장음표시 사용
461쪽
rate excalefaciunt, et vel amaricant, vel linguam leniter D Pon- feriunt, utpote quae Ventriculo Sunt pergrata, Sanguini me dentur, et caeteras partes fovent confortantque qualia Sunt quae hanc
verbi gratia, radices angelicae, nutae soli ab Sinthii, cen dii,
tauri minoris, chamaedryos, chamaepityos, etc. Addi possunt implent. etiam Antiscorbutica vulgo dicta, ut radices raphani rusticani, folia cochleariae hortensis, nasturtii aquatici, etc. Cum autem Cautio in herbae Stae acre ne pungentes, ut ut stomacho arrideant 'μφης' atque eidem conserant in coctione juvanda, morbi tamen fomiti jamdiu formato aculeos subdant et augeant calorem, parcius usurpanda Veniunt, prae aliis istis quae miti calore atque amaritudine et ventriculum corroborant, et sanguinis massam vegetiorem reddunt ne magis vitalem.
3I. Torum species aliquot affabre permistae humoribus concoquendis rectius ut mihi Videtur, quam imple quodlibet ex eorum tribu desumptum ministrant h. Quamlibet Quo in ea- enim, quoties specifica medicamenti HUSlibet Virtute opus hic es , est nobis, regula tenet, quo Simplicius, eo melius; V tamen, mplicium
cum id habemus troposit ut ille Illi Vin UIdICnt Ioni IntlS tanto po- faciendo aegrum Sanemus, Singula ingredientia symbolum V V kW' pro morbo curando quaSi conferunt; ntque in hoc insu mentum quanto major Si Simplicium numerus, tanto potentius modi W9ς μ Wy
camentum operabitur praedicti itaque, et reliqua ejusdem farinae materia medica, Variae remediorum formulae ad hunc scopum tendente concinnari poSsunt Ego formam olectuarii ad exemplum theriacae Andromachi caeteris praefero, ceu Viribus praeStantissimam, eo quod mutua simplicium confermentatio Omnium virtutem indaugeat, quasi iliquid tertium progignens, quod in ita conjunctis majorum est virium in pari quantitate quam tu eorum quolibet Verum tam delectum ejusmodi ingredientium, quam formulas quibus exhibenda sunt, prudenti Medico lubens relinquo cum nunquam me Officii esse duxerim receptum sui vocant, conscribere, at potius eras indicationes notare ad quas curationes sunt dirigendae: NUOM cum minu Observetur, exhine ut alibi observ. Med. raef. d. ert 29 cf. v. 6.8. dixi, empiricis ansa data est ut se Artis Medicae principes actent.
Veruntamen tyronum gratia remedium quo ego uti soleo in medium proseram, quod ad hune modum componitur:-
462쪽
DE Pon Form. 2. I, adicis Angelicae,
AGRA. Radicis Calami Aromatici, Forma Rudicis Imperatoriae,
thor uti Foliorum Absinthii vulgaris, solet: Foliorum Centauri Minoris,
Foliorum Marrubii Albi, Foliorum ChamaedryOS, Foliorum ChamaepityOS, Foliorum Scordii, Foliorum Calaminthae vulgariS, Foliorum Parthenii, Foliorum Saxifragae PratenSiS, Foliorum Hyperici, Foliorum Virgae Aureae, Foliorum Serpylli, Foli0rum Menthae, Foliorum Salviae, Foliorum Rutae, Foliorum4 Cardui Benedicti, Foliorum Pulegii, Foli0rum Abrotoni,
Florum Chamaemeli, Florum Tanaceti, Florum Lili0rum Convalliunt, Florum Croci Anglicani, Seminum hiaSpiOS, Seminum Cochleariae HortenSis, Seminum Carui,
Baccarum Juniperi, singulorum quantitatem Sussicientem. Logantur singulae herbae, flores, et radices, quo tempore viribuSpollent maximis Siccentur, ac in papyrucei Saeculis RSServentur dum in pulverem tenuissimum redigantur singulorum unciae Sex simul probe mistae excipiantur sussciente quantitate mellis
optimi despumati, et in Canarini, et in electuarium debitae
conSistentiae conticiantur Secundum artem: Sumat drachmaSdua mane et Sero.
