장음표시 사용
331쪽
48. Verum iu morbis Epidemicis, cujuScunque domum DE MOR n. generis sint, si modo recens adhuc aegrum corripuerint, Vἡo
Summopere cavendum ne alvu ei ducatur niSi miSSO Priu R,ii iod Sanguine: mui enim morbi a constitutione aeris Epidemica itur ulu re
pendent, aut jam febres sunt, aut in earum inSSem leViSSIm morbis Ede CRUS transeunt cum ex tumultu in sanguine et humori U bus a catharsi vel lenissima X citato, et SubSequente Calore, mi ea- facile accendatur febris, quam alia Natura propulSaSSet con phaoniit Sueti materiae morbificae evacuationibus, gravedine exempli tζDd e x, gratia, aut tussi in hoc de quo jam agimus Epidemico, aut diarrhoea quoties febris cum illa faciens epidemie graSSatur. Idem potest dici de quacunque alia aeris constitutione, qua corpus ad certum aliquod febris genus determinatur, quae quidem non Semper actu invadit, sed benignioris Naturae ductu morbi lames e sanguine, mediante Vacuatione aliqua ejus genio accommoda, exturbatur HOC OnStunter SSero, quantumlibet mos jam obtineat exhibendi cathartica ante Celebratam Venae-Sectionem, vel quod adhuc est periculosius,)ea penitus missa 49. licet enim objiciatur saeculentias in primis viis stabulantes toties in vacuas Venns propelli, quoties detrahitur sanguis, alvo non prius Subductas certiSSimum tamen St, evacuationem, quam isti praemitti volunt, nullo modo resarcire posse injuriam sanguini illatam a tumultuante cathartico phlebotomiae praemisso. Atque negari non potest, entharticum mox a dempto sanguine assumptum longe mitius Vim Suam Xerere, neque perinde Sanguinem Vel calefacere, Vel Xagitare, atque idem solet si phlebotomiam Praecedat neque paucos, ex infantibus maxime, Vel ob ignoratam hanc rem, vel neglectam, periisse existimo. 50. Atque hoc mihi suffragante experientia multiplici cui mul- compertissimum est eaeperientia, inquam, Optima duee et p. toti a magistra, ad cujus leges et Dormam nisi exerceatur Medicina, dux et ma- eam prorsus exulare satius esset: luditur enim quod aiunt, optima de corio humano plus satis, cum hinc empirici, neque morbo βψ'x'gix rum historiam nec methodum medendi callenteS, et recepti Empiridi tantum freti, isthinc sciolorum vanissimi, pom omnem in x ςkVb
assectato Artis ambitu et speculationibus utrinque pari fere guntur. momento disceptatis ponentes, quasi junctis Viribus majorem edunt Stragem quam ederent morbi eorum destituti Ru-
de alieno corio ludere, i. e. alieno agere periculo. s. Erasmi Adreg. ii 2 88.
332쪽
D Mons xilio. 5I. an demum praxis, eaque sola, aegri mortalibus 75 80 opem feret, quae indicationes curativas ex ipsis morborum phaenomenis elicit, dein firmat experientia quibus gradibus magnus Hippocrates ad coelum ascendit . Et si dicta methodo Ars Medica a quoquam traderetur, licet Orbi unius aut alterius curatio cuilibet e vulgo possit innotescere, integra tamen Ars, quaqua patet, homines prudentes et peritos etiam magis X quireret quam in statu hodierno neque vel mini-In accura mum Artis honori exinde decederet cum enim subtilitas bybrati6 longe accuratior inmaturae operationibus in quarum obser-DVm 'h vatione vera praxis medica fundatur. quam in arte aliqua,
vera praxis hypothesibus etiam luculentissimis suffulta, inveniatur, e-
ωha,tu dendi Ar quam praecipit atura rude vulgi ingenium longiori intervallo superabit quam ista quae a Philosophia docetur. Febre 52. Fidem hi mihi facient febres, quae duas e tribus in
