장음표시 사용
31쪽
Autore D. Hier Montuo, art. LMedicinae Doctore. De Eliu Medicinae scientia, cuius geminae decies DK conservatricis disserenti'Ait sitate. casis conseruantis p. r. Criv I Medicinae scientia, qua parte magna vitia
corrigere docet, Curatrix nominatur. Qua Vero Xiguas noxas tollit, ideo prae exiguitate num etiam cor
rigat, sensum subterfugiens est, Conserit tri dicitur.Distribuiturq ex Galeni sent tia lib. ad Trasyb in Euc licen Salubrem, Analepticen, Prophylacticen Euectice, id est, boni habitus servatrix, exae te persectoq; valentem in hoc ipsum gradu conse
32쪽
a. DE SALUBRITATI suat Analeptic hoc est rcfectrix ,instaur trixq;, eos qui iam morbos euaserunt, reficit,ac instaurat Salubris vero inter trant collocatur. Vnde magis parua castigat Euectice: minus vero Salubris, hac adhuc in nus Analeptice. Salubris itaque quum non
sit de corporibus secundum habitudinem valentibus, ut Analepticum, neq; de bono habitu praeditis, sicut Euecticum, sed de his quae in habitu firmassent,non integram summamq; sanitatem, sed eam quae ab hac deficit ac discedit tueri monstrat. Atq; sub
hac P dotrophice crocomice l, continetur. Prophylae ice morbum praecauet, dc neutris caducis conducit, sic t Analepticae opposita est. Istis consociant Cosmeticen, quae naturalem pulchritudinem custodit: accommoticem, quae acquisititiam indu cit. Quarum prior ars proba, Verumq; bonum posterior vero improba ars,5 apparens bonum comparat.
Porro Conservatrix scientia necessaria est, quoniam corpus humanu quod exile mentorum mixtura, seu miscella, compositum sit, alteraturi corrumpitur, a causis Cum internis, tum externis. Ab illis Mors
33쪽
naturalis, ab istis contra violenta essicitur testibus Aristotele lib. te mor.&iit. leno lib. de tabe. Priores causae nullo vitari pacto possunt,sed tantum impediri,ne praeproperam senectutem adierant. Quo ex obstaculo sit,ut ad mortem naturalem quis
perueniat. Sunt autem illae causa tres numero, videlicet siccitas, vae aetatis cursu ad interitu perducit:& perennis corporis pamtium hoc est spirituum, humorii, mollium, durarum solidarum i distipatio, quam in-1itus calor excitat,excremetorumq; prouentus,ut Gal. demonstrat0. de . Posteriorum causarum quaedam sunt uitabiles, uti con- tondentia, diuellentia vulnerantia ac alia permulta de quibus nulla ars constitui potest Aliae ineuitabiliter, ex necessitate
Corpus immutant, veluti aer,i quae assu muntur cibus&potus, quae CXCcrnuntura retinentur excrementa:Motus, quies,
somnus vigilia atq; animi affectus Circa
quas servatrix scientia vcrsiatur. Nempe si commode ministrentur, hominem fanum conseruant, si vero incommode, cx fano
aegrum reddunt. Est enim propalam quod error in victiis ratione fanishominibus mox a 2 vin
34쪽
4 DE ALUBRITAT Isbum accersire solet, ciereq; aegrotantibus mortem. At commoda administratio, opportunus dexterq usus intelligitur, in iusta harum causarum tum quantitate,tum qua litate corpori adhibita . t p. Aere,cibo,&potu quae effluit e corpore substantia restia ruitur,at 4 ita senectute remoramur. Aereae cnim ac ignea substantiae modum cspir tu, arteriarum i pulsu tuemur. Cibo quicquid siccioris substatiae filuxit,restituimus: Potione quicquid humidioris. Excrementa
Ver quae necessario ex aere, cibo, di potu colliguntur, vacuamus motua quiete, o nano vigilia,S c teris occasionibus.Huc pertinent admoueda, ducenda, facienda, dc extrinsecus incidentia, quorum meminit Galenus j de t. secundum quas causas,aut causaria materias, Conservatri scientia inquatuor partes secatur,lib. ad Trasti, Qua rum una de educendis excremetis tractat. Altera de faciendis exercitationum speciebus. Tertia de admouendis aere, cibo, po tu, medicamento Postrema de foris incidentibus aere, lauacro, Unguenti S. Iam sanitatis tutela una communis est, quae communi sanorum naturae conuenit.
