Artificium de applicatione astrologiae ad medicinam / [Georgius Collimitius]

31쪽

rare diffinitionem Cristos ouando nishil aliud mortem esse dicit, quam dominium aegritudinis super natura comple' tum Et eregione uitam nihil nisi domi,

ni una naturae super materia peccantem.

DIUISIONES MOR

borum, ait in quibus fiat Crisis uel non fiat. Prima diuisio. Morbo R 'taeda sunt a natura siue prinscipio generatiois,A proprie quide non dicuntur aegritudines, sed potius uitia, ut latinus ille Sc doctus author Iulius Firmicus Maternus adpellat aualia sunt cecitas, surditas, gibbositas, claudicatio,&similia. iam his,similibusvnuquam expectatur Crisis. Qinaedam sunt cum tempore acquisista, siue ex nouo inuadentes, c de his est ad propositum. Ato in quibusdam hois rum fit Crisis, in nonnullis non, ut infra mox patebit. Haec diuisio habetur apud Ptolemaeum in Alarmabat alet, tractatu

DIVISIO SECUNDA

ex Avicenna secunda primi.

32쪽

omnis aegritudo,aut est a malaconas plexione, cum materia, atq; in his notas nullis expectat Crisis. Sine materia, in iliis non expectatur Crisis, sicut in ethicis α ephimeris, quia tarde,& sine uehemetia mouentur,ut supra dictum est. Mala compositione An forma,Magnitudine,Numero,Situ.In nulla harum sit Crisis,iam enim facts sunt, nem committitur pugna iuxta diffinitionem. Solutione cotinuitatis, at an his nisi raro expectamus Crisina,quonia nihil in his, cum quo fieret pugna, nisi haec ipsa

continuitatis solutio, quemadi nodum esset uulnus cum apostematioe, aut acusta febre, sicut fieri solet in fractura cranei, Malijs quibusdam . Aut ab his iam dictis omnibus simul, ut sunt apostemata,siquide in his praecis pue expectamus Crisim, quo cito termisnantur,&ad maturationem tendunt,ut

est Pleuresis,Angina,&queda lienis apostemata. auae uero non sic terminantur, neq; cito ad maturationem tendiit, non

expecta Crisis, ut in Bubonibus non uenenosis uulgo schlier in glandulis,sermphulis,aut nodis morbi Gallici Bubones

33쪽

Bubones isti resoluuntur stercore uacci no, si in primis, secundis, aut tertiis dies bus adponatur, id 3Tansteter se quas arol iissime expertum dixit. uertia diuisio ex Cornelio Celso.

Morboru alius est acutus, huius dimo nitio sumitur ex Aph. Hippocrat. lib. r. incutae aegritudines junt magnae, periσculo is,&ad statum properantes cito, allisis diuiduns, ut infra. Chronicus, is per cotrariu diffinis, suntllogi, ut infra dicemus Couersiuus,qterminat quasdraginta dieb Uigesimus dies estppri'

terminus uere acutorii morbo R. At o. terminus est acutorum conuersivont, Mucqd ultraest, ad Chronicos numerat. Morbo Ralii sunt perperacuti,siue ualde acuti, ubi accidentia sunt sevissima,&status est omino propinquus &proprie termian quarto die, uel ante quarta, ut Apoplexia, Bubones pestilentiales, esstis febres. Angina quam D. Tanstetet indit terminari in i . horis,& pleuresis,

Saliquando quarto,sed tamen raro. Peracuti,ubi accidentia non sunt in ultimo uehementiae aut seu iciar, quemad modum in perperacutis, tam euacum uehe

34쪽

uehementia, & terminantur ut plurima in septem diebus, ut pleuresis, phrenesis α quaedam postemata epatis. Acuti simpliciter, qui terminantur uis gessimo, uel l . vel M die.

Compossibilis Longus po

test esse acutus ut infra.

SAcutus postest esse lonobtusus potest esse bresuis, ut dolor capitis ex

stu solis, uel Hlogus, quia plerum odi

gus, qa conuersi UuS, ut supra.

hirtuis, aliis

aliqnno, ut supra in obs

Compossibilis A quibus caussis fiant morbi

acuti Corollarium.

Acuti morbi,quibus proprie. M ut phirimum debetur Crisis. Aut sunt ratione subtilitatis humoru, ut in Causione Ruta cali

35쪽

a caliditate humida, si cui in synochis. Aut ab humo copia, ut in eo uulsione, S praesertim in opistho tono. Viditem Tan steter homine Viennae, qui cum per Saturnalia uinum uendidisset, ato inibi identidem nimis ingurgiis

tamet,tandem in uaporibus,rius cellaria uerno tempore habent fortissimas, opi,sthotono correptu,adeo ut lectu decumbens , in paroxismis uentre anteriore arracuato, tantum non caput & pedes retro coniungeret, idq; magno crurium strepitu frigore . Interea tamen mirum satis bonae erat rationis Sc sanae, poterati tosqui,sive quiuolebat susurrare, clausis etiam num spasmatis identibus. Tandem uero nullo medicamine opitulate, quarta die periit. Aut a loco, ut in Angina, nacelerrime non unquam terminatur. Aut ab humida malitia siue uenenositate, ut in pestiferis morbis. Porro a contrariis caussis fiunt morbi obtusi.

DIVISIONES CR D

si una, ubi tandem dinoscitur

qtice nam bona, quaeue mala censenda sit.

