장음표시 사용
191쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM III. 155
ea quae sanguinem male habent. Quo in casu Medicorum Eanis est evacuationem materiae peStilentialiS, quam per OS ab Aues ok0M SeeSSU Natura molitur, prout decet, regere nisi forte quis '67-'69. magis consultum esse putaverit aliam aliquam evacuationem Sub Stituere, quae magis penes illum fuerit, ejusque arbitrio certius obtemperaverit, quam illa Naturae. Eodem etiam modo procedit Natura in expellenda variolarum materia, licet ea species sit inflammationis pinguioris ne magi CraSSae, quae per puStulas ubique sparsas ejicitur, carbunculorum loco ac bubonum, etc. atque in hoc etiam casu indicationes curativae eo sunt dirigendae ut naturalis per pustulas evacuatio rite administretur. 6. Jam vero, cum in hoc Febris inflammatoriae genere, de quo nunc agimus, non inveniatur cras in hasior illa materia, non nisi praevia digestione egerenda, sicut in febre superius descripta, incassum ebullitioni obsecundamus ad obtinendam hujusmodi digestionem quinim e contra, haud leve est periculum, ne huic viae insistentes, Stimulos addamus morbo, cujus esse in inflammatione plus Satis Violent consistit atque porro, cum Natura nullam huic Febri evacuationem per modum eruptionis constituerit, quod in febre pestilentiali et variolis fieri cernimus, utut rebus aliis posteriori huic morbo respondeat, necessario in hoc stabit rei summa, ut sedetur inflammatio evacuationibus et medicamentis contemperantibus. Hunc mihi proponens Scopum, hujusce Febris curationem aggreSSu Sum, quae
methodo huc haud disticulter expugnata fuit.
7. Ad aegrum accersitus, o Sanguinem e braelii edu CuRAT 1o.cendum curavi, modo nimia debilitas, praesertim Vero prOVectior elas, non contra-indiearet; et venae-Sectionem insuper
alternis diebus ad duas adhuc vices repetendam jussi, nisi redeuntis sanitatis signa aliter suaderent. Diebus interjectisenem e lacte et Saccharo, vel simile injiciendum praecepi; praescripsi et ut apium sequens, vel aliud ejusmodi frequenter
per omnem morbi decurSum RSSumendum: Form. 22.4 R Aquae Portulacae, Aquae LactuCae, Aquae fl0rum Paralyseos, an uncia qUatuor, Sympi de Limonibus sesqui unciam, Surupi Violacet unciam unam Capiat uncias tres quater vel quinquies in die, et ad libitum.
192쪽
FLBRis merum lactis, aquam hordei, et similia ejus sarinae, pro potu ΑΜΝositi Ordinari conceSSi pro viet juscula etiam hordeacea, ave-'67''6' iacea, anatellam, poma cocta, etc. jusculi Vero e carne Pullorum, Vel alia quacunque interdixi.In h e 8. ira reliquis omnibus edixi ne se in lecto assidue aliikquo contineret, Sed illo abStineret bonam diei partem, idque quom rhin idiuo quando observaverim in hac Febre uti etiam in pleuri-riis, his tide, rheumatiSmo, aliisque Omnibus morbis inflammatoriis, ycis istotan quiDVS bigendi Venae-Sectio et refrigeratio primas obtitia parum nent, medicamenta Summe refrigerantia, et repetitam SaepiS- solent 4 Sime Phlebotomiam, ne hilum prodesse, dum interim aeger R*g'ym lecto indesinenter astixus eius calore torreatur, aeState Prae
sinenter Sertim. Quocirca nec sudores, quibus subinde dissiuebathhάζ' ' Reger, a Dac methodo refrigerandi, tum medicamentis exhi- Aeger in bitis, tum jugem lecti usum vetando, me deterrebant. Etsi
HWH e Rh sibi quis inde emolumentum haud injuria pollicitaretur, res ra- inde prius gabatur tamen ubique experientia, qua magistra didici aegrum non modo nihil exinde commodi capere, sed e contra Vehementius incalescere, ita ut non raro phrenesis, petechiae, caeteraque pesSimi ominis symptomata, O hujusmodi sudore exciperent, quae non tam a morbi malignitate, quam sinistro regimine oriri videbantur. Quibus 9. Si contra dicatur jam laudatam ebrium curandarum duo u ,u methodum Ruthorum theoriae omnimode adversari, qui omnesthserum uno ore pronunciant febrim per Vιαεορησιν rectissime ac