35쪽
Et altera propria, si quidem in fanitatu sim
gulis propria est causia coseruatriX,Vel assen tione Galent .ar p. com in Polyb. Vtraq;1ubdiuiditur, quoniam sanitas bijuga op ima, ab hac deficiens .dc .s Optima semitanda est Quae ab hac plurimum discedit,
corrigenda: Quae vero in harii medio con stituta est, seruari sit lubet, torrigi potest, .art.p. Seruabitur autem similibus, iuxta illud axioma, Sanitatis conseruatio per similia fit. Similia hic dicuntur qua corpus in eodem, vel simili temperaturae statu se uant,siue similem habeant qualitatem,siue diuersiam,vi tradit Bentius in glosta 3. art. p. Angestus, de causis. sed aliter . de alim. Galenus Animalibus, inquit,naturale em periem inculpatam seruantibus,similia suiqnaturis cibaria conueniunt. His vero quae prauam intemperiem aut ab initio sunt sortita , aut post acquisiverunt, non similium sibi ipsis estis,sed contrarioru est utilis. Ru sum ait . alim. Si hominis corpus medi sit temperamenti,per alimenta medi tempe ramenti eo in statu seruabitur Verum si id trigidius vel calidius, siccius aut humidiuspiuerit, me di temperamenti cibum aut po-
36쪽
tum perperam exhibueris quippe id qua
tenus a media constitutione recessit, eat
nus in diuersum statum traducatur necesse est. Fiet autem id, per praesentis distemperantiae c5traria,quae pari interuallo in uti que oppositione a medio in Viranq; partem seccdant.Ex quibus plane constat quod ii culpata teperies sexuatur similibus quei admodum ex quae ab hac plurimum des cit, aequalis excessus contrarijs corrigitur. Causae nanq; inferiores totu excessiim non propellunt. Superiores oppositu iniichunt, tantum quidem,quantum ipsa excessum superant Par igitur excessus contrarius contrarium parem tollit. Est praeterea intemperativi a quae nec longe ab integra sanitate
declinat, neq; ad plurimum a mediocritate lapsani accedit, quae contrariis corrigi,&m meliorem mutari debet: in illis scilicet, qui leues sunctionum molestias non facile tolerant alioqui seruanda similibus causis lubribus,quae tantum a temperatissimis di stare debent, quantum intemperies haec a reperatis lima cras deflectit Calidiora nai que corpora calidiorem victus ratione cf. flagitantsi art.p. Est ergo temperata corporis
37쪽
ris constitutio a temperatis causis,intemperata ab intemperatis seruanda, modo cor poris causarum immutantium exuperan tia par sit si enim causarum quam Corporis exuperantia maior esset,corpus laederetur.Itaq; in aere temperato temperat Cam ministrari debent, in intemperato vero tantum in contrariam qualitatem fiunt mi tandae, quantum erit aeris a iusto temper mento recesus,id quod vir inprimis eruditus,& amicus noster Acilia,etia non omisit in suis quos in artem Galeni paruam edidit commentarijs. De ambisnte nos aere, ventis, regionibus, aedibus, ars indumentis p. ILE E corpus spiritus alterare magis potest, qua cibus, potus, super quo late disseruit Concilia tor disterentia II . Itaq; qui aer materia existat utilitatis respirandi, tanta eius quanta cspirationis erit utilitas , quae hinc apparet non vulgaris, quoniam,Vt inquit Galenus j de caus usu resp.innati caloris symmetriam S commoderationem conseruat, animalis spiritus substantiam
38쪽