vel hujus defectu, sequenti utatur :-
Form 93. Conserva Cochleariae Hortensi Sesquiunciam, Conservae Absinthii Romani,
Conservae Flavedinis Aurantiorum, ana Uncium nulla, Angelicae Conditae, Nucis Moschatae Conditae, an Semunciam, Theriacae Andromachi drachma treS,
Pulveris Ari Compositi drachmas duas,
463쪽
cum sussiciente quantitate Syrupi Aurantiorum DE POD-Fiat electuariumn capiat draclianas duas bis in die, superbibendo 'φR' Sequentis aquae cochlearia quinque vel SeX: Form 94.J I adicis Raptiani Rusticani incisae uncias tres, Foliorum DC0chleariae I 0rtensi manipulos duodecim, Foliorum Xasturtii Aquatici, Foliorum Beccabungae, Foliorum Salviae,
Foliorum Menthae, an manipulo quatuor, Cortices Aurantiorum CX, Nuces Moschatas contusa duaS,Cerevisiae Brunsvicensis libras duodecim; Distillentur organis communibus d 0nec Olummodo librae seX aquae eliciantur pro USU.
32. a medicamentis vulgo cognitis theriaca Andromaclii
concoctionibus roborandis prae caeteris conseri Cum tamen quo nomi- plures in se species continent quae plu Sati Calesneiant, atque ad ii inSuner Dio abundet electuariam supradictum conmi Odius x0machi
parari potest e vegetabilibu praecipui CXentCIRCICntibu et dum est corroborantibus in Curandum est interim ut a simplicia ligantur quae ad aegri gustum magis laciant; cum enim diu Inter sim- admodum, scilicet ad omnem fere aetatem, in HUS USU CrSe io Posti Verandum sit, omnino convenit ut palato minus sit ingratum p im
33. Et sane, ut in hoc assectu de quo jam agimuS, ita et Quantum in alii chronicis plerisque haec et huic similia remedia, quae R 'm's.
Sanguinem corroborant vegetumque reddunt, Si modo eorun na in aliisdem calor, propter causas postea D46. adserendas, in Piri hi ;k4uhtibus vinosis non consistat, prae caeteris juvant; quando ju Rui. quidem singuli hujus generis morbi ad unam eandemque CauSam universalem. humorum scilicet indigestionem, si recte conjicio, referri debeant. 34. mihil est autem ex quo hoc certius evinci poterit emissurin probari, quam Si ob oculos ponamus disserentiam qua inter ' morbos Acutos et Chronicos utercedit; quam ob nuSam Acutus et aequus Lector boni consulet, si paulisper ab eo quod jam prae manibus est negotio digrediar irout ita tu morbi cuti ii
CL sorinna. 2, 267 quod ventriculo gratiua erit quam Si mel corrob. J cum Sacchar in vino Soluto, add. d. 83.
464쪽
D Poo sere habentur qui cito vel perimunt, vel ad concoctionem per- ' ' ducuntur ita Chronici appellantur isti, qui Vel non omnino, vel tarde admodum et longa tempori mora, ad eandem O tionem pertingunt Atque hoc quidem tam ipsa rei natura, quam verba quibus illa exprimitur, aperte loquuntur; at Vero Ejus eau causa hujus differentiae quae inter haec Muo morborum* V 'g' onera deprehenditur, altius latet, haud ita facile eruenda cujus indagationi si aliquantisper immoremur, operae ut puto, Vix nos poenitebit; cum harum rerum notitia clara ac distincta ad inveniendas veras indicationes horum morborum
curationi accommodas magnum momentum adferre quent.
