장음표시 사용
151쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM 14. u. Il 5
morbi medicatione vel tantillum VerSat non poteS OSSO ani F suis madversum Quid me in hac re usus atque experientia docuit, ri yy V palam eloqui ac etiam propugnare non erebor Multi me ANNORuM authore in viginti quatuor horarum diaphoresin conjecti,
tantum abest ut se Xinde debiliore laeto quererentur, quin tur, con- potius quantum Supervacanei humoris Sudando decessisset, tan ' tundem novi roboris sibi accrevisse profiterentur. Circa horas diaphoniatem aliquot posteriore Saepe non Sine Stupore ObSerVRVi erumpere Sudorem quendam, priore illo, quem Vi medicami aegros num expresserat, magi maturalem genuinum, OsiOSUm, obilibye quique multo plus levaminis afferret, plane ac si vere criticus reddi, at foret ac totius morbi radicativus Porro in Summo Sudori eoui vigore jusculis ac sorbilibus confortativis aegrum reficere, quid ''inp*yst secum trahat incommodi non videos ideoque nil Dihilum re hilabes 'cidit illa obiectio de virium ad longos sudores perserendos Vig re JUS
impotentia. SL qua igitur Mesectio raui, finem imminere sorbilibus videatur, jusculi ev pullo tantillum, vitellunt ovi, vel his
similia sorberi permitto, quae cum cardiacis et haustibus ad potest. Sudorem Ontinuandum e more destiuatis, virium labefactationi abunde succurrunt aeterum in re adeo manifesta non opus est ut plura argumenta adducam. Etenim quod hujus praXetias utilitatem palam proclamat, Videre est, quod quamdiu neger sudore diffluit, bene se habere existimet, neque minus X stantium judicio res tot in vado constituta videatur atqui quam primum corpus arescere incipit ne Sudor abrumpitur, Omnia in pejus ruant, morbo quasi postliminio redeunte. 45. ter horas a finito sudore viginti quatuor mone ut frigus caute vitetur, induSium Sponte Sua in corpore reSeere permittatur, potulenta Omnia calidiuscule hauriantur, et gythogulae salvi alteratne usu etiamnum continuetur In se Catharti-quenti luce commune catharticum Xhibeo, e infuSione Sci ridis . licet tamarindorum, foliorum Sennae rhabarbari, Cum manna, bibendum. o Suriapo Osarum Solutivos Atque hac medendi ratione. VJ Vδ
nnuo a est proXimo, complurimi Febre estilentiali cor thini ine reptis sanitatem restitui. adeo ut ne HUS quidem S O Fobio Pog morbo mihi desideratu Sth, postquam eandem exercere ilentiali.
152쪽
46. Verum ubi tumor jam natus fuerit, venam perire,&Pkkii, etὶam In Corpore ad Sudandum quantumvis inhabili, hactenus ANNORUM non sustinui veritus ne materia Orbifica in depleta vasa
lumbi. conIersam remeante, Subitaneu aegri interitus mestinatam jam enat diaphoresin anteverteret Nihilominus sortasse satis tuto poti h Au adminiStrari poterit phlebotomia, modo confestim ab ea per
tentari pOSRevidetur. Authoris sinceritaS.