. .haάμ ConStituo, Vel mediocriter cogitationibus indulgere solitum, partes Oc Vera dicam necne; quis enim vel ex insulsissimis empiricis 'μP' os so hu c, o curando imparem fatebitur, Si id tantum agendum est, ut duabus istis indicationibus curativis quae vulgo obtinent, fiat satis nempe ut sudorificorum peexterminetur materia morbum committens, et Symplomatis eatur obviam quae ejusmodi evacuationibus superveniunt. In quem Certissimus enim est theriaca Andromachi, pulvere e chelis unie646l cancrorum OmpOSito, qua epidemica, et: intro assumptis, Η 'Πx m una cum regimine calidiori, sudores posse propelli quem sibi earum cu Scopum uni e proposuit in hujus morbi curatione, maxime si R Τ'n' forte malionitalis nomen auribus usurpaverit. Et ad mitiganda quod attinet symptomata, diacodium in promptu est quo somnus invitetur quoties urgeant vigiliae, enem quoties Non facile alvus non respondeat, et sic de caeteris nec ipsus valet.ybelem comprehendere SUO Marte, nec e Medicorum praescriptis ediscere, quae demum illa Sit labris species quam debellare satavaristo git; si modo credamus credent saltem forte posteri, varias 4u, h, , dari laurium Species, quarum Singulae suam sibi methodum peculiarem medendi a reliquis diversam fere postulant unam insuperm64ondi eandemque febrem, cujuscunque sit generis, uno modo ubi meth dum primum aggreditur, atque alio paululum diverso per singulos
333쪽
gradus quousque grassabitur, tractandam esse. 53. Quoi Mosts. pacto indicationes curativas ab hoc vel illo phaenomen minus insigni mutuabitur, naturalem morbi historiam ignoran Minutibia, quae Sola veram medendi rationem indigitare poterit, cum J V nequeat dijudicare an hoc vel aliud phaenomenon Curandi sunt non quam adhibet methodo, an ab ipso nascatur morbo 3 Dios
deficeret enumerantem varia et subtiliora illa minutioraque somphi quae in hoc atque in aliis morbis curandis observanda Occur- erit, sed
runt; quae cum tot sint et tanti momenti ad liberando Rjidiant. morte homines, semper licebit posteris et seris nepotibus aliquid adjicere iis observationibus, quibus traditur varietas pene infinita operationum Naturae in morborum productione, et curativae indicationes ex eo fonte depromendae enumerantur. O itaque vilescet Ars si quid hujusmodi lucem aspiciat, quin potius illustrabitur, et difficilior reddita non nisi sapientes et subacti judicii viros in filiorum numerum cooptari sinet. Sed haec Obiter. 54. Tusses modo dictae, si imperite tractarentur, Febrem Tusses accendere solebant ei haud absimilem quae hyeme anni l675 iis uiri adeo epidem ice grassabatur, et cujus iistoriam tradidi Sect perite trac- v. cap. 5. libri nostri De Morbis cutis Sed cum Febri haec obf- , sobole tantum esset ac effectus Tussis Epidemicae, eadem QR deh'Vt ipsa methodo Febrem felici semper cum SucceSSu aggreSSUS sum quam in Tussis curatione supra deScripSi nempe Venne Methodus Sectione, epispastico cervici apposito, et cathartico deindes ' 'p'V tribus auroris exhibito. Quamlibet enim in Tussi sine Febro nullum praefiniebatur tempus quamdiu neger purgandu CSSet, utpote quae continuari deberet, ut supra h46. notavi, donec vel prorsus convalesceret, Vel admodum imminuerentur Symplomata, in Febre tamen quae a Tussi pendebat, purgatio per I FVhy'. tres dies instituta ei prorsus debellandae par erat; quod in te purgo- Constitutione de qua jam agimus SaepiuScul ObSerVRVi humes ' ' 55. Hic autem notandum occurrit, ieet hanc Febrem, Post men- quando e primum Xerebat, comitarentur defluxiones in ut 'Τάi 'μ
mone molestiSSimae, post mensem tamen unum Vel Riterum, rum cessa-
cum colluvies ista seri sensim e sanguine eliminaretur, Febri k DP es, ejusdem plane indolis hinc inde sine Tussi aliqua infestabat, qu0 GP e-
non penitus deleta, sed manente adhuc in Sanguine Rin dem indo-crasis impressione, ae proinde haud diversam curationem ab situ ' ea quam Tussis comitabatur sibi vendicabat.
