr plietichii , Omnia subiecisti sub pedibus eius, PsiL Viij de idem dixit Spec. in princi p. huiustit.ibi, originem autem traxit cum sequentibus, quae omni d literam fixerunt ipsius Io.quem ta pn spec.non Resai. habuit ergo ortum a Deo
in para his deliciarum , plastriato primo nomine in ipso hominet ex misericordia , de quo plenius dixit be tui Ilio. ij.ii q. lxiij. r.j.6 per i iram illam, de duabus sequentibus. qq. Si sola aut tin misericordia dispensatio intro-α ducta est i sequitur quod non est ius, nec aliquo 3 iure peti poterit eis potestas data a iure, vidi cit Tatantasiensis: pro 'uo allego dictum Apo- noli ad Corinthios yiij. ibi, Nobis credita est di
ij. Spee. dicit, quod ubi est debita, ibi est ius τ idum autem est prohibita, tunc non est ius, sed dispensatio iuris, ubi autem est permillia, non est ius, sed misericordia. Io. gloisator in cap. dispensationes.j.q.vij. tenet , quod non est ius. Vgutio tenuit conti rium.quod imo est ius, pro quo videtur esse Nu.in c. dei vestis.xxxv.q.iij.
di ibi glo in verbo, constituta. Crederem potia kici quod ubi est ius,ibi non sit neces laria dispensatio. sed dicas, quod loquitur post impedimensum occursum, inducςns chipensationem. s V M-
34쪽
i Tispensatio crecedis ex quindecim causis. a Persona circa quam dispensatur, quomodo considerari debeat.
Illegitimus an, O quando post dili aliuὸ prom
ueri ad Papatum. 3 cualitas personarum, an in parvis imponendis a
- . Uetas in dispensatione dupliciter consideratur.3 Senes iuuenibus apientiores esse debent. Ideo in delictis etiam grauius punienti sunt. 6 Canicies hominum sapientia est, prudelia designat. Homines quanto morti sunt propinquiores,tantop riores esse debent. a Iocus an consideratur in dispensatione , quia ratione loci, propinquitaris, uel distantia aliquid concoditur uelituitur, quod alius non concederetur.
Io Item pietas. ar Item necessitas.
ix Dem Flstigio. 33 Item utilitas Ecclesiae. Vtilitas, O necessitas interdum qu Parantur in diaspensationibus. x Item scandalum. is item euentus rei.
ar Item futurum bonum. 18 Item discretio. ia 9 Item misericordia. Dintia O misericordia coniunm fiunt, O altera ab
io Niserisordiam aliena miseriae compassio.
Quae sint causae dispensationis ,
esse possunt, quot lant casus di spensandi: sed ex auctoritate Isid ii, de qlia in c. sciendum est xxin dist. dicentis, sciendum est, quod pleraq; capitula, ex causa, ex persona, ex loco , ex tempore consideranda sunt, possumus dicerei plures esse causas, &plura consideranda esse, de quibus quindeciin adducemus exemplificando. Et primo causa per narum , videlicet multi titudinis seu uniuersitatis. Causa per me.
Scandalum. Futurum bonum. Maius bonum. Euentus res. Discretio.
Misericordia.&ex his quindecim alias Aes-hus elicere poterimus. Sed de ijs primis vido Sanctum Tno. ij. ij.q.lxiij. arti ij.
Causa itaq; personarum, ubi multitudo pe casset, vel deliquisset: ubi enim multorum illages immineret, detrahendum est aliquid seueritati, ut scribit Augustinus ad Boni iacium, &transumptiuε in c. ut costitueret. L.disi .in fi.ibi, in huiusmodi causis, ubi per graues distensii num scis luras non huius, aut illitis hominis p riculum, sed populorum plurimorum strages. iacet, detrahendum est aliquid seueritati, ut maioribus sanandis malis charitas sincera subueniat: multitudo enim insimul peccantium s cit peccatum impunibile, dixit Gositi in sum made temp. ordi .in viis.col. circa fi. Vbi poni eversus dicens, ob populum multum crimen pem transit inultum. de glost in cap.j. de tempo. ordi.
a Persona, lupliciter consideratur: persona videlicet secundum statum, vel secundum aetatem. primo casu circa sublimes,& literatas personas, aliquando fit dispensatio,quae non fit circa alias, ut iussit concilium generale, de quo in c.de mututa. de praeben. merita enim personarum, multi tum iuuant ad dispensationem obtinendam, ut probat rex. in c.innotuit.deelec.in fi. ibi, eunde magistru propter praerogatiuam meritorii, &c. ex quibus verbis datur intellisi , qubd sola me ri totum praerogatiua est suffciens causa ad in ducendum dispensationem, licet non concur rat necessitas , aut euidens utilitas. & hoc elicio ex not. per Abb. in die. cannotuit in iii. col ibi. Item, nota principaliter, quod illegitimus eotest dispensatiue promoueri ad Papatum ex sola meritorum praerogatiua absque causa comulsiva, pro quo allego texin terminis in ta pr.