Diuisio prima. Crisiis

36쪽

Crisis, aut fit per euacuationem natiis tae,facientis morbum ad extra, per certa

euacuatoria.

Deriuationem, siue permutationem illius materiae ad membra remotiora, ut in Synocho, ubi peccat Sanguis,&corruptus magna ex parte in Choleram trans sit,&fit Crisis. Nota Synocha de multo Synochus dicitur de putrefacto . Item quicunila' borat Synocho, ut plurimum post mor' bum sanati habebunt,aut naorbum Gallicum,aut scabiem aliam. Secunda diuisio. Clisis, aut est copleta, in qua tota masteria facietas aegritudinem, expellitur Meuacuatur sicut in Synocho facit fluxus sanguinis narium, de qua Rasis is Conratinetis Galentis inquit, Mutatio magna ducens ad salutem,aut euacu ationem aDifestam materis facientis morbum aut

per derivationem illius membri , ad alio quod membru ignobilius,facientis postemata, Bothor, uel pustulas. Diminuta, siue incompleta, quae sciliscet propter debilitatem uirtutis, uel pro' pter materiae indigestionem, uel multis tudinem

37쪽

tudine,uel malignitate, materia peccans non euacti as,iael deriuae, de hac Rasis loco supra. Morbus qui declinat abs his duobus modis,de natura eius est, ut redeat deterior i prius erat, nisi sint ex morbis Chronicis,aliqui qui sensibiliter resoluuntur,& perfecte, nec redeunt. Tertia diuisio. Vtral praedictorum est duplex, Completa laudabilis, quae celeriter fit ad salu

Copleta mala, quae celeriter ad mors tem fit, quan illapprie nodica Crisis. Diminuta laudabilis, qua paulatim

ad salutem. Diminuta mala , quae paulatim ad mortem tendit. Quarta diuisio. Crisium alia est salua, quae fit sine accidentibus timorosis,& periculis, ut si noest dissicultas, aut nocti metu anhelitus, permixtio rationis, nasus acutus, oculi nimium caui&c. Dubia, quae cum accidentibus filii, morosis, de suspectis, ut iam enumerata sunt. Quinta

38쪽

auinta diuisio. Crisium quaedam cerea, quia non sesquitur recidiua,nes redit morbus. Incerta, ubi redit aegritudo, incrdito paciens recidiuam. Sexta diuisi Crisium alia est indicata,ubi Medicus in diebus indicatiuis uidet indicia fui ivrae Crisis. Non indicata, ubi nullam uidet Mesdicus indicationem.

Septima diuisio. Crisium quaedam fit in die Cretica. Non in die Cretica,& haec quidem sit

tardius, haec citi US.

Qui autem sint dies Creti j infra in secunda huius materiae parte patebit. Ea uero, quae ut plurimum impedivi, ne Crisis fiat die debito, sunt acuitas,uel obtusitas materiar, aut eiusdem malignitas , multitudo uel paucitas. Item neglis gentia Medici, aut infirmisaut circustanstium, uel passiones animi, ut ira cc. Idclipsum etiam facere possunt strepitus, clamores, clangores, item bombardarum sonitus &c. Ea propter D. Tansteter consulebat, ut ubicunt locorum quis Medi

39쪽

AS TRONOMICI

summo animi itu

eo quo populariter uagan morbi te

pore,quoq; plures eius cui praeest ciuitattis incolae grauiter laborant, Bombarda

rum fulgetra, alioso strepitus, pio, tu'

uidelicet, hac de re natura territa,adeo in stupescens, morbum inexpugnat relinquat, unde egris maxima pernicies oris. Octava diuisio. Crisium alia est Uniuersalis,qua sciliace fit, uel per fluxum sanguinis, uel per

uomitum, secessum,urinam, aut sudore,oc a toto simul euacuationem. Partictitaris, quaesit per sputu, per sanguinem fluentem ex naribus, per Lichrumas, per mucore in naribus, aut aliquo priorum modoru facto,ina embro particulari, uel priuato Ut fluxus sanquinis nanu potest esse uniuersalis, qua euacua ex toto uel potest etiam esse particularis, quado scilicet uenit in pleuresi uel

προμονα teri ubi a priuato fluia

it ebro.Ita est de hemoroidibus,atris nevacuationibus,simili iudicio. Nona diuisio. Erillum alia est, proportionata morbo

40쪽

loco , 6c est quando euacuatur humor peccans, per conuenientem regionem, uis in Epatis Sanguineo postemate, superuenit fluxus sanguinis dextrae naris. Non proportionata aegritudiniectos co, quacio non evacuatur materia noxia adfligens,sed alia quaeda,nel per como

petentem locum.

Ad praehabitas diuisiones, conclusio haec Caleni,secundo cap. primi, de die'bus Criticis libri sequitur. Crisis melior, siue optima est,quae sit per euacuationem die Critici, quaeq; est completa,laudabilis,certa, iudicata,uniuersalis, e proportionata aegritudini Mloco. Ait illa demum propriissime, Mabsolute dicitur Crisis. Reliqua cu addisto, ut Crisis mala, quae est ad mortem. Incompleta, siue diminuta, ubi materia Non tota euacuatur, Mita de reliquis disserendo.

dis contingat aegritudinem ter minari,ubi praesertim agitur de speciebus euacuatiomam&permutatioInum in Crisi. Onain r