334쪽
D Molis. 56. Verum eodem quem dixi modo haec Febris se exten- Ab debat usque ad initium anni 1680, quo haec conscripserim R; ANN quo tempore etiam cum anno surgente Febres Intermittentest 680 modo dicta apparere incipiebant'. Exinde vero ad initium
usque anni 1685, quo secundam hanc nostram editionem amΕ,domio QOΠΠcio, eaedem dilue perdurarunt. Etenim tametsi in haebris usque Urbe non adeo epidemice nunc temporis invadunt ac inani is0 quatuor primi annis, et mitiores etiam sunt in aliis tamene tende, t locis, nunc his, nunc illis, non minus grassantur a SaeViunt. Fobre In Atque etiamnum generalis Constitutio Intermittentibus pro-xζxmλxxς0' ducendis adeo favet, ut ad hunc usque diem assirmare possim
surgente me ne unicam quidem febrim per hos dies vere continuam paphbatii VidiSS Unquam, nisi forte re male gesta in earum classemperSeVera fuerit evecta, vel una esset Intercurrentium mihi dictarum,
itium an quod SCIlicet omn1 1ere anno Vaderent. Ita pertinaciterm .' ' nae Constitutio huiusmodi Intermittentibus conducit cuius
epidemico Certe acies prius est retundenda quam Continae Depuratoriae his ,hiah min dictae epidemice grassari fuerit integrum. Etenim in Generalis Intermittentium specie atura plus satis festinare videtur, et1tii. iii 'tagendi Vehementia justo citius tempora materiae morbificae tentibus subigendae, mox etiam despumandae, debit percurrere: di favet quod in epuratoria Secus accidit, in qua non nisi post dies tredecim vel quatuordecim apparent signa materiae febrilis tandem concoctae, per Sudores Subinde, Vel potius per ια- πνοην paulo pleniorem, eliminandae. 57. His rite perpensis, nullus dubito quin Febres ista Depuratoriae, quae anni 1661, 1662, 1663, 1664, regnabant, quasi faeces fuerint Intermittentium quarundam quae ante id tempus per Seriem annorum certam saeviissent quant autem tempore hae invaluissent haud equidem scio : cum enim Constituti quae ad Intermittentes faciebat, saevitiem suam deponens jam ferme XO- levisset, febres quas postea parturiebat magis humorales erant ac terreae unde non nisi lente ac pedetentim sanguinem depurare sategerint, quae in primis Constitutionis annis, Sub-Verosimile filioribus principiis innixae, atque adeo Intermittentium typo Depurato indutae, celeri paSS Sui temporibus defungi solerent. Quod riam P0 t si res a se habeat, verisimile mihi videtur hanc Febrim
conscripserim conscribo ed. 80. Exinde e. I Desunt in ed. 80 us- incipiebant Lincipiunt ed. 80. que ad j 69 Atque hae fere Syc.