yterorum fisios. lvj. distin. in Κ ubi plus dicitur, quod etiam summi Pontifices fieri pota sunt : & se videtur, v in dispensationibns sit locus exceptioni personaru , de quo plenε dixit
beatus Tho.is .ij.q. lxiij.M.ij. de per totam illa q. 3 An autem in poenis imponendis attendatur qualitas personae: dicas etiam , qudit sic, ut est tex. dc glo.in c. qui contra ecclesiae ac xiiij. q.1. in verbo, ignobile. Et quia stupra secundum ti Thon distinitionem, dispensatio est quaedaineomensuratio distributionis, perquein modum dicitur quis dispensare cibum. Beatus Ausustusuper epistolam Ioannis dicit, quod nobilibus& delicatis liceat vii cibis delicatis, de preciosist pauperes vero utantur vilioribus. de quo tra
35쪽
De Irregularit. & Dispensatio.
sumptiuὸ habetur in c. non cogatiar xij. dist. bene iaciunt not. in l. nemo C. de oss. magi. osti. intex. ibi, in his gradibus teros antecedata. quem sstipendia meliora, aut labor prolixior fecerit antei re. bene sicit tex. in c. staritimus. de maiori.
Item persona ratione meritorum, ut in Ambrosio de Martino, qui adhuc cathecumini , de Augi istinus neophilus, silerunt electi in Episco- Iopos. Et Nicolaus & Seuerus adhuc laici, ad Episcopatum vocati fuerunt, ut de Ambrosio habe- Iitur in c. Valentianus axiij.dist. de de eodem Nicolao,& Ambrosio, ac Seuero habetur in c. st ruimus .in versiculo contra. lxj. dillin. de Augustino habetur in c. non autem. vij. q. i. cum tamen tales promoueri non possint, vi lxj. distin.
Aetas autem in dispensatione dupliciter consideratur, videlicet an senilis, aut iuuenilis. In Iasenili etiam distinguitur, videlicet aut in senili senio, aut in decrepitate. In iuuenili, aut perfecta, aut proxima adolescentiae, in primo casu senium non est in con sideratione in celictis, quasi in vitis, immo grauius senes puniendi sunt, S cum caeteris sapientiores essedo eant,&praesumantur pro eis, ut dicit tex. inc porris. qubdest fi . lxxxiiij. dist. canicies hominum sapientia 6 est, & canicies prudentiam designat, ut ibi: αγ quanto morti propinquiores sunt, tanto debent i
esse puriores,ut in c. tanta nequitia. hcxxvi. dist. εια tanta nequitia. .q. vij. Et senium ac lantium Susannam nil senibus piosuit, quia lapidati. Daniel xiij. A ut in decrepitate, & tune si est
sine sensia, non est in considetatione, quia talibus interdi est bonorum administratio, testamenti sectio, ut not. in l. senium C qui test. face repossint Vbinor.quod sequestratus a communi v se hominum ob senium, non habet testamenti sectionem, cum aequiparetur mente capto: si tamen adhuc spiraret, sectis, ut in c. tata. j. q. ij. in s. 1 contrario sensu. Si verb in iuuenili, dicas ut dicit tex. in c. r iitentes .in vers. iuuenibus.
dist.& in c. in adolescentia. xxxiii. q. ij.& idem dicas de proximis adolescentiae, cum talis aetas prona ad malum sit,ut dicit rex. in c.j.xij. q. j. 8 Locus loci enim ratione N propinquitatis, vel distantiae aliquid conceditur & statuitur, quod aliter non statueretur, seu concederetur, vi in c. ad audientiam. de eccle. aedi. et j. & in c. eum longE. lxiij.dist. & in c. pudenda. xxiiij.q. de in c. non loca d. list.& glo. in c.j. xxxij.q. V. vi Isin Alemania, ubi proptercarentiam olei ob diis stantiam loci, ubi oleum nascitur, ecclesia tollorat, quὁd incolae tempore quadrages mali viai
aut lacticini j x, & haec est tacita dispesatio, quam Potius corruptelam credo; cum sicut ibi est coria maluatici,& optimi vini abundantia, ita olei esse possit. De tacita dispensatione diram
infra, in fine operis. pus. pone exemplum in c.quidam.xxv.qaii. ubi Anglicis ad fidem nouiter conuersis concessum fuit, ut coniungerentur in quarto gradu. de Gelasius ratione temporis vocavit monachos,&laicos promouit ad regimen animarum, ut i gitur in c. requiritis.j.q. vij.& c. sequenti. Pietas ut in c.j. &ij. de cler. pugnan. induel. de in c. ipse pietas. xxiij. q. iiii. Necessitas. ut in c. necessaria. j. q.vij. cum duobus c. sequentibus .dc tunc necessitas est, cum ecclesia indiget ministro,& nullus alius est idoneus : quia tune fit dispensatio, ut etiam proxi-mὰ sepra dixi de Gelasio. Sed hodie haec necessi
Religio quandoque inducit dispensationem, ut in c. si quis diaconus. L. dist.