acta ac nulla mora interjecta eliciantur Sudores, qui ad Spatium Superius requisitum producti, omnem tumori molem paulatim absumere ac dissipare valeant idque longe minore salutis periculo, quam si legitima apostematis maturatio, quae in praecipiti affectu admodum incerta ac salla existit, serius
47. Denique ut ad calcem tandem perveniam, sicubi circa theoriam me allucinatum fuisse Lector deprehendat,
errori veniam peto verum quod ad praxim attinet, profiteor me omnia ex ver tradidisse, nihilque uspiam proposuisse nisi quod probe exploratum habeam. Sane, cum Supremus Vitae mea instabit dies, confido mihi adfuturum alacrem in praecordiis testem, me non solum aegrorum omnium, UjUSCUnque demum ortis, qui Sese curae meae concrediderant, Summa fide ac diligentia salutem procurasse, quorum interim nemora me alia tractatus est, quam ego memet tractari cuperem, si mihi ex iisdem 6rbis aegrotare contingeret, Verum etiam pro ingenii modulo omnes animi nervos in hoc intendisse, ut si quo modo fieri possit, morborum medela post cinere meo majori cum certitudine administraretur ratus quantulumcunque in hoc Scientiae genere accessionem, etSi nihil magnificentius quam Odontalgiae aut clavorum pedibus innascentium curationem edoceat, longe maximi aciendam esse, prae inani Subtilium peculationum pompa ac levicularum rerum notitia, quae ortasse edic ad abigendos morbo non magis ex Si futura est, quam architecto ad construendas aedes musicae artis peritia'. 48. Unicam hanc annotatiunculam, ne quis forte sinistra interpretatione mentem meam detorquent, aut eam Saltem non Sati RSSequatur, OStrem loco Subjungam. In praecedenti nempe intriba Naturae Domine saepius utor, illique varios effectus attribuo, perinde quasi rem aliquam Singularem et seorsim subsistentem, sed per totam hanc mundi machillam
153쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM II. 2. Il7
ubique diffusam sub hoc titulo mihi repraesentarem, quae FEBRis ratione aliqua et consilio freta corpora UneVis egeret eis kgii, moderaretur quale quidpiam de Mundi Anima nonnulli phi A DRubi
losophorum cogitasse videntur erum ad me quod attinet, uti nec rerum, ita nec verborum novitatem assecto, adeoque
antiquam quidem vocem, sed sensu ni fallor, et sobrio et a
sanis Omnibus non intellecto solum, verum etiam usitato, in hisce agellis usurpavi. Ego enim, quoties Naturam nomino, toties causarum naturalium complexum quendam significari Volo quae quidem causae, brutae licet atque omni consilio
deStitutae, non tamen sine summo conSilio reguntur, dum Sua quaeque perationes edunt suosque effectus Xequuntur.
Nimirum supremum illud NUMEN, Cujus vi producta Sunt omnia, et a Cujus nutu dependent, infinita Sua sapientia sic
disponit omnia, ut ad per destinata Se certo quodam Ordine atque methodo accingant neque rustra quicquam Olita, neque nisi quod optimum est, ac toti rerum fabricae uisque privatis naturis maxime accommodum, Xequentia: Crinde atque automata non pro suo, sed artificis consilio O-
ventur. Quae sequuntur ea sunt de quibam diae sui'. p. 38 llo.
Febris Symplomati a Vernalis. 'Verum hi praetereundum non est enim vel sua sponte quasi dissiliunt, quod Verno tempore, praecipue vero et in Intermittentium claSSem e repo- anni tempestate quae finem veris et nunt, vel in pleuritides atque id genus initium inestatis complectitur. Febris alias inflammationes praecipites ruunt: quaedam tum tempori invadere solet, et quidem porro attente emissum in quae tametsi pathognomonicis pleuri hac aegritudine AEanguinem rapeetaVi,tidis, aut etiam peripneumoniae signis qui pleuriticorum sanguinem aemula- destituitur, symptomatis tamen ratio ri visus est ruborem etiam genarumnem labet, inflammationis cujusdam adesse Observari, atque propenSionem respectu circa partes spiritales alicubi quandam ad sanguinem e naribus e- delitescentis nempe nullus adest late mittendum, etiam Venae-Sectione priuSric dolor, multa insignis aespirandi celebrata quin et tussim aliquam, et difficultas, unde nudam Febreni adesse obscuro quosdam in partibus vitalibus Suspicatus, illuc aliquando omnino pro dolores nonnunquam deprehendi Hispendi, ut aegros eadem methodo trae igitur omnibus rite perpensis, eo tantarem, qua in medicandis febricitanti dem deveni, ut eadem Omnino methodo bux uti soleo. eruntamon postea mihi procedendum in hoc casu decre- mecum reputavi, hane anni tempesta Verim, qua in pleuritide Saepe cum sin-tem ut infra dicetur, non ejusmodi gulari successu usus sum, id 'u0d Fubribus producendis idoneam esse, Deliciter atque ex voto cessit. quae in continuitatem excurrant illae
154쪽
Constitutio Epidemica annorum 1667, 1668, partim etiam anni 1669 Londini.