35. Sive interiora terrae viscera in si ita loqui fas est,)Varia Subeant mutationes, unde a vaporum inde exhalantium interventu aer inquinetur, quod mihi maxime probatur, sive inficiatur atmosphaera Omnis ab alteratione quam eidem inducit peculiaris aliqua corporum coelestium quorumlibet Onjunctiori res ita se habet, ut ad hoc illudve tempus aer particulis reserciatur quae humani corporis oeconomiae adverSentur, uti etiam alio tempore istiusmodi particulis impraegnatur quae cum corporibus Speciei alicujus brutorum minus conve- Qui morbi niunt His jam temporibus, quoties nos hujusmodi noxia et uua ii ' Saturae inimica μιάσματα in nudum sanguinem inspiratione attrahimus, et in illos morbos epidemicos incidimus quos illa parere rupta nata Sunt, Natura febrim necerSit, 'Olennem nempe sibi machinam ad sanguinem a materia aliqua hostili et contraria intus stabulante vindicandum et tales morbi idemici vulgo audiunt, et de Acuti sunt et breves, quia qui Inter motum habent ita Celerem et violentum. at vero praeter hos spis OrDOS AERUS CXterna excitatos, sunt et alii perinde Acuti, dici ab hac vel illa peculiari sanguinis inflammatione nati, qui non a causa aliqua generalior ab aere pendente, sed a particulari particularium corporum anomalia Vel intemperie, producuntur: quod quidem febrium senus aego Intercurrens
et Sporadicum idcirco vocito, quod annis fere quibuslibet
36. At vero morbi Chronidi genium habent longe ab his
diverSum quamvis enim aer minus salubris hujus vel illius generi ad hos morbo generando multum conserat, non
465쪽
tamen aeri ita immediate originem debent UUm, Sed ut tu D Pon Timum communi Omnium horum parenti, humorum scilicet
indigestioni. Ub enim quis Naturae principI Jam habuerit e mimis
infirmata ac protrita, sive a senecta, Sive a magnis et con
tinuis circa se res non-naturales erroribus, praecipue in Cibo parens.
Potuque Vel si organa secretoria eo usque fuerint debilitata ut jam functionibus suis ad defaecandum sanguinem et ejus Superfluitates eliminandas destinatis prorsus fuerint imparia: his in casibus uberiori humorum proventu jam coagmentato quam cui digerendo hominis vires sussiciant, dicti humores mora diuturniore varias fermentatione ne putrefaetione patiuntur, tandemque in speciem erumpunt, et Varin morborum Species edunt pro depravationum varietate. Et prout hi succidepravati variam habent indolem, ita varie in hanc illamve partem dilabuntur quae eisdem excipiendis aptiSSima est otique ibi sensim longam illam symptomnium Seriem Xplierint, quae partim a talium Succorum natura, partim ab ἀταξιa istis partibus illata, solent exoriri quae duo simul juncta istam naturae ἀνωμιάλta constituunt quae morbi alicujus nomine insignitur. 37. Iam quod ejusmodi impotentia naturae ad Coquen Ex eo prodo humores plerorumque morborum Chronicorum causa sit ' a 'praecipua lacile liquebit, Si animadvertamus senes, quorum gis hisce coctiones sunt laesae, et SpiritUS earum inStrumenta, b Sumpti bh6kii a repetitis vitae longioris functionibus, hisce affectibus magis uni V m
CSSe ObnOXiO quam Sunt junioreS, quorum Vitae mamma magis accensa recrementa ista coacervata dissipat, et quorum organa secretorin jugi isto caloris naturalis subsidio instruuntur, ut functionibus in totius sanguinis massa depuranda peragendis neutiquam deficiant, nisi insuper premantur et quasi suffocentur a nimia humorum copia. Ad haec, talem humorum indigestionem plurium morborum Chronico et ad eos Tum CRUSR OSSe ex eo constat, quod hyems ad istiusmodi ta morbos gignendos longe magis faciat quam aestas. Licet ei hyems nonnulli ex his Orbis non actu exerantur nisi sub brumae x exitum attamen iste humorum proventus a quo illi pendent, per Omnem hyemis decursum Succrescens, auctior factus est ab ejus tempestatis frigore et effoeto languore rituram debilitante, quo minus valeat in administranda corpori Oeconomiau 38. unde fit ut qui in aestate satis bene habeant, raro
466쪽