Vtilitas ecclesiae. vino t. in d. c. necessaria. dcc. dispensationes. & c. sequenti. j. q. vij. exigit nanque utilitas ecclesiae, ut de ministris minus idoneis urgente necessitate prouideatur, ut in c. tali coniugio. .q. Vij. Vtilitas ct neces litas interdum aret ui parantur in dispensationibus iit in c. staturum .in g. insuper. in v.ficiunt nota in c. post translationem de renunci. & in c.j. de rebus ecclesiae non alienan- dis .in Vj. Scandalum. quia propter scandala evitanda multa tollerantur,quc alias repellerentur & corrigerentur, ut dicit beatus Tho. ij. ij.q. xliij.arti primo, & in quarto. di. xxviij. de not. in c. perum nit.x .disside in c. nisi cum pridem .in g. pro euitando.& in cicum ex iniuncto. de reni in c. dc in c.'
cum quisque. iii. q. iiij.ubi est bo. glo. & tecine nihil cum scandalo. de praescrip & c. ad aures. de tempor.ord.de l. si quis filio. f. hi quoque.de L sequenti. Ede iniusto rup.& irr. res f. de per H sti en sem in tam in a.de renunei. in M. fi. in versici est autem scandalum,¬. in die. j. de off. ord.ec per Io. A n. de alios in c.j. de osti. dele. in n. in
verbo, scandali dc in c. cum teneamur. de praebe.
dc glo. in c. ij. de praescrip. dc est glo. penult. Sc in c.qui scanditizauerit. de l. si oleum. C. de dolo. δc in L quissimu est. de usustuc. N Inno. dc Hosti. in c. in praesentiacile probati de in c. super eo. de cogna. spirituali. dc in c.hi, qui ves propria te me rritate. in fi. i. q. vij.qubd sicut scadalum dat causam dispensandi, sic de dispensationem prohibedi, ut not. in c.j .de apostata Euentus rei. pone exemplum positioni in dijcto cap. tali coniugio. i. q. vij. in g. p xo euentu. cum quatuor can. sequentibus usque ad ci desiilla. de in iam factis facilius dispen bitur, quam in faciendis, ut not. in cap. quotquot. de in c. impudicas, dc cap. virginis sacris. xxvii. q. j. de in cap. decernimus. xxviij. distinctio. & nota O
36쪽
in ciqiuemadmoduin .de iureiur.&in c. aqua benedicta.de consecra.ecclesiae.& in c. fi de diuo tio. de in c. in haeret. de eo, qui dux. in matri. quam pollia. per adulti& in c. quia circa. de con- langui.&assi. ubi not. quod proles iam suscepta inducit causam dispensandi. r6 Maius bonum ut indicto c. dispensationes. i. q. vj. & in c. quaedam lex. & in c. quod scrip i. xxxvcl. iij. I Futurum bonum .pone exemplum, ut dispenset cum haereticis, ut alij facilius conuertantur, ut not.ind.c. ipsa pietas. xxv.q. iiij.as Discretio quoque in dispensationibus est attedenda vino. in c. nisi cum pridem. in M. personet.