Variolae ANNO 667 appetente aequinoctio verno, Variolae quae, tutioii durante illa quae proxime S praegressa constitutione pesti- Pestilenti lentiali, vel prorsus delituerant, vel rarissime comparuerant,)
tompor Imminuta VI, SuperVemente brumnii rigore, parcius lacesse-M V lζ8Qer breui in proximo vere adolescente postliminio invaluit hic
imo quo morbus, Iguitque donec ab insequentis Iab emis gelu, utii hii Q irrus, retus impetu coerceretur Sosthaec tertio demum Cum Vere Surgente increbuit, a jam languidior, et succiso quasi poplite, minus late dominabatur quam duabus quae PraeeeSSerant aestatibus meus vero Augusto 166 penitus intercidit, dysenteriae epidemicae locum cedens labente primo illo biennio, quo haec Constitutio regnabat, Variolae plures in Urbe aggrediebantur quam unquam nliaS, quantum ego memini, Seu prorSum pectes, Seu retro qu non ObStante, Novum cum genuinae per id temporis fuerint, neque mali moris, h. huis' sauco jugulabant, Si ingentem laborantium numerum repu-
athgeoti, N. Quo primum tempore Variolae incessebant, et novum quotie quoddam ebris genus exortum est a Variolis, quale Se tum
155쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM III. Il9
gerebant, non multum abhorrens, Si puStularum eruptionem CoΝsT1T. demas, et quae ab illa pendent, de qua in Sequentibus Speci- 9,6kbuatim agemus Febris haec licet multo pauciores invaderet '67-'69. quam Variolae, easdem tamen duratione nequabat livem RVζre tur,
Vero, cum jam illae minuerentur, invaluit, atque illi Vere valesce- novo invalescentibus, recessit, praedominium epidemieorum I. ubi hujus Constitutionis hoc pacto illis relinquens; nihilominus V risis
per haec tempora non plane deSH unquam, done tandem disparuit. cum Variolis mense Augusto 166 omnino disparuit. 3. Binos hosce morbos epidemicos et tertius comitabntur, Diari hoea ultima praesertim neState, quam dicta ConStituti delamabat, histori ad Diarrhoea scilicet, aeris constitutione jam tum ni subse jungit.
quentem Dysentenam Vergente. Ut ut Ver haec e re hi nillil habuerit, id saltem constabat, morbum hunc Febrem quae 'in V ζ βψ
tunc regnabat ita proxime attingere, ut nihil aliud CSS Vide quam Feretur quam ipsa ebris introversa et visceribus incumbens 4 I De tribus hisce morbis, qui soli in hac Constituti in nabat, in
idemicorum nomen sibi jure vendicabant, Sigillatim jam vidva agam: a Variolis initium faciens, quas idcirco paulo fusius V μζκζ'
tractabo, quoniam quae per hos anno regnabant, mihi ge prae caenuinae prae caeteris, et regulare RXime Videbantur, ut 2 uti bi . pote eadem prorsus Xhibentes haινομενα, et parili Sympto a quibus matum agmine Omnes, quotquot adoriebantur, ubique impe genere pre tentes, et a quibus proinde tanquam in suo genere persectis seriis bsimis, tum vera morbi historia, tum etiam medendi methoduS, vera morbi
Si desumenda. 45. Notandum enim est, non tantum Febrim
quandam propriam et peculiarum cuilibet peculiari Constitu dendi metioni competere, sed peculiare etiam Variolarum genus, Une desumen hanc quidem speciem referunt durante hac annorum Serie, '
aliam Ver annis Sequentibus, quantumlibet terrae OnVentre tum obris
Videantur quoad certa chaινόριενα Omnibus communia cita ludi ' ΤNatura in morborum epidemicorum generatione Sed ut ad sed et perem redeam ariolarum hujus generi historiam ante Omnia Abilium perscribam, quas de reuulares mihi licebit indigitare ut abistim8, Wi-
etiam methodum adjiciam, quae mihi in earundem θερα πελ '
156쪽
stinctae Sunt, Vel Confluentes.
Variolae Regulares annorum 1667, 1668, et partis l669.