DE OG tamen hyeme eos morbos effugiant ad quos magi Sunt pro-'' ' clives, podagram, verbi gratia, asthma, tusses, etc. Atque hinc etiam ratio deducenda est, quare peregrinatio in regiones magis australes ita emcaciter eos morbos expugnet, quorum curatio in frigidioribus incassum tentabatur. Eorum, quae de Equitatio generali morborum Chronicorum causa jam dixi, veritas magis
inhi , ,h sinu Ialeuit ab ingenti et quasi stupendo ac incredibili morbis emolumento quod ii qui morbis Chronicis plerisque praecipue plo ikquo Ver phthiSi laborant, ab equitatione percipiunt; quod genus phthi exercitii digestiones singulas invigora firmatque, dum On-
stupenda mu corpori SuccuSS1One calor naturalis re-accenditur, et*VR ' organa secretioni destinata in munere depurandi sanguinis rite fungendo promoventur: unde necesse est ut Sequatur digestionum deperditarum quasi renovatio quaedam, et e consequenti totius corporis rasis OptimR'. 39. Quocirca e rationibus jam allegatis satis elucescit, quod non in odagra tantum, sed et in aliis quoque Chronicis Herbae ex morbis, ubi nullum symptoma manifestum contra-indicat,
to qua nerba HuSmost CXCRlOIRC1entes magnum omnino commouum di exui adferre, cum sanguini aestatis calorem vel media hyeme On-
oi Thihi apportare et rosecto, si ad hyemis usque appulsum defe- Chronicis rantur, quo tempore ingens humorum Saburra accumulatur, voti,d od Periculum est ne Ser nimi ad hoc asylum confugiamus, et xi et Q ' quod dici solet, μετα πόλεμ ον ααχια'. 40. QuamVis obprobo autem Ut supra j23. fusius disserui, Podagra id sibi habeat . . 'μ' peculiare, ut non tantum non juvetur, sed et laedatur, a n-tivi pras tharticis tamen in aliis Chronicis plerisque, et venae-Sectio,uti f. quotie Osu fuerit repetita, et purgatio, ante sunt imperanda quum quam remediis corroborantibus et digestivis hic a me lau-jugeutiquo dati opera danda est ubi vero se aeger his addixerit, in ' ' HS serSCVerandum est, nullis intercalatis evacuationibus;
roboranti etenim hoc est 11rmiter retinendum, quod, quoties cujustus , a cunque morbi curati remediis corroborantibus innititur, ti0ne quR evacuationes, qualescunque eae fuerint, Ossiciunt prorsus. 6metunt Denique non is sum qui asseram medicamenta digestiva
Cf. in I 56: Observ. Med. iv. 7. Post bellum suppetiae ' dicebatur I 0 Sq.; Disseri Epist. Lut 6, Process quoties derius adhiberetur remedium. Int. c. 58.4 9. Cf. Erasini Adag. iii 6 17.
467쪽
jam memorata caeteris quibuScunque praestarer at Ver DE OD- dico eum qui remedium ad hanc intentionem satisfaciendam ' ' potentissimum invenire potuerit, longe majora in sanandis morbis Chronicis praestare posse, quam ipse Se OSSe existimaverit.
41. Istud vero iis omnibus quae de odagra Sananda Digestiva
dicturus sum praemittendum St, Ot RXimopere prae Cae a' h teris Observandum, mempe quod digestiva remedia quae sidue et
exercitatione. ea constant, haud obiter instituenda sint, udo Verum constanter atque omni adhibita diligentia assiduo usurpanda Cum enim in hoc morbo, ut etiam in Chroni- eorum quamplurimis causa ejus in habitum et novam quasi naturam transiverit, mem sanus existimaverit deviculam aliquam ne momentanen alterationem sanguini atque humoribus a quolibet sive remedii sive Victus genere Superinductam, curationi Seopum posse attingere; at Ver corporis habitus omnis ilio traducendus aest, atque hom, integer deinceps quasi nova incude refingendus Neque nim licita se res habet atque in morbo acuto aliquo, ubi is qui modo athletice ne lancratice alebat, derepente ebre correptus, ah optimo manitatis stati in morbum periculosisSimum, quaSi rupto ponte, praeceps ruit Podagrae dispar admodum ratio ubi quis per multos anno Continuo ComeS nam sationibus compotationibusque intemperantius indulgendo, qVVm x solita exercitia intermittendo, desidia atque pigritia intabeS ve his si vocerido, Vel etiam nimio studio atque irremissa animi inton in lyβ, ψ R
tione, aliisque vitae erroribus, id egit tandem quasi dedita economia opera ut varia corporis fermenta perVertantur, atque OPPri sui, si hmantur spiritus animales. qui coctionis instrumenta sunt Versa: primaria, unde humores praeternaturale CoaeerVRti erum v 6 thur punt tandem cum iam ad summum gradum exaltati fuerint, nil t-