de renunci. & ibi Cardinalis in iiij.col. & in c.j. de ordi.ab Episcopo, qui renuncia. Episcop. in ij. l. i Misericordia.supra, ubi deo rigine dispecationis tractauimus, diximus quod ex sola misericordia di ensatio introduci est.& sic dispensatio est ipsa missericordia. dc ubi unum propter aliud, illud quoque magis, ait Aristo t. iiiiiii Topi. misericordia enim est maxima virtutis, sec dum Tho. 2.2.q.xxx. .iii. x iiij. & decommendatione misericordiae, vide nota in l. Imperialis. C. denup. Scin l. fi. C.de donat.inter virum,&rio.& in l.obserua sum. fi de off. praetor. de viij. q. .in clemens.& in c.alligant.xxvj.q. vij. & in disciplina. xlv. dist. cum cisequenti.de in c. Ponderet. L.disside in c.non satis. l lxvj.dist. & in c. est iusta. xxiij. l. iiij.& non potest. caecausa, α
On his locis de misericordia, eius virtutibus habetur, de qua etiam aliquid dicam insta proximE, ubi trambimus de dispensatione iudicum
saecularium in suis sentent ijs etiam criminalibus: quilibet enim ad misericordiam tenetur ex praecepto Des,& ecclesiae, ut lxxxvj. dist.no satis, dc Matthaei ix.Misericordia volo, non sacrificiis. Suavis est diis uniuersis ex miseratione eius su- r ola opera eius. Ps.cxliiij.de Mat.vj. Beati misericordes, cubi beatus Th. in cathena aurea dicit, φ misericordia,& iustitia coluctae sunt, ut altera ab altera debeat teperari. Iustitia enim sine misericordia crudelitas est. Misericordia sine iustitia dis lutio. Et dicitur misericordia, qtiasi habens cor miserum de proximi sui oppressione, se dum beatum Tho. ubi supra. nec ob. praemissis, quae dixit idem S. Tho. a. a. xxx. q. a
ri. j. in princip. videlicet quod culpa & peccatum non debent esse prouocativum ad miseri. cordiam, sed magis ad indignationem ' quia idem respondit ibidem ex auctoritate Augustini, lib.ix. de ciuitate Dei dicentis, Misericordia est alienet miseris compassio, ut supra. & Cicero in laudibus Caesaris ait, Nulla de virtutibus tuis nec admirabilior, nec gratior est misericordia.
Misericordia domini, plenitudo virtutum est. lxxxvi. dist. in singulis, S per totam illam dist. Misericordia domini plena est terra, Psal. cij. Misericordiam & iudicium cantabo tibi domine. Psal. c. Pro conclusione demum causarum dispensationem inducentium, postumus secere regu-
lana, videlicet qu5dvbicunque iusta causa est illa ea consideranda, an dispe sationem inducari quam si adducit, debita est, quia regulae san
istorii in patrum pro tempore, loco, dc persona, ct negocio,instante necessitate traditae sunt, ut Inn.dicit in c. sciendum est. cum c. sequenti, su-
pra in principio allegato, & in c. non debet. de iis angui.α assi. δ: beatus Hierony. in Epist laad Ephe.ait, necesse est, ut iuxta diuersitates temporum, locorum, & hominum, quibus diuersias clipium sectae sunt, diuersas causas, &Iumenta, & Origines habeant :& quomodo beatus Io. in Apoca. scribens septem ecclesis, in unaquaque tirm, aut specialia, aut uniuersaliai vitia reprehedit.vel virtutes probat. & A posto. per sinsulas ecclesias vulneribus me letur illatis diuersis medelis,de non instar imperiti medici, qui uno collirio omnes morbos vult curare, ii Hieronymus. iic dispensationibus non potest dati certa doctrina, sed discretus Iudex cireum stantiis diligenter consideratis dispensabit, ut dixit Gelasius in o necessaria.j. q. vij. supra alleg. necellatia enim rerum constringimur, be Ap stolicae sedis moderamine conuenimur si can num paternorum decreta liberare, ut eaquet praesentium temptuum in restaurandis ecclesiis r laxanda deposcit , diligenti consideratione , quantum fieri potest, temperemus. De diuersitate dispensationum. Dispens tionum enim tria sunt genera:quasdam enim dicitur debita, quaedam permissa, Sc quaedam prohibita. Et harum, quaedam magna, de quuam maior, & quolam maxima: de unaquaque ideo videndum est. Et primo.
s V M M AE., debita quodo dicatur.
a Verbumpraecipere imporrat nece areae. 3 usopus, UVmormperacta poenitentur tene . turdelam necessiare dispensare.
EBITAM autem disp. . . . Ationem
dicas ubicunque occurrit iusta, causa, de quo satis supra proximἡ 'diximus : dicas tamen quod numquam est debita in patiente, quod nullo iure cauetur, quδd detur actio, nisi ut di,