VARIOLAE', quibus annis epidemice grassantur, Si regulares etiam sint atque mitiores, circa aequinoctium vernum uti haede quibus sermo nobis est, ingrediuntur; quibus ver annis non tantum graSSantur epidemice, Sed et irregulares atque periculosioris sunt generiS, maturius nonnunquam mense
putre an uario, invadunt. Integras amilias coningio suo amantes nemini parcunt oujuscunque demum aetatis is fuerit, nisi prius hoc morbo laboraverit; neque tamen Ximuntur illi quos adulterinum Variolarum genus liquod ad hunc morbum nihil attinentium prius obsederit. Duplex est harum species, ut et Variolarum quae quibuslibet annis insestant :vel sunt enim Distinctae, vel Confluentes, quae licet essentialiter ut aiunt, non disserant, per illustriora tamen quaedam symptomata, quae hanc comitantur Speciem, illam vero non item, haud difficulter ab invicem discriminantur. 2. I. Interstinctae, vel Discretae, cum rigore atque horrore invadunt, quo mox excipiunt calor intensus admodum capitis et dorsi vehemens dolor, vomituritio ingens in Sudores propensio, quod de adultis dictum volo, neque enim in infantibus hujusmodi διαθεσιν mihi unquam observare contigit, vel ante pustularum eruptionem, vel etiam post, doloris sensus in partibus quae scrobiculo cordis subjacent, Si manu premantur, stupor etiam et somnolentia, in infantibus praesertim, On- Nunquam et paroxysmi pileptici qui si infantes dontiliono jam perfuncto corripuerint, Suspicor ego ubique Variolas in
procinctu Stare, quae intra pati Quin horn Se Xerentes pro
gnostico ut plurimum fidem conciliant et authoritatem ita iis, si sorte infans insultum epilopticum sub vesperam quod fieri
solet, patiatur, Variolae sequente aurora in Conspectum Sedederint et quod saepe saepius observavi, quae Variolae infantes statim ab hujusmodi parOXy8mis aggrediuntur, HS-tulas emittunt mngnitudinis conspicuae, mites etiam sunt atque boni moris, et rarissime confluunt Atque haec fere
Huc cap. Sectioni iv. De Variolis in edd. 66, 68, plerumque respondet.
Iario te Syc. Desunt in edd. 66,'68, Sequentia usque ad Guapropter in 30, quorum in loco Xtant alia quaedam, quae poS hujus cap. finem descripsi. infestant infectant ed. 76.
157쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM III. 2. 2 l
sunt illa sumptomata, quibus hic morbus sub initi stipatur, AstioLAR
quaeque eruptionem IVStularum ut Plurimum antecessunt. 996k0M Quamvis interim hic loci consentaneum fuerit subindicasse, 67-'69. in Sanguine laxiori asque υμιεταβλγητρ nonnunquam necidere ut separationis periodus sensim atque gradatim sine insigni aliqua aegritudine' transigatur, priusquam expulsi materiae pustularum eruptione e prodat. 3. Variolae Discretae quarto ut plurimum die si primum Emptio etiam incluseris, lab in 'nsione erumpunt, nonnunqunm Se rius aliquatito, ante illum vero rarissimo quo quidem tem dit, ei qu0pore vel minuuntur admodum Symplomata, quod plerumque bilo. fit, vel etiam penitus evanescunt in proinde iis affectus satis pulchre sibi videtur valere, nisi quod adulti, iri sudores propensi vi ab illis possint cohiberi, ut ut leviter tegantur; quae quidem διάθεσις non nisi pustulis jam maturationem attingentibus inegrum deserit, idque sua demum 'ponte. Eruptionem quod spectat, hoc se sere inbet modo: primo Diserota- pustulae subrubrae, tenuissimarum Rei Culnrum puncta aequali io sic te magnitudine, sparsim se produnt, faciem imprimi Occupantes, vel etiam collum et pectus, dein corpus uniVerSum. Per id temporis et sauces dolor infestat, qui una cum pustuliSSurgentibus augetur, quae in dies grandescentes, et in majusfRStigium elevatae cutem carnesque vicinas rubore assiciunt atque inflammatione. 