335쪽
praesens Constitutio aliquantulum remiSerit, RndemqU Se DE MORA.rie quadam annorum permansuram antequam pesti eam X b
ceperit. 58. ier annos autem omnes quotquot demum ii fuerint, quibus Febris haec grassabitur, Intermittentes etiam
Subinde se exerent, ac sortea nonnunquam pro brevi tempore Epidemicae evadent; quando scilicet manifesta aliqua aeris temperies ad id symbolum suum conferet An huic Febri cortex Peruvianus aeque medebitur ac nunc dierum Febribus Intermittentibus solet, non habeo certo dicere. At in peste, atque Epidemicis continuis quae eandem ordine X In peste et cipient, debellandis, non alios effectu e HUS USU Spectare i flamma licet, quam eos quos lodie in pleuritide. peripneumonia toriis best
non tantum non prodest, sed et plane obest Sed ut ut id Epidomi ei
fuerit, eo quem diximus modo in posterum Epidemicorum uti
alios excipient, si quidem Natura eundem ordinem, ne per cipient viginti quatuor annos ultimo praeterlapsos, ObSerVRVerit. 59. Atque haec fere sunt omnia, Vir plurimum Hono RHEuΜΑ-rande, quae de Orbis Epidemicis annorum nuperrime elapsorum Observavi in Rheumatismi vero curatione nam et de illo Aeger Ctiam morbo quaerebas, saepenumero mihi subiit Tecum do is lere quod non nisi ingenti sanguinis vi repetitis venae- sectioni b0ran S. Sibus educta, ea possit perfici; unde non tantum Regri ire pro mi litis tempore franguntur, sed, si paulo fuerit Natura debilior, aliis N Uyyinon uetiam morbis ad annos aliquot obnoXior fere redditUr Cum curetur,v
post illos elapsos materia heumatismum prius committens . Via' jam in pulmones depluat, aegro scilicet frigore perculso, Vel redditur. alia aliqua προ γ σε levior diathesis latens in sanguine amforas in actum protrudatur His de causis experiri statui anulla alia methodus daretur, a reiterata toties phlebotomia di-VerSa, qua hic morbus possit debellari eri itaque perpendens quod affectus iste ut jam pridem in Acutorum Historia vi. 5. 4. subinnui, ab inflammatione videatur oriri, quod
tum caetera arguunt phaenomena, tum praesertim sanguinis pertus Vena color, utpote qui pleuriticorum sanguini per omnia similis est, tandem verosimile esse judicabam morbum hunc diaeta simplici, admodum refrigerante, et medioeriter inm laetis nutriente aegro imperata, aeque feliciter atque repetitis venae Phl*h0x0 sectionibus profligari posse; etiam euuatis, quae ulteri me substituta.
336쪽
DE RHEu- thodo adjungebantur, incommodis neque me fefellit diaetae sero lactis phlebotomiae loco substituta.
60. Ρraegressa aestate harmacopola mihi in vicinia, nomine Matthus, vir probus, et ingenio On Vulgari, me
accersebat. RheumatiSmo autem misere cruciabatur his symptomatis stipato: coxendice primo ad biduum claudicabat, exinde pulmones dolore tentabantur gravativo cum dyspnoea, quae post aliud ferme biduum evanescebat dein caput Vehementer coepit dolere, mox etiam coxendi dextri lateris, quae omnium primo laborabat posteaque, pro morbi indole omnes fere tam brachiorum quam crurum articuli per vices molestabantur. Cum debilior esset et sicco eo poris habitu, veritus ne minus firmas jamdiu vires et labascentes dempto copiosius Sanguine prorSu EXOlVerem, ma-Xime cum ReSta eo usque adoleverit ut jam metus esset ne superveniens hyems redintegrandis viribus frequenti venae- sectione attritis intercederet, imperavi ut solo lactis sero ad dies quatuor Vesceretur aeger quibUS elapSiS, praeter Serum lactis pro victu Ordinario panem similagineum concessi loco prandii, semel nempe in die, donec penitus conValesceret. Tenui hac diaeta