37쪽
18 De Irregularit. & Dispensatio.
xii supra Speci in F .de dispensa. & Feder. de Sems,disputatione, consilio suo xxx.incipi an capituluin se. vac.in j. col.nec peti potestati lito iure, sed dicitur debita in praelato , qui tenetur opportime occurrere & prouidere occurrentiis ecclesiae subditoru, ut in exemplis supra positis per civi constitueretur. L. di .in n.& in e domino sancto.ibi, illos ad pristinum itatu redire canones praecipiunt. & idena dicitur in ci siquis diaconus,& in c.dispensationes.j.q. vij.& in c. n li. in ii. xxii.q. i.& bona glo.in cimiror. L.di. in fi. α verba canonis praecipiunt, & stant iussiue . di dispositive,ut not. in se. fi.de cens .in glo. In verbo,iubemus.& in c.quod praecipitur. xiii . q. i. quinimmo sacere corra, est mortale, ut ibi per Cardin. quia verbum praecipere, importat necessitarem, ut nota in c. Raynutius. de icta. ¬i in cle.j.de reliq.& ven. sanc in verbo, iub mur.& Doc. in cle. cum su nimis. super verbo, raecipimus .de inagist. & glo. in ta cum aliquiisus.de rescrip.in vj.& notiin Uue.de os5.prae sid. & hoc modo dispensatio dicitur debita in agente,nunquam autem in patiente.Mortale di. xi propter inobedientiam . ita Cardin. in clem.j. in s. ideoque.de reliq. dc ven. sanct. quia prael tus recusans dispensare stante rationabili causa. dicitur peccare mortaliter, ut per Card. ubi supra,& aliqui dicunt,qubd hoc casu negante Episcopo dispensare potest adiri metropolitanus, vel alius superio per not. in cnullus .de tu .pat.& in praealleg. vi costitueretur ridist.& in cierigunt.j.q.vij. Praemissa videntur intelligenda, stiam ante peractam pumitentiam, & esse ins rendum , quod multo magis peracta poenite tia. Ideo quaero virum peracti poenitentia Episcopus,vel superior teneatur de iuris necessi tale
dispensere, adeo quo eo casu dispensatio sit debita, & propterea competat actio causa subsistere dispensandi, dicit Ant .de But. in c. at si clerici. in F.de adult.& alij post eu, & praecipue Andreas Siculus, quia in hoc datur officium iudicis, non autem actio: quo officio implorato si non dispensat, peccat,& iniuriam sicit: si autem post peractam peti itentiam dispensatio sine causa petatur, non eit impedienda de necessitate, quia non est debita agenii nec patienti, sed permissa,& si impenditur , eli gratia. sed primo casu est debita, S: tunc non est ius, cum sit executio iustitiae.vide But. ubi supra in vers.secu do ex parte personae.
E R MI s s A dispensatio, quam arbitrariam appellamus,est ubi in iure fit prohibitio, cuius moderatio relinquitur arbitrio superioris,de quo in c. si quis presbyter. L. dist. quod etiam intelligo usquequaque verum, quod cliam procedat inuito accusatore , ut ibi tenet Archidia. Id ibi idem tenet do. Praepositus post eum, qui dicit ibi esse castim , quὁd Episcopus non potest dispensare . nisi in casibus sibi a iure permissis. licet glo. ibi videatur sentire contrarium, de quo late dicam infra de dispensatione Episcoporum, reserendo dicta scribentium, de praecipuὰ Specide dispen in j.quot si in t species dispensationum.in ij.cob in ver. Permissa autem
dici potest. s V Rr N Ap. Dispensatio quomodo prohibita escatur.
ubi non si, si rationabilis cauta dispensandi, ut not. in c. tali coni gio.jH.vis& in c. innotuit. de elec. quod intelligo etiam locum hab re in Papa, dispensante sine rationabili causa. per ea quae dixit Inno. in c. inmittitioni. de sem co. deso. An .in c. innotuit. deludi & Abbas c. de multa. de praeben. de Barbatia latissime in c.at si clerici.in .de adult.de iudi. post Butr. vi legio. in c. requiritis.in verbo,utplerisque. j.q. vij.quae autem dicatur rationabilis causa , non
potest dari certa doctrina, sed sui sciant exeinpla supra posita sub quaestione , quς sint causae di spensationis:& de prohibita dispeii satione, diacam latius infra,sub tit. le dispensatione Papae. Quae dispensatio dicatur masea, quae maior,&quae maxima, dicam alibi. s V N II A RI Rigur, Ius,et D pestis,interse diserat,et quomod
Ver. notandu est,quia aliud est tiagor, latius declarat has differentias.sol tu breuius dicas, quod disserunt ut genus,& species, quia rii gori est species iuris cit excessii, ex quada seuerintate,& pro hoc rigore Specivbi sup ponit exempla de eo,qui defecit in accusatione clericorum
38쪽
di in illis, qui in testamεto presbyterum filio in
tutorem nominauit. Dispensatio autem est i tum contrarium in Oppositum tutis rigoria iuris, cum sit utrius lue relaxatio, ut supra dixi,¬i indicto cap. ipsa te pietas. circa finem. ius enim re via transit inter utrunque, vid
licet inter rigorem & dispensationem. eil enimius ais boni&aequi .sside iustitia&iures. i. pro veriscatione diuersitatis praedictorum Spec. allegat tecin c. si quis Episcopum ij.q.iij.& texta in c.neque apud altare.lxxxviij. dist. dicas tam qubd rigore non utimur, nisi ubi timetur ex misplum mali, ut in c. sed illud. Rigor tamen aliquando silmitur pro subtilitate iuris,ut in c. liateris .de resti. spolia. Sed tu videsto in GVt constitueretur. L.dist in verbo detrviendi, quae bene declarat has differentias.
r exceptis in reseruatis Pontifici.