UR hJς litant, praeter certissimae ac constantis experientiae teSti-
monium mihi in hujus particulnris Febris curatione nunquam non suffragantis Suppono ante omnia viro. OctoS, qui sudorum provocationem ad tollendam febrem magitant, eos velle sudores qui a praevia digestione humoris alicujus in sanguine stabulantis Xcernuntur in quo humore elaborando praeparandoque ut per διαφορησιν eliminetur, Natura certo F6bris aliquo ac determinato tempore fuerit occupata. Verum enim- ab iniM Ver longe liter hic e re habet aeger enim a primo statim calore, morbi impetu in sudores uberrimos solvitur, qui soli morbi humo hujus par magna Sunt et Si phaenomenis omnino Omnibus liquo sit habenda fides, morbus hicce a nudo potius calore et lin-
193쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM III. i57
bitam concoctionem e Sanguine per Sudore eXpelleudo, en PLastis dere videtur Quod si demus hujusmodi humorem digestione 1 maturandum in hac Febre, pariter atque in multis aliis, re '67-'69.
periri, quorsum attinet Naturae cujus enormiora m0limin
in ordinem redigere Opis est nostrae, plus nimio Satagenti detur. morem Eerere, huiusmodi sudores vel cardiacis provehendo, 'FψQx ,
vel regimine calidiores cum non minus Udore reSpiciat qUam da, sunt
dejectiones tritum illud laxioma IΠεπονα φαρμακευειν καὶ '
I0. Stante hac constitutione accersebar ad virum doctis ueQtiones.simum, 'R Doctorem Morrice, qui tum temporis Londini, jam etWorthiae medicinam cum laude facit, hac Febre cum effusissimis sudoribus et frequentibus petechiis laborantem. Consentientibus aliis aliquot Medicis, utrique nostrum familiaribus, vena secta fuit, SurreXit e lecto, absterso primum sudore, medicamentis et diaeta refrigerantibus usus est, praesentissim cum levamine, multis malis atque periculosis symptomatis mox dissiatis ; et, cum eidem methodo insisteret, intra paucos dies sanitati restitutus est. 11. Sed ad rem neque etiam diarrhoen, Uae Febrim Vἡnasi hanc Saepissime comitabatur, me a dicta methodo vel latum 'ς Φ0.e
unguem dimovit quiuim expertus sum eum scilicetin hali contempetibus inflammatoriis e sanguinis RSSA per arterin meSen 2. hi tericas in intestina excretis, atque eadem v llicantibus, illa huic morbo nasceretur, nihil huic profluvio SiStendo neque conducere, cibo,bi 'ntque Venne-Sectionem, et Sanguinis contemperationem, aquari bi te-
l2. Haec sane methodus optime mihi cessit in hujus morbi curatione, ad quam quidem apta nata prae caeteris mihi videtur Non quod ego nunquam via longe contraria incedentibus spectator interfuerim, adhibiti Scilicet cardiaei Rh. thii et calido regimine aegro nihilominus a morbo Saepe liberato, calidum et ita tamen ut mihi semper videretur' i non medioere diseri u h hi' himen adiisse, nulla id suadente necessitate. Etenim pete hino, pluribus
quae aliter perpaucae erant, lil modi numerOSISSImae Sente symptoma
bant Sitis, quae ut plurimum vi molestabat, jam intensius y
194쪽
FKBRis urgebat lingua, quae alias humida solebat esse, neque R Sa-As,ok0M norum lingua, niSi quod ut hi. diximus, subalberet aliquan-'67 '69 tisper, multum abhorrens, sicca in hoc regimine relaetaque, quin et nigra Saepe comparebat Postremo illi ipsi sudores,
quos cardiacorum usu extorquere Satagebant, tandem eoruΠ-dem ope penitus intercidere exacta enim per corporis habitum nimis larga seri copia, sanguis humori istiusmodi ulterius Suppeditando par non erat; cumque ista, qua dilui debuerat, humiditate in solidum jam spoliaretur, exarescebat protinus aeger, atque in externis partibus constringebatur, omnino praeter Naturae morem quem in hac Febre observare solet; donec tandem sanguis, humiditate ab absumptis mutuata denuo repletus, partim medicamentorum, partim etiam Febris Vi Serum lio recens ingestum, ac cum illo Febrem, a finibus suis pelleret Quae quidem crisis erat coacta nimis, et nimis periculosa, et quod adhuc prius, rarius etiam OH- tingebRt.