nutrit. Adde quod ne momentum quidcin temporis respiratione deperdita sufficere potest animal. Iam aer assicit vel selis qualitatibus, vel
tota substantia idq; contactu,na inaeq; inspiratu, quum per os mares, transpir tu,quum per cu is poros ab arteriarum pubsu attrahitur. Bonus igitur aer causa salubris est Vitiatus contra omni tali,omniq; tem
Ut et peraturae nocet. Non tamen e aequo,Vt pu
tat Paulus lib. . nam expeditius ab aeris viatio qui sent breuioris vitae mouentur,&χ piuntur, quam reliqui omnes si Aphrodia se credimus. 2. Probi. 8 8 Est autem viti sus in ostentia crassus,fusi iocatus,nebulosus, halitu infectus . de T. Ac etiam iuxta paludes pessimus, quod illic animalia minuta quaedam nascuntur, quae nec facile viden tur, per aera intus in corpus nares facile perueniunt, dissiciles t pariunt morbos, ut prodit Varro.j. de re rustica. Rarenterq; accidit ut palustribus in locis aer innoxius sit. Quemadmodu extat Rhauennae,& ad Alexandriam AEgypti, ubi paludis vitiu aestato propulsatur, propter amnis incrementum: quod notauit Strabo S. Geograph.
39쪽
Si vero eadem contrariorum sit discipli- ut dicit Aristotcles . topic.liquet quod iura aeris essentia est falubris, hoc est, quae
ideo tenuis est,ut prompte oriete Sole in-lalescat, eoq; occidcte statim refrigeretur. lioqui nusqua purus aer, si numquodq-rmentorum inuenitur,o purum, ioniplex,ut censet Aristoteles 2. de . Contenuitate etia habet aer ut durescere prae igore,siue congelari non pos sit,ut censuit ualentis . . aristoteles 2 de . animal
Tametsi Theophrastus aerem immotum delati scriptum reliquit. . de caussitant. C. s. Vitiosissimus in manifesta qualitate aer,
si calidus 'umidus) de temp,&de diffis Qvqd ab euetibus demonstrauit Hip-
locrates .epi. Vitiosius in occulta qualita e dicitur,quum per coelestem influentiam torrumpitur, tertia primiri prima quarti.
er enim siderum pestilenti defluuio vitatur,teste Aphrodis eo . Probi. 88. Sic de- tuui quod Luna procedit proprietas pu- redine cadauer assumit, ut exarat Pluta ilius 3 symposiac Certe sub Luna qua, niit, Sole magis computrescere carnes Comlertum est. Ex quo Theophrastus Lunaea es calid
40쪽
caliditas, inquit, putredinem auget, 4 di
Verum de clemetari aeris qualitate in bigitur,num calidus sit, ut eius ex aqua ex tenuata,solutaq; generatio indicat. Quod
asserit cum Aristotele Galenus vij v teni que in locis. Anfrigidus sit, ut Stoici amnimant. Nam S si terrae, aquaeq; collatus cali ldus di humidus sit,nobis tamen si conser tu contrarius censeriir, hoc est, frigidus de siccus. Est etiam ubi frigidum aerem suapte i natura elementum esse, Calenus affirmat lNempe lib. quod animi mores corp.&c.Est enim frigidus comparatione spiritus innati 2. primi. Infrigida corpora nostra 2. de ep. Resoluit in omnibus di positionibus .pria mi Ergo siccus, quodlibet animal in ambientem acre per cutem dissipatur j.d ca. t symp. Insuper nocte,hyeme,& sub polo fri igidus aer esst,inibi enim conglaciatur. M dia quoq; aeris regio, semper frigida . . Me iteor. Ex his colligit Massaria,quod semper frigidus aer,nisi a reflexis solis radi s immutetur. Immutatur aut e Solis motu qua
drifariam,videlicet in s atem c idam siccam,Hycme frigidam S humidam, Vertempe