De delegatione dispensationis.
IDENDUM modo est, ani disputatio sit delegabilis ; & videtur dicendum, quod non, per rex. ape tum in c.fi.in I. ii de ossi.deleg. ubia ae a dicitur,salua legatorum sedis Apostolicae auctoritate nulli, cui commissum fiterie praedicare crucem, vel absoluere aliquos dispensare cum irregularibus, vel iniungere poenite fias liceat, hoc de caetero alijs demandare, quia sibi non iurisdictio, sed certum ministerium potius committatur in hac parte. Sed in contrarium videtur tex.in c. fi.de ossi. ordi.pro solutione notadum est. quod duae sunt
regulae in dictis iuribus, seu capitulis: prima, ς ubi ex ossicio competit dispensatio alicui potest eI alteri delegare, ut in d.c. fi.de ossicio ordi. Secundo, quod ubi hoc ex delesatione comperit non notest subdelegare,& sallit hic resula in legato sedis Apostolicae, ut dicit dict.tex.in c. Κde ossie. deleg. Credo tamen quM ubi eommittitur dispensatio cum cauiae cognitione,puta cum Hausula, s praemi si a vera esse repereris, vel incontinentiae Paternae non fuerit immutator cum filio presbyteri, vel eum alia clausula requirente caulae, vel rei cognitionem,ut vocatis vocandis, quMtuc
si delegabilis, quia non nudum ministerium , sed multa cognitionem videtur sensile Innocide Hosti.in d. ci iude ossi.deleg. Aliqui vetb tenebant contrarium,de quo vide Rota in collectis per Bisegneis in titide ossi.
vie decisiiij. incipi. Episcopus institiait vicari in ii.col. ibi, secunda quaestio est.ubi omnino vide : ideo ad huiusmodi hetsitationem tollenda, hodie ossicium poenitentiariae commissiones dispensationum d irigunt episcopis ordinatijs,vel eorum vicarijs, & ossicialibus in spiritualibus i
Sed quaero , de quibus legatis intelligatur
hoc, videsicet an de omnibus legatis, etia natis, an vero de Cardinalibus legatis de latere tar itu credo,quod loquatur de Cardinatibus, tanquam praerogatiuatis a iure.per i .in c. i. de os s.deleg. in vj. a V lterius quaero, an t in generali mandato legatorum veniat dispensatio. videtur dicendu , quod sic, per rex.& ibi glo.in c. quae de causa. i3. q. '.quae arguit ad vitanque partem,& concludit anilinative: sed coniratium videtur colligi in c. quod translationem. se ossi. lega. ubi not. quod ea, quae in signum singularis prauilegii sunt ran
tum Ro. lPontifici reseritata,non transeunt cum.
generali legatione. 3 Praeterea dispensatio testinstar restitutionis in integrum,quia reponitur non integrum ad integritatem, ut dicit tex.in c. si quoniam poenitue.rit. ij. q. iij. in fine. sed talis restitutio non venit in generali mandato, ut nota in L aliud.sside minor.in Tergo nec dispensatio.
4 Sed dicas, quod i tus t de latere in omnibus casibus potest dii nure, illis exceptis,quae εsoli Papae reseruati sunt per text. in c. nuper. de sent. erc. ibi, quia tamen conditor canonis a
solutionem sibi specialiter non retinuit, eo i beoncessisse videtur facultatem alijs relaxandi; αita tenuit Bari Brix. in sua o. in dic. c. quae de causa. ij.q. iiij. Quid autem de nuncijs Apostolicis: dicax. tantum possint, quantum sonant eorum indulta,& non ultra, ut latius infra diem sub rubrica de Dispensat.legat.
et Lex dimesana, o lex larisdictionis disserunt, vin F
iure iurisdictionis. 6 dissensatis ansiit de iuredisces o,vel iurisdictionis.
An dispensatio sit de lege dioec
fana, an de lege iurisdictionis.
Is P EN s A Ta o N E Midelegei risdictionis, non autem dioecesina esse dicendum videtur, clam etiam
fmplices sacerdotes etiam lai ci dispensent, ut infra in iiij. parte dicemiis: v C a traii
39쪽
3o De Irregularit. & Dispensatio.
tractabimiis de dispensati ne sinplicarum sue dolum,& de dispensitionei atris ramilias,& maliti cum inore,&vxoris cuni marito. hc de dia enatione Imperatoris α aliorum Principiunt seculatium , dominus Cardinatis Zaba. in c. dia
cet ana, Je lex iurisdictionis disserui. A lex iudicata in una, non obitat in alia agentε, ut ibi in ij. col. in versi.quaero in eo, qu5d hie lex iurisdictionis,&lax dioeces ana. Vbi tandem doncludit, quod
non potest dari certa doctrina, an I: quando aliis quid dicatur spectare lege dioecesana, uel iurisdictionis. sed quia tex. in dicto c. dilectiis, facit apertam disseremiam inter has leges: pollet dici, mira dioecesiana est illa, quae debetur Episcopo,quatenus elidioeceianus, non considerato quatenus est ordinarius in dioecesi.