4. Circiter enim octavum a primo insultu diem quam in hoc morbo epocham ubique servo, intervalla quae priuSSubalbebant, pro pustularum quibus Obsidentur numero rubere jam incipiunt, atque in molem attolli, non sine partium dicturum dolore tensivo et lancinante, qui in horas nucius infinitimationi et tumori praedictis viam Sternit ita ut progrediente morbo palpebrae usque adeo impleantur extendanturque, ut aeger luce quandoque privetur; qui quidem palpebrarum tumor vesicam inflatam ne resplendescentem per Onsdem extensam non male refert. Est etiam ubi temporius oculi capiuntur aegri, Si nempe major pustularum is a prima eruptione se in illos effuderit. Proximae a lacie intumescunt manus, digitique pro pustularum numero distenduntur. Usque
V Quamvis rodat Haec habent odd. reum facessent sedit. 66, 68. '66, 68 inf. post ciebatur. i quandoque J ferme ed. 76. aigritud. ebullitione Naturae nego-
158쪽
VastioLAE ad hunc diem pustulae quae faciem obsederant, laeves ad A, 96kb laetum fuere atque Tubrae, jam ver asperiores evadunt quod'67-'69. quidem primum est incipientis maturationis indicium, et subalbidae paulatim insuper succum quendam luteum, Colore faVO non abludentem, evomunt. Faciei interim et manuum inflammatio ad summum evecta apicem, colorem exhibet in pustularum interstitiis satis floridum, et rosarum DamaSCenRrum Remulum. Et Sane quo mitiores sunt Variolae et genuinae magis, e etiam magis tum ipsae pustulae, tum et cutis in earundem interstitiis dictum colorem ad Vivum CX- primunt, qualem jam descripsi. Uti Vero quae faciem occuparunt HStulae, asperiores quotidie ac magis flavae promaturationis ratione ita e contra, quae manus et reliquum CorpuS, minu RSperae albaeque magis conspiciuntur indies.
5. Die undecim faciei tumor atque inflammati satis aperte recedunt, et pustulae tam faciei quam reliqui corporis, jam maturitatem et justam magnitudinem adeptae, quae his annis ad pisum grandiusculum ascendebat, exarescunt deciduntque atque in hac Variolarum specie die decim quarto vel decimo quinto ut plurimum funditus pereunt. VeruΠ-
tamen manuum sustulae, caeterarum partium pustuli pertinaciore plerumque recentes adhuc albaeque diei unius aut ulterius mora illas vincunt. Faciei et reliqui corporis pustulae deSquamatione, ut vero manuum quae Sunt, diruptione
abitum sibi parant. ustulis aciei succedunt squamulae furfuraceae, qua aliquando excipiunt foveae cutis. Etenim ubi primum decidunt pustulae, nulla adhuc in cute cernitur inaequalitas a vero hujusmodi quamulis exurgentibus
recedentibusque vicissim, tandem excavantur fovea istae quae Saepenumero in convalescentibus ab hoc morbo diu ViSuntur quamvis raro admodum Variola Interstinctae ulla sui linquatit vestigia, atque illae ferme Solae, UR SOX OS- tremis anni mensibus invasere cum quae OS PROVerterint, nullas uti notas imprimant nisi forte confluxerint, ut postea DI0. dicetur. Decurrente mori, Omni neger Vel Constipatam prorsus habet alvum, vel saltem rarissime dejicit. Atque haec do Variolis Discretis dicta sunto. Confluon 6. 2. Symplomata cum Discretis communia habet et xjVm hin' illa Variolarum specios quas Consuenses appellavimus, nisi quod hic atrociora sint Omnia febris scilicet, anxietaS, atque Ogri-
159쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM III. 123
tudo, vomituritio, etc. immanius affligunt, quibus signis Me VARior Aedico sagaci etiam ante ruptionem Confluente Se produnt. AN, ,κυMΝihilominus non ita prompte hic in sudores dissolvitur aeger )7''69- ne in ali genere jam supra descripto, ubi magna, ut sit in eOSdem propensio ut hirimum praenunciat Variolas, quaemo erumpent minime confluxuras Diarrhoen insuper nonnunquam eruptionem praecedit, et ad diem unum alterumVepost illam protrahitur; quod quidem in Discret Variolarum genere nondum mihi contigit observare. 