ae Stragem edunt carnibus denique emollIlIS et I IOemlnR tograndatis articulis, unde humores illabentes promptius excipiunt. yy Atque ita demum lia quasi natura sensim Superinducitur, pristina et naturali corporis oeconomia eversa funditus et deleta cum isti paroxysmi, qui hominum incautorum ac minus perSpicacium oculo animosque soli sere perstringunt et occupant, nihil prorsus aliud sint quam series et ordo symptomatum ab cilla methodo pendentium qua uti solet
468쪽
praecipue in parOX-ySmorum intervallis,
Natura in materia morbum committente foras pellenda.Quamobrem operam ludit quisquis hoc illove sive medicamento, Sive etiam regimine, subinde in Sum revocato, hune morbum protelare satagit. Cum vero hic habitus tum indigestionum omnium labefactatione, tum et in amissione firmitudinis naturalis partium singularum, praecipue fundeturae constet, utrique mal Occurrendum est; et tam coctionum robur quam firmitudo partium pedetentim reduci debet acreStaurari, pro modulo scilicet pristinae ac consuetae corporis Oeconomiae. Quantumlibet vero istud plene perfecteque fieri non OSse videatur, non eo solum nomine quod habitus quicunque non nisi aegerrime in sibi contrarios ratismutantur, sed etiam quod aetas senilis, quae huic morbo ut plurimum comes est et socia, vehementer refragatur tamen, quantum ire annique inent, tentanda est curatio, et prout Reger propius ad hanc metam accedet, vel recedet longius, Podagrae tyrannidem magis minusve effugiet. 42. Atque porro animadvertendum est, quod remedia πεπτικά vel digestiva, SiVe partem medicam ea Spectant, SiVediaeteticam, in paroxysmorum praecipue intervallis, in usum revocanda sunt idque quam longissime fieri potest a parox-ysmo inSecuturo. Neque enim sine magna temporis mora et pertinaci remediorum Su, concoctionum omnium corroboratio fermentorum corporis jam imminutorum restauratio, tantaque firmitas quantam expetunt tum SanguiS, tum ViSCOTR, Senio adverSante possunt nequiri.
43. Quantumlibet vero prosint haec aliaque ejusmodi re
media, attamen hisce solis haec corroborandi intenti satisfieri nequit; sed et earum etiam rerum habenda est ratio quae ad Artem proprie Medicam non spectant et certissime Voto frustrabitur is qui in hoc aliove morbo Chronic Omnem curationem medicamentis solis absolvi posse autumat. Primum itaque ea in cibo potuque mediocritas est ObServanda, ut neque plus alimenti ingeratur quam Ventriculus concoquere Valeat, ac proinde morbo fomes Subministretur; neque e Ontra, ni in abstinentia partes ea proportione defraudentur qua earundem robur et vigor debuerat sustineri, unde etiam magis debilitentur quorum utrumque ex aequo nocet, prout tam in meipso quam in aliis haud semel expertus sum. Ad haec, ciborum qualitatem quod spectat, licet ευπεπια per Se OHSi-
469쪽
derata δυσπετ roG praeserenda sint, attamen aegri palato est D POD- consulendum; quandoquidem bSerVandum e t L quod de ou .h, CDenumero id quod ventriculus vehementer appetit lieet dissi palat con-
cilius coquntur, citius tamen a Natura meitur quam UOct facilioris concoctionis habetur, si ventriculo nauseam Cr Ct at Ver quae δυσπεπτα habentur, iccirco parcius Sunt comedenda Unica etiam ciborum specie singulis pastibus V Seen Unica ci-
dum arbitror, cum Varia CarnIum genera Simul gesta plus et gingit Ventriculo molestiae facessunt quam unicum quod omnia ista Jλ p βιλ-
quantitate exaequet De caeteris, dempta carne, pro lIbItu tur. Comedat modo nec aeria, nec sale condita sint nec aromatis, Pria, ale
quae licet coctionem non laedant, nocent tamen quatenu aromata morbi omitem exagitant. Vitentur. 44. Tempora quod attinet, prandere tantum expedit cum Pondereonim lectus humoribus digerendis proprie dicetur, id tempori oesimo lit. in cibis concoquendis non est insumendum. on Oenent Liberalio- itaque qui Podagrae sunt obnOXii, hauStum tamen cere ViSine i i 16 6 alicuius tenuioris liberaliorem sibi indulgenti quandoqui nui ri.