vel potest diei, qubd quia monasteria sunt
exempta a lege dioecesina, ut ibi dicit glo. in verbo, inelucis lictionis, quae latia examinat batio materiam , & iic posset in hoc notari diuertitas. Quomodo, & qualiter possit considerari lex dioecesana a lege iurisdiction is dissero. Inno.tamen ind. e. ille tias. dicit, quod non est dare, nisi unam legem, vid licet dioecesianam, Ad sub illa comprehenditur totum ius cpiscopax te,&etiam ima viis dictionis, & sici lex dioecesiana,& lex iurisdictionis disserunt. vi genus & species, de quo vide etiam pereundem Inno. in c. j. 3 dei Minona. abi ponit,&enumerati quq sintdου lege dioecesana, quae de lege tutis dimonis. Sed lioe tenendum est quod quarta canon cade aliae praelationes, qugdebentur ut dioecesano, debentur iure dioeceiano , ut tenet etiam tex.&glO.in c. cum pro utilitate. xul.q.j. Sed glo. summ*x.q.j. magis claro loquitur,dicens, quo lex dioecesana consistit in recipi edor lex autem iurisdictionis in conferendinquand que tamen lex dice sana comprendit etiam legem iurisdictionis, ut supra dixi,& not.in c. dius.de praescrip. Ad quaelituiti erm nostrum Io. Arr in c. cum 4 eQ,deel, in vi. in nouel. ex praunissis diciti dispensationem elle de lege iurisdictionis , per nor. i . c. ex transmissa . de translat. Praelat. & in He.j.de rescrip. in glo. α allegat eti*m illam glo.
Io. An.ubi supra, licit,quod si Episcopus B non. habet collationem beneficii in dioecesi Mutinensi, iure praeseriptionis ipse dispensabit circa illud beneficium,&non Episcopus Mutinen. & se respondi alias domino Calefo Episcopo Bellunen.qui habet collationem parrochialis ecclesiae de Musoleto. in incae si Triuisana. de hanc estisionem refert & tenet And. Siculus in c.at
. salus. Accusatio in occultis, procedat etiam
2 Dinctum si sit occulit , ram iniget d frensatime. 3 obtinens beneficium,uel electu,trei promotus: si tempore adeptionu elimorus, uel promotionu, aut -'quando se conamiat lchrim, quom mi
queremitum, non potest illud pomere, nec in eo mirustram, O quando hoc habeat locis. Iss D θαμ jecitas requiritur ad puritate cohictu.
IspENsATio Nis effectus est secundum Inno. in c. pastoralis.de causim .dc propriet inverbore siciatu,s in s. quae in hoc secutus est do. Praeo positus in c. stipereo, de condi. apro. in iis. col. post principium. quod 'citis uros f bile, possibile. iiii a dispensatus restitiaitur in integrum, Sc redditur aptus delegitiitius ad ea, super quibus filii dispensatus, sicut erat ante incursiam impedimentum, ut not.in c.ex diligenti.desimo.de in c. si quem poenituerit.ij.q. iii. adde Φsquis publico crimine esset irretitus, & cum eo publice dispensatum . non poterit postea de tali crimine accusari,ut not.in zex tua, de fit presbytero & in c.de his, te accucsecus si occulte.quia in occultis etiam post poenitentiam quis potest
accusari, ut est rex.in c.admonere te cum lachrymis.xxxiij.q. ij.&inta quaesitum.de temp. ordi.
de in c. λ de ichismat. licet contrai in dicendum elle videatur, videsicet ouod itue publicE, sue occultὰ dispensatio saeta sit super crimine publico, vel occinio, quis non possit accus iri, per L .in c. j. de cler. pugnan.in duello via est casus. quod cum clerico, qui duellum obliuit, vel oblatum siticepit, poteli Episcopus cum ro misericorditer dispensate, si homicidium vel niuula tio non sit secuta, de tamen de rigore iuris velut deponendus. Duellum autem psam de publicEst, & seest publicum crimen: tamen liberatur adepositione per dispensationem indistincte pablici vel occulti duelli: & ubi ius non diltinguit, nec uos distinguemlebemus. si Romanorum. rix. dist. de L is precio. de Publici. de lvj. dist. si Euangelista. Praeterea si delictum est occultum , non in diget dispensatione; quia non irrogat irregularitatem, dicit textus in cap. uilescam. xxxij.