Fobrighao l3. Iam vero ut supra i 1. monuimus, Febris hujus
isohomi, i Divitio, ut etiam Variolarum, quae oro ejus germana merito raro solve nudiunt, per salivationem non raro fiebat quae quidem oborta, nunquam non Salutaris fuit, ita ut eadem liberalius proce-nu 'n' dente, tam maculas revera purpureas, quam Febrim ipsam,
ouatio CVRΠOSCOre Cul1 V1d meis obortantaque salivat1One, nulla BQfrige omnino evacuati convenit, nee quae vena pertUSa, nec iniecto
vationom quae sit nemate cum ab utraque periculum 1 ne humor ..hU ukis si di Vertatur. t Serum lactis, atque alia refrigerandi vireprimunt pollentia, necessariam in salivatione elicienda operam navaealblaeieti bant ut e contra cardiaca, et quaecunque alia calefaciebant, xi materiam inspissando ejusdem eductioni ossiciebant. Diάκ- 14. Superstite adhuc Febre hac, necdum extincta peni- tuS, nn maxime 1668 Diarrhoea, sine manifesto aliquo
opidomica labri Indicio, epidemice grassabatur jam enim constitutio adosuhahis' GySentericam illam accedebat, quae insequenti anno invaluit, cum hau ut jam proxime iv. 1.1. dicemus. Hanc nihilominus eandem sontia vi ego cenSUi febrem CSSe cum Variolosa adhuc regnante, sorma dehRtur; tantum diversa, atque alio se symptomate esserentem. Cum ti h oh enim mihi conStaret rigorem atque horrorem hanc etiam Di- ympto arrhoeam praecedere solere, atque illam insuper ut plurimum e eadem προφασε invadere ex qua solebat ista quae tum
depopulabatur Febris, verisimile mihi est visum Febrem hanc
195쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM III 3 159
ortum suum debere radiis inflammatoriis in intestina inversis. acastig
atque eadem ad expulsionem hanc solicitantibusu cum inte i
rim sanguinis massa ope hujus diverticuli a malis, quos aliter '67-'69. radii isti attulissent, effectibus integra maneat atque illaesa, nullo febris visibili signo exterius Se prodente. Adhaec, aeger partes cordis scrobiculo accumbente manu premi non tulit;
quod quidem symptoma et variolis c. 2. . et ebri hujus Constitutionis Ll. accidisse ampridem ostendimus Idem
etiam dolor atque eadem carnium teneritudo saepenumero externe in epigastrium protendebatur; nonnunquam etiam inflammatio, quae in apostemate atque aegri morte demum terminabatur Quae omnia luce ilarius cindicabant Diar- rhoeam hanc ejusdem omnino naturae fuisse atque essentiae cum illa quae tum dominabatur ebri Sententiam hanc et parem meam magis adhuc ratam faciebat seli X VentUS,AEUem Venae nihiliodum sectio et medicamentorum diaetae, atque regiminis refrige P0 xu rantium usus, quae in febris Variolosae curatione usurpassenos saepe diximusa in sananda etiam hae Diarrhoea perpetim habuere, utpote quae huic methodo prompte cessit cum vero alia longe diversa tractaretur, sive exhibitis habarbaro aliisque catharticis lenitivis, ad deturbandos scilicet mordaces istos succos, qui intestina ad hujusmodi excretiones putabantur irritasse, sive etiam astringentibus, ex levi Sua natura morbo in exitialem saepissime evasit ut, qui eo anno Oncinnabantur, Diem obeuntium Indices plus satis testantur. Atque haec dicta sunt de morbis epidemicis qui ab hac Constitutione pendebant.
postulans J postulit edd. 76, 80.