contentus, ad dies octodecim perSQVerabat, nisi quod postremis eorum alium insuper panem pro Oena indulgerem serum autem e lactis libris octo domi paratum quotidie insumebat, quo satis bene nutriebatur. Os hos die eum non ampliu urgerent Symplomata, et jam sub dio VerSaretur, carne etiam permisi, pullorum scilicet elixorum, CReteraque ευπεπτα. Tertio autem quoque die solo lactis sero victitabat, donec tandem pancratice valeret, incommodis quae Supra memoravi hac methodo elusis, quibus decimo hinc anno pessime excipiebatur, Venne-Sectione e meo praescripto in curationis subsidium tunc adhibita, ac saepe
sunt inge- GI. Siquis hanc methodum tanquam rudiorem et Artis og. lihon laude Carentem ContempSerit, Sciat is velim, primo, leviora tandent quod dum ingenia res quaslibet vilipendere quod simplices fuerint
'p'y 'ς publico hominum bono inservire paratissimum. Quibus edico,th6dugalii quod, nisi Obstarent praejudicia vulgi, nullus dubitarem etλ m 0r methodum iam dictam aliis etiam morbis, quorum imprae-
modaretur SentiarUm nomen et1Cere libet, accommodare quod sane
337쪽
magis aegris prodesset, quam Olennior illa remediorum Om D Ru uasa, quae in a moribundis tanquam bestiis, ut mox immo 'TyβMQ lentur, coronatis, male collocatur. 62. Quod vero etiam ista quae pro vilissimi habentur, Casus ra- et nullius sunt pretii, accedente ea quae in Medic quaeritur ' solertia et aγχινοια, hominibus ab Orci faucibus liberandis aere sub- queant inservire, exemplo docebo ; quod licet ad morbum e 6k dostlii
quo jam agimus nihil pertineat, non tamen prorsus est απροσ- λVer i re διονυσον, nec ab eo quem mihi proposui Scopo alienum. Duo quae opibus abhinc mensibus quidam in vicinia me ros abat ut servum ' 'μμ
inviserem, qui haud modicam mercurii sublimati corrosivi Orci sauci- quantitatem deglutiverat, sive ignorans', sive ut postea '' ' ' δ' audivi, ex amore /χελaγχολων. Iora fere elapsa erat aqua Venenum hauserat eum ad eum accederem, jamque Set labia valde intumescebant, Vehementer egrotnbnt, Rrdente ventriculi dolore, caloreque tantum non ConsectuS.
Ego tres aquae tepidae congios repetitis haustibus summa qua potui celeritate et diligentia bibendos imperavi, atque ut toties nova ingereretur copia, quoties Ventriculus jam ingeStam per Omitum ejecerat volui etiam ut eluerentur intestina aqua tepida sine ullo additamento copiose per Sedem injecta, ubi primum ventris tormina admonerent Venenum jam per inferiora exitum quaerere . nruit miser, jam vitae avidus, et plures etiam aquae libras quam praeScripSerim absorpsit Amici, qui aegro utpote in casu insolito, assiderent,
ab eo didicerunt, quas primum evomuit aqua guStu perquam acres fuisse, sale scilicet Venenato pleniuS OXnturnins Singulis autem vicibus ejecta aliquam Semper aeredinis partem amittere, donec tandem nihil prorsus Saperent. Quae moX urgebant tormina, sola qua injecta ad modum Dematis leniebantur. Hoc tam nullo rerum apparatu benedicente NUMINE, intra paucas horas convaluit aeger, nisi quod labia non Statim detumescerent; ore etiam a veneni particulis quae quam quam evomuerat penitius insecerant, adhuc exulcerato. Quae Symplomata diaeta e lacte solo ad quatriduum adhibita mox evanuere. Aquam leo quod hic una cum
opere ignari solent perderea atque aliis omnibus liquoribus
sine girorans Sic ed. 80, m. edd. opere Immo opera, nam oleum et 385 et recent. mendo fori typogr. yeram perdere dicuntur ii qui sump- inger. Sic edd. recent. ingeretur tum et laborem frustra insumunt. f. edd. 80, 85 mendo ori typogr. Erasmi, A g. i. l. 2.