dem etiam renum calculo generando procliVe fere In taleS; ob ealeuia cujus concretio a liquore eiusmodi hoc tempore hausto mul iWm VHum
tum impeditur, refrigeratis scilicet ab eo renibus proluti Sque aptum 45. Γαλακτοποσία, seu diaeta e solo lacte, SiVe crudo SiVe lita hi cocto, exulantibus caeteris omnibus, nisi quod panis aliquid Diaeta lac- semel sorte in die adjiciatur, ab annis retro viginti obtinuit h.' Profuit haec quam plurimis prae caeteris hujusce morbi prae gi Oheatsidiis quamdiu ne latum unguem ab ea disceSSerint quam dest. primum vero ad Sanorum diaetam, utut lenem mitemque, SeSereceperit qui huic insueverat, lodagra confestim reVerSaaegrum ejus longe quam antehac vexavit labefactatis enim hac methodo Naturae principiis, aeger jam morbo pellendo magis impar redditur, unde et periculosius infestat et diuturnius Qui igitur huic se methodo tradere cogitat, primum Serio Secum perpendat, num valeat per omnem vitam in eadem persistere; quod tamen fortassis penes eum non erit, utut propositi tenax fuerit novi enim nobilem quendam, qui, OSt- quam per annum integrum solo lacte victitaverat, non tantum sine offensione, Sed et cum summa voluptate, quo tempore quotidie semel aut pluries dejecerat, sistente derepente alvo ac mutata corpori temperie, manente vero adhuc animi pro-
470쪽
D Pon pensione, et ventriculo tandem ad lac nauseante, absistere -- Coactus est Nonnulli vero hypochondriaci crasso corporis habitu, vel qui alias liquoribus spirituosis diu multumque RS- Suevere, lactis usum nullatenus erre possunt. Interea emolumentum illud perbreve ac fugax quod ex hac diaeta percipiunt illi quibus cum lacte convenit, hinc oritur, videlicet quod non tantum diaeta sit simplicissima, unde nullus dubito quin usculum avenaceum, modo Ventriculus illud ferat, idem praestare possit, sed etiam sanguinem dulciorem mitioremque reddat, particulas in eo acriores contemporando atque insuper, quod ego palmarium judico, cum lac alimenti genus sit adultis prorsus impar, istam humorem turgescentiam sive virositatem reprimit cui odagra ortum debet, atque eo nomine pauco iStos quibus congruit, tamdiu a odagra immunes praestat quamdiu e solo Vescuntur, nec juvat ulterius Cum enim ΡOdagrae causae originali ac primariae nempe concoctionum ac fermentorum debilitati, omnino contrarietur, longe magis hac ratione obest quam altera prodest quod cum minu perspectum fuerit, nonnulli incautiores in errores permagno et plane exitiabiles inciderunt; dum morbi causae continenti humorum scilicet calori et acredini, obviam ire satagenteS, concoctiones pessundederunt, et unctione naturale prostra
Potus sit 46. Liquores quod spectat, ii me judice, optimi sunt,ihilus, qui neque ad Vini generOSitatem ascendunt, nec ad aquae de- Londi bilitatem deprimuntur; cuiusmodi sunt cerevisi tenuis LOΠ-
utraque parte noceant. Primum de vino, licet proverbio actetur, 'Vinum lotans lodagra laborabis, et vinum monpotans laborabis Odagra ' extra controversiam tamen est, Vinum et variis LΙοδαγρωντωνMXperimentis confirmatissimum, Vinum . ., de laeto mcere : licet enim prodesse credatur juvandis Octionibus, quarum vitia causam Odagrae antecedentem amdudum statui, ratione tamen causae continentis Omnino obesse censendum St, humores Scilicet, fomitem morbi, jam in procinctu stantes accendendo exagitandoque Sed neque
damUS, Vinum pro Otu ordinario Surpatum Octione promovere, at potius Subvertere dicimus, nisi in diu vino assuetis: et quare quamVi enim calorem aliqualem in transitu impertiat, certissimum est tamen fermenta corporis ab eo subjugari, et avo-