196쪽
' holera Morbus, quem nunquam antehac ita fuisse epidemicum animadverteram, hoc non obstante, e etiam anno, uti Cholera semper, intra Augusti cancellos stetit, vix in priores Septem- moti, Au Dris hebdomada eVagatus Ventris autem Tormina absquo gu t sex dejectionibus ad autumni exitum usque perSeverabant, et Dysenterias comitabantur, quibus etiam latius spargebantur illa. Superveniente vero hyeme Tormina ista sine dejectionibus penitus disparebant, nec deinceps infestabandi per Sequentes anno quibus vigebat haec Constitutio, qua nihilominus Dysenteriae ἐπιδηπικωτάτω saeviebant. Cujus rei Quare Tor hanc ego causam fuisse arbitror, quod scilicet Constitutio ista drihelion nondum it perseet in Dysentericam transierat, ut sympto-hu Dy en mala illa omnia, quae Dysentericos affigunt, in singulis valeret
ration non producere etenim Sequente autumno, cum jam redirent
RζqVRhRnt 'ormina, nullo non symptomate pathognomonico Stipatus incessit morbus. 2. Inter ormina haec dejectionibus cassa et Dysenterias jam memoratas, quae ubique populabantur, exoriebatur et novum Febris genus, utrique morbo comeS, quae non eos tantum invadebat qui priorum alterutro laborabant, sed etiam illos qui ab utroque adhuc immunes perstabant nisi quod nonnunquam sat rarius id quidem,)
Doest hoc cap. in edd. 66, 68. . morbo om ed. 76.
197쪽
ventris Tormina admodum levia accederent, nunc Oluta alVo, CONSTIT. nunc vero astricta; quae, cum illam Febrem UndantenUS , es ok0M referret quae morbi praefatis non infrequenter adhaerebat. '69- 72.
Febris Dysentericae nomine ab aliis distinguenda est maxime cum ut mox c. . o. docebimus, 4 Dysenteriae genio atque indole in eo tantum recederet, quod dejectionibus Stis, caruerit quae in Dysenteria indesinenter molestabant, Rete Dysenterisque iis effectubus quae huic Vacuationi neceSSari debe. hi.A. f. bantur Appetentes jam trumali frigores Dysenteria ad ad tem-
tempus se subduxit, Febri autem ySenterien magi graS dueente sabatur Variolae etiam, at mitiores et fractis admodum viri D 'g'
bus, quibusdam in loci impetebRnt. batur. 3. Anno vero subsequente ViX dum ingresso, ipso nempe 670. Januario, successere Morbilli, qui indies auctiores facti, nullam fere familiam, nullos saltem infantes intactos sinebant; atque ad Vernum usque aequinoctium Sensim inValescentes, ab illo tempore iisdem ferme quibus insurrexerant gradibus paulatim referebant pedem, et Juli men Se Vanuere, non amplius visi per eos anno Omnes quibus dominabatur Constitutio haec nisi quod proximo anno, ea ipS tempestate qua in praecedente eruperant, rari liae illa dissiparentur. 4. morbilli isti Variolarum generi, mihi hactenus non Morbilli cognito, viam Sternebant; quas, ut a caeteri distinguam, Ob Aubin,is, phaenomena irregularia inusitataque a me observata, quae Constituibpostea c. . in earundem hiStoria tradentura, praecedenti bilibridae constitutionis variolis longe distantia, Variolas nomalas Con 'in m xζr'
stitutionis Dysentericae compellare lubet. Variolae hae licet Ou6 6 Morbillis longe infrequentiores, non paucos tamen aggredie d/Π' 'mbantur, donec inchoante mense Julio Febre Dysentericae ostende- praevalerent, epidemice incursantes Approximante vero au huis ' tumno. Augusto scilicet, Dysenteriae postliminio reverte-'70;bantur, atque omnia pervastabant, etiam inclementius quam praegreSs anno desaevientes hyberno tamen frigori terga dederunt, ut prius. Nerum enimvero his fugatis Dysenterica Febris et Variolae hyemem omnem funestabant. 5. Ἀ circa initium Februarii anni insequentis, substi l67I. tutis Tertianis Intermittentibus, uterque morbus rarior pro quo etiam,dibat. Dictae Intermittentes, licet non admodum epid0miduo, ''' 'ifrequentiores tamen erant quam quovis alio tempore Observasse me memini, a quo Scilicet expiravit constitutio ista quam sibi