338쪽
DE RHEu ideo praetuli, quod cum ea magis esuriret, exinde magis idonea 3Ty mili videretur devorandis salinis hujus veneni particulis, quam alius quilibet liquor, qui vel crassior esset, vel particulis alieni corporis jamdiu praegnantior.o,uis 4 63. Sed ut ad Rheumatismum revertari utut e sero lactis di ex J ς' et conveniat iuvenibus, atque iis qui temperate et cum On
rilom ae Silio ViXerunt, tamen inconSultum fuerit V1r1lem aetatem prae-
ρά. . tergreSSOS, Vel in Re aliis liquoribus spirituosis jam a longo gressis et tempore plus aequo addictos, hac methodo tractare; utpote kuoiij. quae in hujuSmOdi hominibus ventriculum labefactet, et pariter, prae inusitato frigore sanguini inducto, viam sternat ad hydropem. In hoc igitur casu omnino par est ut e fere modo quem libri nostri m Morbis Acutis ecl. vi cap. 5. k 4. sq. tradidi, curetur aeger tametsi, e quo eum ScripSi, X- perientia didicerim satius esse, post secundam, vel ad plurimum
h, hoe Dere atque repetere donec Symplomata omnia penitus cessati0nem QR Verint, quam phlebotomiae rem totam committere. Etenim okhiblian catharSin Suppetia ad everruncandum morbum phlebo-tur, *p' tomiae serentem, citra ingentem istam sanguinis acturam 1 . Mikm SHbSiStere fa erit atque porro locus relinquetur paregoricis,3terne quibus alias, utut saeviret dolor, aegro temperandum 8Set, Ag. cum illorum usu figatur morbus, neque tam facile enae- Pu ganti, Sectioni cedat. iurgativa vero ista e lenitivis solum con- iiiij j ' Stent, ut humarindis, Senna, heo manna, et Syrupo OSR-rum solutivo F cum alia, quae e Scammonio, alapio, et ., parantur, tumultum cieant et dolorem exasperent. singulis Vespertinis post peractam catharsin syrupi de meconio uncia una aliquantulum temporius quam id fieri solet, propinetur. Asseetus 64. Hic autem commemorare libet me per Constitutio- qu V. me instantem observasse affectum quendam Rheumatismum intermit aemulantem, modo etiam a nephritico dolore quoad saevissi
dipiebat, mum lumborum cruciatum non multum abludentem, qui, h'μ eum se Dres intermittentes excipere soleret, translationi mate-mum, nunc in febrilis in musculosas corporis partes originem Suam
hophisis debebat. O Symploma haud diversam medendi metho cum ae dum postulabat ab illa quam morbus ipse cui adhaereret, domi. febri nempe intermittens, sibi vendicabat cum a frequenti
339쪽
phlebotomia et quibuscunque aliis Vacuationibus XRSpera DE RHEU-retur illud, atque aeger in vitae discrimen conjicereturi quod 'Τ Φημ'
ut nemin 1mponat, 1 attingere OlHI. vendicabat
65. Atque haec sunt, Spectatissime Vir, quae in his DC i,
sectibus de quibus sciscitari libuit, sedula observatione habeo bus uicomperta; quae si aut Tibi placuerint, aut profuerint aliis bat. mihi cedent ex animi sententiar me saltem, pro tenuitate mea, debitum uae Claritati observantiae specimen exhibere conatum mihi serio gratulabor. Tibi semper addictissimuS,
340쪽
MAGNUM Rei Medicae exortum est et lumen et commodum, Vir Clarissime, ex consummata Tua De Morbis Acutis Historia, eaque Sedula observatione eis la experientia flabilita, non lucri aut famae aucupio scripta, sed sinceris , et mente honesta cum Tibi amplum satis theatrum sit osseium fecisse, et praesenti Seculo quovis modo profuisse. Ipse hactenus celavi penitus quod
volui, at fortasse quid jam parem ibi e longinquo subolet Qui laudat quod facis, timet ut facias quod adhuc laudetur. De
Morbis cutis scribere summa disscultas est, utpote quo tam rapida volvit rota, ut, nisi Opportuno sistatur suffamine, in praeceps ruat vita, nullis in posterum auoeiliis, nullis suppetiis, redimenda Tu Singula eorum momenta notas, et quid quovis temporis articulo seri necesse sit. Opus quidem perfectum et absolutum, cui nihil addi poterat, nisi modius promiseras de Orbis scilicet Chronicis. Hi inducias ferent, et tutiores examinandi et judicandi moras. Saepe nobis incidit sermo de propudio illo Morbi Venerei, cujus ignominiosam originem sentes Europeae a se invicem sedulo satagunt propellere, et, ut ejus magis adhuc occultentur vestigia, ad ipsos Indos remotissimos amandant Scortatorum audit fla-yellum,furiosae et indomitae libidini aptissime responden8 poena, eo fortasse ne tardius remota, ut tanti constet poenitere; et humanitatis et peccati simul sensu tactus videbatur, qui palam
optavit impurissimam hanc luem semel tantum curari OSSe. Cum jam autem ad assyrias, tonsores, et insmo quosque CiODS,
ejus saepe devoluta sit curatio, illi aut fraude aut imperitiamtan eam Sumptu, majori etiam molestia, tamdiu disserunt et