7. Tertio ut plurimum die erumpit species haec, lato illum aliquando, vix unquam post illum cum Discretae Clipso die quarto inclusive a primo insultu morbi, vel OSten, ante illum raro admodum, se monstrent quantoque magiSquartum illum diem praeverterint Variolae, tanto etiam On- fluent magis. Quamvis autem ut generaliter loquamur, Confluente diem quartum vix praestolentur, unquam sit tamen licet oppido raro, ut ob atrocius aliquod Sumptoma ad quartum vel quintum usque diem differntur erupti Verbi gratia, acutissimus dolor, nunc in regione lumborum par Oxysmi nephritici aemulus, uno in latere qualis pleuriticos Vexat, nunc in artubus ut in rheumatismo, nunc denique in ventriculo cum ingenti aegritudine et vomitu enormi, ante eruptionem aegrum satigat angitque Hisce in casibus licet infrequentes sint, Variolus solito serius erumpere animad- Verti, utpote ab immani symptomatum dictorum violentia constrictas atque impeditas quae quidem symptomata solitis Vehementiora cum agmen ducant, mihi satis aperte indicaut secuturas Variolas, et o Confluentium genere esse, et periculo
8. At vero quod jam proxime dicendum, licet in Discretis mox ab eruptione uti dictum est, quae morbi insultum
comitabantur symptomata nullum jam amplius lacessant negotium, in Confluentibus longe aliter se res habet, cum tam febris quam alia symptomata etiam ad multos dies a pustularum eruptione aegrum diseriacient. 9. Variolae dictae nunc erysipelatis ritu, nunc morbillorum, erumpunt, a quibus non nisi a Medico in his morbis versatissimo distinguuntur, saltem quoad faciem Xternam; nam qui ad dispar in utroque morbo eruptionis tempuS, aliaS
160쪽
VARio LAE U CircumStantia quas utriusque historia longe ab invicem Atiuosi bis di8crepante exhibet, Sedulo animum adverterit, haud dissi-'67-69. culter hunc ab illo discriminaverit. Crescente morbo, non in molem aliquam spectabilem, uti DiScretae, attolluntur, quae faciem praeSertim occupavere; at sibi invicem implicitae,
primo se habent instar vesiculae rubra Vultum omnem contegentis, quem maturiu etiam in tumorem elevant quam
solent Discretam dein, ad instar pelliculae albae vultui agglutinnine, solitam cutis superficiem non multum Superantes.
10. Ρraeterlapso die octavo, pellicula alba quotidie paulatim magis exasperatur judice digito, et ad colorem fuscum, non vero flavum, ut in Discretis accidit k intenduntur indies tum RSperitas, tum etiam cutis color, donec tandem pellicula dicta latioribus laminis desquamatur, quod in quibusdam faciei partibus, si morbus truculentior fuerit, non nisi post
vicesimum diem solet contingere. Quanto atrociores fuerint Variolae, tanto magis pustulae maturescente ad colorem Subfuscum vergunt, tanto etiam lentius, Si Suo utantur genio, abscedunt ut e contra, quanto minus confluXerint, tanto
magi et flavescunt, et se Ocyus proripiunt. ellicula haec Seu Scabies omnia pervadens, ubi primum deciderit, nulla quidem scabritie vultum assicit ut ver mox illam excipiunt squamulae furfuraceae indoli perquam OrrOSiVae, quae non modo patentiores excavant foveas, quam solent Variolae Distinctae, sed etiam aciem cicatricibus foede deturpant. In Confluentium genere, si admodum saevierit Orbus humerorum etiam et dorsi cuticula nonnunquam deperditur, nudatis partibus subjectis expositiSque. Morbi l l. Animadvertendum est autem, morbum hunc Rg- 46,h ii' num CStimari, non pro Variolarum frequentia quae reliquum
mRHd' corpus, sed pro earum numero tantum quae faciem, obsedere; quae si his tanquam injecta arena ubique contegatur, utut paucae atque discretae Sint eae quae in reliquo corpore cernuntur, haud minus periclitatur aeger quam si membra Omnia dens agmine pervaserint atque X dVerSO, quRntumlibet spisse truncum et artus occupaverint, si in acie rariore comparuerint, magis in ad res est. Quod de numero diximus, et de Variolarum more potest amrmari mn-lusne scilicet is fuerit, an secus, vultus aperte indicat.