198쪽
CONsTIT. de faventem illas habuisse supra i 3. 4. notavimus. Atque Aes,ostula nae, Pr more intermittentium Vernarum, Solstitio aestivo '69'π2. si praeterlapso Omnino evanuere. Incipiente menS Julio, Dysenterione Febres quam praecedentibus annis Obtinuerant stationem de novo repetebant; autumno vero aliquantum provectiore, Dysenteria jam tertio regressa est, Sed contractior quam anno ultim elapso, quo ad ascμινὶ perveniSS Videbatur supervenienti nutem hyemi tertium etiam xessit, Febre Dysentorica et Variolis reliquam eam tempestatem iterum contristantibus.l672. 6. Cum vero ut jam monuimus, sub ingressu utriuSque qu item, anni praecedentis morbus aliquis valde epidemicus invalesceret, Morbilli scilicet exoriente anno 1670, Intermittentes autem Tertianae anno 167 inchoato, quorum praedominio ita intercidebantur Variolarum copiae, ut fines suos, praedictis annis ineuntibus, longe lateque propagare nequirent hac in-qURm, de cauSa, remoto jam obice, nempe initio anni 1672,
Cum solae dominarentur Variolae epidemice admodum XConSequenti grassabantur, donec subintrante rursus ullo Febres Dysentericae denuo invaderent, quae redeuntibus jam quarto Augusto Dysenteriis mox facessebant Dysenteriae Vero non pauciores tantum quam prioribus annis fuerant, sed
mitiora insuper apportabant symptomata. Orro Variolis hinc indeque simul sparsis, haud facile erat dictu quis morbus praepolleret. Xistimo quidem ego Constitutionem aeris, ad Dysenterias progignendas minus facientem Variolis eam
subministrasse facultatem, qua pari paSSu procedere valerent, secus atque iis annis quibus dysenteriae Augusto menSe Onfertim magis trucidabant Hyems ut solebat, Dysenterias ablegaVit, Sed neque Febrem, nec Variolus. Variolae hic
etiam pro more Suo, Xulantibus Dysenteriis, rerum denuo potiebantur, et per omnem reliquam brumam regnabant; quinimo Subsequente vere, ut etiam aestatis initio, huc atque illuc deferebantur, longe tamen mitiore quam pro hoe genere. 7. Verum enimvero quando SSero epidemicorum alterum ab altero, ut clavum a Clavo', pelli, non Statim die eum, qui pellitur ac cedit, morbum in solidum evanescere, ni Verorarius invadere. Durante enim hac Constitutione uterque
199쪽
morbus reperiebatur, etiam illa tempeState quacum minus ei CossTi T. conveniebat exempli gratia, b Senterine, etSi morbUS nu Aes ok0utumno maxime propriuS, unum fortaSSe aut alium licet raro 69- 72 admodum, Vere inceSSebat. 8. Satis itaque vicimus quod per integram hanc Con Monsis stitutionem, subintrante Iulio, qui mensis certissima est h. is febrium tutumnalium ipOcha, uti vernarum februarius, lirium u-Fobros Dysenteriene grassabantur autumno ero jam e pro uni ei oelia, Diu admovente ivsentoriae morbus accuratius do ui ' δ'
quae quidem Variolae non eam tantum hyemem, Sed et Subse nem hane queu etiam Ver, nec non aestatem illi conjunctam peragra ' bant, donec reverso Juli a Febribus Dysentericis pidemico praedantibus ejicerentur Atque hae rerum erant vices dum vigeret praedicta Constitutio. 9. Observare insuper est, quod Sicuti epidemicorum qui Uti morbi
libet in subjecto particulari suas habet periodos, augmenti
scilicet, fatus, et declinationis, ita etiam Constitutio gene iis parti-ralis quaeCunque, quae huic alteriVe morbo epidem iee prodit ita oti,in cendo favet, Dro ratione temporis quo dominatur, suas etiam Con tituli'