dui. dc ibi glos de etaeta non iudicatile occulti a
40쪽
liis, ut ibi insto.&lnop. Cluistiana. x Π.q.v. & in L consuluitii. ii. q. v. & in c. ex ten Te.de tempo. Ordin. ubi est casus exprestiis, de Inno.in c. tanta.de simo.in si .de fi.in c.in literis.de lartide in cide his .L.dist ubi expresse diotur, qudd in peccatis occultis dispensatio non habet locum, ut in c. extiteraium .de apostat.ut saepius supra dixi. 3 Secundum tamen est, quAdt obtinens beneficium,uel electus,vel promotus, si tempore ad ptionis electionis, vel promotionis, aut quandocunque committat delictum,quant sicunque occultum sit, non potest salua conscientia illud pocsdere, nec in eo ministrare, si tale est delictum, quod inducat irregularitatem, vel impedimentum, quia ad puritatem cons ientiae requiritur specialis dispensatio, ut noti Abia in c. innotuit. de elec.in iij. coh
interpretatis, misio, restrictio, o GPrestis in iister strisserunt. α α pensitio cum idesti ficta ad beneficia, ut possieba e unum in vim gratia expectatina, uelalterius prouisionis, interpretatur, o intelluitur de primo, , ico. 3 Di satis Pontificis cum illa ιλο ficta simpli ter ad beneficia , interpretarur ad simpluia qua
extenditur ad curata, nec canonicari.
Milpensatus, ex di pensationes perincomposian 'Libus teneatur in altero sidere, edim altero per r. i. fAItitutum deseruise .s disse alio super defectu aetatis ad obtinendum cura .l rum , extenditur etiam , uti a annum non 'cin sepromoueri, nisi apposita clausda,itat
quomodo bat di presuis intelligatur etret Adatur.5 D resutio a Ponti ficta, quod alteri prouidem: turde curato, nobstante alio miti quodistinet, 'quo modo mel ar. dispensario, per quam prouidetur de duobus incomparantibilitas, vel dealtero cumprimo incompatibili, C extendatur ad duo alia similia, vel di ilia im. compatibilia. Dis en aias ad ordines, intelligitur dispensatus etiam . ad υnumsimplex. 2 vispensatio ad dignitates EMGaIlicas, non extenditur ad Episcopatum, est Iri pensatio ad visiop tum non extenditur ad .archiepi patum .s Di satio ad benesia in cathedrali non extenditur ad metropolitano, O quo Maintelligatur. ito Si latio simplex extenditur ad omnia narrata.
uoad beneficia bis o obtenta, uerum etiam
II mi Uandi facultas eum adultero, item tum lac Moo, an extendarusiuim di gari' erambobus coniunctim. ri Dissensundi fictiletas superadulterino, extendu-iuria dupliciter adulterisum. 3 Dissi satis an extendatur adiam litigiosi ante petitam inpensatianem. a Di pensatio factus iurisdicti is uolimraria.
II tDilfensare non potest quis superpaenam, quam ipse di*ensare non posset. r6 ,1 fare quis potest super omnes casus,s perquos potest σφωrre. Ir talpensatio non extenditur de maiori adsimile, neque
minus, visi minus sub maiori contineatur. Dispensatio tanquam odiosa vim extenditur ad ea samparem, uel minorem, quando hoc verum sit. I 8 Di pensatio trahitur ad consecutio.
is Di mario Pontificis super matrimonio contracto lege carionica prvibito, trahitur retris. 1; ad principiti contractusdecussisit prolabitum lege diuina.dio Forma di*ensationum omnino struanda est. α i Disse vidi potestas cum pluribus super retentione plurium inrem tibilium1pecialiter concessa,vates figitur cum sublimibus O literatis per is, et non cum aliis, cur hoc',
a a Dissensatio,utpromoueatur ad clericatu meum D rit petitum ad ordines, an poterit dispensiuspr moueri ad alios ordines. Beneficium Principis lati μὰ in interpretandum. clerici mogenerale est, comprehendens quoscunque allas ordines. 23 Dffensatio lati me interpretatur, quando nullip ratur praeiudicium. 24 consecutiva dicuntur annexa, ct coniuncta negotio principalica 3 Di notus a Papa, utim teneatur se promoueri βcere,ita babet uocemis capitulo, se quotidianae distributione percipere,ac optaremtesi,ubi aisee consuetudo de pytandriac si promotus fuisset. 16 Ius optandi vim est de iures, is,s consectis-rio, uel statutario. Dispensationum extensio.
7 Di pensatio ficta cum deposio, an extendatur, ad de
Du interpretatione, extensione,&
restrictioite dispentationis.' IsPENsATio quatenus respicit pretiudicium dispensantis.debet interpretari ut quia tunc beneficium est i s ed si attenditur materia, s per qua dispensatur, dicendum est,qubd si est