periodos habet, quatenus scilicet indie magi Re Rgi Opi rates suas demie graSSatur, donec suo; attigerit suam, atque exinde ' ' iisdem fere gradibus decrescat, donec tandem penitus XOluerit, alteri Constitutioni locum cedens Symplomatum enim quod attinet vehementiam, atrociora sunt omnia ubi primum Se ostendit quae quidem paulatim mitescunt, et in Constitutionis catastrophe tam sunt benigna atque υς ορητα quam patitur morbi natura in quo fundantur; quod Satis demonstrant Dysenteriae et Variolae hujus Constitutionis, ut mox fusius declarabimus. Hujus Constitutionis morbos partieulariter tractandos aggredior, eo quem ipsi Servarunt Ordine. CΑΡ. II .d olera Morbus anni l669.' MORBUs hic, qui ut antea diximus, anno 1669 se latius diffuderat quam alio quovis anno, quantum ego ObSCI VRVeram,
Deest hoc cap. in ed. 66 extat in cnni 1669 m. d. 7 6. d. 68 post l. l. 52: s. p. 62. l orbus observ. J Febrium symptom- Prece . Int. C. 2s oti a quin et Passi Cholerica accenseri
200쪽
ANNI 69. Cholerae Morbi descriptio. Cholera
Curatio Cholerae Morbi nec catharticis
eam anni partem, quae aestatem fugientem atque autumnum imminentem complectitur, unice ac eadem prorsu fide, quaveris primordia hirundines, aut insequentis tempestati ser-VOrem cuculuS, amare consuevit sci qui ab ingluvie ac crapula nullo temporis discrimine passim excitatur affectus, ratione Symplomatum non abSimilis, nec eandem curationis methodum respuenS, tamen alterius est subsellii Malum ipsum
facile cognoscitur adsunt enim Omitu enormeS, Re prRVO-rum humorum cum maxima dissicultate et angustia per alvum dejectio ventris ac intestinorum dolor vehemens, insatio et distentio cardialgia, sitis, pulsu celer ac frequens, cum neStu et anXietate, non raro etiam parvus et inaequalis; insuper et nauSea molestissima sudor interdum diaphoreti-CUM; crurum et brachiorum contractura animi deliquium; partium extremarum frigiditas cum aliis consimilis notae Symplomatis, quae Stante magnopere perterrefaciant, atque hetiam angusto viginti quatuor horarum spatio aegrum interimant. Est etiam et Cholera sicca a spiritu statuoso Supra et infra erumpente, idque sine vomitu vel secessu cujus unicum duntaXat exemplum me vidisse memini ineunte hujus anni autumno, quo tempore prior illa species mihi creberrime, et facto quasi agmine sese obtulit.
2. Sedula mentis applicatione et multiplici etiam expe
rientia edoctus, quod, Si hinc acres istos humores, Omitem morbi, catharticis expellere conarer, idem agerem atque is qui ignem te extinguere satagit, cum cathartici vel lenissimi operatio Omnia magis perturbaret, et novo in SUper excitaret tumultus et Si ex adverso medicamentis narcoticis aliisque astringentibus in ipso statim limine primum humoris impetum OmpeScerem, dum naturali evacuationi Obsisterem, et invitum humorem detinerem, aeger, inimico viSeeribuS
incluso, bello intestino indubie conficeretur has inquam,)ob causas, media mihi via insistendum esse duxi, ut partim Scilicet humorem evacuarem, partim etiam diluerem Mor-
mereatur, non video. Fit enim nonnun
quam ut nascenti jam febri aut saltem
modico post natam intervallo, iste assectus Superveniat licet eam 4c. d. 68. cons. uerit ed. 68. atque inter. m. d. 68. idque-secessu Om. d. 68. ineunte-anni Didque ineunte aecurrentis anni 166 ed. 68. Sedula-diluerem J m. d. 68. ignem oleo exting. oleo incendium restinguere, dici s0litum ubi quis ea admoVet remedia, quae malum magis ac magis Xacerbent. Erasini